Xanh biển. Các quốc gia có một mức độ “tổng thống chế bán phần” được biểu thị bằng màu Vàng. Các nước cộng hòa có tổng thống mà trong đó chức vụ tổng thống được quốc hội bầu lên được biểu thị bằng màu Xanh lá. Cam là các nước “Cộng hòa đại nghị”. Màu đỏ là các nước “Quân chủ lập hiến”. Màu tím là các nước “Quân chủ chuyên chế”. Màu nâu là các nước đơn đảng.Các nước ” cộng hòa tổng thống ” với mức độ ” tổng thống chế toàn phần ” được bộc lộ bằng màu. Các vương quốc có một mức độ ” tổng thống chế bán phần ” được biểu lộ bằng màu. Các nước cộng hòa có tổng thống mà trong đó chức vụ tổng thống được QH bầu lên được bộc lộ bằng màulà những nước ” Cộng hòa đại nghị “. là những nước ” Quân chủ lập hiến “. là những nước ” Quân chủ chuyên chế “. là những nước đơn đảng .
Tổng thống chế hay Hệ thống tổng thống (tiếng Anh: Presidential system) là một hệ thống chính phủ mà trong đó có một ngành hành pháp tồn tại và ngự trị (như tên gọi) tách biệt khỏi ngành lập pháp. Ngành hành pháp này không có trách nhiệm gì đối với ngành lập pháp và trong mọi hoàn cảnh bình thường ngành lập pháp không thể giải tán nó.
Khái niệm về vùng ảnh hưởng riêng biệt giữa ngành hành pháp và lập pháp đã được nói rõ trong Hiến pháp Hoa Kỳ cùng với sự ra đời của chức vụ Tổng thống Hoa Kỳ được bầu lên riêng biệt không lệ thuộc vào quốc hội.
Mặc dù đây không phải là mạng lưới hệ thống đặc trưng riêng của những nước cộng hòa vì mạng lưới hệ thống này vẫn hoàn toàn có thể được vận dụng trong trường hợp của những nước quân chủ lập hiến bán phần mà trong đó nhà vua thực thi quyền lực tối cao của mình ( cả trong tư cách nguyên thủ vương quốc và người đứng đầu ngành hành pháp của cơ quan chính phủ ) bên cạnh một ngành lập pháp nhưng thuật từ này thường có liên hệ đến những mạng lưới hệ thống cộng hòa ở châu Mỹ .
- Tổng thống không đề nghị các đạo luật. Tuy nhiên tổng thống có quyền phủ quyết các đạo luật của ngành lập pháp, và rồi sau đó đến lượt ngành lập pháp, bằng một đa số phiếu, có thể được dùng đến để vô hiệu quá sự phủ quyết của tổng thống. Thông lệ này được sao chép lại từ truyền thống tán thành vương quyền của Vương quốc Anh mà theo đó một đạo luật từ quốc hội không thể trở thành luật nếu không có sự tán thành của nhà vua.
- Tổng thống có nhiệm kỳ nhất định. Các cuộc bầu cử được tổ chức theo những thời gian đã được định rõ và không thể bị đưa ra để bỏ phiếu bất tín nhiệm hay những quy trình lập pháp khác có mục đích như vậy. Tại một số quốc gia, có một ngoại lệ đối với quy luật mà trong đó một vị tổng thống sẽ bị truất phế nếu xét thấy đã phạm luật.
- Ngành hành pháp là do một người nắm. Các thành viên nội các chỉ phục vụ theo ý của tổng thống và phải thực thi các chính sách của ngành hành pháp và lập pháp. Tuy nhiên, tổng thống chế thường xuyên cần có sự chấp thuận của ngành lập pháp đối với các nhân sự mà tổng thống đề cử cho các chức vụ trong nội các cũng như nhiều vị trí phức tạp khác của chính phủ, thí dụ như các quan tòa. Một vị tổng thống thông thường có quyền lực điều hành các thành viên nội các, quân sự hay bất cứ các viên chức hoặc nhân viên của ngành hành pháp, nhưng thông thường không có quyền lực bãi nhiễm hay ra lệnh cho các quan tòa.
- Quyền lực ân xá hay giảm bớt hình phạt đối với các tội phạm bị kết án thường nằm trong tay của những nguyên thủ quốc gia trong các chính phủ có ngành lập pháp và hành pháp tách biệt.
Các quốc gia có chính phủ theo tổng thống chế không nhất thiết là những quốc gia duy nhất sử dụng danh xưng tổng thống hay hình thức chính phủ cộng hòa. Chẳng hạn, một kẻ độc tài có thể hay không có thể được dân chúng bầu lên chính thức nhưng vẫn thường được gọi là tổng thống. Tương tự, nhiều quốc gia dân chủ đại nghị là cộng hòa và có tổng thống nhưng chức vụ tổng thống này phần lớn là nghi thức; các thí dụ nổi bật gồm có Đức, Ấn Độ, Ireland, Israel,… quyền lực ở đây nằm trong tay thủ tướng (xem Cộng hòa đại nghị).
Đặc điểm của những tổng thống[sửa|sửa mã nguồn]
Một số tổng thống trên quốc tế là những nguyên thủ vương quốc mang tính nghi thức cũng giống như những nhà vua tại những vương quốc quân chủ lập hiến. Những vị tổng thống này không phải là những người đứng đầu ngành hành pháp của những chính phủ nước nhà ( tuy nhiên 1 số ít nhà vua tại những vương quốc quân chủ lập hiến vẫn có quyền lực tối cao đặc biệt quan trọng ). trái lại, so với một vương quốc tổng thống chế toàn phần, một vị tổng thống được nhân dân bầu lên để trở thành người đứng đầu ngành hành pháp .Các chính phủ nước nhà tổng thống chế không có phân biệt giữa chức vụ nguyên thủ vương quốc và người đứng đầu chính phủ nước nhà vì cả hai chức vụ này đều do tổng thống nắm. Nhiều chính phủ nước nhà đại nghị chế có một nguyên thủ vương quốc hình tượng trong hình thức là một vị tổng thống hay một nhà vua ( 1 số ít nhà vua vẫn duy trì quyền lực tối cao đặc biệt quan trọng ). Người này có nghĩa vụ và trách nhiệm hình thức hóa những công dụng của vương quốc hay trong trường hợp của những nhà vua với những quyền lực tối cao đặc biệt quan trọng không can thiệp vào việc làm của một nghị viện đang hoạt động giải trí hiệu suất cao trong khi đó độc quyền hiến định trong vai trò là người đứng đầu cơ quan chính phủ thì thường thường do thủ tướng đảm nhiệm. Những tổng thống hình tượng có khunh hướng được bầu trong cách ít trực tiếp hơn là những tổng thống thuộc tổng thống chế toàn phần, thí dụ họ chỉ được bầu lên từ ngành lập pháp. Một vài vương quốc như Ireland và Bồ Đào Nha lại có những tổng thống hình tượng được dân chúng bầu lên trực tiếp .Một vài vương quốc như Nam Phi có tổng thống đầy quyền lực tối cao nhưng do ngành lập pháp bầu lên. Các tổng thống này được chọn trong phương pháp tương tự như như cách bầu một thủ tướng. Tuy nhiên sự độc lạ là những tổng thống này vừa là nguyên thủ vương quốc vừa là người đứng đầu chính phủ nước nhà. Những người giữ vai trò hành chính trưởng này có tên tuổi là ” tổng thống “, nhưng trong thực tiễn thì tương tự như như những thủ tướng. Những vương quốc khác có cùng mạng lưới hệ thống còn có Botswana, Quần đảo Marshall, và Nauru. Thật là ngẫu nhiên, phương pháp về việc ngành lập pháp bầu lên tổng thống là một phần trong Kế hoạch Virginia của James Madison và nó từng được những người viết ra Hiến pháp Hoa Kỳ xem xét trang nghiêm .
Các tổng thống trong các hệ thống tổng thống thì luôn luôn là những người tham gia tích cực trong các tiến trình chính trị mặc dù phạm vi quyền lực tương đối của họ có thể bị ảnh hưởng bởi thành phần chính trị hợp thành ngành lập pháp và việc những người ủng hộ hay những người đối lập với họ có 1 vị trí chi phối trong đó hay không. Trong một số hệ thống tổng thống như Weimar Đức Quốc và Hàn Quốc, có một chức vụ thủ tướng nhưng không như bán-tổng thống chế hay đại nghị chế, vị thủ tướng này có trách nhiệm trước tổng thống hơn là viện lập pháp.
Các chính quyền sở tại cấp dưới vương quốc[sửa|sửa mã nguồn]
Các chính quyền sở tại cấp dưới vương quốc, thường thì là những khu tự quản, hoàn toàn có thể được xây dựng như hình thức tổng thống chế. Tất cả những chính quyền sở tại tiểu bang tại Hoa Kỳ đều sử dụng mạng lưới hệ thống tổng thống. Một thí dụ khác là Nhật Bản nơi có cơ quan chính phủ vương quốc sử dụng đại nghị chế nhưng những chính quyền sở tại tỉnh và chính quyền sở tại khu tự quản có thống đốc hoặc thị trưởng được bầu lên một cách độc lập, không phụ thuộc vào hội đồng hay nghị viện địa phương .
Những điều lợi của tổng thống chế[sửa|sửa mã nguồn]
Những người ủng hộ thường hay cho rằng mạng lưới hệ thống tổng thống có bốn điều lợi cơ bản như sau :
- Ủy nhiệm trực tiếp — trong một hệ thống tổng thống, vị tổng thống thường được dân chúng bầu lên trực tiếp. Đối với một số người, điều này làm cho quyền lực của tổng thống hợp pháp hơn so với quyền lực của một vị lãnh đạo được bổ nhiệm gián tiếp. Tuy nhiên, tại Hoa Kỳ, tổng thống không được bầu trực tiếp và cũng không gián tiếp qua quốc hội nhưng bởi một đại cử tri đoàn.
- Phân lập quyền lực — một hệ thống tổng thống sẽ làm cho chức vụ tổng thống và quốc hội thành hai cơ cấu song song. Những người ủng hộ cho rằng sự giàn xếp như thế sẽ cho phép mỗi một cơ cấu đều có thể theo dõi và kiểm soát cơ cấu kia, ngăn ngừa sự lạm quyền.
- Nhanh chóng và dứt khoát — một số người cho rằng một vị tổng thống với quyền lực lớn thường thường có thể thực thi nhanh chóng những thay đổi. Tuy nhiên một số người khác cho rằng phân lập quyền lực làm chậm lại hệ thống.
- Ổn định — một tổng thống, với nhiệm kỳ nhất định rõ rằng, có thể tạo ra sự ổn định hơn là một vị thủ tướng, là người có thể bị bãi nhiệm bất cứ lúc nào
Ủy nhiệm trực tiếp[sửa|sửa mã nguồn]
Một vị thủ tướng thường được hầu hết những đại biểu của dân chúng bầu ra trong khi một vị tổng thống thường thường được dân chúng bầu lên trực tiếp. Những người ủng hộ tổng thống chế cho rằng một vị chỉ huy được dân chúng bầu lên thì dân chủ hơn một vị chỉ huy được một bộ phận lập pháp bầu lên mặc dầu chính bộ phận lập pháp này cũng được bầu lên để quản lý .Vì hoàn toàn có thể triển khai được hơn một lựa chọn qua bầu cử, những cử tri trong mạng lưới hệ thống tổng thống hoàn toàn có thể cho biết rõ ý muốn của họ một cách đúng chuẩn hơn về chủ trương của chính phủ nước nhà. Chẳng hạn tại Hoa Kỳ, 1 số ít nhà khoa học chính trị diễn giải rằng khunh hướng của dân chúng Mỹ trong quá trình cuối của Chiến tranh lạnh là hay bầu lên một QH do đảng Dân chủ trấn áp và một tổng thống thuộc đảng Cộng hòa như là sự lựa chọn của họ về một chủ trương đối ngoại Cộng hòa và chủ trương đối nội Dân chủ .Cũng có lập luận cho rằng ủy nhiệm trực tiếp một vị tổng thống sẽ làm cho ngài / bà tổng thống có nghĩa vụ và trách nhiệm hơn. Lý luận đẳng sau lập luận này là rằng một vị thủ tướng luôn bị ” cách biệt ” với quan điểm của dân vì cỗ máy nhà nước. Tuy nhiên những người chỉ trích quan điểm này thì cho rằng thường thì những vị tổng thống không hề bị truất phế khi những chủ trương của họ không còn phản ánh ý muốn của công dân. Chẳng hạn, tại Hoa Kỳ, tổng thống chỉ hoàn toàn có thể bị truất phế bằng một cuộc xét xử luận tội vì ” những tội lớn nhỏ ” trong khi đó những thủ tướng thuận tiện bị truất phế nếu họ không vượt qua được một cuộc biểu quyết bất tín nhiệm trong chính phủ nước nhà của họ .
Phân lập quyền lực tối cao[sửa|sửa mã nguồn]
Sự thật là mạng lưới hệ thống tổng thống chia tách ngành hành pháp ra khỏi ngành lập pháp đôi lúc được xem là một điều lợi mà trong đó mỗi ngành hoàn toàn có thể truy xét hành vi của ngành kia. Trong một mạng lưới hệ thống nghị viện, ngành hành pháp được lập nên từ ngành lập pháp khiến cho việc chỉ trích giữa hai ngành ít có thời cơ thực thi hơn. Một cuộc chỉ trích chính thức mà ngành lập pháp sử dụng chống ngành hành pháp thường được xem là một cuộc biểu quyết bất tín nhiệm. Theo những người ủng hộ tổng thống chế, vì thiếu kiểm tra và cân đối quyền lực tối cao nên một hành vi sai lầm của một vị thủ tướng hoàn toàn có thể không được phát hiện. Viết về vụ tăm tiếng Watergate, Woodrow Wyatt, một cựu đại biểu QH tại Vương quốc Anh nói rằng ” đừng nghĩ rằng một vụ Watergate không hề xảy ra tại đây nhưng có điều bạn sẽ không hề biết được là nó có xảy ra. “Những người chỉ trích đáp lại rằng nếu một ngành lập pháp thuộc tổng thống chế bị trấn áp bởi đảng của tổng thống thì thực trạng tương tự như hiện hữu. Những người ủng hộ nhận định và đánh giá rằng thậm chí còn trong một thực trạng như thế thì một nhà lập pháp từ đảng của tổng thống vẫn ở vị trí khá hơn để chỉ trích tổng thống hay chủ trương của ông nếu nhà lập pháp này tin là thiết yếu vì một vị tổng thống luôn được miễn trách nhiệm so với hậu quả của một cuộc biểu quyết bất tín nhiệm. Trong mạng lưới hệ thống nghị viện, kỷ luật đảng được thực thi nghiêm khắc hơn. Nếu một nghị viên công khai minh bạch chỉ trích thủ tướng hay chủ trương của thủ tướng đến mức độ lớn nào đó thì ông / bà nghị viên này có năng lực đương đầu với viễn cảnh lớn hơn là mất sự đề cử của đảng mình hay thậm chí còn bị đuổi ngay lập tức ra khỏi đảng .Mặc dù sống sót việc biểu quyết bất tín nhiệm, trong thực tiễn, thật cực kỳ khó khăn vất vả để ngăn ngừa một vị thủ tướng hay nội các tạo nên quyết định hành động của mình. Trong một chính phủ nước nhà đại nghị chế, nếu một luật quan trọng được vị thủ tướng đương nhiệm và nội các của ông ý kiến đề nghị mà bị ” biểu quyết ” bác bỏ bởi một đa phần nghị viên thì điều này được xem là một cuộc biểu quyết bất tín nhiệm. nhà nước đương nhiệm lúc đó phải từ chức hay thông tin tổ chức triển khai bầu cử lại thế cho nên ít có nghị viên nào muốn làm thế ( hoàn toàn có thể lần bầu cử tới mình lại thất cử ). Vì thế, một cuộc biểu quyết bất tín nhiệm tại 1 số ít vương quốc như Vương quốc Anh chỉ xảy ra một vài lần trong một thế kỷ. Năm 1931, David Lloyd George nói với một ủy ban đặc trách rằng : ” Nghị viện thực sự không trấn áp được ngành hành pháp, nghị viện là một hư ảo thuần khiết. ” ( Schlesinger 1982 )
Nhanh chóng và dứt khoát[sửa|sửa mã nguồn]
Một số người ủng hộ tổng thống chế cho rằng tổng thống chế có thể đáp ứng nhanh chóng đối với các tình hình đang xảy ra hơn so với đại nghị chế. Một vị thủ tướng khi hành động cần phải có sự ủng hộ của ngành lập pháp nhưng một vị tổng thống thường thường ít bị hạn chế bởi ngành lập pháp. Trong cuốn sách Why England Slept (tạm dịch Tại sao Anh Quốc ngũ), John F. Kennedy nói rằng Stanley Baldwin và Neville Chamberlain bị giới hạn vì cần phải duy trì sự tín nhiệm của viện dân biểu.
Tuy nhiên, những người ủng hộ khác về tổng thống chế đôi khi tranh cãi theo khunh hướng trọn vẹn ngược lại khi cho rằng tổng thống chế hoàn toàn có thể từ từ tạo ra quyết định hành động để có hiệu quả thuận tiện. nhà nước phân lập, là cơ quan chính phủ có ghế tổng thống và QH bị trấn áp bởi hai đảng phái khác nhau, được cho là để kiềm chế sự vượt mức của cả hai đảng và để bảo vệ rằng quan điểm của lưỡng đảng sẽ được đưa vào trong tiến trình làm luật. Tại Hoa Kỳ, Dân biểu đảng Cộng hòa là Bill Frenzel vào năm 1995 có viết như sau :
- Có một số người trong chúng ta nghĩ rằng bế tắc (ghi chú dịch thuật: hai đảng phái không đồng ý với nhau về một vấn đề nào đó) là việc tốt nhất kể từ thời ống dẫn đặt trong nhà (ghi chú dịch thuật: trước kia ống dẫn cầu xí đặt bên ngoài nhà, nay đặt trong nhà nên là điều tốt nhất). Bế tắc là món quà tự nhiên mà những người viết ra Hiến pháp đã cho chúng ta để quốc gia này không phải chịu đựng những sự đánh đu về chính sách do tính bất thường của công chúng. Và cuộc tranh đua – cho dù là đa ngành, đa cấp bậc, hay đa viện – thì cũng quan trọng đối với việc kiểm tra và quân bình quyền lực và đối với loại chính phủ trung hòa đang hiện diện của chúng ta. cảm ơn trời chúng ta không có một chính phủ quốc hữu hóa một năm và rồi tư hữu hóa năm sau, và cứ như thế tiếp diễn vô cùng tận. (Trích trong Checks and Balances, 8)
Mặc dù hầu hết những chính đại nghị chế sống sót một thời hạn dài mà không bị đưa ra biểu quyết bất tín nhiệm nhưng Ý, Israel, và Đệ tứ Cộng hòa Pháp đã gặp phải khó khăn vất vả duy trì không thay đổi. Khi những mạng lưới hệ thống đại nghị có nhiều đảng phái và những cơ quan chính phủ bị cưỡng ép phụ thuộc vào những liên minh chính trị như họ thường làm tại những vương quốc sử dụng mạng lưới hệ thống đại diện thay mặt tỉ lệ, theo triết lý thì những đảng phái cực đoan hoàn toàn có thể sử dụng hình thức rình rập đe dọa rời khỏi một liên minh để yên cầu chính phủ nước nhà phải chấp thuận đồng ý chương trình nghị sự của họ .Nhiều người xem tổng thống chế là mạng lưới hệ thống chính trị có năng lực sống sót hơn trong những trường hợp cấp bách [ 1 ]. Những người ủng hộ tổng thống chế cho rằng một vương quốc dưới sức ép to lớn hoàn toàn có thể khá hơn nếu được chỉ huy bởi một tổng thống có nhiệm kỳ cố định và thắt chặt hơn là được chỉ huy bởi những vị thủ tướng luôn bị biến hóa. Pháp trong thời Chiến tranh giành độc lập của Algeri đã quy đổi sang một mạng lưới hệ thống chính phủ nước nhà bán-tổng thống chế giống như Sri Lanka đã làm như vậy trong thời nội chiến trong khi Israel đã thử nghiệm có một vị thủ tướng được bầu lên trực tiếp vào năm 1992. Tại Pháp và Sri Lanka, tác dụng được nhiều người cho là có mặt tích cực sau khi có sự biến hóa thể chế. Tuy nhiên, trong trường hợp của Israel, sự ngày càng tăng những đảng nhỏ hơn chưa từng thấy trước đây đã khiến cho vương quốc này quay trở lại mạng lưới hệ thống cũ là QH lựa chọn thủ tướng .Thực tế là những cuộc bầu cử dưới chính thể tổng thống chế có thời hạn rõ ràng nên được xem là một cuộc trấn áp so với quyền lực tối cao của ngành hành pháp ( nếu tốt đẹp thì được tái đắc cử, bằng không sẽ bị thất cử ). Hệ thống đại nghị thì đối ngược lại, thường được cho phép thủ tướng lôi kéo bầu cử bất kể khi nào thủ tướng nhận thấy thích hợp hoặc tự mình giàn dựng một cuộc bầu phiếu bất tín nhiệm để khởi sự một cuộc bầu cử khi thủ tướng không hề đưa dự luật của mình được trải qua. Kiểu mẫu tổng thống chế được cho rằng là làm nản lòng những người theo chủ nghĩa thời cơ, và thay vào đó bắt buộc tổng thống phải hoạt động giải trí trong số lượng giới hạn một nhiệm kỳ mà mình không hề biến hóa để thích ứng với nhu yếu của chính mình. Theo triết lý, nếu vị thế và hành vi của một vị tổng thống có ảnh hưởng tác động tích cực so với vương quốc của mình thì rất hoàn toàn có thể ứng viên trong đảng của ông hay chính ông sẽ được bầu thêm một nhiệm kỳ mới .
Những người chỉ trích nêu ra ba bất lợi cơ bản sau đối với tổng thống chế:
- Có chiều hướng dẫn đến độc tài — Một số nhà khoa học chính trị nói rằng về mặt hiến định, tổng thống chế không ổn định. Theo một số nhà khoa học chính trị như Fred Riggs thì tổng thống chế đã rơi vào tình trạng chủ nghĩa độc tài trong gần như mọi quốc gia từng thử qua thể chế này. Người chỉ trích tổng thống chế như Dana D. Nelson trong cuốn sách của mình xuất bản năm 2008 có tên Bad for Democracy[2] nhận thấy chức vụ tổng thống tại Hoa Kỳ về cơ bản là phi dân chủ[3] và bà nhận thấy rằng chủ nghĩa tổng thống giống như là công dân tôn thờ tổng thống mà có chiều hướng làm hao mòn sự tham gia đóng góp của công dân.[3]
- Bế tắc chính trị – Sự phân lập quyền lực của tổng thống chế tạo nên ngành hành pháp dưới quyền tổng thống và ngành lập pháp thành hai cơ cấu song lập. Những người chỉ trích cho rằng điều này thường xuyên tạo ra bế tắc và bất ổn chính trị kéo dài bất cứ khi nào tổng thống và đa số thành viên quốc hội không cùng chung đảng phái. Việc này thường xảy ra vì cử tri thường hay trông mong kết quả nhanh chóng từ các chính sách mới hơn như có thể. Ngoài ra, điều này làm giảm bớt trách nhiệm bằng cách cho phép tổng thống và ngành lập pháp thay phiên đổ lỗi cho nhau.
- Nhiều trở ngại thay đổi lãnh đạo — người ta cho rằng việc bãi nhiệm một tổng thống không làm tròn trách nhiệm quả là một vấn đề khó khăn trước khi nhiệm kỳ của ông hay bà tổng thống kết thúc.
Có chiều hướng dẫn đến độc tài[sửa|sửa mã nguồn]
Đắc cử chức vụ tổng thống là một phần thưởng ” kẻ chiến thắng-được tổng thể “. Một vị thủ tướng mà đảng của mình không chiếm được hầu hết trong ngành lập pháp sẽ phải xây dựng một liên minh hay nếu ông ta hoàn toàn có thể chỉ huy một cơ quan chính phủ thiểu số thì ông phải quản lý và điều hành vương quốc trong phương pháp làm thế nào để hoàn toàn có thể gật đầu được so với tối thiểu 1 số ít đảng trái chiều. Thậm chí nếu thủ tướng chỉ huy một chính phủ nước nhà hầu hết, ông vẫn phải điều hành quản lý vương quốc trong khoanh vùng phạm vi ( có lẽ rằng không thành văn ) số lượng giới hạn nào đó mà những thành viên trong đảng của mình đã qui đinh – một vị thủ tướng điều hành quản lý vương quốc đi ra khỏi khoanh vùng phạm vi số lượng giới hạn thường có rủi ro tiềm ẩn mất quyền chỉ huy đảng của mình hơn là đảng của mình phải bị rủi ro tiềm ẩn thất cử trong kỳ bầu cử sắp tới. trái lại, một khi đắc cử, một vị tổng thống không chỉ làm ngơ tác động ảnh hưởng của những đảng khác mà còn hoàn toàn có thể vô hiệu những thành phần đối nghịch trong chính đảng phái của mình, hay thậm chí còn rời bỏ đảng mà mình đã đại diện thay mặt ra tranh chức tổng thống. Như thế tổng thống hoàn toàn có thể quản lý vương quốc mà không cần có bất kể liên minh nào trong thời hạn một hoặc hoàn toàn có thể là nhiều nhiệm kỳ. Tình huống như thế đáng gây quan ngại cho nhiều số nhóm quyền lợi. Juan Linz cho rằng :
Sự nguy hại mà những cuộc bầu cử tổng thống ” thắng lợi được toàn bộ ” tạo ra thì càng ngày càng tăng theo sự cứng ngắc của nhiệm kỳ cố định và thắt chặt của chức vụ tổng thống. Người thắng và kẻ thua trong cuộc bầu cử tổng thống được quyết định hành động rất rõ rằng trong hết khoảng chừng thời hạn của nhiệm kỳ tổng thống … người thất cử phải chờ đón bốn hoặc năm năm mà không được bất kỳ một chút ít quyền lực tối cao hành pháp nào. Trò chơi thắng được toàn bộ trong những chính sách tổng thống làm ngày càng tăng sự đánh cược trong những cuộc bầu cử tổng thống và lẽ hiển nhiên làm cho những cuộc bầu cử này trở nên căng thẳng mệt mỏi và phân hóa so với những người tham gia .
Đặc biệt những hiến pháp mà chỉ yên cầu sự ủng hộ đa phần thì được cho là đáng tuyệt vọng nhất vì quyền lực tối cao to lớn hoàn toàn có thể nằm trong tay của một người mà chẳng được sự ủng hộ của hầu hết dân chúng .Một số khoa học gia chính trị nói thêm rằng những mạng lưới hệ thống tổng thống khó triển khai được những tiến trình dân chủ về lâu về dài. Họ đánh giá và nhận định rằng tổng thống chế đã rơi vào thực trạng độc tài tại nhiều vương quốc vận dụng nó. Seymour Martin Lipset và những người khác thì cẩn trọng chỉ ra rằng việc này thường xảy ra trong những nền văn hóa truyền thống chính trị, không dẫn đến dân chủ và rằng quân đội có khunh hướng đóng vai trò quan trọng tại hầu hết những vương quốc này. Tuy nhiên, một số ít góc nhìn nào đó của tổng thống chế hoàn toàn có thể đã đóng một vai trò trong 1 số ít trường hợp .Trong một mạng lưới hệ thống tổng thống, ngành lập pháp và tổng thống có cùng sự ủy nhiệm hợp pháp ngang bằng của công chúng. Thường thì không có cách nào để tạo hòa hoãn xung đột giữa hai ngành này của chính phủ nước nhà. Khi tổng thống và ngành lập pháp không đồng ý chấp thuận với nhau khiến cho cơ quan chính phủ thao tác không hiệu suất cao thì có một động cơ đầy quyền lực tối cao được vận dụng nằm ngoài khoanh vùng phạm vi của hiến pháp để phá vỡ sự bế tắc .Ecuador nhiều lúc được đưa lên làm một thí dụ để điều tra và nghiên cứu về sự thất bại dân chủ trong hơn một phần tư thế kỷ vừa mới qua. Các vị tổng thống ở vương quốc này đã không đếm xỉa gì đến ngành lập pháp hay bỏ lỡ ngành lập pháp. Một tổng thống ra lệnh cho QH bị xịt hơi cay trong khi đó một vị tổng thống khác bị những binh sĩ nhảy dù trên không bắt cóc cho đến khi ông đồng ý chấp thuận 1 số ít yên cầu của QH. Từ năm 1979 đến năm 1988, Ecuador đã trải qua một loạt nhiều biến cố cạnh tranh đối đầu giữa ngành hành pháp và lập pháp. Những biến cố này đã tạo nên một bầu không khí khủng hoảng cục bộ gần như là thường trực trong chủ trương. Năm 1984, Tổng thống León Febres Cordero cố tìm cách ngăn cản những tân thẩm phán được quốc hộ đề cử nhậm chức. Tại Brasil, những vị tổng thống hoàn thành xong mục tiêu của mình bằng việc tạo những cơ quan hành chính mà QH không có lời nói nào .
Bế tắc chính trị[sửa|sửa mã nguồn]
Một số nhà khoa học chính trị nói về ” sự thất bại của tổng thống chế ” vì sự phân lập quyền lực tối cao của mạng lưới hệ thống tổng thống thường tạo ra sự không ổn định và bế tắc chính trị dài hạn và không dễ chịu vào bất kể khi nào tổng thống và đa phần thành viên của ngành lập pháp thuộc hai đảng phái chính trị khác nhau. Điều này thường hay xảy ra vì cử tri thường trông mong tác dụng nhanh gọn hơn từ những chủ trương mới như hoàn toàn có thể và thường ưu tiên so với những ứng viên từ một đảng chính trị khác vào kỳ bầu cử tới. Những người chỉ trích trong đó có Juan Linz cho rằng sự không ổn định chính trị cố hữu hoàn toàn có thể làm cho những nền dân chủ lung lay như đã từng thấy trong những trường hợp ở Brasil và Chile .Ngoài ra, mạng lưới hệ thống tổng thống bị những người chỉ trích cho rằng là không đem đến cho những cử tri loại nghĩa vụ và trách nhiệm được tìm thấy trong mạng lưới hệ thống đại nghị. Rất thuận tiện cho cả tổng thống và QH tránh né nghĩa vụ và trách nhiệm bằng những đổi lỗi cho nhau. Cựu Bộ trưởng Ngân khố Hoa Kỳ, C. Douglas Dillon khi miêu tả về Hoa Kỳ có nói rằng ” tổng thống đổ lỗi cho QH, QH đổ lỗi cho tổng thống, và công chúng vẫn bồn chồn và chán chường cơ quan chính phủ tại Washington ” .
Trong cuốn sách Chính phủ Đại nghị, Woodrow Wilson đặt câu hỏi,
… làm thế nào hiệu trưởng, vương quốc biết được thằng bé nào đáng bị đánh bằng roi ? … Quyền lực và nghĩa vụ và trách nhiệm nghiêm chỉnh sử dụng quyền lực tối cao là những yếu tố thiết yếu của một cơ quan chính phủ tốt …. Vì thế hiển nhiên có một điểm yếu kém cấp tiến bên trong mạng lưới hệ thống liên bang của tất cả chúng ta. Hệ thống này đã chia quyền lực tối cao ra thành từng mãng và làm lẫn lộn nghĩa vụ và trách nhiệm. Mục đích chính của Hội nghị 1787 có vẻ như là để triển khai xong lỗi lầm tai hại này. Lý thuyết văn hoa của ” trấn áp và cân đối quyền lực tối cao ” chỉ đơn thuần là một nguyên do hài hòa và hợp lý của những gì mà những người tạo ra hiến pháp đã nỗ lực làm ; và ” trấn áp và cân đối quyền lực tối cao ” đã được chứng tỏ là rất tai hại ngay trong cái khoanh vùng phạm vi mà chúng thành công xuất sắc trong việc thiết lập nên chính chúng … Những người tạo ra hiến pháp ắc sẽ là những người tiên phong thừa nhận rằng thành quả duy nhất của việc phân lập quyền lực tối cao là làm cho nó trở thành vô trách nhiệm .
Hãy xét đến thí dụ về việc ngày càng tăng nợ liên bang của Hoa Kỳ xảy ra dưới thời của cơ quan chính phủ thuộc đảng Cộng hòa là Ronald Reagan. Có thể cho rằng sự thâm thủng ngân sách là loại sản phẩm của một cuộc mặc cả giữa Tổng thống Reagan ( đảng Cộng hòa ) và quản trị Hạ viện Hoa Kỳ, Tip O’Neill ( đảng Dân chủ ) – O’Neill chấp thuận đồng ý không chống đối việc giảm thuế mà Reagan muốn thực thi và để đổi lại Reagan chấp thuận đồng ý ký trải qua những ngân sách mà thiếu việc hạn chế tiêu tốn một cách vừa đủ. Trong một ngữ cảnh như vậy, mỗi bên hoàn toàn có thể công bố không hài lòng vì nợ và lớn tiếng đổ lỗi cho nhau vì nợ .
Rào cản so với việc đổi khác chỉ huy[sửa|sửa mã nguồn]
Vấn đề khác của mạng lưới hệ thống tổng thống được nói đến là việc khó khăn vất vả để truất phế sớm một vị tổng thống. Cho dù một vị tổng tống được ” chứng tỏ là không có hiệu suất cao, thậm chí còn là mất lòng dân, thậm chí còn chủ trương của ông không được hầu hết dân chúng của mình chấp thuận đồng ý thì ông và phương pháp của ông vẫn lê dài mãi cho đến thời gian có một cuộc bầu cử mới ” ( theo Balfour, intro to the English Constitution ). Hãy xét đến John Tyler, người chỉ trở thành tổng thống vì William Henry Harrison qua đời sau 30 ngày. Tyler phủ nhận ký vào văn bản luật của đảng Whig ( là đảng ông được đề cử làm phó tổng thống trong liên danh tranh cử tổng thống ), bị đảng của mình khinh ghét nhưng vẫn nắm chắc ngành hành pháp. Vì đa phần những mạng lưới hệ thống tổng thống không có tạo ra những phương pháp pháp lý nào để truất phế một vị tổng thống với nguyên do đơn thuần là bị mất lòng dân nên nhiều vương quốc theo tổng thống chế đã trải qua những vụ thay máu chính quyền quân sự chiến lược để truất phế một nhà chỉ huy bị xem là đã làm mất đi sự ủy nhiệm của dân chúng .Trong những mạng lưới hệ thống đại nghị, những nhà chỉ huy mất lòng dân hoàn toàn có thể bị truất phế nhanh gọn bởi một cuộc biểu quyết bất tín nhiệm. Các cuộc biểu quyết bất tín nhiệm thì rất dễ đạt được mục tiêu trong những trường hợp có chính phủ nước nhà thiểu số. Tuy nhiên, nếu một lãnh tụ không được lòng dân chỉ huy một cơ quan chính phủ hầu hết thì nhà chỉ huy này vẫn thường ở trong vị trí ít bảo đảm an toàn hơn là một vị tổng thống. Truất phế một tổng thống qua luận tội là một tiến trình nằm trong hầu hết những hiến pháp nhưng việc thực thi luận tội thường không hề được dùng đến trừ khi tổng thống đã vi phạm hiến pháp và / hay vi phạm. Việc luận tội thường được thực thi trong một trình tự rất khó khăn vất vả so với trình tự để truất phế một người chỉ huy đảng. Gần như tổng thể những đảng chính trị ( gồm có những đảng cầm quyền ) có một giải pháp tương đối đơn thuần và thẳng tiến để truất phế những người chỉ huy của họ. Nếu một vị thủ tướng bị mất lòng dân khá trầm trọng và phủ nhận từ chức trước khi có cuộc bầu cử mới thì những thành viên trong đảng của ông hay bà sẽ đương đầu với viễn tưởng mất ghế của họ ở lần bầu cử mới. Vì thế những thành viên điển hình nổi bật của đảng có động cơ rất can đảm và mạnh mẽ mở màn thử thách quyền lực tối cao chỉ huy của thủ tướng với kỳ vọng làm giảm bớt thiệt hại cho đảng của mình. Thường thường, một vị thủ tướng đương đầu với sự thử thách quyền chỉ huy một cách trầm trọng sẽ chọn giải pháp bảo vệ mặt mũi bằng cách từ chức trước khi ông / bà chính thức bị bãi nhiệm – Sự việc Margaret Thatcher từ chức thủ tướng là một thí dụ điển hình nổi bật vừa mới qua .
Trong cuốn Hiến pháp Anh, Walter Bagehot đã chỉ trích tổng thống chế vì nó không cho phép một sự chuyển giao quyền lực trong sự kiện có một tình trạng khẩn cấp.
- Dưới hiến pháp nội các vào lúc đột nhiên có một tình trạng khẩn cấp, người dân có thể chọn lựa một nhà cai trị tạm thời cho hoàn cảnh đó. Rất có thể là nhà cai trị này không phải là nhà cai trị trước khi hoàn cảnh đó xảy ra. Những phẩm chất tuyệt hảo, ý chí cấp bách, năng lực nhanh chóng, bản chất hăng hái thích hợp cho một cuộc khủng khoảng lớn thì không cần thiết mà ngược lại chỉ là những trở ngại cho những lúc bình thường. Một Ngài Liverpool thì thích hợp đối với chính sự hành ngày hơn một Ngài Chatham — một Louis Philippe thì tốt hơn một Napoleon. Theo cấu trúc thế giới mà chúng ta muốn, vào thời điểm đột nhiên xảy ra bão tố dữ dội, để đổi người lái tàu – ta phải thay thế hoa tiêu đặt trách lúc gió lặng bằng hoa tiêu đặc trách lúc gió bão.
- Nhưng dưới một chính phủ tổng thống chế, bạn không thể làm gì được. Chính phủ Mỹ tự gọi họ là một chính phủ của nhân dân tối cao; nhưng vào lúc có một cuộc khủng hoảng xảy ra nhanh chóng, thời gian khi mà quyền lực chủ quyền đang cần nhất thì bạn không thể tìm ra nhân dân tối cao. Bạn có một quốc hội được bầu ra cho một khoảng thời gian cố định mà không thể kết thúc sớm hơn hay trễ hơn – bạn có một tổng thống được chọn ra cho một khoảng thời gian cố định, và không thể dời chuyển trong suốt giai đoạn đó:..không có yếu tố co giản… bạn đã chọn lựa trước chính phủ của bạn, và cho dù bạn có thích hay không thích, theo luật, bạn phải giữ chính phủ này… (trích từ “The English Constitution, the Cabinet.”)
Nhiều năm sau, sự quan sát của Bagehot đã trở thành hiện thực trong suốt Chiến tranh quốc tế thứ hai khi Neville Chamberlain bị thay thế sửa chữa bởi Winston Churchill .Cuối cùng, nhiều người đã chỉ trích những mạng lưới hệ thống tổng thống vì họ cho rằng chúng chậm trễ trong việc phân phối những nhu yếu của công dân. Thường thường, ” trấn áp và cân đối quyền lực tối cao ” khiến cho việc hành vi cực kỳ khó khăn vất vả. Walter Bagehot nói về mạng lưới hệ thống Mỹ như sau ” ngành hành pháp bị tê liệt vì không có được luật mà mình cần đến, và ngành lập pháp trở nên xấu xa vì phải hành vi vô trách nhiệm : ngành hành pháp trở nên không xứng với cái tên của nó nữa vì nó không hề thực thi những gì nó quyết định hành động thực thi ; ngành lập pháp suy đồi vì sự tự do, vì nhận lấy những quyết định hành động của người khác [ và không phải của chính mình ] sẽ gây hậu quả tai hại “. ( ibid. )Những người bênh vực tổng thống chế, mặt khác, cứ khăng khăng rằng chính điều này hoàn toàn có thể tạo ra bảo vệ rằng mong ước và quyền lợi và nghĩa vụ của nhóm thiểu số không bị chà đạp, vì vậy ngăn ngừa được ” sự chuyên chế của nhóm hầu hết ” và ngược lại cũng bảo vệ mong ước và quyền hạn của nhóm đa phần khỏi sự lộng quyền của ngành lập pháp và / hay ngành hành pháp mà luôn giữ quan điểm trái ngược, đặc biệt quan trọng khi có những cuộc bầu cử thường trực và có lịch trình .Triết gia kiêm thành viên QH Anh-Ireland là Edmund Burke có nói rằng những viên chức nên được bầu theo tiêu chuẩn ” quan điểm không thiên vị, sự phán đoán chín chắn, và lương tâm sáng chói của họ “, cho nên vì thế phản ánh trên những luận ngữ chống và ủng hộ so với một số ít chủ trương nào đó trước khi nhậm chức và rồi hành vi cho những gì mà viên chức đó tin rằng tốt đẹp nhất lâu dài hơn so với người dân trong khu vực của mình đại diện thay mặt và nói chung so với vương quốc thậm chí còn nó phản xung khiến cho nhiệm kỳ của mình Giao hàng kết thúc ngắn ngũi. Như thế những người bênh vực tổng thống chế khăn khăn rằng nhiều lúc những gì có vẽ uyên bác nhất thì không phải khi nào cũng là quyết định hành động được lòng người nhất và ngược lại .
Những độc lạ so với một mạng lưới hệ thống nội các[sửa|sửa mã nguồn]
Một số khác biệt chính về lý thuyết giữa hệ thống tổng thống và hệ thống nội các:
- Trong một hệ thống tổng thống, nguyên lý trung tâm là hai ngành lập pháp và hành pháp phải phân lập. Điều này dẫn đến các cuộc bầu cử tổng thống được tổ chức riêng biệt và tổng thống được bầu lên để phục vụ trong một hạn kỳ cố định. Tổng thống chỉ bị truất phế khi bị xét xử luận tội và bị kết án là có tội. Ngoài ra, tổng thống không cần phải chọn lựa thành viên nội các để nhận được sự ủng hộ của quốc hội. Trái ngược lại, hệ thống đại nghị, ngành hành pháp được dẫn dắt bởi một hội đồng bộ trưởng do một thủ tướng lãnh đạo. Hội đồng này trực tiếp chịu trách nhiệm trước quốc hội và thường có nền tảng của họ trong ngành lập pháp (không cần biết là quốc hội hay nghị viện)
- Cùng với nhiệm kỳ cố định của tổng thống, ngành lập pháp trong hệ thống tổng thống cũng có nhiệm kỳ cố định và không thể bị giải tán trước thời hạn. Trái ngược lại, trong hệ thống đại nghị, ngành lập pháp thông thường có thể bị nguyên thủ quốc gia giải tán bất cứ giai đoạn sống còn nào của nó, thường thường theo lời đề nghị của thủ tướng, của thủ tướng và nội các, hay của nội các.
- Trong hệ thống tổng thống, tổng thống thường có quyền lực đặc biệt trong việc thông qua các đạo luật, chính yếu dựa vào quyền phủ quyết đối với các đạo luật. Trong một số trường hợp quyền phủ quyết của tổng thống có thể chịu áp lực từ quyền lực của ngành lập pháp, với số phiếu biểu quyết đa số có thể để đánh bại quyền phủ quyết của tổng thống. Tuy nhiên, cực kỳ hiếm có khi tổng thống có quyền lực trực tiếp để giới thiệu luật mới hay tham gia bỏ phiếu cho một dự luật. Vì thế ngành lập pháp và tổng thống được trông mong phục vụ như “kiểm soát và cân bằng quyền lực” của nhau.
- Các tổng thống dưới chế độ tổng thống cũng có thể được trao cho một số lớn quyền lực hiến định để thực thi chức vụ tổng tư lệnh, đây là một chức vị hiến định được trao cho đa số tổng thống. Ngoài ra, quyền lực tổng thống tiếp nhận các đại sứ trong tư cách nguyên thủ quốc gia thường được diễn giải như cho phép tổng thống quyền lực nới rộng hơn để thực hiện chính sách ngoại giao. Mặc dù các hệ thống bán-tổng thống có thể làm giảm xút quyền lực tổng thống trong công việc chính phủ hàng ngày nhưng những hệ thống bán-tổng thống thường cho phép tổng thống quyền lực đối với chính sách ngoại giao.
Những mạng lưới hệ thống tổng tống cũng có ít đảng phái tư tưởng hơn so với những mạng lưới hệ thống đại nghị. Đôi khi ở Hoa Kỳ, những chủ trương được hai đảng yêu thích thì cũng tựa như như nhau ( có chút ít phân cực ). Trong thập niên 1950, vào thời hạn Lyndon Johnson làm lãnh tụ đảng Dân chủ tại Thượng viện Hoa Kỳ, những đảng viên Dân chủ ở Thượng viện Hoa Kỳ gồm có những thành viên cực hữu như Harry Byrd và Strom Thurmond, và những thành viên cựu tả như Paul Douglas và Herbert Lehman. Hình mẫu này không có được ở những nền dân chủ theo tổng thống chế ở châu Mỹ La-tinh .
Những tác nhân chồng chéo[sửa|sửa mã nguồn]
Trong thực tiễn, những tác nhân của cả hai mạng lưới hệ thống nằm chồng chéo lên nhau. Mặc dù một tổng thống trong tổng thống chế không phải lựa chọn 1 chính phủ nước nhà ” hợp ý ” với ngành lập pháp nhưng ngành lập pháp hoàn toàn có thể có quyền lực tối cao xem xét sự chỉ định những quan chức hạng sang của ngành hành pháp, đôi lúc hoàn toàn có thể ngăn ngừa sự chỉ định một quan chức nào đó. Tại Hoa Kỳ, nhiều quan chức được đề cử vào những vị trí hạng sang trong ngành hành pháp phải được Thượng viện Hoa Kỳ xác nhận trước khi nhậm chức. trái lại, mặc dầu hợp ý của QH, một nội những đại nghị chế hoàn toàn có thể tận dụng những viên chức tổ chức triển khai đảng trong QH ( những viên chức tổ chức triển khai đảng có quyền bắt buộc những đảng viên trong đảng bỏ phiếu theo ý của đảng mình ) để trấn áp và chi phối QH, làm giảm năng lực của QH trong việc trấn áp cơ quan chính phủ .Một số vương quốc như Pháp đã biến chuyển đến Lever mà chúng không còn được gọi đúng mực là có chính phủ nước nhà theo thể chế tổng thống hay đại nghị, và thế cho nên được xếp loại là bán-tổng thống chế .
