Tiền chất – Wikipedia tiếng Việt

Tiền chất là một loại thuốc hoặc hợp chất, sau khi dùng, được chuyển hóa (nghĩa là được chuyển đổi trong cơ thể) thành một loại thuốc có hoạt tính dược lý.[1][2] Tiền chất bất hoạt là các thuốc không hoạt động dược lý được chuyển hóa thành một dạng hoạt động trong cơ thể. Thay vì sử dụng thuốc trực tiếp, một tiền chất tương ứng có thể được sử dụng thay thế để cải thiện cách thuốc được hấp thụ, phân phối, chuyển hóa và bài tiết (ADME).[3][4] Tiền chất thường được thiết kế để cải thiện sinh khả dụng khi bản thân thuốc được hấp thu kém qua đường tiêu hóa.[2] Một tiền chất có thể được sử dụng để cải thiện cách chọn lọc thuốc tương tác với các tế bào hoặc các quá trình không phải là mục tiêu dự định của nó. Điều này làm giảm tác dụng phụ hoặc không mong muốn của thuốc, đặc biệt quan trọng trong các phương pháp điều trị như hóa trị liệu, có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng ngoài ý muốn và không mong muốn.

Nhiều chiết xuất thảo dược được sử dụng trong y học có chứa glycoside ( dẫn xuất đường ) của hoạt chất, được thủy phân trong ruột để giải phóng aglycone hoạt động giải trí và sinh khả dụng hơn. Ví dụ, salicin là một β – D-glucopyranoside được tách ra bởi những este để giải phóng axit salicylic. Aspirin, axit acetylsalicylic, được sản xuất lần tiên phong bởi Felix Hoffmann tại Bayer vào năm 1897, là một tiền chất tổng hợp của axit salicylic. [ 5 ] [ 6 ] Tuy nhiên, trong những trường hợp khác, ví dụ điển hình như codein và morphin, thuốc được sử dụng được kích hoạt bằng enzyme để tạo thành những dẫn xuất đường ( morphin – glucuronide ) hoạt động giải trí mạnh hơn hợp chất gốc. [ 2 ]Thuốc kháng khuẩn tổng hợp tiên phong, arsphenamine, được phát hiện vào năm 1909 bởi Sahachiro Hata trong phòng thí nghiệm của Paul Ehrlich, không ô nhiễm với vi trùng cho đến khi khung hình được quy đổi thành dạng hoạt động giải trí. Tương tự như vậy, prontosil, thuốc sulfa tiên phong ( được phát hiện bởi Gerhard Domagk vào năm 1932 ), phải được phân cắt trong khung hình để giải phóng phân tử hoạt động giải trí, sulfanilamide. Kể từ thời gian đó, nhiều ví dụ khác đã được xác lập .

Terfenadine, thuốc kháng histamine không an thần đầu tiên, đã phải rút khỏi thị trường vì rủi ro nhỏ của tác dụng phụ nghiêm trọng. Tuy nhiên, terfenadine được phát hiện là tiền chất của phân tử hoạt động, fexofenadine, không mang lại rủi ro giống như hợp chất gốc. Do đó, fexofenadine có thể được đưa ra thị trường như một sự thay thế an toàn cho thuốc gốc. Loratadine, một loại thuốc kháng histamine không an thần khác, là tiền chất của desloratadine, phần lớn chịu trách nhiệm về tác dụng chống dị ứng của hợp chất gốc. Tuy nhiên, trong trường hợp này, hợp chất gốc không có tác dụng phụ liên quan đến terfenadine, và vì vậy cả loratadine và chất chuyển hóa hoạt động của nó, desloratadine, hiện đang được bán trên thị trường.[7]

Những tiền chất gần đây[sửa|sửa mã nguồn]

Khoảng 10% của tất cả các loại thuốc bán trên thị trường trên toàn thế giới có thể được coi là sản phẩm. Kể từ năm 2008, ít nhất 30 sản phẩm đã được FDA chấp thuận.[1] Bảy sản phẩm đã được phê duyệt vào năm 2015 và sáu trong năm 2017. Ví dụ về các tiền chất thời gian gần đây đã được phê duyệt là như dabigatran etexilate (đã được phê duyệt trong năm 2010), Gabapentin enacarbil (2011), sofosbuvir (2013), phosphate tedizolid (2014), isavuconazonium (2015), lauroxil aripiprazole (2015), selexipag (2015), và latanoprostene bunod (2017).

Các tiền chất có thể được phân loại thành hai loại chính,[8] dựa trên cách cơ thể chuyển đổi tiền chất thành dạng thuốc hoạt động cuối cùng:

• Các tiền chất loại I được hoạt hóa sinh học bên trong các tế bào (nội bào). Ví dụ trong số này là các chất tương tự nucleoside chống virut phải được phosphoryl hóa và statin hạ lipid.
• Các tiền chất loại II được hoạt hóa sinh học bên ngoài các tế bào (ngoại bào), đặc biệt là trong dịch tiêu hóa hoặc trong hệ thống tuần hoàn của cơ thể, đặc biệt là trong máu. Ví dụ về các tiền chất loại II là salicin (đã mô tả ở trên) và một số tiền chất enzyme kháng thể, gen hoặc virus được sử dụng trong hóa trị liệu hoặc liệu pháp miễn dịch.

Cả hai loại chính hoàn toàn có thể được phân loại thành những phân nhóm, dựa trên những yếu tố như ( Loại I ) mặc dầu vị trí hoạt động giải trí sinh học nội bào cũng là nơi hành vi trị liệu, hoặc ( Loại 2 ) có hay không hoạt động giải trí sinh học trong dịch tiêu hóa hoặc trong tuần hoàn mạng lưới hệ thống. Xem Bảng 1 bên dưới để biết thêm phân loại phụ. [ 8 ]

Các sản phẩm loại IA gồm có nhiều chất chống vi trùng và hóa trị liệu ( ví dụ, 5 – flurouracil ). Các tác nhân IB loại dựa vào những enzyme chuyển hóa, đặc biệt quan trọng là trong những tế bào gan, để hoạt hóa sinh học những loại sản phẩm nội bào thành thuốc hoạt động giải trí. Các tiền chất loại II được ngoại bào sinh học, trong môi trường tự nhiên của chất lỏng GI ( Loại IIA ), trong tuần hoàn mạng lưới hệ thống và / hoặc những khoang dịch ngoại bào khác ( Loại IIB ), hoặc gần những mô / tế bào đích điều trị ( Loại IIC ) những enzyme như este và phosphatase hoặc enzyme đích. Điều quan trọng, những mẫu sản phẩm hoàn toàn có thể thuộc nhiều loại phụ ( nghĩa là Loại hỗn hợp ). Một tiền chất loại hỗn hợp là một loại được kích hoạt sinh học tại nhiều khu vực, theo những bước song song hoặc tuần tự. Ví dụ, một tiền chất, được hoạt hóa đồng thời trong cả tế bào đích và những mô trao đổi chất, hoàn toàn có thể được chỉ định là một tiền chất ” Loại IA / IB ” ( ví dụ, những chất ức chế men khử Co-A của HMG và 1 số ít tác nhân hóa trị ; quan tâm ký hiệu ” / ” vận dụng tại đây ). Khi một tiền chất được kích hoạt sinh học tuần tự, ví dụ khởi đầu trong chất lỏng GI sau đó có mạng lưới hệ thống trong những tế bào đích, nó được chỉ định là một tiền chất ” Type IIA-IA ” ( ví dụ, tenofovir disoproxil ; quan tâm ký hiệu ” – ” được vận dụng ở đây ). Nhiều liệu pháp điều trị bằng enzyme kháng thể và virus ( ADEPT, VDEPT, GDEPT ) và những loại thuốc được link với hạt nano hoặc nanocarrier hoàn toàn có thể hiểu được hoàn toàn có thể hiểu được là những loại thuốc liên tục. Để phân biệt hai loại con này, dấu gạch ngang hình tượng ” – ” được sử dụng để chỉ định và chỉ ra những bước tuần tự hóa sinh học, và có nghĩa là để phân biệt với dấu gạch chéo hình tượng ” / ” được sử dụng cho những sản phẩm loại song song ( xem Bảng 1 trong Wu, KM [ 8 ] và Bảng 1 trong Wu và Farrelly ). [ 9 ]

Chuyển thể từ Pharmaceuticals (2:77-81, 2009) and Toxicology (236:1-6, 2007).

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]