Khái niệm thời đại
– Thời đại là một khái niệm khoa học dùng để phân kỳ lịch sử vẻ vang xã hội, phân biệt những nấc thang tăng trưởng của xã hội loài người .Tuy nhiên ở mỗi ngành khoa học, mỗi phương diện công tác làm việc khác nhau có cách gọi tên và phân loại thời đại khác nhau .
Dưới góc nhìn của môn chủ nghĩa xã hội khoa học, tất cả chúng ta chỉ nghiên cứu và điều tra thời đại về mặt chính trị – xã hội chứ không nghiên cứu và điều tra ở những nghành nghề dịch vụ khác .– Cơ sở để phân loại lịch sử vẻ vang xã hội loài người thành những thời đại :+ Căn cứ vào sự Open của một hình thái kinh tế tài chính – xã hội mớiLúc nào có một hình thái kinh tế tài chính – xã hội mới sinh ra, nó sẽ mở ra một thời đại mới cho loài người. Loài người có 5 hình thái kinh tế tài chính – xã hội tương ứng với nó có 5 thời đại lịch sử dân tộc .+ Căn cứ vào sự biến hóa của vị trí TT của giai cấp trong xã hộiTrong xã hội có giai cấp và đối kháng giai cấp, một hình thái kinh tế tài chính – xã hội có một giai cấp giữ vai trò thống trị đứng ở vị trí TT của thời đại đó. Giai cấp ở vị trí TT phải là giai cấp tiên tiến và phát triển, đại diện thay mặt cho xu thế hoạt động của lịch sử dân tộc, có năng lực tập hợp quần chúng nhân dân đấu tranh xoá bỏ chính sách cũ, thiết lập chính sách mới và mở ra thời đại mới .
Nội dung cơ bản của thời đại thời nay
Trong lý luận ngày này, tất cả chúng ta đang sử dụng những khái niệm đồng nghĩa tương quan : Thời đại thời nay, thời đại mới, thời đại chúng ta … mà nội dung cơ bản của thời đại thời nay đó là :– Theo quan điểm của V.I. Lênin : Nội dung của thời đại mới là xoá bỏ giai cấp tư sản và chính sách tư bản chủ nghĩa, đồng thời thiết lập những cơ sở của xã hội mới là xã hội xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa. Đây là quy trình lịch sử vẻ vang lâu bền hơn, mở màn từ Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga, sau đó là những cuộc cách mạng ở nhiều nước khác trên quốc tế .– Dựa trên quan điểm của V.I. Lênin, Hội nghị đại biểu những Đảng Cộng sản và công nhân trong năm 1957 và năm 1960 đã xác lập nội dung cơ bản của thời đại tất cả chúng ta là sự quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản trên khoanh vùng phạm vi toàn quốc tế được mở đầu từ cuộc Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga vĩ đại .Từ đó đến nay, mấy chục năm trôi qua và tình hình quốc tế có nhiều đổi khác, đặc biệt quan trọng là sau khi Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, tuy nhiên đặc thù và nội dung của thời đại vẫn không đổi khác – vẫn là thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên khoanh vùng phạm vi toàn quốc tế, vì rằng :+ Chủ nghĩa xã hội tuy đang thoái trào, bị sụp đổ ở Liên Xô và Đông Âu mà nguyên do cơ bản là do sự sai lầm đáng tiếc chủ quan trong đường lối chỉ huy của những Đảng Cộng sản, nhưng thực chất của chủ nghĩa xã hội vẫn tốt đẹp, ưu việt nên nó là quy mô mà quả đât lựa chọn và đi tới .+ Chủ nghĩa tư bản tuy đang tăng trưởng và cố thích nghi để tăng trưởng nhưng thực chất của nó vẫn là xã hội có áp bức, bóc lột và bất công nên nó không phải là tương lai của xã hội loài người, không phải là quy mô mà trái đất lựa chọn và đi tới như Đảng ta từng chứng minh và khẳng định : “ Chủ nghĩa xã hội hiện đứng trước nhiều khó khăn vất vả, thử thách – Lịch sử quốc tế hiện trải qua những bước quanh co ; tuy nhiên loài người ở đầu cuối nhất định sẽ tiến tới chủ nghĩa xã hội vì đó là quy luật tiến hoá của lịch sử dân tộc ” ( Cương lĩnh Đại hội VII – ĐCSVN, Nxb. Sự thật, TP.HN, 1991, tr. 8 )– Sự thắng lợi của Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga là cột mốc mở ra thời đại mới, thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản vì :+ Sau Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga, chủ nghĩa xã hội đã từ lý luận trở thành thực tiễn. Hình thái kinh tế tài chính – xã hội cộng sản chủ nghĩa sinh ra ; trái chiều và phủ định hình thái kinh tế tài chính – xã hội tư bản chủ nghĩa, đưa con người thoát khỏi chính sách nô lệ làm thuê trở thành con người tự do chân chính .+ Chiều hướng tăng trưởng tất yếu, trục xuyên suốt của sự hoạt động lịch sử vẻ vang từ sau Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga là đấu tranh xoá bỏ trật tự tư bản chủ nghĩa, thiết lập và từng bước thiết kế xây dựng chủ nghĩa xã hội trên khoanh vùng phạm vi toàn quốc tế .+ Từ sau Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga, những nước xã hội chủ nghĩa, trào lưu cộng sản và công nhân quốc tế trở thành lực lượng nòng cốt đi đầu trong cuộc đấu tranh vì tự do, dân chủ và tân tiến xã hội trên khoanh vùng phạm vi toàn quốc tế .+ Sau Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga, cách mạng giải phóng dân tộc bản địa nằm trong phạm trù cách mạng xã hội chủ nghĩa, nhiều nước sau khi giành được độc lập dân tộc bản địa đã đi lên con đường xã hội chủ nghĩa .
Tính chất của thời đại ngày này
Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga đã mở màn một thời đại mới mà nội dung cơ bản và đặc thù của nó đã được xác lập đó là sự quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội. Tính chất ấy của thời đại cho đến nay vẫn không hề đổi khác. Dù chủ nghĩa tư bản vẫn còn sống sót và còn những năng lực tăng trưởng nhưng về nguyên tắc, thời đại của chủ nghĩa tư bản đã trở nên lỗi thời về mặt lịch sử dân tộc ; thời đại đấu tranh cho sự sinh ra, tăng trưởng và thắng lợi của chủ nghĩa xã hội đã khởi đầu, sửa chữa thay thế cho thời đại tư sản một cách tất yếu. Song cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản, giữa cái cũ và cái mới ; giữa những lực lượng cách mạng và phản cách mạng đang diễn ra gay go, kinh khủng trên khoanh vùng phạm vi toàn quốc tế. Cuộc đấu tranh này đang chi phối hàng loạt quy trình hoạt động của lịch sử dân tộc trái đất và diễn ra trên tổng thể mọi nghành của đời sống xã hội từ kinh tế tài chính, chính trị đến văn hoá, tư tưởng. ..
Những xích míc cơ bản của thời đại ngày này
Hiện nay, trên khoanh vùng phạm vi quốc tế có 4 xích míc cơ bản sau :– Thứ nhất : Mâu thuẫn giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản .Đây là xích míc cơ bản nhất, nổi cộm nhất của thời đại, xích míc giữa hai chính sách chính trị trái chiều. Nó xuyên suốt thời đại từ khi Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga thành công xuất sắc cho đến lúc chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản được xác lập trên khoanh vùng phạm vi toàn quốc tế, chủ nghĩa tư bản hòan toàn bị thủ tiêu. Thực tiễn lịch sử vẻ vang từ sau Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga đến nay đã xác nhận xích míc này .Sự hoạt động và xử lý xích míc này có ảnh hưởng tác động, chi phối tới những xích míc còn lại của thời đại. Mặc dù thời nay, 1 số ít nước xã hội chủ nghĩa đã có quan hệ ngoại giao, quan hệ kinh tế tài chính và nhiều quan hệ khác với những nước tư bản chủ nghĩa. Điều đó không có nghĩa là xích míc giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản dịu đi hoặc không còn nữa. Trái lại, xích míc giữa hai chính sách này đang bộc lộ dưới dạng mới là vừa hợp tác, vừa đấu tranh, trong đấu tranh có hợp tác trên nhiều phương diện .– Thứ hai : Mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản và giai cấp công nhân ; giữa tư bản và lao độngĐây là xích míc nội tại trong lòng xã hội tư bản chủ nghĩa, trong đó xích míc giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản là cơ bản nhất. Chừng nào chủ nghĩa tư bản vẫn còn sống sót thì xích míc giữa hai giai cấp cơ bản trong xã hội này vẫn là khách quan vì giai cấp tư sản là giai cấp thống trị, nắm tư liệu sản xuất, còn giai cấp công nhân là giai cấp làm thuê cho giai cấp tư sản. Mặc dù lúc bấy giờ do sự đấu tranh của giai cấp công nhân và những lực lượng tân tiến, cùng với hiệu suất lao động cao do cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật – công nghệ tiên tiến tạo ra, chủ nghĩa tư bản có những kiểm soát và điều chỉnh trong chính sách xã hội, tăng phúc lợi xã hội. Song phân hoá giàu nghèo vẫn diễn ra kinh khủng. Sự phân hoá đó càng làm cho xích míc giai cấp trong xã hội tư bản chủ nghĩa vẫn sống sót và nóng bức .– Thứ ba : Mâu thuẫn giữa những dân tộc bản địa thuộc địa và nhờ vào với chủ nghĩa đế quốc
Mâu thuẫn này được nảy sinh khi chủ nghĩa tư bản chuyển thành chủ nghĩa đế
quốc, biến những nước kém tăng trưởng về kinh tế tài chính, văn hoá nhưng lại giàu về tài nguyên tài nguyên và dồi dào sức lao động thành mạng lưới hệ thống thuộc địa và nhờ vào của chúng. Bằng những giải pháp phức tạp, những nước tư bản đang bóc lột những nước thuộc địa một cách thậm tệ, làm cho khoảng cách giữa những nước giàu và những nước nghèo ngày càng ngày càng tăng. Nhiều nước lúc bấy giờ không còn năng lực trả nợ. Tình trạng đói nghèo của những nước kinh tế tài chính chậm tăng trưởng là nguyên do dẫn tới những xung đột dân tộc bản địa, tôn giáo ở những nước này ngày càng tăng .Như vậy, lúc bấy giờ những nước chậm tăng trưởng, một mặt phải thực thi đấu tranh chống lại sự can thiệp và xâm lược bằng quân sự chiến lược, bằng kinh tế tài chính, bằng văn hoá của những nước phương Tây, mặt khác phải đấu tranh chống lại bần hàn, bệnh tật, lỗi thời .. Tình trạng trên làm cho xích míc giữa những dân tộc bản địa thuộc địa và nhờ vào với chủ nghĩa đế quốc ngày càng tăng .– Thứ tư : Mâu thuẫn giữa những nước tư bản chủ nghĩa với nhauMặc dù những nước tư bản chủ nghĩa luôn có sự thống nhất với nhau về thực chất chính sách, về quyền lợi giai cấp, về tiềm năng chống phá chủ nghĩa xã hội và trào lưu cách mạng, nhưng quan hệ giữa những nước tư bản chủ nghĩa, giữa những tập đoàn lớn tư bản luôn là quan hệ liên minh nhằm mục đích tìm kiếm doanh thu tối đa. Song, giữa những nước tư bản chủ nghĩa có những xích míc về quyền lợi vương quốc, quyền lợi của mỗi tập đoàn lớn tư bản, do vậy, luôn diễn ra những cuộc đấu tranh lúc ngấm ngầm, lúc công khai minh bạch .Mâu thuẫn trên là nguyên do nổ ra hai cuộc cuộc chiến tranh quốc tế. Hiện nay xích míc này được biểu lộ trải qua xích míc giữa ba TT tư bản lớn : Mỹ – Nhật – Tây Âu .Việc xác lập đúng những xích míc của thời đại ngày này giúp tất cả chúng ta từng bước xử lý xích míc và đưa lịch sử dân tộc hoạt động, đi lên .
Những đặc thù cơ bản và xu thế hoạt động đa phần của thời đại ngày này
a. Những đặc thù cơ bản của thời đại thời nay
Đặc điểm 1 : Đặc điểm điển hình nổi bật của thời đại thời nay là cuộc đấu tranh giai cấp và dân tộc bản địa của nhân dân những nước vì tự do, độc lập dân tộc bản địa, dân chủ và tân tiến xã hội đang diễn ra trên khoanh vùng phạm vi toàn quốc tế .
- Cuộc đấu tranh giai cấp giữa giai cấp công nhân và giai cấp tư sản vẫn diễn ra quyết liệt. Chủ nghĩa xã hội vẫn là đối trọng chính của chủ nghĩa tư bản. Do vậy, kể từ khi chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, giai cấp tư sản đã tìm mọi biện pháp để chia rẽ, phá hoại phong trào công nhân và nhằm xoá bỏ chủ nghĩa xã hội cả trên lý luận và thực tiễn.
- Nguy cơ của cuộc chiến tranh thế giới mới đã bị đẩy lùi nhưng xung đột sắc tộc, tôn giáo xảy ra gay go, quyết liệt và diễn biến phức tạp trên thế giới, cuộc chạy đua vũ trang, hoạt động can thiệp, lật đổ, khủng bố vẫn xảy ra ở nhiều nơi.
Đặc điểm 2 : Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ tiên tiến văn minh đang gây ra những biến hóa to lớn trên quốc tế .Cách mạng khoa học và công nghệ tiên tiến tân tiến đang tăng trưởng rất là can đảm và mạnh mẽ, với trình độ ngày càng cao, tạo ra điều kiện kèm theo tăng nhanh năng lượng sản xuất. Trung bình cứ 10 – 15 năm của cải quả đât tăng gấp đôi. Từ đó tạo ra những biến hóa trong nhiều ý niệm của đời sống xã hội từ kinh tế tài chính đến chính trị, văn hoá. .. đồng thời còn tạo ra xu thế toàn cầu hoá trong nhiều nghành nghề dịch vụ của đời sống xã hội, dẫn đến sự nhờ vào lẫn nhau giữa những vương quốc ngày càng tăng ; khoảng cách sự phân hoá giàu, nghèo giữa những nước ngày càng lớn. Hiện nay, quốc tế đang bước vào nền kinh tế tri thức, và vòng đua của quả đât trong thế kỷ 21 là vòng đua vào nền kinh tế tri thức .Đặc điểm 3 : Sự Open những yếu tố toàn thế giới yên cầu sự hợp tác xử lý của những vương quốc .Hiện nay, trái đất đang đứng trước những yếu tố có tính toàn thế giới, đó là : Tình trạng bùng nổ dân số ở những nước nghèo ; sự nghèo nàn ở những nước chậm tăng trưởng ; thực trạng ô nhiễm môi trường tự nhiên, hết sạch tài nguyên đang đe doạ đời sống của hàng tỉ người trên toàn cầu. Tình trạng buôn lậu ma tuý, buôn lậu quốc tế, bệnh tật hiểm nghèo đang có khuynh hướng ngày càng tăng gây hậu quả nặng nề cho nhiều vương quốc trên quốc tế .Vì vậy, yên cầu những vương quốc trên quốc tế, không phân biệt chính sách chính trị, sắc tộc, tôn giáo đều phải cùng nhau hợp lực để xử lý có hiệu suất cao những yếu tố nêu trên nhằm mục đích duy trì sự sống sót và tăng trưởng của quốc tế .Đặc điểm 4 : Khu vực châu Á – Thái Bình Dương đang là khu vực tăng trưởng năng động, năng lực tăng trưởng với vận tốc cao, đồng thời cũng đang tiềm ẩn 1 số ít tác nhân có rủi ro tiềm ẩn gây mất không thay đổi .Khu vực châu Á – Thái Bình Dương là nơi tài nguyên chưa bị khai thác nhiều, giá lao động rẻ tạo điều kiện kèm theo cho những nước trong khu vực lôi cuốn nguồn vốn góp vốn đầu tư quốc tế. Với thế mạnh nông nghiệp nhiệt đới gió mùa, giúp cho những nước lan rộng ra giao lưu quốc tế, tranh thủ công nghệ văn minh. Song ở khu vực này tiềm ẩn những tác nhân gây ra mất không thay đổi vì khu vực này gồm có nhiều nền văn hoá, có nhiều hệ tư tưởng, nhiều tôn giáo, nhiều nguồn vốn quốc tế góp vốn đầu tư. Do vậy, cũng tiềm ẩn rủi ro tiềm ẩn gây ra xung đột, mất không thay đổi .
b. Những xu thế hoạt động hầu hết của thời đại ngày này
Thứ nhất, tự do, không thay đổi để cùng tăng trưởngTừ hậu quả của những cuộc cuộc chiến tranh quốc tế, những vương quốc đều nhận thấy tầm quan trọng của tự do, không thay đổi để tăng trưởng. Bởi không nước nào tăng trưởng được trong điều kiện kèm theo có cuộc chiến tranh. Do vậy, độc lập đã trở thành nhu yếu bức xúc của những dân tộc bản địa trên quốc tế. Có độc lập mới có điều kiện kèm theo lôi cuốn những nguồn vốn góp vốn đầu tư quốc tế, mới kêu gọi được sức người, sức của trong nhân dân để tăng trưởng quốc gia. Nên phần đông những nước trên quốc tế đã dành ưu tiên cho tăng trưởng kinh tế tài chính, qua đó mà tăng trưởng tiềm lực của mình, tạo điều kiện kèm theo giữ gìn độc lập trong nước và trên quốc tế .Thứ hai, ngày càng tăng hợp tác giữa những vương quốcNgày nay, trong xu thế toàn cầu hoá, không một vương quốc nào hoàn toàn có thể tăng trưởng được nếu không có sự hợp tác. Do vậy, hợp tác là xu thế tất yếu trên quốc tế lúc bấy giờ. Hình thức hợp tác lúc bấy giờ rất phong phú : hợp tác song phương ; hợp tác khu vực ; hợp tác quốc tế. Các tổ chức triển khai quốc tế như Liên hiệp quốc, Quỹ tiền tệ quốc tế, Tổ chức thương mại quốc tế … ngày càng tham gia nhiều vào đời sống kinh tế tài chính, đời sống chính trị của những nước. Lĩnh vực hợp tác giữa những nước ngày càng phong phú : Hợp tác kinh tế tài chính, khoa học kỹ thuật, hợp tác thương mại, hợp tác nghiên cứu và điều tra chinh phục ngoài hành tinh và cả hợp tác chính trị .Thứ ba, những dân tộc bản địa ngày càng nâng cao ý thức độc lập, tự chủ, tự cường, đấu tranh chống lại sự áp đặt và can thiệp của quốc tế, bảo vệ độc lập chủ quyền lãnh thổ và nền văn hoá dân tộc bản địaVới sự tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ của khoa học và công nghệ tiên tiến tân tiến, của trào lưu cách mạng trên quốc tế, của phương tiện đi lại thông tin ; những dân tộc bản địa ngày càng ý thức được những quyền hạn dân tộc bản địa cơ bản của mình như : Quyền độc lập dân tộc bản địa, quyền tự quyết chính sách chính trị, quyền lựa chọn con đường tăng trưởng … mặt khác, những nước lớn thường ỷ lại vào thế mạnh kinh tế tài chính và quân sự chiến lược của mình để chi phối, ép chế, áp bức và xâm lược những nước nhỏ. Điều đó dẫn tới những cuộc đấu tranh của những dân tộc bản địa đòi tự do và độc lập dân tộc bản địa .Thứ tư, những nước xã hội chủ nghĩa, những Đảng Cộng sản và công nhân kiên trì đấu tranh vì tự do, tân tiến và tăng trưởngHiện nay, những nước xã hội chủ nghĩa tuy đang gặp khó khăn vất vả rất lớn về kinh tế tài chính, nhưng những nước xã hội chủ nghĩa, những Đảng Cộng sản và công nhân quốc tế vẫn là lực lượng đi đầu, nòng cốt trong cuộc đấu tranh chống lại những thế lực gây chiến, bảo vệ tự do quốc tế, phấn đấu cho sự tăng trưởng và tân tiến của quả đât .Thứ năm, những nước có chính sách chính trị khác nhau vừa hợp tác, vừa đấu tranh cùng sống sót trong tự doCác nước xã hội chủ nghĩa có nền kinh tế tài chính tăng trưởng thấp, có trình độ khoa học kỹ thuật chưa cao, do vậy, cần tranh thủ khoa học công nghệ tiên tiến, kỹ thuật tiên tiến và phát triển cuả những nước tư bản và kể cả nguồn vốn để tăng trưởng sản xuất. Ngược lại, những nước tư bản thấy được tiềm năng to lớn về đầu tư sản xuất, lan rộng ra kinh doanh thương mại với những nước xã hội chủ nghĩa nên sự hợp tác giữa những nước xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa là tất yếu .Song sự trái chiều giữa quyền lợi và hệ tư tưởng giữa hai chính sách xã hội này không phải do đó mà mất đi. Cho nên giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản vừa hợp tác vừa đấu tranh là tất yếu .
Muốn thực hiện được điều đó, các Đảng Cộng sản phải có đường lối cách mạng, có chiến lược, sách lược đúng đắn, phải tìm ra nhiều hình thức đấu tranh, phải tiếp tục bổ sung, phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin cho phù hợp với thời đại ngày nay.
