Đa số trẻ nói ngọng nhưng không viết sai, nhưng cũng có trường hợp trẻ nói ngọng viết theo tiếng mình phát âm sai dẫn đến viết sai chính tả. Nhiều trường hợp trẻ đã ngoài độ tuổi này nhưng vẫn phát âm sai, nói không rõ âm, nói ngọng cần được can thiệp kịp thời.
1. Nói ngọng là gì?
Nói ngọng là hiện tượng kỳ lạ ngôn từ bị rối loạn. Ngôn ngữ của trẻ hình thành dựa trên cơ sở những phản xạ có điều kiện kèm theo. Ngôn ngữ được hình thành từ những ảnh hưởng tác động của những yếu tố môi trường tự nhiên bên ngoài kích thích vào thính giác. Nói ngọng gặp thông dụng ở trẻ nhỏ, nhiều người lớn cũng bị mắc chứng này .
Có thể có vì nhiều nguyên nhân khác nhau mà dẫn đến tình trạng rối loạn ngôn ngữ ở trẻ, đặc biệt là nói ngọng.
2. Những nguyên nhân dẫn đến nói ngọng ở trẻ
2.1. Nguyên nhân bẩm sinh
Do cấu tạo của đường phát âm bị dị dạng, lưỡi ngắn, đầy lưỡi, tổn thương miệng hay các bệnh lí bẩm sinh như bệnh sứt môi hở hàm ếch, mắc tật chẻ vòm dẫn đến tình trạng trẻ nói ngọng. Ngoài ra có thể do cấu tạo của thính giác khiến trẻ nghe kém, không nghe rõ, không nghe được vì vậy không đủ vốn từ để sử dụng hay sử dụng nhưng sử dụng sai lệch (do nghe sai) vì vậy mà bị ngọng.
2.2. Nguyên nhân khác
Khi còn nhỏ, cấu trúc của những bộ phận như lưỡi, lưỡi gà, hàm, môi, răng, … còn chưa được hoàn thành xong. Vì vậy khi trẻ tập nói, hầu hết sẽ bị nói ngọng, phát âm không rõ ràng, phát âm sai. Những bộc lộ này sẽ dần mất đi khi trẻ lớn lên bởi những cơ quan này đã được triển khai xong hơn .Ngậm núm vú giả liên tục cũng là một trong những nguyên do dẫn đến nói ngọng. Nghe có vẻ như vô lý, nhưng nhiều nhà khoa học đã chứng tỏ, khi cho trẻ ngậm núm vú giả nhiều, liên tục sẽ dẫn đến thực trạng lưỡi bị thè ra ngoài nên theo thói quen, khi phát âm lưỡi trẻ thường đưa ra ngoài khiến âm phát ra bị chệch đi .
Rối loạn hành vi cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến rối loạn âm thanh. Khi chơi xem tivi, điện thoại, chơi game quá nhiều trẻ học ngôn ngữ nhìn nói mà không theo các thông thường là nghe – nói, khiến thính giác không được kích thích gây rối loạn phát âm và hay cáu bẳn.
Thói quen sử dụng ngôn từ của người lớn tác động ảnh hưởng trực tiếp tới sự hình thành ngôn từ của trẻ nhỏ. Trẻ lúc còn nhỏ như trang giấy trắng người lớn muốn viết muốn vẽ như nào thì trẻ học theo như vậy. Trẻ học nói, học theo ai ? Chính là người trong mái ấm gia đình. Ông, bà, cha mẹ, anh, chị, em, hàng xóm láng giềng, … bất kể ai mà trẻ được tiếp xúc cùng đều là những người thầy dạy nói của trẻ. Nếu những người này phát âm không chuẩn, nói ngọng thì khi bắt chước theo chúng cũng bị sai theo. Điều này hoàn toàn có thể thấy khá phổ cập, nhiều nơi bị ngọng theo vùng miền .
3. Cách chữa nói ngọng cho trẻ
Trẻ nhỏ trong độ tuổi từ 2 – 4 tuổi nói ngọng là hoàn toàn bình thường nhưng nếu quá 4 tuổi mà bé vẫn chưa sửa được hiện tượng nói ngọng thì cha mẹ cần xem bé có bất thường gì không, tìm hiểu nguyên nhân và tìm cách chữa nói ngọng cho trẻ.
Cách chữa nói ngọng cho trẻ sẽ phụ thuộc vào vào nguyên do, chính thế cho nên quan trọng nhất khi chữa nói ngọng cho trẻ là tìm ra nguyên do gây ra thực trạng này. Trẻ nghe kém, phát âm có yếu tố hay không bình thường ở tai mũi họng, hoặc mái ấm gia đình có người nói ngọng, do xem TV quá nhiều, …
Thông thường tình trạng nói ngọng ở trẻ sẽ được cải thiện rõ rệt bằng việc điều trị bằng ngôn ngữ trị liệu. Tuỳ vào tình trạng nói ngọng của trẻ bác sĩ sẽ cho bé tập các bài tập trị liệu ngôn ngữ chuyên sâu khác nhau, phù hợp với bé. Sử dụng phương pháp này sẽ giúp trẻ thay đổi cách cấu âm, cách sử dụng lưỡi, từ đó nói rõ và chuẩn xác hơn.
Những trường hợp nói ngọng do bệnh lý bẩm sinh, cần can thiệp sớm các biện pháp giúp trẻ cải thiện khả năng nói của mình. Nếu không được can thiệp kịp thời sẽ dẫn đến những hạn chế trong bày tỏ quan điểm, cảm xúc, khiến trẻ có những hành vi không phù hợp như chán nản, dễ nổi nóng, gây hấn, căng thẳng, mất tự tin, ngại giao tiếp.
Có thể chữa nói ngọng cho trẻ ở nhà, cha mẹ cần kiên trì. Cần quan tâm khi chữa nói ngọng cho trẻ :
- Giữ cho bé một tinh thần thoải mái, không gây căng thẳng, gây áp lực cho bé.
- Từ từ hướng dẫn bé cách đặt lưỡi, cách lấy hơi, làm mẫu cho bé để bé có thể học theo.
- Chú ý cách phát âm của bản thân cũng như các thành viên khác trong gia đình, hạn chế cho trẻ tiếp xúc với những người nói ngọng.
- Tạo cho trẻ môi trường rộng như ở công viên nơi có đông người, cho bé tham gia các hoạt động giúp trẻ tăng khả năng giao tiếp với mọi người.
- Khi nói chuyện hay hát cho bé nghe phải dùng từ thật chuẩn và thường xuyên, bé sẽ bắt chước được theo những gì bạn nói, hát.
- Với những từ bé bị nói ngọng, bạn cần ghi nhớ lại và nhắc lại nhiều lần sao cho chuẩn, cho bé nhắc lại lời bạn nói.
- Khi trẻ bị nói ngọng bạn không nên nhại lại câu nói ngọng đó, điều đó sẽ khiến bé không ý thức được rằng bé đã phát âm sai, đồng thời khiến cho việc nói ngọng của bé nặng hơn.
4. Trẻ nói ngọng khám ở đâu?
Nói ngọng là vấn đề gặp khá phổ biến ở trẻ nhỏ trong giai đoạn trẻ tập nói, với những trường hợp trẻ nói ngọng do các yếu tố môi trường tác động hoàn toàn có thể chữa nói ngọng cho trẻ tại nhà. Tuy nhiên, nếu các phương pháp thông thường không đem lại hiệu quả cần cần cho trẻ đi thăm khám. Vậy trẻ nói ngọng khám ở đâu?
Trẻ cần được đưa đến khám ở những cơ sở nhi khoa có chuyên khoa về tinh thần hoặc những cơ sở y tế tinh thần có chuyên khoa Tâm thần nhi để được khám sâu xa. Hiện nay, Vinmec là một trong số ít bệnh viện có đội ngũ những bác sĩ chuyên khoa Tâm thần được huấn luyện và đào tạo nâng cao, trong đó có nghành nghề dịch vụ Tâm thần Nhi sẽ khám, nhìn nhận và hướng dẫn can thiệp cho những trẻ có yếu tố về tăng trưởng ngôn từ. Các bác sĩ sẽ sử dụng thang Denver để nhìn nhận sự tăng trưởng chung của trẻ, những thang nhìn nhận tự kỷ ( nếu cần ), khám răng hàm mặt, khám tai mũi họng, điện não đồ hoặc hình ảnh học não bộ ( nếu cần ) để nhìn nhận tổng lực yếu tố nói ngọng của trẻ nhằm mục đích đưa ra chẩn đoán và kế hoạch can thiệp tương thích .Nếu có nhu yếu khám nói ngọng cho trẻ, bạn vui mừng đặt lịch khám trực tiếp tại website hoặc liên hệ đến mạng lưới hệ thống hotline để được Giao hàng .
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
