Tuyến lệ có vị trí ở đâu, có công dụng và cấu trúc như thế nào ? Cùng tìm hiểu và khám phá kỹ hơn trong bài viết dưới đây để có thêm kiến thức và kỹ năng và kinh nghiệm tay nghề chăm nom mắt đúng cách .
Tuyến lệ là gì?
Tuyến lệ được hình thành từ trong hệ xương của mắt, khởi đầu từ rãnh mũi, mắt nằm giữa mầm mũi ngoài và mầm hàm trên .
Tuyến lệ ở người gồm 2 loại : Tuyến lệ chính và tuyến lệ phụ. Tuyến lệ chính nằm giữa hố lệ của thành xương hốc mắt và nhãn cầu, gồm 2 phần : Một phần tuyến lệ hốc và một phần tuyến lệ mi .
Trong trường hợp bị kích thích (xúc động, viêm hoặc bị bụi kết mạc), sẽ tiết nhiều nước mắt và bị chảy nước mắt.
Tuyến lệ phụ gồm rất nhiều tuyến nhỏ, nằm dưới kết mạc. Dịch tiết ( nước mắt ) rửa sạch phần trước mắt và sau đó chảy theo ống lệ xuống xoang mũi. Dịch tiết làm giác mạc luôn ướt, chống nhiễm khuẩn nhẹ do có một lượng nhỏ chất diệt khuẩn .
Cấu tạo của tuyến lệ
Trong khoang mắt của mỗi người, bên trên và dưới mỗi con mắt đều có tuyến lệ. Tuyến lệ chỉ bằng hạt đậu, hình tròn trụ dẹt .
Tuyến lệ gồm có 2 loại : tuyến lệ chính và tuyến lệ phụ .
Tuyến lệ chính sẽ nằm giữa hộ lệ của thành xương hốc mắt và nhãn cầu của người. Tuyến lệ chính là gồm 2 phần là : tuyến lệ hốc và một phần của tuyến lệ mi
Tuyến lệ phụ : gồm có rất nhiều những tuyến lệ nhỏ, nằm ngay dưới kết mạc .
Trong nhiều trường hợp khi mắt bị kích thích sẽ tiết ra nhiều nước mắt. Nước mắt ( dịch tiết ) sẽ rửa sạch phần trước mắt, chảy xuống theo ống lệ xuống xoang mũi. Dịch tiết có tính năng làm giác mạc luôn ướt, chống nhiễm khuẩn nhẹ .
Vai trò của tuyến lệ
Trong khoang mắt, bên trên và dưới mỗi con mắt đều có một tuyến lệ, chỉ bằng hạt đậu, hình tròn trụ dẹt, có trách nhiệm sản sinh ra nước mắt. Tuyến lệ có ống thoát nước chảy vào mặt phẳng con mắt, giữ cho giác mạc và kết mạc khi nào cũng ướt. Nước mắt cũng hoàn toàn có thể trào ra để rửa sạch bụi bẩn lọt vào mắt, đồng thời sát trùng, do đó nó được coi là một “ vệ sĩ ” .
Thông thường, tuyến lệ chỉ tiết ra một chút ít nước mắt. Ban ngày lúc thức dậy, trong vòng 16 giờ, tuyến lệ tiết ra khoảng chừng 0,5 – 0,6 g nước mắt. Khi ngủ mắt nhắm lại, tuyến lệ coi như ngừng thao tác .
Ở góc trong mỗi con mắt đều có những lỗ nhỏ ( nội xế ) tích lũy nước mắt, thông xuống mũi. Nước mắt đi xuống hoà cùng với nước mũi sẽ chảy ra ngoài .
Khi người ta mệt mỏi hoặc lâu không thở không khí tươi mới, trong cơ thể tích đọng quá nhiều CO2, kích thích thần kinh phản xạ, nên mới ngáp.
Cùng với động tác này, một khối khí lớn từ miệng trút ra, sinh áp lực đè nén trong miệng, tác động ảnh hưởng đến khoang mũi, trong thời điểm tạm thời ngăn đường thoát của nước mắt, do đó nước mắt từ tuyến lệ tràn vào mắt .
Còn khi ta buồn quá mà khóc hoàn toàn có thể là do máu dồn lên những dây thần kinh ức chế tuyến lệ khiến nước mắt trào ra .
Nước mắt trọn vẹn không phải là thứ vô dụng, ngược lại nó còn rất có ích cho khung hình : Ngoài việc giúp tất cả chúng ta miêu tả cảm hứng ra, nó còn có một trách nhiệm rất quan trọng, đó là giúp cho hành lang cửa số tâm hồn tránh khỏi sự xâm hại của vi trùng và vật lạ, có tính năng diệt khuẩn và khử độc .
Mỗi khi chớp mắt, mí mắt sẽ lấy một chút ít chất lỏng từ những tuyến lệ này để làm ướt và làm sạch giác mạc .
Nếu giác mạc không được làm ướt và làm sạch tiếp tục, mắt sẽ bị khô và đương nhiên hiệu quả của việc này là tất cả chúng ta sẽ bị mù ( những người sử dụng máy tính liên tục cần đặc biệt quan trọng quan tâm tới điều này – hãy chớp mắt liên tục ) .
Khi được làm ướt, bụi bẩn nằm trên giác mạc cũng sẽ được rửa sạch. Quan trọng hơn, chất lỏng được tiết ra từ tuyến lệ cũng sẽ giúp con người tẩy sạch được những vi trùng có hại tới mắt nằm trên giác mạc .
Điều mê hoặc ở đây là sau khi chớp mắt, chất lỏng được tiết ra để làm sạch mắt sẽ từ từ đi xuống mũi trải qua một ống nhỏ và sau đó được bốc hơi ra ngoài trong quy trình hô hấp .
Như vậy, tuyến lệ có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ mắt. Nếu không có tuyến lệ, mắt sẽ bị khô và dẫn tới mù lòa. Vì thế, cần coi trọng tuyến lệ bởi đây là thành tố góp thêm phần làm cho đôi mắt tất cả chúng ta trở nên sáng khỏe mỗi ngày .
Các bệnh tuyến lệ thường gặp
Tắc tuyến lệ
Bệnh tắc tuyến lệ xảy ra khi hệ thống dẫn lưu nước mắt của mắt bị tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn. Nước mắt không thể dẫn lưu bình thường dẫn đến chảy nước mắt sống, dễ bị kích ứng hoặc nhiễm trùng mắt mạn tính. Bệnh tắc tuyến lệ hoàn toàn có thể điều trị khỏi. Bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị tùy theo nguyên nhân gây tắc nghẽn và độ tuổi của người bị bệnh.
Viêm tuyến lệ
Viêm tuyến lệ là tình trạng viêm của tuyến sản xuất nước mắt. Viêm tuyến lệ cấp tính thường gặp do nhiễm virus, vi khuẩn. Viêm tuyến lệ mãn tính do rối loạn viêm không do nhiễm trùng. Triệu chứng bệnh là sưng phần bên ngoài của mí mắt trên, mắt tấy đỏ và đau. Bệnh nhân có thể đau ở vùng sưng, sưng hạch bạch huyết ở phía trước tai.
Viêm tuyến lệ thuộc tổ chức triển khai hốc mắt, nếu không được chẩn đoán và xử lý đúng, sưng hoàn toàn có thể tạo áp lực đè nén lên mắt làm méo mó thị lực, hoại tử hốc mắt phải múc bỏ mắt đi. Người bệnh khi thấy những biểu lộ của bệnh cần thông tin vừa đủ thực trạng bệnh, kể cả những bệnh mãn tính đang mắc để bác sĩ có khá đầy đủ thông tin, chẩn đoán đúng mực .
Bệnh viện Mắt TP HCM
Bs. Nguyễn Thị Thu Thủy
