Bài viết được viết bởi Dược sĩ Nguyễn Văn Thắng – Khoa Dược – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Morphin là một thuốc thuộc nhóm giảm đau opioid, hay còn gọi là nhóm giảm đau gây nghiện (do liên quan đến nguy cơ lệ thuộc thuốc khi sử dụng thuốc không hợp lý, kéo dài).
1. Tác dụng của morphin
Thuốc được sử dụng để giảm đau trong những trường hợp đau mức độ vừa đến nặng trải qua chính sách chặn những tín hiệu dẫn truyền cảm giác đau tới não .
Thuốc có thể được sử dụng đơn độc hoặc kết hợp với các loại thuốc giảm đau khác (ví dụ: paracetamol, ibuprofen, meloxicam, celecoxib…) để tăng hiệu quả giảm đau.
2. Tại sao dùng thuốc morphin cần có chỉ định của bác sĩ?
Morphin là thuốc giảm đau mạnh, khi sử dụng không đúng có thể dẫn đến nguy cơ lệ thuộc thuốc, quá liều, suy hô hấp và thậm chí tử vong. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc đồng thời với một số thuốc khác có thể làm tăng các tác dụng không mong muốn như lơ mơ, ngủ gật, khó thở…
Do đó, việc sử dụng thuốc cần có chỉ định của bác sĩ. Bác sĩ sẽ có kế hoạch theo dõi sử dụng thuốc để tránh việc lạm dụng thuốc, bảo vệ bảo đảm an toàn khi sử dụng thuốc .
3. Morphin có những dạng và hàm lượng nào?
Morphin có thể được sử dụng dưới nhiều dạng khác nhau, như dạng dung dịch để tiêm (tiêm/tiêm truyền tĩnh mạch, tiêm dưới da, tiêm bắp), hoặc dạng viên để uống. Trong một số trường hợp, các bác sĩ có thể sử dụng dạng dung dịch morphin để truyền vào tủy sống để gây tê hoặc giảm đau.
Một số thuốc chứa morphin hiện đang có tại Nước Ta như :
- Dạng tiêm: Morphin Vidipha 10mg/ml; Osaphine 10mg/ml; Opiphine 10mg/ml
- Dạng viên: MS Contin 10mg; MS Contin 30mg; Morphin sulfate 30mg; Osaphine C30 30mg.
Đối với dạng viên, cần chú ý quan tâm có những dạng viên có cấu trúc đặc biệt quan trọng giúp thuốc giải phóng từ từ, duy trì công dụng giảm đau trong nhiều giờ, do đó, khi dùng, cần sử dụng nguyên viên, không được bẻ, nhai hoặc nghiền viên thuốc. Việc bẻ, nhai hoặc nghiền những viên thuốc giải phóng lê dài sẽ dẫn đến rủi ro tiềm ẩn giải phóng một lượng lớn thuốc trong khoảng chừng thời hạn ngắn, gây quá liều thuốc và hoàn toàn có thể tử trận .Vì vậy, trường hợp bạn không chắc về dạng viên mình dùng hoàn toàn có thể được bẻ ra hoặc nhai, nghiền hay không thì cần trao đổi lại với bác sĩ / dược sĩ để được hướng dẫn đơn cử .Ví dụ, viên thuốc MS Contin 10 mg hoặc 30 mg là dạng viên thuốc chứa morphin sulfate giải phóng lê dài, khi dùng thuốc cần phải sử dụng nguyên viên, tránh bẻ, nhai hoặc nghiền viên thuốc .
Trong nhiều trường hợp khi sử dụng thuốc giảm đau kéo dài (như giảm đau trong ung thư), bác sĩ có thể sử dụng kết hợp cả thuốc morphin dạng tiêm và morphin dạng uống, morphin uống dạng giải phóng nhanh và dạng giải phóng kéo dài. Thông thường, dạng morphin uống giải phóng nhanh trong trường hợp này sẽ được sử dụng để kiểm soát cơn đau.
4. Liều dùng morphin cho người lớn và trẻ em
Liều dùng một lần và số lần dùng sẽ được thành viên hóa cho từng người dùng và nhờ vào vào nhiều yếu tố như mức độ đau, những bệnh lý mắc kèm, những thuốc sử dụng cùng, đã từng dùng thuốc trước đây chưa và mức độ dung nạp như thế nào và kiểm soát và điều chỉnh theo cung ứng cũng như theo tiềm năng điều trị .Độ dài của việc dùng thuốc sẽ được quyết định hành động bởi bác sĩ điều trị. Có những trường hợp, việc sử dụng thuốc là ngắn ngày ( ví dụ, để trấn áp đau sau phẫu thuật ) nhưng có những trường hợp sẽ phải sử dụng dài ngày ( ví dụ, ung thư tiến trình cuối ) .Chú ý không sử dụng quá liều theo chỉ định của bác sĩ. Trường hợp cơn đau chưa trấn áp được, cần liên hệ với bác sĩ để được tư vấn về cách xử trí, không tự ý tăng liều thuốc .Trường hợp bạn quên uống một liều thuốc, cần trao đổi với bác sĩ / dược sĩ để được hướng dẫn cách xử trí. Tuyệt đối không uống 2 liều thuốc cùng một lúc để bù lại liều đã quên .Trường hợp vô tình uống quá liều thuốc, bạn hoàn toàn có thể cảm thấy buồn ngủ, chóng mặt hoặc khó thở. Cần liên hệ ngay với bác sĩ hoặc tới những cơ sở y tế gần nhất trong trường hợp những phản ứng trên diễn tiến nghiêm trọng hoặc gây không dễ chịu cho bạn .Trong trường hợp đã dùng morphin trong một thời hạn dài ( trên vài tuần ), nếu có dự tính ngừng dùng morphin, bạn hãy trao đổi với bác sĩ trước để bác sĩ có kế hoạch giảm liều từ từ, tránh ngừng bất thần sẽ dẫn đến “ hội chứng cai ”, một thực trạng không dễ chịu như bứt dứt, kích động, run rẩy, vã mồ hôi …
5. Tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng morphin
Một số công dụng không mong ước hoàn toàn có thể gặp phải khi sử dụng morphin gồm có :
- Cảm thấy mệt mỏi, buồn ngủ, lờ đờ
- Khô miệng
- Táo bón, tiêu chảy, đau bụng, giảm cảm giác đói
- Đau đầu, chóng mặt
- Ngứa, phát ban
- Lo lắng, vã mồ hôi
Nhiều người hoàn toàn có thể không gặp công dụng không nào hoặc chỉ gặp những công dụng không mong ước ở mức độ nhẹ, ngược lại, số khác lại gặp những tính năng không mong ước nặng hơn. Do đó, nếu có bất kể vướng mắc nào về tính năng không mong ước, hãy trao đổi với bác sĩ / dược sĩ .Bạn cần liên hệ ngay với bác sĩ hoặc tới ngay những cơ sở y tế gần nhất nếu có những bộc lộ sau :
- Các dấu hiệu của dị ứng thuốc: phát ban, ngứa, khó thở, khó nuốt, sưng mắt, mặt, môi, lưỡi
- Chóng mặt dữ dội, ngất
- Đau tức ngực, nhịp tim nhanh
- Lơ mơ, lú lẫn
- Co giật
- Tiêu chảy, táo bón nặng nề
Để hạn chế 1 số ít tính năng không mong ước của morphin, hoàn toàn có thể vận dụng những giải pháp sau :
- Táo bón: trừ khi có hướng dẫn khác của bác sĩ, nếu không, hãy cố gắng ăn nhiều các loại thực phẩm giàu chất xơ như trái cây, rau xanh; uống nhiều nước, tập luyện một số bài tập nhẹ nhàng. Trong trường hợp không cải thiện được tình trạng táo bón, bạn cần thông báo với bác sĩ để bác sĩ điều chỉnh thuốc hoặc bổ sung thêm thuốc điều trị táo bón.
- Nôn, buồn nôn: thông thường, phản ứng sẽ được cải thiện dần theo thời gian. Bạn nên chia nhỏ các bữa ăn, tránh các món ăn có mùi vị gắt, dễ gây cảm giác buồn nôn, nôn. Nếu cảm giác buồn nôn, nôn quá khó chịu hoặc dai dẳng, bạn có thể trao đổi lại với bác sĩ để bác sĩ hướng dẫn biện pháp khắc phục.
- Buồn ngủ, lờ đờ, mệt mỏi: hãy trao đổi lại với bác sĩ nếu bạn cảm thấy các phản ứng này xảy ra quá mức, bác sĩ có thể sẽ cần điều chỉnh lại liều lượng thuốc cho bạn. Tránh lái xe hoặc làm các công việc đòi hỏi sự tập trung cho tới khi bạn biết rõ tác động của thuốc tới cơ thể mình, đồng thời, tránh thay đổi tư thế đột ngột, thận trọng khi lên, xuống cầu thang để tránh bị ngã.
- Ngứa, phát ban: trao đổi lại với bác sĩ/dược sĩ để được tư vấn cách xử trí, khắc phục.
- Chú ý: Không tự ý uống thêm thuốc để điều trị các tác dụng không mong muốn. Bảo quản thuốc cẩn thận, không chia sẻ thuốc với người khác, tránh xa tầm tay trẻ em vì thuốc có thể gây hại cho người khác, thậm chí tử vong nếu dùng nhầm.
6. Trước khi dùng morphin bạn nên biết những điều gì?
Giống như mọi thuốc khác, morphin hoàn toàn có thể gây dị ứng, do đó, cần thông tin cho bác sĩ / dược sĩ biết về những thuốc, thực phẩm, hoặc những thứ khác khiến bạn bị dị ứng cũng như biểu lộ của những lần dị ứng đó, nếu có .
Thuốc có thể ảnh hưởng đến tác dụng của các thuốc khác, làm tăng tác dụng không mong muốn của các thuốc khác, do đó, cần trao đổi với bác sĩ/dược sĩ về các thuốc bạn đang sử dụng để được tư vấn thích hợp.
Một số vấn đề về sức khỏe như mắc hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), ngưng thở khi ngủ, co giật… sẽ khiến bạn nhạy cảm hơn với các tác dụng không mong muốn của morphin. Do đó, cần thông báo với bác sĩ về điều này trước khi sử dụng thuốc.
Sử dụng morphin trong thời kỳ đầu hoặc cuối của thời kỳ mang thai, trong quy trình tiến độ cho con bú thường không được khuyến nghị. Do đó, nếu bạn có dự tính có thai, đang có thai hoặc đang cho con bú, cần thông tin cho bác sĩ biết .
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
