Dân gian vẫn có câu : “ Khó nhất là tu tại gia, thứ hai tu chợ, thứ ba tu chùa ”. Vậy tu luyện ruốt cuộc là gì ? Vì sao tu tại gia lại là điều khó nhất ? Những câu hỏi này cũng khiến nhiều người chăm sóc không khỏi vướng mắc .
Tu luyện là tu thứ gì ?
Người ta thường ý niệm rằng tu luyện thì phải xuất gia vào chùa, đoạn tuyệt thế sự, chịu khổ mà tu luyện như những đạo sư hoặc lạt ma Tây Tạng ngồi thiền trên núi tuyết hay trong những thực trạng khắc nghiệt của đời sống. Đây chỉ là hình thức tu luyện khác nhau mà thôi .
Đạo Phật ý niệm trong mỗi người đều có cả Phật tính và Ma tính. Vậy nên đạo của Phật Đà nằm ở tu “ Thiện ”, ức chế Ma tính, khơi gợi và tăng trưởng Phật tính trong bản thân mỗi người. Khi những tâm không tốt ấy bị ức chế, ức chế cho đến khi mất đi, cũng là lúc con người đạt được sự thăng hoa về tâm linh. Vậy nên cũng nói, con đường tu luyện mà Phật Thích Ca giảng là Giới-Định-Huệ, vô hiệu những chủng nhân tâm không tốt trải qua những giới luật .
Đạo gia giảng tu Chân, khởi đầu từ làm người chân thật, cuối cùng trở thành Chân Nhân. Tu của Đạo gia yêu cầu tâm cảnh đạt đến vô vi thanh tịnh, không vướng bụi phàm, nên thường thường yêu cầu độc tu nơi thâm sơn cùng cốc. Năm đó Lão Tử không truyền rộng đạo của mình mà chỉ lưu lại cuốn kinh thư “Đạo Đức Kinh” rồi cưỡi trâu rời khỏi chốn phàm tục. Phần tu luyện tâm tính của Đạo gia thực chất nằm trong “Đạo Đức Kinh”. Đạo gia cũng gắn liền với việc tu luyện thân thể người, có các động tác khác nhau, ví như Thái Cực quyền pháp.
Xuất hiện muộn hơn vào khoảng chừng 2000 năm trước, tại vùng đất nằm giữa Á và Âu, Chúa Jesus cũng truyền đạo pháp của mình. Tâm điểm của tín ngưỡng Kitô là tình yêu và tha thứ, đức tin, ý nghĩa của sự sống sót và sự giải thoát dành cho con người. Niềm tin này đã tác động ảnh hưởng thâm thúy tới đời sống, đạo đức, văn hóa truyền thống và con người phương Tây trong hàng nghìn năm sau đó .Dù độc lạ về hình thức tu luyện như tu tâm, tu Thiện, tu thân, tu Chân, đức tin, cứu rỗi, v.v, nhưng tựu chung lại việc tu luyện trong những tôn giáo đều xuất phát từ việc tu dưỡng đạo đức và tâm tính của con người .
Tu luyện như một phần tự nhiên đã có sẵn trong huyết mạch của trái đất. Bắt đầu từ làm người tốt theo giá trị đạo đức trong văn hóa truyền thống truyền thống cuội nguồn, sau đó con người dần tẩy tịnh thân tâm để thăng hoa tới những cảnh giới cao hơn. Tu tâm là cốt lõi của tu luyện .
Vì sao “ Tu tại gia ” lại là điều khó nhất ?
Con người sống trên đời dẫu là ai, vị thế sang hèn ra làm sao, thì cũng đều chẳng thể thoát khỏi ba chữ “ Danh, Lợi, Tình ”. Người tu luyện thời xưa thường lánh đời, đoạn tuỵệt trần gian để thoát khỏi sự cám dỗ của “ Danh, Lợi, Tình ”, từ đó mới hoàn toàn có thể tịnh tâm thiền định, tu luyện .
Khi những ràng buộc trong đời sống thế tục được buông xuống, cũng tương tự với việc thiên nhiên và môi trường xung quanh trở nên đơn thuần hơn và những xung đột về nhân tâm giảm đi rất nhiều. Khi ấy tâm của con người sẽ ngưng trệ hơn, dục vọng và xúc cảm sẽ được trấn áp tốt hơn. Giống như trong một môi trường hoà ái, không ai động chạm tới quyền lợi của bản thân mình thì cũng chẳng có xích míc. Lúc này điều lớn nhất con người phải đương đầu có lẽ rằng chỉ là sự đơn độc. Vậy nên mới nói dễ nhất là “ tu chùa ”. Các bậc cao tăng đắc đạo khi xưa cũng thường là xuất từ trong chùa chiền đạo quán .
Khi con người phải bươn chải mưu sinh trong xã hội thế tục, khi đối mặt với đủ kiểu người với những tính cách khác nhau, sự xung đột về lợi ích khác nhau, mới dễ khiến lòng người “dậy sóng”. Để có thể cân bằng tốt những mối quan hệ trong cuộc sống và làm tròn trách nhiệm, nghĩa vụ của mình với xã hội, sẽ đòi hỏi không ít thời gian và tâm sức của mỗi người. Đứng giữa dòng đời đầy “Danh Lợi Tình”, chọn làm giọt nước trong hay trôi theo dòng nước đục, vẫn luôn là mối khắc khoải của biết bao nhịp đập trái tim. Biết bao bi hài trong dòng trường giang của cuộc đời cứ nối tiếp hết trang này tới trang khác. Vậy nên mới nói “Thứ hai tu chợ”. Hòa thượng thời xưa phải vân du khất thực, có thể cũng là nói đến việc “tu chợ” này.
Nhưng có lẽ rằng, với những người thân yêu nhất trong mái ấm gia đình, khi sự ràng buộc về tình cảm, về mọi phương diện trong đời sống trở nên thiết thân nhất, thì mối quan hệ ấy càng khiến con người phải hao tâm tổn sức. Bạn hoàn toàn có thể không động tâm khi con cháu ốm đau ? Khi cha mẹ già yếu bệnh tật ? Khi xung đột với người bạn đời tri kỷ ? Những mối quan hệ thân thiện là những thứ quan trọng nhất so với hầu hết mọi người tất cả chúng ta, cũng là điều tất cả chúng ta khó dứt bỏ nhất .
Khi vào chùa tu luyện, con người hoàn toàn có thể đoạn tuyệt hết thảy nhân duyên tại trần gian, người thân trong gia đình cũng đều trở thành “ thí chủ ” lạ lẫm. Nhưng khi tu luyện giữa đời thường, họ vừa phải làm tròn nghĩa vụ và trách nhiệm của bản thân với vai trò là người chồng, người vợ, người cha, người mẹ ; lại phải dốc tâm tu luyện, quả thực không phải điều dễ cân đối. Vậy nên mới nói “ Khó nhất là tu tại gia ” .
Không có ý niệm cao thấp
Trong quá khứ, việc tu luyện đắc đạo phần nhiều không thấy Open “ tại gia ”. Dù cho những nhân vật nổi tiếng trong sử Việt, tu luyện vẫn có lúc trị quốc như Phật hoàng Trần Nhân Tông, cũng vẫn phải có thời kỳ ẩn tu trên núi cao, rồi đi khất thực, chứ không chọn ở trong hoàng cung giữa triều đình mà tu. Dù vậy Phật hoàng Trần Nhân Tông cũng là một nhân vật tiến gần tới “ tại gia ” nhất, vì với ngài, việc nhà cũng là việc nước .
Có thể nói sự sắp xếp thứ tự “ tại gia ” – “ chợ ” – “ chùa ” ở đây không phải là sự sắp xếp về thế nào là tu cao, thế nào là tu thấp, mà có hàm ý nói rằng điều gì là không có lợi cho việc tu luyện, điều gì là khó khăn vất vả cho việc tu luyện. Tu tại gia là khó tu nhất, hoàn toàn có thể khiến phần nhiều người tu vấp ngã, say đắm, không còn thực sự là tu nữa. Các cao tăng trong lịch sử vẻ vang có lẽ rằng chưa từng có ai thành tựu nhờ tu “ tại gia ” .
Nhưng kỳ thực tu luyện vẫn là tu tâm, buông bỏ sự tự tư, buông bỏ cái tình. Vượt trên cái tình ấy, người tu luyện sẽ tu xuất tâm từ bi. Khi ấy họ không chỉ yêu thương những gì thuộc về bản thân mình, mà sẽ đối xử với hết thảy những người xung quanh như thể người thân trong gia đình của mình vậy. Người tu luyện đắc đạo cũng sẽ không vì bị tổn thương và quyền lợi của cá mình bị tổn hại mà quay sống lưng lại với mái ấm gia đình, hay hành xử theo kiểu hơn thua “ ăn miếng trả miếng ”. Lòng từ bi của họ sẽ hoàn toàn có thể hoá giải hết thảy nỗi oán hận và những xích míc, tranh đấu thiệt hơn ; cảm hoá nhân tâm, dẫn dắt con người trở quay về với chính nghĩa. Vậy nên tu luyện giữa đời thường vừa có ích cho bản thân, vừa có ích cho xã hội. Hoàn cảnh khó khăn vất vả hoàn toàn có thể khiến ngọc nát vàng tan, nhưng cũng sẽ mài giũa ra được trân bảo quý giá nhất .
Dù tu luyện nơi đền chùa miếu mạo tu luyện, ở ẩn tu đạo nơi núi sâu rừng già hay “tu tại gia”, “tu chợ”, tu luyện giữa đời thường, cũng chỉ khác nhau về hình thức. Bản chất của việc tu luyện vẫn là tu tâm dưỡng tính, tẩy tịnh thân tâm. Dù tu ở đâu, nếu không đạt được điều này thì chỉ là công dã tràng. Điểm cốt lõi ấy qua hàng ngàn năm vẫn không hề thay đổi.
Theo Trithucvn
Có thể bạn quan tâm:
-
Người tu hành như tấm vải trắng, một vết nhơ không xóa sẽ hủy cả đời
