— Bài mới hơn —
Ở Nước Ta, cây hoa mới được sản xuất trên một diện tích quy hoạnh nhỏ. Khoảng 8.000 ha ( năm 2010 ) so với 4,1 triệu hecta lúa. Gần 1 triệu hecta cây công nghiệp và 1,4 triệu hecta rau quả. Hoa sản xuất ở Nước Ta đa phần tập trung chuyên sâu ở 3 vùng : miền Bắc ( TP. Hà Nội, Vĩnh Phúc, Tỉnh Lào Cai, Quảng Ninh ). Ngoại thành TP. Hồ Chí Minh ( Hóc Môn, Củ Chi ) và Lâm Đồng ( Đà Lạt, Đức Trọng, Lạc Dương, Đơn Dương ) .
Sản lượng khoảng 4,5 tỷ cành hoa tươi, trong đó xuất khẩu khoảng 1 tỷ cành. Với 85% là hoa hồng, cúc và lan. Năm 2010, doanh thu từ xuất khẩu hoa đạt khoảng 60 triệu USD.
Tuy xuất khẩu hoa đã có bước tăng trưởng. Nhưng diện tích quy hoạnh còn quá nhỏ, số lượng và chủng loại ít. Chất lượng lại chưa cao nên chưa cung ứng được nhu yếu của thị trường trong nước. Trong khi nhu yếu về hoa trên quốc tế đang tăng rất nhanh. Chỉ tính riêng thị trường châu Á, tổng kim ngạch nhập khẩu hoa đã lên đến 102 tỷ USD / năm với mức tăng trưởng 6 % / năm. Cao gấp nhiều lần so với thị trường những loại nông sản khác vốn được Nước Ta xem trọng như gạo, cafe, cao su đặc, chè .
Diện tích trồng hoa lan ở Nước Ta còn ở mức rất là nhã nhặn .
Chỉ chiếm 10 % diện tích quy hoạnh những loại hoa đang được trồng ( Nguyễn Xuân Linh, 2002 ). Sản xuất hoa lan ở Nước Ta tập trung chuyên sâu theo 2 hướng chính : Ở miền Bắc, 1 số ít cơ quan điều tra và nghiên cứu như Viện Di truyền Nông nghiệp, Viện Nghiên cứu Rau quả, Học viện Nông nghiệp Nước Ta, … trong những năm vừa mới qua đã tập trung chuyên sâu điều tra và nghiên cứu phương pháp nhân giống vô tính– Sản xuất theo quy mô công nghiệp. Các loài lan mới lai tạo hoặc được nhập nội ( lan công nghiệp ) .– Khai thác và nuôi trồng những loài hoa lan địa phương ( Nguyễn Công Nghiệp, 2000 ) .
in vitro. Kết quả đã sản xuất mỗi năm được hàng vạn cây con giống hoa lan có giá trị trong đó có lan Đai Châu (Nguyễn Thị Kim Lý, 2009).
Hoa lan Đai Châu mà miền Nam hay gọi là lan Ngọc Điểm có nguồn gốc nhiệt đới gió mùa. Rất thích hợp trồng ở miền Nam của Nước Ta. Cây sinh trưởng, tăng trưởng mạnh hơn so với miền Bắc do không phải trải qua mùa đông lạnh ngắt. Sau trồng 2 năm cây có năng lực ra hoa. Tỷ lệ đạt 40-50 %, chất lượng hoa cũng cao hơn so với miền Bắc .Thực hiện chương trình chuyển dời cơ cấu tổ chức cây xanh theo hướng tăng giá trị trên đơn vị chức năng diện tích quy hoạnh đất canh tác. Trong vài năm trở lại đây. Nông dân ở vùng ven đô thành phố Hồ Chí Minh đã chú trọng tăng trưởng nhanh diện tích quy hoạnh trồng hoa lan. Giai đoạn 2005 – 2006, triển khai góp vốn đầu tư 20 ha nuôi trồng hoa lan và 20 ha trồng hoa lá cây cảnh. ( Dự án góp vốn đầu tư, tăng trưởng hoa và hoa lá cây cảnh tại thành phố Hồ Chí Minh tháng 7/2005 ). Đến năm 2008, diện tích quy hoạnh trồng lan của thành phố đã tăng lên gần 80 ha và năm 2010 là 200 ha .
Tại những huyện Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh và Q. 12 đã có nhiều hộ trồng hoa lan với quy mô 2 ha. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. Hiện nay tại thành phố Hồ Chí Minh và những tỉnh lân cận như Tây Ninh, Đồng Nai, Tỉnh Bình Dương … có trên 100 loài lan khác nhau. Các loại hoa lan này hoàn toàn có thể cho lệch giá từ 500 – 1000 triệu đồng / ha / năm .
Các giống sản xuất đa phần thuộc chi lan Hoàng Thảo và Mokara và Ngọc điểm ( Đai Châu ). Trong đó có những vườn lan Ngọc Điểm lên đến 1 – 2 ha rải rác ở những nhà vườn ở Quận Thủ Đức, Tỉnh Bình Dương và Tây Ninh
.Hiện nay có 1 số ít công ty lớn. Trong đó có những công ty quốc tế trồng phong lan tại Đà Lạt ( Lâm Đồng ), thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai với diện tích quy hoạnh mỗi doanh nghiệp khoảng chừng 40-50 ha như công ty Dalat Hasfarm. Công ty Lâm Thăng của Đài Loan. Tháng 8/2004, tỉnh Lâm Đồng đã xây dựng Thương Hội hoa lan “ Dalat Orchid Association ” với mục tiêu là tập hợp những người yêu dấu và có kinh nghiệm tay nghề trồng lan nhằm mục đích tăng trưởng nhân rộng, sản xuất hoa lan theo hướng hàng hoá .Bằng kỹ thuật nhân giống vô tính. Hàng năm Trung tâm Giống và Kỹ thuật cây cối, thuộc Sở Nông nghiệp và PTNT Phú Yên đã đáp ứng 250.000 cây phong lan cho những doanh nghiệp tại thành phố Hồ Chí Minh để xuất khẩu .
Dự kiến, mỗi năm Trung tâm sẽ cung ứng khoảng chừng 300.000 – 500.000 cây phong lan để xuất khẩu sang Canada, Đài Loan. Các giống hoa lan gồm có Hoàng Thảo, Đai Châu, Monkada … ( Đào Thanh Vân và Đặng Thị Tố Nga, 2008 ) .
Theo Đồng Văn Khiêm, Công ty Phong lan xuất khẩu thành phố Hồ Chí Minh. Khó khăn lớn nhất trong việc sản xuất hoa lan thương mại là Nhà nước chưa có chủ trương khuyễn mãi thêm. Khuyến khích tăng trưởng ngành sản xuất hoa lan .
Mặt khác, sản xuất lan còn tản mạn. Chưa tập trung chuyên sâu vào những loài lan có giá trị kinh tế tài chính cao ( dẫn theo Dương Hoa Xô, 2008 ) [ 35 ] .
Như vậy, yếu tố sản xuất, kinh doanh thương mại hoa lan ở Nước Ta từ trước đến nay vẫn ở dạng tiềm năng. Trong khi đó, sức cạnh tranh đối đầu trên thị trường quốc tế là rất lớn. Những hoạt động giải trí kinh doanh thương mại và xuất khẩu trong thời hạn qua mới chỉ có ý nghĩa khởi động. Hứa hẹn một sự tăng trưởng trong tương lai dựa trên những điều kiện kèm theo thuận tiện sẵn có cho sự tăng trưởng ngành trồng lan nói chung và lan Đai Châu nói riêng .
2. Thực trạng trồng và sản xuất lan Đai Châu ở Nước Ta
1 – Địa điểm và quy mô trồng đai châu .
Lan Đai Châu cùng với một số ít loài lan khác như Quế Lan Hương, Tam Bảo Sắc, Phi Điệp. Các loài này thường xuất hiện hầu hết ở những nhà vườn trồng lan rừng. Diện tích trồng lan Đai Châu lớn nhất là ở La Phù, xã Đông La, huyện Hoài Đức TP.HN. Ở đây đã hình thành vùng sản xuất, thương mại lan rừng lớn, tiêu thụ đi những tỉnh thành khác của miền Bắc Nước Ta. Ngoài ra, lan Đai Châu cũng được trồng ở khắp những tỉnh thành trong cả nước như Thành Phố Hà Nội, Hưng Yên, TP Bắc Ninh, Thái Nguyên, Tỉnh Nam Định, Phú Thọ .Quy mô : Lan Đai Châu được trồng trong những nhà vườn là do tự phát .
Chưa có những quy hoạch của nhà nước. Do lan Đai Châu là một trong những loài lan đẹp. Chiếm được thị hiếu người tiêu dùng nên người dân ngày càng lan rộng ra sản xuất. Diện tích trồng lan Đai Châu cũng ngày một tăng thêm. Cây được trồng trong những nhà vườn từ 50 m 2 – 10.000 m 2
2- Giống và điều kiện trồng.
Các giống lan Đai Châu được trồng trong sản xuất hiện nay phổ biến nhất là giống bản địa Trắng Đốm Tím. Giống có đặc điểm là sinh trưởng phát triển khỏe. Khả năng chống chịu với điệu kiện thời tiết khắc nghiệt như chịu lạnh, chịu hạn tốt. Sâu bệnh hại ở mức nhẹ, giống có hoa đẹp, độ bền lâu và có hương thơm ngọt ngào, lan tỏa. Ngoài ra còn một số giống nhập nội với các màu sắc khác nhau như đỏ, trắng tuyền, đốm đỏ, vàng cam. Các giống này được nhập từ Thailand, Đài Loan, Trung Quốc. Ngày nay, công nghệ tạo giống hoa trên thế giới ngày càng phát triển thì các giống lan Đai Châu cũng ngày càng phong phú.
Trong điều kiện kèm theo của Nước Ta. Việc nhân giống và sản xuất lan Đai Châu vẫn chưa tăng trưởng thoáng đãng .
Người dân đã khai thác những loài lan từ rừng tự nhiên. Về bán cho khách du lịch hoặc chuyển về đồng bằng bán cho thương lái ở TP. Hà Nội. Trước đây, lan Đai Châu được bán theo kg. Thường 1 kg có giá từ 150.000 – 250.000 đ, tùy thuộc vào size cây to hay nhỏ. Hiện nay, lan Đai Châu khai thác ngày càng hết sạch, khan hiếm. Người ta đã chuyển sang bán theo cây với giá tiền từ 30.000 đ – 100.000 đ / cây. Tùy theo kích cỡ cây to hay nhỏ, số cặp lá nhiều hay ít. Một số lượng lớn lan Đai Châu được nhập về từ những vùng biên giới giáp danh với Laos, Cambodia qua con đường tiểu ngạch .
Trong khi đó, việc nhân giống, sản xuất sản phẩm & hàng hóa loài lan này vẫn chưa thông dụng. Điều này khiến cho lan Đai Châu có rủi ro tiềm ẩn bị mất dần nguồn gen trong tự nhiên .
Do vậy, việc nghiên cứu và điều tra bảo tồn, song song với tăng trưởng sản xuất lan rộng ra lan Đai Châu là rất thiết yếu .
Điều kiện trồng lan đai châu:
Lan Đai Châu được người dân trồng trên vườn với điều kiện kèm theo trồng rất đơn thuần. Nhà trồng lan thường là nhà đơn thuần. Không có mái che mưa, che 1 – 2 lớp lưới đen. Cột nhà thường được làm bằng ống thép mạ kẽm. Cột bê tông, sắt hoặc bằng tre, gỗ. Giàn treo lan bằng ống tuýp hoặc dây thép .Cây lan Đai Châu là lan nhiệt đới gió mùa. Trong điều kiện kèm theo miền Bắc Nước Ta vào mùa đông thường có gió mùa đông bắc và nhiệt độ thấp. Đặc biệt vào tháng 1, tháng 2 hàng năm, thời hạn này trùng với thời hạn cây ra hoa. Do vậy tác động ảnh hưởng do lạnh đã ảnh hưởng tác động rất lớn đến sinh trưởng và tăng trưởng của cây. Người dân không phân biệt được điều này. Nên đã không có giải pháp che chắn bảo vệ cho cây trong điều kiện kèm theo lạnh của mùa đông .
Thực tế cho thấy, cứ sau mỗi mùa đông mát mẻ. Cây lan Đai Châu thường bị vàng lá, đầu rễ khô đen. Cây khô héo, thiếu sức sống. Khi nhiệt độ tăng dần lên cây phải mất một thời hạn dài mới có năng lực liên tục sinh trưởng. Đây cũng chính là một trong những nguyên do khiến lan Đai Châu sinh trưởng chậm và lâu ra hoa ở điều kiện kèm theo miền Bắc Nước Ta .
3 – Các kỹ thuật vận dụng dành cho cây lan đai châu
Những năm gần đây, diện tích quy hoạnh trồng hoa lan Đai Châu có tăng đáng kể. Tuy nhiên, chất lượng hoa vẫn thấp, chưa đồng đều. Đa số nông dân trồng hoa, hoa lá cây cảnh ở quy mô hộ mái ấm gia đình. Nguồn giống phân tán, nhập từ nhiều nơi dẫn đến chất lượng hoa không đồng đều. Số lượng giống hoa không đủ cung ứng cho thị trường. Nông dân vẫn thiếu những kỹ năng và kiến thức cơ bản về điều kiện kèm theo sinh thái xanh cây xanh, sâu bệnh, thiếu thông tin về thị trường, kỹ thuật, giống hoa mới …
Phần lớn việc ứng dụng tân tiến kỹ thuật là do bà con tự học hỏi, trao đổi kinh nghiệm tay nghề lẫn nhau. Người dân chủ yếu trồng hoa trên những khúc gỗ nhãn, vải hay ổi khô, đã bỏ vỏ hoặc chưa bỏ vỏ. Mỗi khúc có size từ 30-40 cm ( độ cao ) x 20-25 cm ( đường kính ), mỗi khúc ghép từ 5, 7 hoặc 9 cây .
Cây được ghép theo hướng thẳng đứng xung quanh khúc gỗ. Kỹ thuật ghép cũng rất thô sơ. Người dân thường dùng dây ni lông buộc quấn thân hoặc rễ lan vào thân của khúc gỗ. Hoặc dùng miếng nhựa hay cao su đặc nẹp thân, rễ cây vào thân gỗ. Sau đó dùng đinh 1 cm đóng cố định và thắt chặt để giữ cho cây không bị rơi ra ngoài .
Người trồng lan ở thành phố Hồ chí Minh thường ghép lan Đai Châu trên thân cây gỗ lớn đã khô .
Hoặc tạo cây giả. Kích thước cây cao từ 1 – 2 m. Đường kính thân từ 0,2 – 0,3 m. Loại gỗ thường là gỗ vú sữa hoặc gỗ nhãn. Cây gỗ khô được trồng cố định và thắt chặt vào chậu bằng cách đổ xi-măng. Mỗi cây được ghép từ 20 đến 30 cây lan Đai Châu, ghép đều xung quanh. Các cây gỗ được xếp thẳng hàng như những bức tường thẳng đứng. Cách trồng này cây sinh trưởng, tăng trưởng tốt nhưng khi luân chuyển rất khó khăn vất vả và tốn kém .
Ngoài việc ghép lan trên thân cây gỗ to. Một số nhà vườn còn ghép lan trên những thớt gỗ ( thân cây cắt ngang tạo thành lát mỏng dính dạng thớt, độ dày khoảng chừng 5-7 cm ). Mỗi thớt thường ghép từ 3-5 cây trên mặt phẳng. Cách ghép này rất độc lạ, thuận tiện cho cây sinh trưởng và bảo vệ nhu yếu về thẩm mỹ và nghệ thuật .
Các kỹ thuật khác như bón phân và tưới nước .
Người dân vẫn vận dụng theo kinh nghiệm tay nghề truyền thống cuội nguồn. Tưới những chất hữu cơ ngâm ủ như ốc, cá ngâm, tưới nước vo gạo. Một số nhà vườn đã sử dụng những loại phân bón hạng sang riêng cho lan như B1, phân Orchid .
4 – Tiêu thụ và giá trị kinh tế tài chính đai châu .
Tiêu thụ lan: Sản phẩm hoa lan Đai Châu được bán chủ yếu trong nước. Người dân tự tiêu thụ sản phẩm hoa qua các cửa hàng giới thiệu sản phẩm ở đường Hoàng Hoa Thám, chợ Quảng Bá – Hà Nội. Chợ ở các tỉnh, thành phố, chợ hoa Tết. Ngoài ra, các nhà vườn còn bán buôn cho khách bán rong quanh năm, Những người này chở hoa vào các thành phố bán trực tiếp cho người tiêu dùng.
Giá trị kinh tế của hoa lan: Xã hội ngày càng phát triển nhu cầu thưởng ngoạn hoa. Cây cảnh ngày càng cao. Lan Đai Châu là loài hoa lưu niên. Cây có tuổi thọ từ 5-10 năm. Cây có hoa đẹp, hương thơm và nở hoa vào dịp Tết Nguyên Đán, được người tiêu dùng ưa chuộng.
Do vậy, cây có giá trị kinh tế tài chính rất cao. Thường một cây lan Đai Châu có giá từ 150.000 – 300.000 đ. Với những cây 5 – 6 năm tuổi, có 6-10 cặp lá, 3-4 chùm hoa / cây được bán với giá từ 5 trăm nghìn đến 8 trăm nghìn đồng / cây. Với chậu lan Đai Châu 5-10 cây như vậy hoàn toàn có thể bán từ 3-5 triệu đồng .
Thực tế cho thấy, giá trị kinh tế mang lại từ sản xuất hoa lan Đai Châu là rất lớn và có tiềm năng cao.
Việc góp vốn đầu tư cho nghiên cứu và điều tra, tăng trưởng lan rộng ra sản xuất hoa lan Đai Châu là rất thiết thực. Hứa hẹn nhiều thành công xuất sắc. Kết quả điều tra và nghiên cứu không những bảo tồn được nguồn gen quý của Nước Ta mà còn mang lại doanh thu cao cho người trồng và tăng trưởng sản xuất lan Đai Châu thành ngành hàng. Cung cấp cho thị trường trong nước và hướng tới xuất khẩu .
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM NÔNG SINH HỌC VÀ BIỆN PHÁP KỸ THUẬT TRỒNG, CHĂM SÓC HOA LAN ĐAI CHÂU ( RHYNCHOSTYLIS GIGANTEA ( LINDLEY ) RIDLEY ) Ở MIỀN BẮC VIỆT NAM
— Bài cũ hơn —
