Thuế thu nhập là thuế đánh vào thu nhập của cá nhân và pháp nhân. Trong trường hợp đánh vào thu nhập của cá nhân, nó được gọi là thuế thu nhập cá nhân. Còn trong trường hợp đánh vào thu nhập của pháp nhân, nó được gọi là thuế doanh nghiệp, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế sự nghiệp, thuế lợi nhuận, v.v… Ở hầu hết các nước, thuế thu nhập là nguồn thu của chính quyền trung ương.
Cơ sở tính thuế[sửa|sửa mã nguồn]
Cơ sở tính thuế là thu nhập, tuy nhiên có nhiều cách xác lập thu nhập chịu thuế. Có nơi, cơ sở tính thuế là những khoản thu nhập được cơ quan thu xác lập là thu nhập để tiêu dùng. Có nơi, cơ sở tính thuế là những khoản thu nhập tiếp tục ; còn thu nhập nhất thời, thu nhập ngoài kế hoạch của người nộp thì không bị đánh thuế. Lại có nơi, cơ sở tính thuế là mọi khoản thu nhập .Thu nhập thường được tính cho thời hạn một năm kinh tế tài chính. Thuế suất thuế thu nhập là tỷ suất thu bằng một số ít Xác Suất nhất định của thu nhập trong một năm kinh tế tài chính .
Thuế thu nhập là thuế trực thu[sửa|sửa mã nguồn]
Vì người nộp thuế và người phải chi tiền đóng thuế là một, nên thuế thu nhập là một thứ thuế trực thu. Đối tượng thu là cá nhân hoặc pháp nhân. Ở nhiều nước, bất cứ cá nhân nào cũng phải đóng thuế thu nhập. Đứng từ góc độ lý thuyết chuẩn tắc của kinh tế học công cộng, hễ chủ thể kinh tế nào tiêu dùng hàng hóa công cộng thì đều phải nộp thuế bất kể thu nhập của người đó nhiều hay ít (đánh thuế theo lợi ích). Song trong thực tế, việc thu thuế thu nhập từ những người có thu nhập thấp hơn một ngưỡng nhất định có thể không đem lại nhiều lợi ích bằng với chi phí kỹ thuật cho việc thu thuế. Do đó theo nguyên tắc về “tính đơn giản” của thuế, nhiều nước áp dụng thuế suất 0% đối với nhóm người này, hay nói cách khác chỉ thu thuế từ những người có thu nhập cao hơn một ngưỡng nhất định.
Thuế thu nhập và điều tiết thu nhập[sửa|sửa mã nguồn]
Thuế thu nhập là trường hợp nổi bật của việc chính quyền sở tại dùng thuế để điều tiết thu nhập vì mục tiêu công minh. Thông qua vận dụng thuế suất lũy tiến, chính quyền sở tại buộc người có thu nhập cao hơn phải chịu gánh nặng thuế lớn hơn ( đánh thuế theo năng lực ). Cơ quan thu sẽ đặt ra những bậc thuế ; mỗi bậc tương ứng với một khoanh vùng phạm vi thu nhập. Đối với mỗi bậc sẽ có một thuế suất riêng. Bậc thuế cho khoanh vùng phạm vi thu nhập cao hơn, sẽ có thuế suất [ 1 ] cao hơn. Bậc thuế tương ứng với khoanh vùng phạm vi thu nhập thấp nhất hoàn toàn có thể có thuế suất là 0 %. Thông thường, trong luật thuế thu nhập, chính quyền sở tại sẽ không nói là miễn thuế cho đối tượng người dùng nộp thuế ở bậc này, mà thay vào đó nói rằng họ phải chịu thuế suất 0 % .
Chính quyền còn dùng thuế thu nhập để điều tiết thu nhập bằng cách khấu trừ (trừ vào tổng số thuế phải nộp thông thường) khi người đóng thuế là người tàn tật dẫn tới khả năng lao động kiếm thu nhập của anh ta bị hạn chế, khi người đóng thuế có con nhỏ hơn một độ tuổi nhất định. Ở một số nước, nếu vợ hoặc chồng của người đóng thuế không đi làm, người đóng thuế cũng được chính quyền khấu trừ. Khoản thu nhập không phải đóng thuế này gọi là thu nhập miễn thuế.
Ở Nước Ta, nhằm mục đích mục tiêu điều tiết chênh lệch về năng lực thu giữa ngân sách TW và ngân sách địa phương, TW thường nhượng lại một phần ( nhiều khi là hàng loạt ) tiền thuế thu nhập thu được cho ngân sách cấp tỉnh .
Các chưa ổn về thuế thu nhập ở Nước Ta[sửa|sửa mã nguồn]
Thuế thu nhập cá thể[sửa|sửa mã nguồn]
Các ca sĩ, nghệ sĩ[sửa|sửa mã nguồn]
Theo Tuổi trẻ,[2] một nữ ca sĩ nhạc thị trường thuộc top catsê cao và gần đây càng nổi danh trong vai trò giám khảo một chương trình truyền hình thực tế. Cô này cũng làm đại diện hình ảnh cho nhiều nhãn hàng lớn nhưng số thuế phải nộp rất thấp.
- Cả năm 2009, ca sĩ này chỉ nộp 37 triệu đồng tiền thuế, tương đương 3,1 triệu đồng/tháng, quy ra thu nhập mỗi tháng chỉ ở mức trên dưới 20 triệu đồng.
- Danh tiếng càng ngày càng tăng, catsê cũng đi lên theo chiều thẳng đứng nhưng bất thường ở chỗ số thuế phải nộp mỗi năm của nữ ca sĩ này ngày càng giảm.
- Năm 2010, số thuế phải nộp của cô giảm còn 30,6 triệu đồng, đến năm 2011 con số này giảm đột ngột chỉ còn hơn 8,1 triệu đồng.
Nhiều ý kiến đánh giá cho rằng ngành thuế đã chưa làm tròn nhiệm vụ.[3] Ông Nguyễn Thái Sơn, nguyên trưởng phòng thuế thu nhập cá nhân Cục Thuế Thành phố Hồ Chí Minh, nói về việc cơ quan thuế bỏ bẵng nguồn thu này trong suốt bốn năm qua: “Thu thuế nghệ sĩ rất dễ. Vấn đề ở chỗ Cục Thuế TP.HCM đã chọn mô hình sai”.[4]
Thuế thu nhập doanh nghiệp ở Nước Ta[sửa|sửa mã nguồn]
Tại Nước Ta, thuế thu nhập doanh nghiệp được hiểu là những loại thuế trực thu, đánh vào thu nhập phải chịu thuế của doanh nghiệp từ những hoạt động giải trí : sản xuất, kinh doanh thương mại sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ và những thu nhập khác theo luật thuế thu nhập doanh nghiệp .
Người nộp thuế thu nhập doanh nghiệp[sửa|sửa mã nguồn]
Quy định tại Điều 2 luật thuế thu nhập doanh nghiệp ( TNDN ), người nộp thuế TNDN là tổ chức triển khai hoạt động giải trí sản xuất, kinh doanh thương mại sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ có thu nhập chịu thuế gồm :
- Doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật Việt Nam
- Doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật nước ngoài (sau đây gọi là doanh nghiệp nước ngoài) có cơ sở thường trú hoặc không có cơ sở thường trú tại Việt Nam;
- Tổ chức được thành lập theo Luật hợp tác xã;
- Đơn vị sự nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật Việt Nam;
- Tổ chức khác có hoạt động sản xuất, kinh doanh có thu nhập.
* Cơ sở thường trú của doanh nghiệp quốc tế được định nghĩa là một khu vực cố định và thắt chặt mà qua đó doanh nghiệp đó triển khai một phần hoặc hàng loạt hoạt động giải trí kinh doanh thương mại của mình. Nó hoàn toàn có thể là một trong những khu vực sau :
- Chi nhánh, văn phòng, nhà máy, nhà máy, hoặc một cửa hàng;
- Xây dựng hoặc địa điểm xây dựng;
- Nơi cung cấp các dịch vụ.[5]
Phạm vi vận dụng thuế thu nhập doanh nghiệp[sửa|sửa mã nguồn]
Tất cả những công ty xây dựng tại Nước Ta bị đánh thuế thu nhập trên toàn quốc tế, bất kể nguồn thu nhập là từ trong hay ngoài nước .
Các công ty nước ngoài có cơ sở thường trú tại Việt Nam bị đánh thuế thu nhập doanh nghiệp phát sinh tại Việt Nam (bất kể thu nhập đó có liên quan đến hoạt động của cơ sở thường trú hay không). Doanh nghiệp nước ngoài cũng bị đánh thuế đối với thu nhập phát sinh bên ngoài Việt Nam nhưng chỉ khi nó liên quan đến các hoạt động của cơ sở thường trú tại Việt Nam.
Còn so với những công ty quốc tế không có cơ sở thường trú tại Nước Ta thì chỉ bị đánh thuế so với thu nhập phát sinh trên chủ quyền lãnh thổ Nước Ta .
