Thái Lan – Wikipedia tiếng Việt

Thái Lan (tiếng Thái: ประเทศไทย, chuyển tự Prathet Thai), tên gọi chính thức là Vương quốc Thái Lan (tiếng Thái: ราชอาณาจักรไทย, chuyển tự Racha-anachak Thai, còn thường được gọi ngắn là Thái), là một quốc gia độc lập có chủ quyền ở khu vực Đông Nam Á, phía bắc giáp Lào và Myanmar, phía đông giáp Lào và Campuchia, phía nam giáp vịnh Thái Lan và Malaysia, phía tây giáp Myanmar và biển Andaman. Lãnh hải Thái Lan ở phía đông nam tiếp giáp với lãnh hải Việt Nam ở vịnh Thái Lan, phía tây nam giáp với lãnh hải Indonesia và Ấn Độ qua biển Andaman.

Thailand có diện tích quy hoạnh 513.120 km², dân số vào khoảng chừng 68 triệu người ( ước tính 2019 ). Khoảng 75 % là dân tộc bản địa Thái, 14 % là người Thái gốc Hoa và 3 % là người Mã Lai, phần còn lại là những nhóm thiểu số như Môn, Khmer và những dân tộc bản địa khác. [ 7 ] Thống kê có khoảng chừng 2,2 triệu người nhập cư hợp pháp cũng như phạm pháp ở Vương Quốc của nụ cười, trong đó, số lượng lao động quốc tế phạm pháp hoàn toàn có thể lên tới hơn 1 triệu người [ 8 ], dẫn đến những hệ quả như tội phạm ngày càng tăng và khoảng cách của sự bất bình đẳng xã hội ngày một lớn. [ 9 ] Về tôn giáo, Phật giáo Nam Tông được coi là ‘ quốc giáo ‘ với tỷ suất người theo là 94,5 % – khiến cho nước này trở thành một trong những vương quốc Phật giáo lớn nhất trên quốc tế theo tỷ suất dân số. Cũng theo tìm hiểu dân số năm năm ngoái, Hồi giáo chiếm 4,3 % và Kitô giáo chiếm 1,2 %. [ 10 ]

Thái Lan là một quốc gia Quân chủ lập hiến kết hợp với dân chủ trực tiếp. Hoàng tộc Mahidol của Vương triều Chakri là biểu tượng quốc gia, Quốc vương theo nghi thức là người đứng đầu đất nước, giữ chức vụ Tổng tư lệnh quân đội kiêm Nhà lãnh đạo tinh thần Phật giáo. Vua Thái hiện nay là Rama X, người lên nhận kế vị ngai vàng từ Hội đồng lập pháp vào năm 2016, sau khi cha ông là Rama IX băng hà cùng năm đó.

Kinh tế Xứ sở nụ cười Thái Lan đã tăng trưởng nhanh gọn trong khoảng chừng thời hạn từ năm 1985 đến 1995, nhưng kể từ sau khi hứng chịu những ảnh hưởng tác động từ cuộc khủng hoảng cục bộ kinh tế tài chính châu Á năm 1997 thì vận tốc tăng trưởng khởi đầu chậm lại. Thailand là vương quốc đặc biệt quan trọng tăng trưởng trong ngành du lịch, nước này chiếm hữu những điểm đến du lịch nổi tiếng quốc tế, hoàn toàn có thể kể đến như : Ayutthaya, Pattaya, Bangkok, Phuket, Krabi, Chiang Mai, hay Ko Samui, … Đón tiếp xê dịch 40 triệu lượt khách quốc tế ghé thăm trong năm 2019 [ 11 ], trong đó, số lượng trung bình là 14 nghìn lượt mỗi ngày [ 12 ]. Nguồn thu từ công nghiệp du lịch, dịch vụ và xuất khẩu có góp phần lớn cho nền kinh tế tài chính. [ 13 ] [ 14 ]xứ sở của những nụ cười thân thiện là một trong những nước tham gia sáng lập ASEAN, thành viên của những tổ chức triển khai toàn thế giới như Liên Hiệp Quốc, WTO, APEC, Phong trào không link, … một liên minh không thuộc khối NATO quan trọng của Hoa Kỳ và là khách mời thường trực của Hội nghị thượng đỉnh G-20. [ 15 ] [ 16 ] Quốc gia này được công nhận là một ‟ Hổ mới châu Á ” và cường quốc khu vực ở Khu vực Đông Nam Á đồng thời có tiềm năng lớn để trở thành một cường quốc bậc trung trên quốc tế [ 17 ]. Với quy mô và vận tốc ngày càng tăng dân số không thay đổi đi kèm với chỉ số tăng trưởng con người ( HDI ) ở mức cao, cũng như là nền kinh tế tài chính lớn thứ 2 trong khu vực Khu vực Đông Nam Á chỉ sau Indonesia, xếp hạng 25 toàn thế giới theo GDP danh nghĩa [ 18 ], xếp thứ 21 quốc tế xét theo nhu cầu mua sắm tương tự [ 19 ], đứng thứ 28 trên quốc tế về tổng giá trị tên thương hiệu vương quốc ( 2020 ) [ 20 ], Thailand hiện là một nước công nghiệp mới, trong đó, sản xuất, lắp ráp, sản xuất sản phẩm & hàng hóa công nghiệp, điện tử, xuất khẩu những loại sản phẩm nông nghiệp, ngư nghiệp cùng du lịch, dịch vụ là những nghành chủ chốt của nền kinh tế tài chính .Tuy nhiên lúc bấy giờ, những không ổn định chính trị liên tục, sự lỏng lẻo trong quản trị bảo mật an ninh, thực trạng nhập cư phạm pháp [ 8 ] [ 21 ] [ 22 ] dẫn đến tội phạm lan rộng cùng nạn chiếm hữu súng đạn trái phép [ 23 ], sự phân hóa giàu nghèo và sự nổi lên của chủ nghĩa khủng bố do những thành phần Hồi giáo cực đoan ở miền Nam quốc gia triển khai đang là những yếu tố nhức nhối mà vương quốc này phải đương đầu .

Tên gọi Thái Lan trong tiếng Việt bắt nguồn từ tiếng Pháp Thaïlande.[24] Tên gọi tiếng Pháp Thaïlande bắt nguồn từ tên gọi tiếng Anh Thailand.[24] Báo Trung Bắc chủ nhật số 42, ngày 22 tháng 12 năm 1940, có đăng một bài viết có tiêu đề “Địa vị quan hệ của Thái Lan về kinh tế ở Viễn Đông”. Bài báo này mở đầu bằng đoạn:[25]

Sau khi đã giải quyết xong những việc lôi thôi về biên giới và đất đai bằng mấy bản hợp ước vào các năm 1903, 1904, 1907, từ hơn 30 năm nay cuộc giao-thiệp giữa Thái Lan và Đông Dương, hai nước lân cận và nhiều quyền lợi chung trên bán đảo Ấn Độ China nay vẫn giữ vẻ hòa hiếu và càng ngày càng thêm thân mật.

Thái Lan cũng từng được gọi là Xiêm (Siam), đây là tên gọi chính thức đến ngày 23 tháng 6 năm 1939 khi nó được đổi thành Thái Lan.[26] Từ năm 1945 đến ngày 11 tháng 5 năm 1949, tên Thái Lan lại được đổi lại thành Xiêm. Sau đó nó được đổi lại thành Thái Lan như ngày nay. Từ “Thái” (ไทย) trong tiếng Thái có nghĩa là “tự do”. “Thái” cũng là danh xưng của người Thái.

Trong tiếng Thái, tên của Thái Lan là ราชอาณาจักรไทย (Racha Anachakra Thai). Hai chữ ราชา (Racha) và อาณาจักร (Anachakra) thì có gốc từ tiếng Phạn: Racha có nghĩa là “quốc vương”, Anachakra có nghĩa là “lãnh thổ”. Trong khi đó, ไทย (Thai) là một chữ tiếng Thái có nghĩa là “tự do”. Ý của cụm từ Racha Anachakra Thai là “Vương quốc của người tự do”. Tuy nhiên, một học giả nổi tiếng người Thái cho rằng từ Thai (ไท) đơn giản chỉ có nghĩa là “người” vì điều tra của ông cho thấy rằng tại một số vùng nông thôn từ “Thai” được dùng thay thế cho từ “khon” (คน) nghĩa là người.[27]

Người Thái còn gọi nước Thái một cách dân dã là เมืองไทย Mueang Thai (Mường Thái) và từ Mueang còn được dùng rộng rãi để chỉ thành phố, thị trấn. Ngoài ra từ ประเทศไทย Prathet Thai (Prathét Thái) cũng được sử dụng để gọi Thái Lan. Hai chữ Mueang và Prathet có cùng nghĩa “nước, quốc gia”. Prathet có gốc từ chữ प्रदेश (pradeśa) trong tiếng Phạn, còn Mueang là một từ Thái cổ có cùng gốc với các từ Muang (ເມືອງ [mɯaŋ˦]) trong tiếng Lào, Mong (မိူင်း [məŋ˦]) trong tiếng Shan, mwngh ([mɯŋ˧]) trong tiếng Tráng, khởi nguyên mang nghĩa “thung lũng trồng lúa”.[28]

Ở Trung Quốc, vương quốc này được gọi là ” Thái Quốc ” ( 泰國 ), hay ” Thái Vương Quốc ” ( 泰王國 ). Người Việt trước đây còn gọi Xứ sở nụ cười Thái Lan là ” Xiêm La ” ( 暹羅 ) và người Thái là ” người Xiêm ” .

Thời kỳ đầu[sửa|sửa mã nguồn]

Nhiều nền văn hóa truyền thống khác nhau đã xuất hiện tại đây từ thời Văn hóa Baan Chiang. Nhưng do vị trí địa lý, văn hóa truyền thống xứ sở của những nụ cười thân thiện luôn chịu ảnh hưởng tác động từ Ấn Độ và Trung Quốc cũng như từ những nước láng giềng Khu vực Đông Nam Á khác. Đất nước Xứ sở nụ cười Thái Lan là quốc gia duy nhất không bị thực dân châu Âu xâm lược .Theo sử sách Đất nước xinh đẹp Thái Lan, người Thái nguồn gốc từ vùng núi Altai, hướng đông bắc tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc từ 4500 năm trước, sau đó di cư dần xuống vùng đất lúc bấy giờ là Xứ sở nụ cười Thái Lan. Có nhiều giả thuyết khác nhau về nguồn gốc của người Thái, một trong số đó liên hệ người Thái tới sự di cư ào ạt sau sự sụp đổ của vương quốc Đại Lý ở vùng Vân Nam thế kỷ XIII đã bị chứng tỏ là không đúng mực. [ 29 ] Các nghiên cứu và điều tra ngôn ngữ học chỉ ra rằng nguồn gốc của người Thái cổ nằm ở vùng ranh giới Quảng Tây-Quý Châu thời nay, nơi người Tráng và Bố Y vẫn sinh sống. [ 28 ] [ 30 ] Khoảng thế kỷ thứ VIII-thế kỷ X, [ 31 ] họ khởi đầu di cư xuống phía nam vào vùng thời nay là bắc Lào và Chiêng Sẻn ( Chiang Saen เช ี ยงแสน ) qua Muang Then ( nay là Mường Thanh, Điện Biên Phủ, Nước Ta ), sau đó tỏa xuống đồng bằng sông Chao Phraya. Tại vùng đất mới của mình, người Thái đánh đuổi những dân cư địa phương như người Môn, Wa, Khmer … đồng thời cũng chịu nhiều tác động ảnh hưởng ngôn ngữ-văn hóa từ họ và đặc biệt quan trọng là Phật giáo Ấn Độ .

Vương quốc Sukhothai[sửa|sửa mã nguồn]

Tượng phật tại Wat Mahathat – Công viên lịch sử dân tộc Sukhothai .Cho đến đầu thế kỷ 13, người Thái dù đã định cư vững chãi ở miền Bắc Thái Lan thời nay, tuy nhiên họ phải chịu sự chi phối của Đế quốc Khmer hùng mạnh. Tuy nhiên, Đế quốc Khmer đã mở màn suy yếu từ sau khi vua Jayavarman VII qua đời, khiến cho sức ảnh hưởng tác động của người Khmer ở vùng đất người Thái định cư suy yếu đáng kể. Kết quả, năm 1238, Pho Khun Pha Muang là thủ lĩnh người Thái ở Vương quốc Lavo và Pho Khun Bang Klang Hao là thủ lĩnh người Thái ở Banyang ( nay là Nakhonthai ) đã cùng nhau đánh đuổi quân Khmer, công bố độc lập, chiếm thành phố Sukhothai làm kinh đô của mình. Pho Khun Bang Klang Hao sau đó trở thành vị vua tiên phong của Sukhothai, tự xưng là Pho Khun Si Indrathit ( hay Intradit ), lập niên triều đại tiên phong của Sukhothai là Triều Phra Ruang. Sự kiện này về mặt truyền thống cuội nguồn đã lưu lại sự xây dựng vương quốc Thái. [ 32 ]

Chữ khắc của vua RamkhamhaengSukhothai lan rộng ra bằng cách tạo những liên minh với những vương quốc Thái khác, dùng Phật giáo Thượng tọa bộ làm quốc giáo với sự giúp sức của những nhà sư Ceylon. Intradit truyền ngôi cho con trai là Pho Khun Ban Muang, và năm 1278 đến lượt em trai là Pho Khun Ramkhamhaeng kế vị. Dưới thời vua Ramkhamhaeng Đại Đế, Sukhothai trải qua một thời kỳ hoàng kim thịnh vượng. Ramkhamhaeng đã có công tạo ra bảng vần âm Thái. Vào thời đỉnh điểm của mình, ảnh hưởng tác động của vương quốc này trải dài từ Martaban ( nay thuộc Myanma ) đến Luang Prabang ( nay thuộc Lào ) và xuống tận bán đảo Mã Lai cho đến phía Nam tận Nakhon Si Thammarat, phạm vi ảnh hưởng của vương quốc này rộng hơn nhiều so với chủ quyền lãnh thổ Đất nước xinh đẹp Thái Lan ngày này, dù mức độ trấn áp trong thực tiễn không như tầm tác động ảnh hưởng. [ 33 ]Sau khi Ramkhamhaeng băng hà, Do đó, vương quốc này đã nhanh gọn suy giảm về lại với tầm vóc của thời kỳ đầu. Trong khi đó, Ayutthaya trở nên hùng mạnh, và sau cuối vào năm 1378, vua Thammaracha II của Sukhothai đã phải chịu thuần phục cường quốc mới này. Sukhothai trở thành chư hầu của vương quốc Ayutthaya giữa 1365 và 1378. Năm 1412, Ayutthaya đã dựng lên một thái thú và vua Thammaracha IV được Ayutthaya đưa lên ngôi. Khoảng năm 1430, Thammaracha dời đô đến Phitsanulok. Sau cái chết của ông năm 1438, vương quốc này bị hạ xuống chỉ còn là một tỉnh của Ayutthaya. [ 34 ]

Vương quốc Ayutthaya[sửa|sửa mã nguồn]

Tàn tích của chùa Wat Chaiwatthanaram ở Ayutthaya. Nó được thiết kế xây dựng vào thế kỷ 17 và bị quân đội Miến Điện đốt cháy và cướp phá vào năm 1767 .Từ thời vua Luethai, vương quốc Sukhothai khởi đầu suy yếu. Các chư hầu của Sukhothai khởi đầu công khai minh bạch chống lại. Một trong số đó là khu vực Suphanburi do U Thong quản lý. Năm 1348, U Thong đã dời TT của mình xuống đồng bằng Chao Phraya. Trên một cù lao sông, ông cho lập kinh đô mới gọi là Ayutthaya. Năm 1360, Uthong công bố Phật giáo Thượng tọa bộ là quốc giáo của Ayutthaya, cố gắng nỗ lực lan rộng ra vương quốc của mình bằng cách chinh phục những vương quốc khác ở miền Bắc. Vào cuối thế kỷ 14, Ayutthaya đã được xem là cường quốc mạnh nhất Khu vực Đông Nam Á. [ 35 ] Trong suốt thế kỷ 15, những nỗ lực của Ayutthaya hướng về bán đảo Malay, nơi có TT thương mại lớn Malacca, làm chư hầu, Ayutthaya liên tục trấn áp việc kinh doanh béo bở trên eo đất, lôi cuốn nhiều nhà buôn Nước Trung Hoa mua đặc sản nổi tiếng về cho thị trường sa hoa của Trung Hoa. [ 36 ]Năm 1511 Ayutthaya đã tiếp đón một đoàn ngoại giao từ Đế quốc Bồ Đào Nha, Có lẽ họ là những người châu Âu tiên phong viếng thăm quốc gia này. Năm năm sau lần tiếp xúc tiên phong đó, Ayutthaya và Bồ Đào Nha đã ký một hiệp ước được cho phép người Bồ Đào Nha kinh doanh ở vương quốc này. Một hiệp ước tương tự như năm 1592 đã cho người Đế quốc Hà Lan một vị trí độc quyền trong việc mua và bán lúa gạo. [ 37 ]

Trận chiến voi giữa Naresuan và Mingyi Swa, Cuộc chiến Xiêm-Miến Điện ( 1584 trừ1593 ) .Thế kỷ 16 tận mắt chứng kiến sự vững mạnh của Triều Taungoo dưới thời vua Bayinnaung, dưới một triều đại hiếu chiến, đã chiếm lấy Lan Na và Lan Xang và gây chiến với Ayutthaya. Năm 1569 những đội quân Taungoo, liên minh với phiến quân Ayutthaya – phần đông là người của hoàng tộc Ayutthaya, đã đoạt được thành Ayutthaya và đưa cả hoàng gia qua Taungoo. Dhammaraja ( 1569 – 90 ), một thống đốc người Xiêm trước đó đã giúp sức quân Miến Điện đã được dựng lên ngôi vua chư hầu ở Ayutthaya. Sự độc lập của Ayutthaya đã được con trai ông là vua Naresuan ( 1590 – 1605 ) tái lập. Naresuan đã chống lại Taungoo và đến năm 1600 đã đẩy lùi Miến Điện khỏi Ayutthaya. [ 38 ]

Những người quốc tế được tiếp đọn trọng thị ở triều đình của Narai ( 1657 – 1688 ) [ 39 ], một nhà vua có tầm nhìn quốc tế tuy thận trọng về ảnh hưởng tác động của bên ngoài. Các mối quan hệ thương mại quan trọng được tạo lập với Nhật Bản. Các công ty thương mại Đế quốc Anh và Đế quốc Hà Lan được phép lập xí nghiệp sản xuất và những phái đoàn ngoại giao Ayutthaya được phái tới Paris hay La Hague. Nhờ duy trì những mối quan hệ này, triều đình Ayutthaya đã khôn khéo khiến Hà Lan chống lại Anh và Đệ Nhất Đế chế Pháp, tránh được một sự tác động ảnh hưởng Ayutthaya quá của một cường quốc. Narai đã xây công sự dài quan sát và một hoàng cung tại Lopburi. Ngoài ra, những người truyền giáo Pháp đã tham gia giáo dục và y tế và đã mang đến báo in tiên phong ở nước này. [ 40 ]Sau một thời kỳ cuộc chiến tranh đẫm máu tranh giành quyền lực tối cao, Ayutthaya bước sang thời kỳ vàng son, thịnh trị lê dài 25 năm ở đầu cuối của thế kỷ 18. Văn học, thẩm mỹ và nghệ thuật và những học thuật đều tăng trưởng tỏa nắng rực rỡ. Mối rình rập đe dọa lớn hơn không đến từ phương đông mà từ biên giới phía tây khi Miến Điện dưới triều đại mới của Alaungpaya mở cuộc xâm lăng, [ 41 ] chinh phục những tiểu quốc của người Shan giáp với đất Thái .Năm 1765 Miến Điện mở cuộc tiến công ồ ạt nhắm vào Ayutthaya. Sử Thái ghi rằng Ayutthaya điều binh kháng cự, cố thủ thị xã Bang Rajan. Bị quân Miến vây hãm lâu dài hơn Bang Rajan ở đầu cuối cũng thất thủ ; kinh thành Auytthaya bị đốt sạch ; đó là năm 1767. Đền đài cùng khu công trình thẩm mỹ và nghệ thuật kể cả những kho sách quý ghi chép văn sử học của người Thái bị tiêu hủy cả. [ 42 ]

Vương quốc Thonburi[sửa|sửa mã nguồn]

Vương quốc ThonburiTượng đài vua Taksin vĩ đại, tượng đài của vua Taksin cùng với bốn người lính đáng an toàn và đáng tin cậy của ông tại ChanthaburiBản đồ cho thấy những khu vực của Vương quốc Thonburi Trong triều đại cuối của vua TaksinKhi vương quốc Ayutthaya sụp đổ, một vị tướng người Xiêm có tên là Taksin cũng đang ở đó. Tập hợp những người ủng hộ mình thành một đội quân, một năm sau đó ông đã chiếm lại được thành phố, Có thể Taksin nhận thấy rằng Ayutthaya bị tàn phá nghiêm trọng nên việc Phục hồi nó về thực trạng cũ chắc chắc sẽ quá sức so với nguồn lực của ông. Người Miến quá quen thuộc với những tuyến đường để tiến đến Ayutthaya, và trong trường hợp người Miến lại tiến công, thì binh sĩ của ông sẽ không hề đủ sức bảo vệ thành phố. Do vậy, ông lập đô tại Thonburi, là nơi gần biển hơn Ayutthaya. Ngoài việc sẽ khó xâm nhập Thon Buri bằng đường đi bộ, sự lựa chọn này cũng sẽ ngăn ngừa việc tích lũy vũ khí và thiết bị quân sự chiến lược của bất kể ai có tham vọng biến bản thân thành một vương độc lập ở xa về thượng du sông Chao Phraya. [ 43 ] [ 44 ]Những thắng lợi trước những đối thủ cạnh tranh quyền lực tối cao là nhờ năng lượng chiến đấu như một chiến binh của Taksin. Ông thường ở tiền tuyến trong khi đấu với kẻ địch, nhờ vậy truyền sĩ khí cho binh sĩ để họ mặc kệ nguy khốn. Trong số những quan chức gắn vận mệnh với ông có hai cá thể mà sau này đóng vai trò đặc biệt quan trọng quan trọng trong lịch sử vẻ vang Xứ sở nụ cười Thái Lan, họ là hai người con của một quan chức mang tước Pra Acksonsuntornsmiantra ( พระอ ั กษรส ุ นทรเสม ี ยนตรา ), người anh là Tongduang ( ทองด ้ วง ) và sau xây dựng vương triều Chakri, người em là Boonma ( บ ุ ญมา ) nắm giữ vị trí quyền lực tối cao số hai. [ 45 ]Taksin đã chinh phục được những nước chư hầu, và chiếm lại miền Bắc từ người Miến Điện. Từ đó ông mở màn cuộc chinh phục hàng loạt những dân tộc bản địa Xiêm. Taksin tiến công người Miến Điện ở phía bắc năm 1774 và chiếm Chiang Mai năm 1776, thống nhất Xiêm .Nhưng sau đó, một cuộc thay máu chính quyền nhằm mục đích vô hiệu Taksin khỏi vương vị đã diễn ra. [ 46 ] Khi đó có vị tướng ở thành Cổ Lạc làm phản, Taksin lệnh cho tướng Phraya San [ 47 ] đi dẹp loạn. Nhưng Phraya San lại là anh trai của vị tướng làm mưa làm gió, hai bạn bè hợp nhau trở lại kinh thành thay máu chính quyền. Quân trong thành mở cổng cho Phraya San vào, Taksin bỏ trốn vào chùa nhưng bị bắt giam lại. Phraya San sai người báo cho Chakri biết. Chakri giao một chút ít binh lính lại cho em trai Sô Si, còn mình thì dẫn đại quân về kinh thành, ngầm sai thủ hại sát hại Taksin rồi vu tội cho Phraya San. Cuối cùng, Chakri giết luôn Phraya San và tự lập làm vua .

Vương quốc Rattanakosin[sửa|sửa mã nguồn]

Chakri làm vua, xưng là Ramathibodi. Đời sau quen gọi ông là Rama I. Ông quyết định hành động dời đô từ Thonburi về Bang Makok, nay chính là Bangkok. Hoàng cung đặt ở khu vực Rattanakosin bốn phía là sông và kênh rạch tạo thành những hào nước phòng thủ tự nhiên. Sử gia phương Tây gọi vương quốc của Rama I là vương quốc Rattanakosin chính vì nguyên do này. [ 48 ]

Napoléon III Nhận được tin nhắn Xiêm trong Cung điện Fontainebleau năm 1864.Năm 1851, Rama IV ( Mongkut ) lên ngôi. Trái với vua anh ( Rama III ), Rama IV có thái độ cởi mở hơn với phương Tây. Năm 1855, Xiêm ký với Anh John Bowring, theo đó thuế nhập khẩu những loại vào Xiêm giảm xuống chỉ còn 3 %, những độc quyền ( kinh tế tài chính ). Trước những sức ép từ phương Tây, Rama IV muốn cải cách thể chế chính trị trong nước. Song ông không làm được nhiều vì sự phản đối của hoàng gia và quan lại. Dù sao, những nỗ lực của ông đã được cho phép những cải cách sau đó phát .

Vua Chulalongkorn ở Nga vào năm 1897 với Nicholas II Từ Nga, Cung điện Al Exander’s .” Cờ voi trắng ” Quốc kỳ Thailand từ 1855 đến 1916 .Năm 1868, Rama IV mất. Con trai cả của ông là Chulalongkorn ( tức Rama V ) lên ngôi vua. Năm 1873, ông đã lên ngôi lần thứ hai. Trong thời hạn đi thăm những nước, ông đã học được nhiều chủ trương cải cách để văn minh hóa quốc gia mình. Chulalongkorn đã hiện đại hóa triều đình Xiêm trải qua việc gia nhập một chính sách Nội các, và mạng lưới hệ thống hành chính tỉnh bán phong kiến được đổi qua thành tỉnh ( changwat ) và huyện ( amphoe ) như ngày này vẫn vận dụng. Ông đã công bố ân xá cho tổng thể tù nhân chính trị và dần bỏ chính sách nô lệ. Tuyến đường tàu tiên phong của Vương Quốc của nụ cười đã được mở bán khai trương năm 1896 nối Bangkok với Ayutthaya. Trong thời kỳ trị vì của ông, lịch phương Tây đã sửa chữa thay thế âm lịch. Chulalongkorn cũng công bố tự do tôn giáo, được cho phép Ki-tô giáo và Hồi giáo được hành đạo trong vương quốc Phật giáo này. [ 49 ]

Chính sách ” ngoại giao cây sậy ” trước thực dân phương Tây[sửa|sửa mã nguồn]

Trong lịch sử dân tộc lập quốc của mình, Thailand từng là một nước lớn theo chủ nghĩa Đại Thái, ép chế những vương quốc láng giềng khi hoàn toàn có thể, nhưng tới giữa thế kỷ XIX, Vương Quốc của nụ cười đứng trước mối đe dọa xâm lăng của những nước thực dân châu Âu. Về phía tây, Đế quốc Anh đã chiếm Miến Điện, trong khi ở phía đông, Pháp đã chiếm 3 nước Nước Ta, Lào và Campuchia. Vương Quốc của nụ cười vô tình trở thành vùng đệm địa lý giữa 2 thế lực thực dân đứng đầu quốc tế khi đó là Anh và Pháp. Vì không muốn nổ ra xung đột với đối thủ cạnh tranh, Anh và Pháp quyết định hành động trung lập hóa Vương Quốc của nụ cười, cả hai sẽ tự kiềm chế, không tiến quân lấn chiếm nước này [ 50 ] .Nhờ sự như mong muốn đó, cũng như biết tận dụng xích míc giữa những cường quốc để họ tự kiềm chế nhau [ 51 ], nhờ vậy Thailand đã tránh được những cuộc xâm lược và được hưởng thời hạn độc lập, độc lập tương đối lâu bền hơn trong thời kỳ đế quốc thực dân xâm lăng thuộc địa và trong Chiến tranh quốc tế thứ hai. xứ sở của những nụ cười thân thiện đã ký hiệp ước hữu nghị và thương mại với Anh năm 1826 và với Mỹ năm 1833, Hiệp ước trao đổi biên giới những tỉnh phía bắc Malaysia hiện tại năm 1909, nhờ đó thoát khỏi ách thuộc địa của những nước đế quốc lúc bấy giờ đang tranh giành nhau vùng Khu vực Đông Nam Á. xứ sở của những nụ cười thân thiện cũng đã ký hiệp định phân định biên giới sông Mekong với Pháp và tránh né xung đột với thực dân Pháp vào cuối thế kỷ XIX .

 Lãnh thổ cắt cho Pháp 1867

 Lãnh thổ cắt cho Pháp 1888

 Lãnh thổ cắt cho Pháp 1893

 Lãnh thổ cắt cho Anh 1893

 Lãnh thổ cắt cho Pháp 1904

 Lãnh thổ cắt cho Pháp 1907

 Lãnh thổ cắt cho Anh 1909

Các chủ quyền lãnh thổ Vương Quốc của nụ cười cắt cho Pháp và Anh từ 1867 – 1909 :Tuy giữ được vị thế độc lập, nhưng không có nghĩa Vương Quốc của nụ cười không bị mất mát gì cho những nước thực dân châu Âu. Nước này đã phải nhân nhượng nhiều quyền lợi và nghĩa vụ và phải cắt chủ quyền lãnh thổ cho Anh và Pháp. Năm 1888 và 1893, Đất nước xinh đẹp Thái Lan phải ký hiệp ước trao 1 số ít vùng đất phía đông cho Campuchia ( thuộc quyền quản lý của Pháp ). Năm 1904 và 1907 phải liên tục cắt đất, tổng số hơn 20.000 km2 cho Pháp. Năm 1909 phải cắt nhiều vùng đất to lớn ở phía Bắc cho Anh. Năm 1909, lại phải cắt vùng đất trên 40.000 km2 tại bán đảo Malacca cho Anh [ 52 ]. Tổng cộng, trong 50 năm, Xứ sở nụ cười Thái Lan đã bị mất đi 352.877 km2 chủ quyền lãnh thổ [ 53 ], những vùng này ngày này thuộc về Campuchia, Myanmar và Malaysia, coi như là bị mất hẳn. Lãnh thổ Thailand ngày này chỉ còn rộng bằng 60 % so với trước năm 1867 ( 514.000 km2 so với 867.000 km2 ). Nhiều người Thái coi đây là sự sỉ nhục của phương Tây so với vương quốc của họ, nhưng việc lúng túng một cuộc cuộc chiến tranh khiến cơ quan chính phủ Xứ sở nụ cười Thái Lan phải đồng ý sự mất mát chủ quyền lãnh thổ quốc gia [ 54 ] .

Chế độ quân chủ lập hiến[sửa|sửa mã nguồn]

Trước năm 1932, Đất nước xinh đẹp Thái Lan theo chính sách quân chủ chuyên chế. Sau cuộc cách mạng tư sản năm 1932 do một nhóm sĩ quan trẻ chỉ huy, Vương Quốc của nụ cười chuyển từ chế độ quân chủ chuyên chế sang chính sách quân chủ lập hiến. Ngày 05 tháng 12 năm 1932 vua Prachadhipok ( Rama VII ) đã trải qua bản hiến pháp tiên phong của Thailand. Hơn 60 năm qua Xứ sở nụ cười Thái Lan đã đổi khác 16 hiến pháp ( nhiều lần thay máu chính quyền ), nhưng Hiến pháp 1932 vẫn được coi là cơ sở. Cuối cùng, vào thập niên 1980, Xứ sở nụ cười Thái Lan chuyển hướng sang con đường nghị viện .

Trong Chiến tranh quốc tế thứ hai, Đất nước xinh đẹp Thái Lan là liên minh lỏng lẻo của Nhật Bản, cho Nhật đi qua đất Thái tiến đánh Malaysia, Myanma. Lợi dụng thế suy yếu của nước Pháp ( bị Đức quốc xã xâm lăng ) và sức mạnh thủy quân khá tân tiến xứ sở của những nụ cười thân thiện đã gây chiến với Pháp để tranh giành chủ quyền lãnh thổ Đông Dương. Trong khi những cuộc biểu tình biểu lộ chủ nghĩa dân tộc bản địa và những cuộc mít tinh chống Pháp được tổ chức triển khai tại Bangkok, những cuộc giao tranh nhỏ lẻ diễn ra ở dọc biên giới sông Mekong. Sau khi nước Pháp thất thủ năm 1940, thiếu tướng Plaek Pibulsonggram ( thường được biết đến là ” Phibun ” ), thủ tướng Thailand, quyết định hành động rằng việc thua trận của nước Pháp đem đến cho người Thái một thời cơ chưa từng có để giành lại những vùng đất đai mà họ đã mất dưới triều vua Chulalongkorn. [ 55 ] Chiến tranh Pháp-Thái, Lực lượng của Pháp ở Đông Dương gồm có một đội quân giao động 50.000 lính. Khuyết điểm dễ thấy của quân Pháp là thiếu xe thiết giáp : chỉ có 20 xe tăng đã lỗi thời để chống lại gần 100 xe bọc thép của Lục quân Hoàng gia Thailand. Không quân Hoàng gia Vương Quốc của nụ cười đã thực thi những vụ ném bom ban ngày ở Vientiane, Phnom Penh, Sisophon và Battambang. [ 56 ] Người Pháp đã trả đũa bằng chính chiếc máy bay của họ, nhưng thiệt hại gây cho đối phương là ít hơn. Những hoạt động giải trí của Không quân Đất nước xinh đẹp Thái Lan, đặc biệt quan trọng trong việc ném bom bổ nhào đã được Toàn quyền Đông Dương Jean Decoux nhận xét một cách miễn cưỡng rằng những chiếc phi cơ Vương Quốc của nụ cười có vẻ như được lái bởi những phi công dày dạn kinh nghiệm tay nghề trận mạc. [ 57 ] Sau khi sự suy yếu của quân đội phát xít Nhật vào cuối thế chiến, một nhóm quân đội xứ sở của những nụ cười thân thiện làm thay máu chính quyền vào ngày 1 tháng 8 năm 1944, lật đổ cơ quan chính phủ thân Nhật và ngay lập tức chuyển nước Thái từ một liên minh lỏng lẻo của Nhật trong một đêm trở thành liên minh của Mỹ và liên tục giữ được độc lập và tự do .Sau thế chiến, Thailand bị đối xử như một vương quốc đối địch bởi Anh và Pháp, mặc dầu Mỹ đã can thiệp để giảm nhẹ những lao lý trừng phạt Vương Quốc của nụ cười. xứ sở của những nụ cười thân thiện không bị lực lượng Đồng Minh chiếm đóng, nhưng phải trả lại những chủ quyền lãnh thổ mà Nhật đã chiếm trong thế chiến 2 cho Anh và Pháp [ 54 ]. Thời kỳ hậu chiến cũng là thời kỳ xứ sở của những nụ cười thân thiện thắt chặt quan hệ với Hoa Kỳ, như để bảo trợ Hoàng gia Thailand khỏi rủi ro tiềm ẩn chủ nghĩa cộng sản Viral từ những vương quốc lân bang .

Tháng 7-1968, Royal Thai ( Black Panther Division ) bến cảng tại Newport, Nước Ta .Những người lính của Trung đoàn Tình nguyện Quân đội Hoàng gia Thailand ( Queen’s Cobras ) thực thi một trách nhiệm tìm kiếm và càn quét ở Phước Thơ .Vương Quốc của nụ cười có tham gia vào cuộc chiến tranh Nước Ta [ 58 ], họ đóng vai trò số 1 trong số những nước liên minh của Mỹ trong Chiến tranh Nước Ta. Vương Quốc của nụ cười là nhà cung cấp số quân viễn chinh lớn thứ ba cho Hoa Kỳ miền Nam Nước Ta, và về phe của Hoa Kỳ do lo âu sự Viral của chủ nghĩa Cộng sản trên quốc tế và ngay tại quốc gia của chính mình. xứ sở của những nụ cười thân thiện đã cử 40.000 binh tham chiến, với số lượng hơn 351 binh lính tử nạn đã được ghi nhận. [ 59 ] Tinh thần quân lính Thailand khi đó nói chung khá cao, họ tự hào về vai trò là ” những người bảo vệ Hoàng gia xứ sở của những nụ cười thân thiện khỏi chủ nghĩa cộng sản ” và là Phật tử. Các lực lượng Vương Quốc của nụ cười thường được những liên minh Mỹ tôn trọng và gây ra cho những đối thủ cạnh tranh Nước Ta của họ nhiều tổn thất [ 60 ] [ 61 ] [ 62 ]Lực lượng du kích ủng hộ chủ nghĩa cộng sản ở Vương Quốc của nụ cười hoạt động giải trí tích cực trong khoảng chừng thập niên 1960 cho tới năm 1987 nhưng chưa khi nào là một mối rình rập đe dọa nghiêm trọng cho chính quyền sở tại, tại thời kỳ đỉnh điểm họ đã có đến 12 ngàn du kích quân trong hàng ngũ. Kể từ sau năm 1979, khi quân Khmer Đỏ bị Nước Ta vượt mặt tại Campuchia, Xứ sở nụ cười Thái Lan đã được cho phép tàn quân Khmer Đỏ đóng địa thế căn cứ bên trong chủ quyền lãnh thổ của mình. Việc này đã dẫn đến 1 số ít cuộc giao chiến tại khu vực biên giới giữa quân đội Xứ sở nụ cười Thái Lan và Nước Ta, cho tới khi Nước Ta rút quân khỏi Campuchia vào năm 1989 .

Lịch sử đương đại[sửa|sửa mã nguồn]

Gần đây, xứ sở của những nụ cười thân thiện trở thành một thành viên tích cực trong Thương Hội những vương quốc Khu vực Đông Nam Á ( ASEAN ), đặc biệt quan trọng là sau khi chính sách dân chủ được tái lập sau năm 1992 .Năm 1997, Vương Quốc của nụ cười trở thành điểm trung tâm của Khủng hoảng kinh tế tài chính Đông Á. Đồng baht nhanh gọn sụt giá từ mức 25 baht đổi 1 đô la xuống mức 56 baht đổi 1 đô la, kinh doanh thị trường chứng khoán sụt giảm 75 %, kinh tế tài chính sụt giảm trên 10 % trong quá trình 1997 – 1999. Kinh tế Thailand dần Phục hồi trong 6 năm tiếp theo, đến năm 2007, tỷ giá giữa đồng baht và đô la là 33 : 1. Tuy nhiên, kinh tế tài chính Xứ sở nụ cười Thái Lan đã không còn đạt được vận tốc tăng trưởng nhanh như trước nữa, GDP đầu người của nước này chỉ tăng trung bình 2 % mỗi năm trong tiến trình 2007 – 2019. Đến năm 2020, Đại dịch Covid-19 xảy ra khiến kinh tế tài chính Thailand bị sụt giảm tới 7,5 – 8 % .

Đã có một số đụng độ quân sự giữa Thái Lan và Campuchia vào giai đoạn 2010-2012, khi cả hai nước tranh chấp chủ quyền tại vùng quanh đền Preah Vihear, ngôi đền được Tòa án Quốc tế vì Công lý (International Court of Justice) vào năm 1962 tuyên bố thuộc về Campuchia.[54] Xung đột kết thúc khi tòa án quốc tế tiếp tục phán quyết ngôi đền thuộc về Campuchia.

Lịch được sử dụng chính thức tại Vương Quốc của nụ cười là Phật lịch, một loại lịch của người phương Đông, sớm hơn Tây lịch 543 năm. Năm 2018 thì là năm thứ 2561 Phật lịch tại xứ sở của những nụ cười thân thiện .

Năm 2020, lần đầu tiên kể từ năm 1932, nhiều người Thái Lan đã biểu tình công khai phản đối Hoàng gia, kêu gọi hạn chế quyền lực của quốc vương. Người biểu tình tuyên bố đất nước thuộc về nhân dân chứ không phải vua Rama X, họ công khai thách thức hoàng gia Thái Lan. Ở Thái Lan, bất kỳ người nào xúc phạm hoàng gia, đặc biệt là quốc vương, là một trọng tội. Nhưng những người biểu tình đã ngày càng liều lĩnh hơn, có người đã hô “Đả đảo phong kiến, nhân dân muôn năm”[63]

Bản đồ tổng hợp vệ tinh của xứ sở của những nụ cười thân thiện .Hội đồng nghiên cứu Quốc gia phân loại Thailand thành 6 vùng địa lý, dựa trên những đặc thù tự nhiên gồm có địa hình và dòng chảy, cũng như quy mô văn hóa truyền thống của con người. Đó là : Khu vực phía Bắc, đông Bắc, miền Trung, miền phía Đông, miền Tây và miền Nam. Mặc dù Bangkok về mặt địa lý là một phần của đồng bằng TT, vì là TP. hà Nội và thành phố lớn nhất, khu vực này hoàn toàn có thể coi là góc nhìn khác, một khu vực riêng không liên quan gì đến nhau. Mỗi vùng trong 6 vùng địa lý khác so với vùng khác ở dân số, những nguồn lực cơ bản, đặc thù tự nhiên và mức độ tăng trưởng kinh tế tài chính xã hội. Sự phong phú của những vùng thực tiễn là thuộc tính điển hình nổi bật trong địa chất Đất nước xinh đẹp Thái Lan .

Một đỉnh núi ở phía bắc Xứ sở nụ cười Thái Lan, Chiang Mai .Vườn vương quốc Khao Yai .Bãi biển, miền nam xứ sở của những nụ cười thân thiện .Rừng ở phía bắc Xứ sở nụ cười Thái Lan .Với diện tích quy hoạnh 513.120 km² ( tương tự diện tích quy hoạnh Nước Ta cộng với Lào ), Xứ sở nụ cười Thái Lan xếp thứ 50 trên quốc tế về diện tích quy hoạnh, rộng thứ ba tại Khu vực Đông Nam Á, sau Indonesia và Myanma .xứ sở của những nụ cười thân thiện là mái nhà chung của một số ít vùng địa lý khác nhau, tương ứng với những vùng kinh tế tài chính. Đặc điểm điển hình nổi bật của địa hình Thái Lan là núi cao, một đồng bằng TT và một vùng cao nguyên. Núi chiếm phần đông phía bắc Thái và trải rộng dọc theo biên giới Myanmar qua eo Kra và bán đảo Mã Lai. Đồng bằng TT là một vùng đất thấp bồi bởi sông Chao Phraya và những chi lưu, đó mạng lưới hệ thống sông chính của nước này, chảy vào đồng bằng ở đầu vịnh Bangkok. Hệ thống sông Chao Phraya chiếm khoảng chừng một phần ba chủ quyền lãnh thổ vương quốc. Ở phía đông bắc của quốc gia là cao nguyên Khorat, một khu vực nhấp nhô nhẹ với đồi thấp và hồ nông, cung nước vào sông Mekong qua sông Mun. Hệ thống sông Mê đổ vào Biển Đông gồm có một loạt những kênh và đập .Cùng nhau, những mạng lưới hệ thống sông Chao Phraya và Mê Kông duy trì nền nông nghiệp Xứ sở nụ cười Thái Lan qua việc tương hỗ trồng lúa và cung ứng đường thủy cho việc luân chuyển sản phẩm & hàng hóa, người. Ngược lại, những đặc thù tự nhiên phân biệt của bán đảo xứ sở của những nụ cười thân thiện là đường bờ biển dài, những hòn hòn đảo ngoài khơi và đầm lầy ngập mặn giảm đi .

Khí hậu Đất nước xinh đẹp Thái Lan chịu tác động ảnh hưởng bởi gió mùa có đặc thù theo mùa ( gió mùa tây nam và gió mùa đông bắc ). [ 64 ] Gió mùa tây nam mở màn từ tháng 5 đến tháng 10 được đặc trưng bởi hoạt động của không khí ấm ẩm từ Ấn Độ Dương tới Thailand, gây ra mưa dồi dào nhất quốc gia. : 2 Gió mùa đông bắc mở màn từ tháng 10 đến tháng 2 mang lại không khí lạnh và khô nhất Xứ sở nụ cười Thái Lan từ Trung Quốc. Ở miền nam Xứ sở nụ cười Thái Lan, gió mùa đông bắc mang lại thời tiết ấm cúng và mưa nhiều trên bờ biển phía đông. Phần lớn Đất nước xinh đẹp Thái Lan có khí hậu ” nhiệt đới gió mùa ẩm và khô hoặc khí hậu thảo nguyên ” loại ( khí hậu xavan ). [ 65 ] về Phía nam và đầu phía đông của miền đông có khí hậu nhiệt đới gió mùa gió mùa .Thái lan đã 3 mùa. : 2 Mùa mưa ( giữa tháng 5 – giữa tháng 10 ) chiếm lợi thế trên phần nhiều quốc gia. Mùa này đặc trưng bởi mưa dồi dào vào tháng 8 và 9 là thời kì khí ẩm nhất trong năm. : 2 Đôi khi hoàn toàn có thể dẫn đến lũ lụt. : 4 Ngoài mưa gây ra bởi gió mùa tây nam, những dải quy tụ ( ITCZ ) và xoáy thuận nhiệt đới gió mùa cũng góp thêm phần gây mưa trong mùa mưa. Tuy nhiên, những đợt khô thường xảy ra trong khoảng chừng 1 – 2 tuần kể từ đầu tháng 6 – 7. Đó là do sự hoạt động về phía bắc của dải quy tụ đến miền nam Trung Quốc. Mùa Đông khởi đầu từ giữa tháng 10 đến giữa tháng 2. Phần lớn xứ sở của những nụ cười thân thiện trải qua thời tiết khô trong mùa này với nhiệt độ nhẹ. Ngoại trừ phía nam Thailand, nơi có lượng mưa lớn, đặc biệt quan trọng là vào tháng 10 – 11. Hai tháng mùa hè từ giữa tháng 2 đến giữa tháng 5 và đặc trưng là thời tiết ấm hơn .Do đặc thù vạn vật thiên nhiên trong nước và vĩ độ, miền bắc, hướng đông bắc, trung và đông của Đất nước xinh đẹp Thái Lan trải qua một thời hạn dài thời tiết ấm cúng. Trong thời hạn nóng nhất trong năm ( tháng 3 – tháng 5 ), nhiệt độ thường đạt tới 40 °C ( 104 °F ) trở lên, ngoại trừ vùng duyên hải, nơi gió biển có nhiệt độ dịu buổi chiều. Ngược lại, sự bùng phát không khí lạnh từ Trung Quốc hoàn toàn có thể mang lại nhiệt độ lạnh hơn trong 1 số ít trường hợp ( đặc biệt quan trọng là ở miền bắc và đông ) gần hoặc dưới 0 °C ( 32 °F ). Nam Thái lan đặc trưng bởi thời tiết ôn hòa quanh năm với nhiệt độ ít biến hóa ban ngày và mùa hè đổi khác do tác động ảnh hưởng của biển .Hầu hết vương quốc có lượng mưa hàng năm là 1.200 đến 1.600 mm ( 47 đến 63 in ) .

Động thực vật[sửa|sửa mã nguồn]

Đất nước xinh đẹp Thái Lan là vương quốc có nhiều loài động vật hoang dã quý và hiếm trên quốc tế sinh sống, điển hình nổi bật nhất là hổ, voi và bò tót khổng lồ. Rất nhiều loài đang đứng trước mối đe dọa diệt chủng do nạn săn trộm và phá rừng .Voi là hình tượng vương quốc của xứ sở của những nụ cười thân thiện. Hiện nay số lượng voi suy giảm nghiêm trọng do nạn săn trộm voi để lấy ngà voi quý hiếm, và gần đây là để lấy thịt voi [ 66 ]. Voi con thường bị bắt để sử dụng trong những điểm thăm quan du lịch, mặc dầu việc sử dụng chúng đã giảm kể từ khi chính phủ nước nhà cấm khai thác vào năm 1989. Hiện nay số lượng thành viên voi sống trong điều kiện kèm theo bị nhốt thậm chí còn còn lớn hơn cả số voi còn sống sót ngoài tự nhiên, và những nhà hoạt động giải trí thiên nhiên và môi trường cáo buộc rằng những con voi sống trong điều kiện kèm theo nuôi nhốt thường bị ngược đãi [ 67 ] .

Thái Lan được chia làm 76 tỉnh (จังหวัด changwat), trong đó có 2 thành phố trực thuộc trung ương: Bangkok và Pattaya. Do có phân cấp hành chính tương đương cấp tỉnh, Bangkok thường được xem là tỉnh thứ 76 của Thái Lan.

Các tỉnh được chia thành các huyện (อำเภอ amphoe) hoặc quận (เขต khet). Năm 2017, Thái Lan có tổng cộng 878 huyện và 50 quận (thuộc Bangkok)[68]. Một số phần của các tỉnh giáp ranh với Bangkok (như Nonthaburi, Pathum Thani, Samut Prakan, Nakhon Pathom và Samut Sakhon) thường được gộp chung và được biết đến như Vùng đô thị Bangkok. Các tỉnh đều có tỉnh lỵ (อำเภอเมือง amphoe mueang) trùng tên với mình (nếu là tỉnh Phuket thì có thủ phủ là Amphoe Mueang Phuket hay Phuket). Các huyện được chia thành các xã (ตำบล tambon), trong khi các quận được chia thành các phường (หมู่บ้าน muban). Các xã được chia thành các thôn (หมู่บ้าน muban).

Các đô thị của Thái Lan gồm ba cấp, thành phố (เทศบาลนคร Thesaban nakhon), thị xã (เทศบาลเมือง Thesaban mueang) và thị trấn (เทศบาลตำบล Thesaban tambon). Nhiều thành phố và thị xã đồng thời là tỉnh lỵ. Tuy nhiên một tỉnh có thể có tới hai thành phố và vài thị xã.

Danh sách những tỉnh Vương Quốc của nụ cười theo Vùng[sửa|sửa mã nguồn]

• Thể chế nhà nước: quân chủ lập hiến.
• Cơ cấu các cơ quan quyền lực:

Tòa nhà Quốc hội Vương Quốc của nụ cườiNguyên thủ vương quốc là nhà Vua : Được coi là thiêng liêng và bất khả xâm phạm. Về danh nghĩa nhà Vua là người đứng đầu nhà nước, Tổng Tư lệnh quân đội và là người bảo trợ Phật giáo .Quốc hội : Theo Hiến pháp ngày 24 tháng 8 năm 2007, Quốc hội Thailand là Quốc hội lưỡng viện. Hạ viện ( cơ quan lập pháp ) gồm 480 ghế và Thượng viện gồm 150 ghế. Tuy nhiên Hiến pháp 2007 đã bị bãi bỏ bởi cuộc thay máu chính quyền năm năm trước, những người thay máu chính quyền sau đó đã quản lý và điều hành quốc gia như thể một chế độ độc tài quân sự chiến lược .nhà nước : gồm có 36 thành viên gồm 3 Phó Thủ tướng, 21 Bộ trưởng và 11 Thứ trưởng. Ngoài ra còn có một số ít Ủy ban của nhà nước được lập ra để phối hợp thực thi những chủ trương chung. [ 69 ]Từ khi lật đổ chính sách quân chủ chuyên chế năm 1932, xứ sở của những nụ cười thân thiện đã có 17 hiến pháp và sửa đổi [ 70 ] [ 71 ]. Trong suốt quy trình đó, chính phủ nước nhà liên tục quy đổi qua lại từ chế độ độc tài quân sự chiến lược sang chính sách dân chủ, nhưng toàn bộ những cơ quan chính phủ đều thừa nhận triều đại cha truyền con nối của Hoàng gia Thailand như chỉ huy tối cao của dân tộc bản địa [ 72 ] [ 73 ] .Nền chính trị xứ sở của những nụ cười thân thiện từng tận mắt chứng kiến 20 cuộc thay máu chính quyền hoặc nỗ lực thay máu chính quyền của quân đội từ năm 1932 tới năm năm trước. Lệnh thiết quân luật của nước này được cho phép quân đội có quyền hạn lớn trong việc phát hành lệnh cấm tụ tập, hạn chế đi lại và bắt giữ người. [ 74 ]Kể từ tháng 5 năm năm trước, Xứ sở nụ cười Thái Lan đã được quản lý bởi một chính quyền sở tại quân sự chiến lược – Hội đồng Hòa bình và Trật tự Quốc gia Xứ sở nụ cười Thái Lan, trong đó bãi bỏ một phần hiến pháp 2007, công bố thiết quân luật trên toàn nước và ra lệnh giới nghiêm, cấm hội họp chính trị, bắt và giam giữ những nhà hoạt động giải trí chính trị chống cuộc thay máu chính quyền, áp đặt kiểm duyệt internet và nắm quyền trấn áp những phương tiện đi lại truyền thông online .

Giai đoạn 1997 – 2006[sửa|sửa mã nguồn]

Hiến pháp 1997 là hiến pháp tiên phong được phác thảo bởi Hội đồng lập pháp dân cử, và thường được gọi là ” Hiến pháp nhân dân ” [ 75 ] .

Hiến pháp 1997 được thiết lập bởi quốc hội lưỡng viện bao gồm 500 hạ nghị sĩ (สภาผู้แทนราษฎร sapha phutan ratsadon) và 200 thượng nghị sĩ (วุฒิสภา wuthisapha). Lần đầu tiên trong lịch sử Thái Lan, cả hai viện đều lập tức thông qua (dự thảo hiến pháp). Nhiều quyền con người được thừa nhận, làm tăng thêm mức độ ổn định của chính phủ dân bầu. Hạ viện được chọn thông qua hệ thống bầu cử first-past-the-post, trong đó (trong một vùng) chỉ có duy nhất một người chiến thắng bởi đa số phiếu. Thượng viện được lựa chọn dựa trên hệ thống hành chính cấp tỉnh, tùy thuộc vào số dân mà mỗi tỉnh có một hoặc nhiều hơn các thượng nghị sĩ đại diện cho mình. Các nghị sĩ thượng viện có nhiệm kỳ 6 năm, còn ở hạ viện là 4 năm.

Hệ thống tư pháp (ศาล saan) bao gồm tòa án hoàng gia (ศาลรัฐธรรมนูญ săan rát-tà-tam-má-nuun) chuyên phân xử về các hoạt động lập pháp của quốc hội, sắc lệnh hoàng gia và các vấn đề chính trị.

Năm 2001 diễn ra cuộc tổng tuyển cử QH tiên phong sau Hiến pháp 1997, được xem là cởi mở nhất, vô tư nhất ( không tham nhũng ) trong lịch sử vẻ vang Đất nước xinh đẹp Thái Lan [ 76 ]. nhà nước được bầu ra sau đó cũng là cơ quan chính phủ tiên phong trong lịch sử dân tộc Xứ sở nụ cười Thái Lan hoàn tất nhiệm kỳ 4 năm. Cuộc bầu cử năm 2005 có nhiều cử tri bị đuổi và được khuyến nghị rằng để giảm bớt thực trạng mua phiếu so với trước đây [ 77 ] [ 78 ] [ 79 ] .Đầu năm 2006, những cáo buộc về thực trạng tham nhũng gây sức ép lớn, bắt buộc Thaksin Shinawatra phải lôi kéo một cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Phe trái chiều tẩy chay cuộc bầu cử và Thaksin lại tái đắc cử. Mâu thuẫn mỗi ngày một tăng, dẫn đến vụ hòn đảo chính quân sự chiến lược ngày 19 tháng 9 năm 2006 .

Sau thay máu chính quyền 2006[sửa|sửa mã nguồn]

Ngày 19 tháng 9 năm 2006, một hội đồng quân sự đã tiến hành lật đổ chính phủ Thaksin, sau đó huỷ bỏ hiến pháp, giải tán Quốc hội và Tòa án, giám sát, bắt giữ và cách chức một số thành viên chính phủ, thiết quân luật và, cuối cùng, chọn một thành viên của hội đồng cơ mật hoàng gia, cựu tổng tư lệnh lục quân Thái Lan, tướng Surayud Chulanont lên làm thủ tướng. Sau đó Hội đồng quân sự đồng thuận đưa ra hiến pháp tạm thời và chọn ra một hội thẩm đoàn để soạn thảo hiến pháp mới. Đồng thời cũng chọn 250 đại biểu quốc hội. Các đại biểu này không được phép tiết lộ thông tin chống lại chính phủ, còn công chúng không được phép đưa tin bình luận. Lãnh đạo Hội đồng quân sự được phép bãi bỏ thủ tướng bất kể khi nào[80].

Tháng 1 năm 2007, Hội đồng quân sự chiến lược đã bỏ thực trạng thiết quân luật, nhưng liên tục kiểm duyệt báo chí truyền thông và bị cáo buộc vi phạm 1 số ít quyền con người khác. Họ cũng cấm những hoạt động giải trí và hội họp chính trị cho tới tháng 5 năm 2007 .

Yingluck Shinawatra là người phụ nữ đầu tiên trở thành Thủ tướng ở Thái Lan.Cuộc bầu cử Thủ tướng dân chủ tiên phong sau thay máu chính quyền 2006 được tổ chức triển khai ngày 3 tháng 7 năm 2011, Đảng Pheu Thái của bà Yingluck Shinawatra, em gái cựu thủ tướng bị lật đổ Thaksin Shinawatra đã thắng lợi áp đảo với 263 ghế, dẫn trước Đảng Dân chủ cầm quyền của Thủ tướng Abhisit Vejjajiva với 161 ghế trong 500 ghế QH. Với thắng lợi này đã đưa bà Yingluck Shinawatra trở thành nữ thủ tướng tiên phong trong lịch sử dân tộc xứ sở của những nụ cười thân thiện sau sáu đời nam thủ tướng với nhiều không ổn định trong chính trường. [ 81 ] Tuy nhiên, năm năm trước, đến lượt bà Yingluck lại bị Tòa án Hiến pháp Đất nước xinh đẹp Thái Lan buộc phải từ chức sau nhiều tháng không xử lý được những khủng hoảng cục bộ chính trị. Hội đồng Hòa bình và Trật tự Quốc gia Đất nước xinh đẹp Thái Lan, một chính quyền sở tại độc tài quân sự chiến lược duới sự chỉ huy của Tướng Prayuth Chan-ocha, đã lên nắm quyền chỉ huy quốc gia .

Năm 2020, chính phủ nước nhà quân sự chiến lược xứ sở của những nụ cười thân thiện quyền quân sự chiến lược đã sử dụng quyền lực tối cao của tòa án nhân dân Xứ sở nụ cười Thái Lan giải thể đảng trái chiều lớn thứ hai ở Hạ viện Đảng Tương lai mới, Đảng Tương lai mới là một đảng chính trị ở Vương Quốc của nụ cười được xây dựng vào tháng 3 năm 2018, bởi Thanathorn Juangroongruangkit, cựu Phó quản trị của Tập đoàn Thượng đỉnh Thailand và Piyabutr Saengkanokkul, học giả pháp lý. do tại Đảng của họ có chủ trương tăng trưởng vương quốc văn minh dựa trên khái niệm về một thế hệ mới, và đảng của họ có một hệ tư tưởng chống lại sự quản lý của quốc gia với chế độ độc tài tuyệt đối. Với bản án trên, 16 thành viên ban chỉ huy đảng Tương lai mới ví dụ điển hình như Pannika Wanich, Piyabutr Saengkanokkul, trong đó có ông Thanathorn, sẽ bị cấm hoạt động giải trí chính trị trong vòng 10 năm. [ 82 ]

Hoàng gia xứ sở của những nụ cười thân thiện[sửa|sửa mã nguồn]

Bhumibol Adulyadej, rất thích sự tôn trọng và uy quyền đạo đức thông dụng, đôi lúc được sử dụng để xử lý những cuộc khủng hoảng cục bộ chính trị .Chế độ quân chủ xứ sở của những nụ cười thân thiện chuyển thành chế độ quân chủ lập hiến vào năm 1932 sau Cách mạng Xiêm năm 1932. Danh hiệu của vua Thái gồm có Nguyên thủ vương quốc, Thống soái Lực lượng Vũ trang Hoàng gia, người bảo lãnh Phật giáo và người đứng đầu những tôn giáo. [ 83 ]

Vua Bhumibol Adulyadej và Nữ hoàng Sirikit tại người theo dõi tiên phong ngày 7 tháng 5 năm 1950Tháng 10 năm 1973, sau những cuộc biểu tình phần đông và sau cái chết của nhiều người biểu tình ủng hộ dân chủ do giới sinh viên khởi xướng và chỉ huy, nhà vua Bhumibol lần tiên phong chứng minh và khẳng định vai trò của ông trên chính trường Thailand bằng cách công khai minh bạch bày tỏ lập trường ủng hộ những nỗ lực chấm hết chính sách quân sự chiến lược Thanom. Ông ra lệnh Open Cung điện Chitralada đón rước những sinh viên bị giới chức truy đuổi, và tiếp xúc với những thủ lĩnh của trào lưu sinh viên đấu tranh. [ 84 ]

Năm 1976, những cuộc phản kháng chống nhà cựu độc tài bắt đầu leo thang, lên đến cao điểm khi hai tờ nhật báo cho đăng tải những hình ảnh giả mạo miêu tả sinh viên Đại học Thammasat treo cổ hình nộm thái tử Vajiralongkorn. Được Quốc vương Bhumibol Adulyadej ngầm phê chuẩn, xướng ngôn viên trên đài phát thanh do quân đội kiểm soát cáo buộc các sinh viên kháng nghị phạm tội khi quân và huy động lực lượng dân quân của quốc vương, gồm Do thám làng, Nawaphon, và Bò tót Đỏ để “giết bọn cộng sản”. Đến chạng vạng ngày 5 tháng 10, khoảng 4.000 người từ các lực lượng dân quân này cũng như nhân viên quân đội và cảnh sát tập hợp bên ngoài Đại học Thammasat nơi các sinh viên đã kháng nghị nhiều tuần. Các hành động này chuẩn bị cho cuộc thảm sát vào hôm sau.

Đến bình minh ngày 6 tháng 10 năm 1976, quân đội và công an cũng như ba lực lượng dân quân chặn lối ra khỏi ĐH và mở màn bắn vào khuôn viên, sử dụng súng trường M16, súng cạc-bin, súng ngắn, súng phóng lựu, và thậm chí còn là súng không giật cỡ lớn. Bị ngăn rời khuôn viên trường hay thậm chí còn là đưa người bị thương đến bệnh viện, những sinh viên khẩn cầu ngừng bắn, nhưng những cuộc tiến công vẫn liên tục. Khi một sinh viên ra đầu hàng, anh bị bắn chết. Sau khi cảnh sát trưởng Bangkok ban lệnh tự do khai hỏa, họ nã súng ồ ạt vào khuôn viên, chỉ huy là công an biên phòng. Các sinh viên lặn dưới sông Chao Phraya bị những tàu thủy quân bắn trong khi những người khác đầu hàng nằm xuống đất, bị đánh đập khiến nhiều người chết. Một số người bị treo lên cây và bị đánh, những người khác bị đốt cháy. Các sinh viên nữ bị công an và Bò tót Đỏ cưỡng hiếp, có người mất mạng. Thảm sát liên tục trong vài giờ, và chỉ dừng lại vào buổi trưa do có mưa. Theo chính phủ nước nhà, có 46 người chết do xung đột, cùng 167 người bị thương và 3.000 người bị bắt giữ. Nhiều người còn sống công bố rằng tổng số người chết vượt quá 100. Đây chính là cuộc Thảm sát Đại học Thammasat .Trong năm 1992, Bhumibol thủ giữ một vai trò quan trọng trong tiến trình quy đổi quốc gia Xứ sở nụ cười Thái Lan sang nền dân chủ. Cuộc thay máu chính quyền ngày 23 tháng 2 năm 1991 lại đặt Xứ sở nụ cười Thái Lan dưới sự quản lý của một chế độ độc tài quân sự chiến lược. Sau cuộc tổng tuyển cử năm 1992, những chính đảng chiếm đa phần mời Tướng Suchinda Kraprayoon, người chỉ huy cuộc chính biến, làm thủ tướng. Động thái này gây ra nhiều bất bình, tăng mức độ những xung đột dẫn đến những cuộc biểu tình và gây ra nhiều thương vong khi quân đội được gọi đến để trấn áp những cuộc tụ tập. Tình thế trở nên đáng quan ngại khi cả hai phía đều không có tín hiệu nhượng bộ khiến thực trạng bạo động càng leo thang. [ 85 ]Quốc vương cho đòi Suchinda và nhà chỉ huy trào lưu ủng hộ dân chủ, Thiếu tướng Chamlong Srimuang, đến gặp ông trong một buổi hội kiến được truyền hình. Ngay lúc cao điểm của cuộc khủng hoảng cục bộ, hình ảnh hai nhân vật chống đối nhau cùng phủ phục trước nhà vua ( theo nghi thức hoàng gia ) đã gây ấn tượng can đảm và mạnh mẽ trên toàn dân tộc bản địa, dẫn đến quyết định hành động từ chức của Suchinda xảy ra không lâu sau đó. Đó là một trong vài lần khan hiếm nhà vua can thiệp trực tiếp vào những tranh chấp chính trị. Một cuộc tổng tuyển cử được triển khai, và từ đó nền dân chủ được phục sinh .

Một người phản kháng mặc áo phông thun màu vàng hoàng tộc với hàng chữ ” Chúng tôi yêu Quốc vương “, trở thành hình tượng của trào lưu chống ThaksinNhà vua cũng bị hấp dẫn vào cuộc khủng hoảng cục bộ chính trị tại Vương Quốc của nụ cười trong năm 2005 – 2006. Tháng 4 năm 2005, Thủ tướng Thaksin Shinawatra chủ toạ một buổi lễ công quả tại Chùa Emerald Buddha, nhà thời thánh của Phật giáo Vương Quốc của nụ cười. Tờ Phoochatkarn, một nhật báo ở Bangkok, cho rằng Thaksin cướp quyền quốc vương qua hành vi chủ toạ buổi lễ. Chủ báo Phoochatkan, Sondhi Limthongkul, tăng nhanh việc sử dụng những khẩu hiệu như ” Chúng ta yêu Quốc vương “, ” Chúng ta chiến đấu cho Quốc vương “, ” Trả quyền lực tối cao về cho Nhà Vua ” như thể một công cụ trong những cuộc biểu tình chống Thaksin. Trong trong thực tiễn, Bhumibol đã chuẩn thuận cho Thaksin chủ toạ buổi lễ, tuy nhiên Sondhi cứ liên tục sử dụng những khẩu hiệu ủng hộ hoàng gia nhẳm trong những cuộc biểu tình chống Thaksin cho đến khi Thaksin phải công bố từ chức, sau một cuộc hội kiến với Bhumibol. [ 86 ]Trong những tuần lễ trước cuộc bầu cử QH vào tháng 4 năm 2006, liên minh chống Thaksin ( gồm có Đảng Dân chủ, Liên minh Nhân dân vì Dân chủ, và Thương Hội Luật Thái Lan ) thỉnh cầu nhà vua chỉ định thủ tướng và nội các sửa chữa thay thế nhằm mục đích xử lý cuộc khủng hoảng cục bộ, nhưng nhu yếu này vấp phải nhiều sự chống đối. Bhumibol, trong bài diễn văn đọc ngày 26 tháng 4, vấn đáp rằng ” Thỉnh cầu Quốc vương chỉ định thủ tướng là không dân chủ. Ấy là, tôi xin lỗi, một sự lộn xộn. Đó là điều không hài hòa và hợp lý ” . Nhà hỏa táng của vua Rama IX vào đêm hôm .Năm năm nay, Bhumibol, vị vua trị vì dài nhất trong lịch sử dân tộc Đất nước xinh đẹp Thái Lan qua đời, và con trai của ông là Vajiralongkorn nối ngôi, lấy hiệu là Rama X .Theo hình phạt khi quân ( lèse-majesté ), phê bình hoàng tộc và Nhà vua đều bị nghiêm cấm ở xứ sở của những nụ cười thân thiện, nếu vi phạm hoàn toàn có thể bị phạt tù. Ví dụ như ngày 6.12.2016, công an đã tới văn phòng của đài Đài truyền hình BBC ở Hà Nội Thủ Đô Bangkok tìm hiểu về một bài viết bị cho là hạ nhục nhà vua. Bài này đã Open trên trang mạng của đài bằng tiếng Thái vào ngày thứ năm tuần trước. Một nhà sự không tương đồng chính kiến nổi tiếng, Jatupat Boonpattararaksa, đã bị bắt vào ngày thứ bảy cùng tuần, vì ông ta đã Viral bài này qua trang Facebook của mình. Ông bị cáo buộc tội hạ nhục nhà vua. Sau đó ông đã được thả ra sau khi đóng tiền bảo chứng. Nếu bị kết tội, ông ta hoàn toàn có thể bị 15 năm tù. [ 87 ]Theo hiến pháp, nhà vua bị hạn chế quyền lực tối cao, nhưng vẫn là người đứng đầu và là một hình tượng vương quốc của Vương Quốc của nụ cười. Với tư cách là người đứng đầu nhà nước, nhà vua được trao một số ít quyền hạn và có vai trò nhất định trong những hoạt động giải trí của chính phủ nước nhà. Theo hiến pháp, nhà vua là người đứng đầu lực lượng vũ trang. Ông được nhu yếu phải là Phật tử cũng như là người bảo lãnh cho tổng thể những tín ngưỡng tôn giáo trong nước. Nhà vua cũng được giữ lại một số ít quyền hạn truyền thống lịch sử như quyền chỉ định người thừa kế và quyền ban ân xá dưới sự chấp thuận đồng ý của Hoàng gia. Nhà vua được trợ giúp trong những trách nhiệm của mình bởi Hội đồng cơ Mật của Thái lan. Mặc dù Quốc vương không có quyền lập pháp nhưng những luật đạo của Quốc hội nếu muốn được trải qua phải nhận được sự đồng ý chấp thuận của ông. Quốc vương cũng có quyền can thiệp vào những yếu tố của cơ quan chính phủ, đặc biệt quan trọng là trong thời kỳ khủng hoảng cục bộ chính trị. Mặc dù quyền lực tối cao Nhà vua Xứ sở nụ cười Thái Lan trên triết lý chỉ mang tính hình tượng, nhưng lời nói của Quốc vương có ảnh hưởng tác động rất lớn với nền chính trị, truyền thống lịch sử kính trọng nhà vua của người dân Vương Quốc của nụ cười đã tạo nên cho Nhà vua uy quyền khó ai bì kịp .Quốc vương Đất nước xinh đẹp Thái Lan phải hành vi trong khoanh vùng phạm vi luật hiến pháp. [ 88 ] nhưng có toàn quyền chỉ định nhân sự trong 1 số ít nghành như quân đội. [ 89 ]Vị vua hiện tại của Đất nước xinh đẹp Thái Lan là ông Vajiralongkorn ( hoặc Rama X ) lên ngôi kể từ tháng 10 năm năm nay. Tuy nhiên trong quá trình quản lý của Rama X, uy tín của nhà vua đã sụt giảm đáng kể do những tăm tiếng xung quanh đời tư và lối sống không chuẩn mực của vị vua này. Năm 2020, lần tiên phong kể từ năm 1932, ở Vương Quốc của nụ cười đã nổ ra biểu tình với mục tiêu phê phán Hoàng gia và nhu yếu tước bỏ 1 số ít độc quyền của nhà vua .

Quan hệ ngoại giao[sửa|sửa mã nguồn]

Xứ sở nụ cười Thái Lan tham gia rất đầy đủ vào những tổ chức triển khai quốc tế và khu vực. Nước này là một trong những liên minh không thuộc NATO của Hoa Kỳ. Vương Quốc của nụ cười là thành viên tích cực của Thương Hội những vương quốc Khu vực Đông Nam Á ASEAN. Vương Quốc của nụ cười ngày càng tăng trưởng mối quan hệ ngặt nghèo với những thành viên ASEAN khác : Indonesia, Malaysia, Philippines, Nước Singapore, Brunei, Lào, Campuchia, Myanmar và Nước Ta. Trong những năm gần đây, Xứ sở nụ cười Thái Lan đã và đang đóng một vai trò ngày càng tích cực trong những yếu tố nóng bỏng của quốc tế. Khi Đông Timor giành được độc lập từ Indonesia, xứ sở của những nụ cười thân thiện, lần tiên phong trong lịch sử dân tộc, đã gửi quân đội của họ ra quốc tế với trách nhiệm gìn giữ tự do quốc tế. Quân đội Thái vẫn ở Đông Timor cho đến ngày ngày hôm nay như thể một phần của lực lượng gìn giữ tự do Liên Hiệp Quốc. Ngoài ra, Vương Quốc của nụ cười đã góp phần quân đội của mình cho những nỗ lực tái thiết ở Afghanistan và Iraq .Tuy nhiên lúc bấy giờ, quan hệ Xứ sở nụ cười Thái Lan – Campuchia còn là yếu tố nan giải, gây lo lắng cho nhiều nước. Vào tháng 4 năm 2009, đại chiến nổ ra giữa quân đội Xứ sở nụ cười Thái Lan và Campuchia trên khu vực chủ quyền lãnh thổ tiếp giáp với tàn tích 900 năm tuổi của ngôi đền Hindu Preah Vihear gần biên giới hai nước. nhà nước Campuchia công bố quân đội của họ đã giết chết tối thiểu bốn người Thái và bắt giữ 10 người, mặc dầu cơ quan chính phủ Vương Quốc của nụ cười công bố rằng không có bất kể binh sĩ Xứ sở nụ cười Thái Lan nào đã bị giết hoặc bị thương. Hai người lính Campuchia và ba người lính Thái đã bị giết. Quân đội của hai bên đều phủ nhận họ đã xâm phạm đến chủ quyền lãnh thổ của phía bên kia và đổ lỗi cho phe còn lại đã nổ súng trước [ 90 ] [ 91 ]

Kể từ khi cuộc đảo chính quân sự diễn ra vào tháng 5 năm 2014, danh tiếng trên toàn cầu của Thái Lan đã đi xuống, theo Giáo sư Thitinan Pongsudhirak của Đại học Chulalongkorn. Ông khẳng định, “Vào thời điểm tròn 4 năm cuộc đảo chính Thái Lan vào cuối tháng này [tháng 5 năm 2018], quan hệ đối ngoại của Thái Lan sẽ là một trong những cái giá đắt nhất phải trả từ chính phủ quân sự…. Thay vì tiến lên phía trước và mở rộng quan hệ với thế giới bên ngoài, Thái Lan đã thoái lui và đi vào bế tắc”. [92]

xứ sở của những nụ cười thân thiện thiết lập quan hệ ngoại giao với Nước Ta ngày 6 tháng 8 năm 1976 .

Bangkok, thủ đô, cũng là thành phố lớn nhất và là trung tâm kinh tế tài chính của đất nướcThailand bắt đầu vốn là một nước nông nghiệp truyền thống lịch sử. Bắt đầu từ năm 1960 Đất nước xinh đẹp Thái Lan triển khai kế hoạch tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội lần thứ nhất và đến nay là kế hoạch thứ 9. Trong thập niên 1970 xứ sở của những nụ cười thân thiện thực thi chủ trương ” hướng xuất khẩu “, ASEAN, Mỹ, Nhật Bản, Âu Châu là thị trường xuất khẩu chính của Xứ sở nụ cười Thái Lan. Ngành công nghiệp và dịch vụ đã từ từ đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế tài chính và vai trò của nông nghiệp giảm dần. Hiện nay, Vương Quốc của nụ cười là một nước công nghiệp mới. Tính cho đến hết năm 2019, tổng sản phẩm trong nước của Xứ sở nụ cười Thái Lan là 529.177 USD ( đứng thứ 22 quốc tế, đứng thứ 7 châu Á và đứng thứ 2 Khu vực Đông Nam Á sau Indonesia ). Sau khi đạt vận tốc tăng trưởng thuộc loại cao nhất quốc tế từ 1985 đến 1995, với vận tốc tăng trưởng trung bình 9 % mỗi năm, sức ép lên việc duy trì đồng baht tại Xứ sở nụ cười Thái Lan tăng lên, dẫn đến cuộc khủng hoảng cục bộ kinh tế tài chính năm 1997, lan rộng ra toàn khu vực Đông Á, bắt buộc chính phủ nước nhà phải thả nổi tiền tệ. Sau sự không thay đổi vĩnh viễn ở mức giá 25 baht đổi 1 đô la Mỹ, đồng baht phá giá hơn 50%, chạm tới mức thấp nhất với 56 baht đổi 1 đô la vào tháng 1 năm 1998, những hợp đồng kinh tế tài chính được ký kết bằng 10,2 % năm trước. Chỉ số thị trường sàn chứng khoán xứ sở của những nụ cười thân thiện đã tụt từ mức 1.280 cuối năm 1995 xuống còn 372 cuối năm 1997, kinh tế tài chính năm 1997 tăng trưởng âm 20 % . Thailand là nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai trên quốc tế .Năm 1998, xứ sở của những nụ cười thân thiện khởi đầu có tín hiệu phục sinh với vận tốc tăng trưởng kinh tế tài chính là 4,2 %, năm 2000 là 4,4 %, phần đông từ những mẫu sản phẩm xuất khẩu chính ( tăng 20 % ). Sự tăng trưởng bị rơi vào thực trạng ngưng trệ ( tăng trưởng 1,8 % ) do tác động ảnh hưởng của suy thoái và khủng hoảng kinh tế tài chính toàn thế giới năm 2001, nhưng phục sinh lại vào năm sau, nhờ sự tăng trưởng mạnh của Trung Quốc và những chương trình khác nhau nhằm mục đích khuyến khích tăng trưởng kinh tế tài chính trong nước của thủ tướng Thaksin Shinawatra, thường được gọi bằng tên ” Thaksinomics “. Tốc độ tăng trưởng kinh tế tài chính năm 2002 đạt 5,2 %, đến năm 2003 và 2004 đã cao hơn mức 6 % [ 93 ]. Dự trữ ngoại tệ ở mức cao 37-38 tỉ USD ( tháng 8/1997 ở mức 800 triệu USD ). Đến năm 2005, kinh tế tài chính Thailand gần đạt mức trước khủng hoảng cục bộ năm 1997, với nhu cầu mua sắm tương tự ( PPP ) đầu người đạt mức 8.300 USD / năm, so với mức 8.800 USD vào năm 1997. Mức tăng trưởng trong những năm 2005, 2006 và 2007 giao động trong khoảng chừng 4-5 %. Mức tăng trưởng GDP là 0,1 % trong năm 2011, đã nhảy vọt lên 5,5 % vào năm 2012 và sau đó là 7,5 % vào năm 2013. Năm 2017, kinh tế tài chính Vương Quốc của nụ cười đạt mức tăng trưởng là 3,9 %. [ 94 ]

Thái Lan xuất khẩu nhiều hơn 105 tỷ đô la hàng năm[93]. Các sản phẩm xuất khẩu chính bao gồm gạo, hàng dệt may, giầy dép, hải sản, cao su, nữ trang, ô tô, xe máy, máy tính và thiết bị điện tử. Thái Lan đứng thứ 2 thế giới về xuất khẩu gạo chỉ sau Ấn Độ, mỗi năm xuất khẩu 6,5 triệu tấn gạo tinh chế. Lúa là loại cây lương thực chính được trồng tại Thái Lan, với 55% đất đai trồng trọt được sử dụng để trồng lúa[95]. Đất có thể canh tác được của Thái Lan cũng chiếm tỷ lệ lớn, 27,25% của toàn bộ khu vực sông Mekong[96]. Vào năm 2010, 49% lực lượng lao động của Thái Lan tập trung trong ngành nông nghiệp. Con số này giảm từ 70% vào năm 1980 [97].

Các ngành công nghiệp chủ yếu gồm có điện dân dụng, linh kiện điện tử, linh kiện máy tính và ô tô, trong đó, cũng có đóng góp đáng kể từ du lịch (khoảng 5% GDP Thái Lan). Những người nước ngoài ở lại đầu tư lâu dài cũng góp phần đáng kể vào tổng thu nhập quốc dân. Tính đến năm 2012, ngành công nghiệp ô tô Thái Lan là ngành công nghiệp ô tô lớn nhất Đông Nam Á và lớn thứ 9 trên thế giới, sự thành công trong việc xuất khẩu và nâng cao tỷ lệ nội địa hóa trong lĩnh vực lắp ráp xe hơi (gần 90%) đã khiến cho quốc gia này được đặt biệt danh “Detroit của Đông Nam Á”[98][99][100]. Ngành công nghiệp ô tô Thái Lan có sản lượng hàng năm gần 1,5 triệu xe, chủ yếu là xe thương mại.

[101]Quảng trường shopping Central World tại Bangkok, Central Group là tập đoàn lớn kinh doanh nhỏ đa vương quốc có quy mô lớn nhất, không riêng gì tại quê nhà Vương Quốc của nụ cười mà còn lan rộng ra sang cả 1 số ít nước láng giềng, như Nước TaCác tài nguyên vạn vật thiên nhiên đa phần của Vương Quốc của nụ cười là thiếc, cao su đặc, khí đốt, wolfram, tantal, gỗ, chì, cá, thạch cao, than non, fluorit và đất trồng .

Thái Lan sử dụng hệ đo lường chuẩn quốc tế, nhưng các hệ đo truyền thống của Anh (feet, inches) vẫn còn được sử dụng, đặc biệt là trong nông nghiệp và vật liệu xây dựng. Năm được đánh số B.E. (Buddhist Era – Kỷ Phật giáo) trong giáo dục, dịch vụ dân dụng, chính quyền và báo chí; tuy vậy lịch Gregory được sử dụng trong ngành ngân hàng và dần trở nên thông dụng trong công nghiệp và thương mại.[102]

Người Thái gốc Hoa là thế lực nắm giữ huyết mạch kinh tế tài chính của Đất nước xinh đẹp Thái Lan. Tại Vương Quốc của nụ cười, người Thái gốc Hoa chỉ chiếm 14 % dân số, nhưng chiếm tới gần 90 % vốn của những doanh nghiệp và trên 50 % vốn của ngành ngân hàng nhà nước. Năm 2000, những ngân hàng nhà nước và công ty kinh tế tài chính của người Thái gốc Hoa ở Xứ sở nụ cười Thái Lan có gia tài tới trên 22,2 tỷ USD, lớn hơn gia tài 21,8 tỷ USD của cả chính phủ nước nhà và Hoàng gia Xứ sở nụ cười Thái Lan cộng lại. Chính thế cho nên mà quyền lực tối cao cùng sức ảnh hưởng tác động và vị thế của người Thái gốc Hoa ở Xứ sở nụ cười Thái Lan rất cao, nhiều người Thái gốc Hoa từng làm thủ tướng Vương Quốc của nụ cười như đồng đội Thủ tướng nhà Shinawatra, cựu thủ tướng Abhisit Vejjajiva … Người Thái gốc Hoa cũng chiếm một tỷ suất đáng kể trong cỗ máy cơ quan chính phủ Thailand. [ 103 ]Năm năm nay, 5,81 triệu người Vương Quốc của nụ cười sống trong bần hàn, 11,6 triệu người ( 17,2 % dân số ) ở thực trạng ” cận nghèo “. Tỷ lệ người nghèo so với tổng dân số ở mỗi vùng là 12,96 % ở vùng Đông Bắc, 12,35 % ở miền Nam, và 9,83 % ở miền Bắc [ 104 ]. Năm 2017, có 14 triệu người nộp đơn xin trợ cấp xã hội ( thu nhập hàng năm dưới 100.000 ฿ ). Vào cuối năm 2017, tổng nợ hộ mái ấm gia đình của Thailand là 11,76 nghìn tỷ. Năm 2010, 3 % số hộ mái ấm gia đình bị phá sản. Năm năm nay, ước tính có khoảng chừng 30.000 người vô gia cư trong nước [ 105 ]. Bất bình đẳng xã hội – kinh tế tài chính và sự phụ thuộc vào quá lớn vào du lịch là 2 nhóm yếu tố, thử thách lớn cho nền kinh tế tài chính Vương Quốc của nụ cười lúc bấy giờ .

BTS Skytrain là một mạng lưới hệ thống luân chuyển nhanh trên cao ở BangkokGiao thông tại Đất nước xinh đẹp Thái Lan khá phong phú và hỗn loạn, không có một phương tiện đi lại vận tải đường bộ nào chiếm lợi thế. Vận tải xe buýt chiếm lợi thế ở khoảng cách xa và ở Bangkok, còn xe máy thống trị ở những khu vực nông thôn cho những chuyến đi ngắn, thay cho xe đạp điện. Giao thông vận tải đường bộ đường đi bộ là hình thức chính của vận tải đường bộ sản phẩm & hàng hóa tại vương quốc này. Tàu chậm từ lâu đã là một chính sách luân chuyển đường dài ở nông thôn, mặc dầu những kế hoạch đang được triển khai để lan rộng ra dịch vụ với tuyến đường sắt vận tốc cao lan rộng ra đến một số ít khu vực chính của Thailand .Vận chuyển hàng không trong nước trước đây do một số ít ít những hãng hàng không thống trị, nhưng trong thời hạn gần đây đã tận mắt chứng kiến một sự tăng trưởng đột biến do phần nhiều vào việc lan rộng ra dịch vụ của những hãng hàng không giá thấp. Tại Bangkok, Pattaya, và những thành phố lớn khác, dịch vụ xe ôm luôn có sẵn. Số lượng taxi ở Bangkok cũng rất nhiều. Kể từ lần tiên phong Open đường tàu luân chuyển vận tốc cao vào năm 1999 tại Bangkok, khách vận động và di chuyển hàng ngày trên những tuyến đường luân chuyển khác nhau của Bangkok đã tăng lên hơn 800.000, với nhiều tuyến đường sắt bổ trợ đang được yêu cầu và thiết kế xây dựng .

Xe xe hơi tư nhân, với mức tăng trưởng nhanh gọn góp thêm phần vào thực trạng ùn tắc giao thông vận tải nổi tiếng của Bangkok trong hai thập kỷ qua, được sử dụng ngày càng nhiều đặc biệt quan trọng trong giới khách du lịch, người quốc tế, những tầng lớp thượng lưu, và những tầng lớp trung lưu. Một mạng lưới đường xe hơi trên khắp Xứ sở nụ cười Thái Lan đã từng bước được thực thi, với đường cao tốc triển khai xong vào Bangkok và hầu hết miền trung Vương Quốc của nụ cười. Những khu vực có đường thủy tiếp tục có dịch vụ tàu thuyền và nhiều phương tiện đi lại giao thông vận tải phát minh sáng tạo khác cũng sống sót như tuk-tuk, vanpool, songthaew, và thậm chí còn cả voi ở khu vực nông thôn .Giao thông đi theo luật Anh : đi bên trái

Đất nước xinh đẹp Thái Lan là vương quốc lôi cuốn nhiều khách du lịch nhất ở Khu vực Đông Nam Á vào năm 2013, theo Tổ chức Du lịch Thế giới. Ước tính ngành du lịch góp phần trực tiếp vào kinh tế tài chính xứ sở của những nụ cười thân thiện khoảng chừng một nghìn tỷ baht ( 16 % GDP ). Khi gồm có những tác động ảnh hưởng gián tiếp của du lịch, ước tính lệch giá từ ngành du lịch chiếm 20,2 % ( 2,4 nghìn tỷ baht ) GDP của xứ sở của những nụ cười thân thiện [ 106 ] .Điểm đến lôi cuốn nhiều khách du lịch châu Á nhất khi đến thăm Xứ sở nụ cười Thái Lan là TP. hà Nội Bangkok cùng với những di tích lịch sử lịch sử dân tộc, tự nhiên và văn hóa truyền thống trong vùng lân cận. Khách du lịch phương Tây không chỉ ghé thăm Bangkok và những khu vực xung quanh, mà còn rất thích những chuyến đi đến những bờ biển và hải đảo ở phía Nam. Phía bắc xứ sở của những nụ cười thân thiện là điểm lí tưởng cho hoạt động giải trí leo núi và du lịch mạo hiểm. Để tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cho hành khách quốc tế, chính phủ nước nhà Thailand đã thiết lập bộ phận công an du lịch riêng ở những khu vực du lịch lớn kèm theo số điện thoại cảm ứng khẩn cấp. [ 107 ]

Năm 2006, Thái Lan là quốc gia xếp thứ 18 về số lượng du khách trong bảng xếp hạng World Tourism rankings với ~14 triệu lượt khách. Pháp, một quốc gia có diện tích và dân số tương tự Thái Lan, xếp đầu bảng với hơn ~80 triệu lượt du khách. Vào năm 2016, đã có 32,60 triệu khách du lịch nước ngoài đến thăm Thái Lan [108][109][110]. Cùng năm đó, thủ đô Bangkok của Thái Lan trở thành thành phố có số khách du lịch ghé thăm nhiều nhất trên thế giới, vượt qua cả London và New York.[111]

Du lịch trong nước cũng tăng trưởng nhanh gọn trong thập kỷ qua. Doanh số từ du lịch trong nước đã tăng từ 187.898 triệu baht năm 1998 lên 380.417 triệu baht ( khoảng chừng 7,8 tỷ Euro ) năm 2007 .Những thưởng thức du lịch mê hoặc ở xứ sở của những nụ cười thân thiện gồm có lặn biển, tắm ở những bãi biển đầy cát, tò mò hàng trăm hòn hòn đảo nhiệt đới gió mùa, đời sống về đêm, ghé thăm những di tích lịch sử khảo cổ, những kho lưu trữ bảo tàng, hoàng cung, những ngôi chùa Phật giáo và 1 số ít di sản quốc tế. Nhiều hành khách theo học những khóa học trong thời hạn lưu trú tại Đất nước xinh đẹp Thái Lan. Phổ biến nhất là những lớp học nấu ăn Thái, Phật giáo và massage Thái truyền thống cuội nguồn .xứ sở của những nụ cười thân thiện cũng là miền đất của liên hoan, từ những liên hoan vương quốc như liên hoan năm mới Songkran ( còn gọi là liên hoan té nước ) hay liên hoan hoa đăng Vương Quốc của nụ cười ( Loy Krathong ). Nhiều địa phương ở Xứ sở nụ cười Thái Lan cũng có liên hoan riêng. Một số những tiệc tùng địa phương nổi tiếng nhất là Lễ hội voi ở Surin và liên hoan ” Phi Ta Khon ” ở Dan Sai .Du lịch tình dục cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc lôi cuốn hành khách. Mặc dù mại dâm ở xứ sở của những nụ cười thân thiện về mặt chính thức là phạm pháp, nhưng những chủ nhà thổ tiếp tục có những móc nối với quan chức chính phủ nước nhà và công an để họ làm ngơ cho nhà thổ hoạt động giải trí. Trong nhiều trường hợp, những quan chức được hối lộ bởi những chủ nhà thổ để tránh việc bị pháp lý trừng phạt. Người ta tin rằng mại dâm hoạt động giải trí cho người quốc tế chiếm 20 % tổng số lượng những vụ mại dâm ở Đất nước xinh đẹp Thái Lan, tập trung chuyên sâu hầu hết ở những khu đèn đỏ tại Pattaya, Patpong và bãi biển Patong. [ 112 ]Việc phụ thuộc vào quá nhiều vào du lịch cũng tạo ra mặt trái, đó là kinh tế tài chính Đất nước xinh đẹp Thái Lan dễ bị tổn thương do ảnh hưởng tác động từ bên ngoài. Khi đại dịch Covid-19 xả ra, Vương Quốc của nụ cười buộc phải đóng cửa ngành du lịch. Tờ Bloomberg cho rằng triển vọng kinh tế tài chính xứ sở của những nụ cười thân thiện năm 2020 là tồi tệ nhất ở châu Á, do nền kinh tế tài chính nước này nhờ vào quá nhiều vào xuất khẩu và du lịch, trong khi cả hai nghành này đều bị ảnh hưởng tác động nghiêm trọng do sự bùng phát của đại dịch [ 113 ]

Dân cư Vương Quốc của nụ cười đa phần là những người nói tiếng Thái một ngôn từ thuộc ngữ hệ Tai-Kadai có quan hệ gần với tiếng Lào, Shan và một loạt những nhóm ngôn từ nhỏ khác tại miền bắc Nước Ta và vùng Quảng Tây, Vân Nam thuộc Trung Quốc. Tiếng Thái gồm bốn phương ngữ : tiếng Thái Trung tâm hay tiếng Xiêm, tiếng Thái Đông Bắc hay tiếng Isản còn gọi là tiếng Lào, tiếng Thái Bắc hay tiếng Làn Nà cũng gọi là tiếng Lào, tiếng Thái Nam hay tiếng Tai. Dạng chuẩn hóa của tiếng Thái dựa trên phương ngữ TT ( Xiêm ), có bảng vần âm riêng và là ngôn từ hành chính của quốc gia. Người Thái ở vùng TT ( Xiêm ) tuy chỉ chiếm khoảng chừng 1/3 dân số, đứng sau những người Thái đông bắc, nhưng là nhóm người đã từ lâu chi phối kinh tế tài chính, chính trị và văn hóa truyền thống Vương Quốc của nụ cười. Nhờ sự thống nhất trong mạng lưới hệ thống giáo dục, nhiều người Thái hoàn toàn có thể nói tiếng Xiêm như tiếng địa phương của họ .

Phật Statua, Nan .

Ngoài người Thái là người Hoa, nhóm dân tộc thiểu số đông thứ hai, có ảnh hưởng chính trị không cân xứng với vai trò kinh tế. Phần lớn trong số họ không sống tại Chinatown ở Bangkok (trên đường Yaowarat), mà hoàn toàn hòa nhập vào xã hội Thái. Các nhóm dân tộc khác bao gồm người Mã Lai ở miền nam nói một loại phương ngữ Mã Lai gọi là Yawi, người Môn, người Khmer (nhóm dân tộc thiểu số đông nhất), người Chăm, Lawa, Akha, Karen, Hmông, La Hủ, Lisu, Lôlô…và các nhóm Tai khác như: Thái Đen ở tỉnh Loei (Tai Đăm, chữ Thái:ไท ดำ), Nyaw, Phu Thai, Shan, Lự, Saek.v.v.. Sau Chiến tranh Việt Nam, nhiều người Việt đã sang tỵ nạn và định cư tại Thái Lan, đông nhất là tại vùng Đông Bắc. Cũng có rất nhiều người Việt có liên quan tới nhà Tây Sơn đã sang tỵ nạn tại Thái Lan thời Nguyễn. Trong thời Pháp thuộc cũng có nhiều người tỵ nạn thực dân Pháp hoặc tránh chiến tranh Đông Dương và chiến tranh Việt Nam đã sang và cư trú ở Thái Lan.

Tu sĩ trẻ nhỏ ngồi thiền trong rừngBên cạnh tiếng Thái còn có những tiếng địa phương hầu hết là tiếng Isản và những ngôn từ khác đa phần thuộc ngữ hệ Môn – Khmer. Đồng thời tiếng Anh được giảng dạy thoáng đãng tại Thailand, mức độ thành thạo thấp .

Theo tác dụng tìm hiểu dân số năm năm ngoái thì có 94.63 % theo Phật giáo Theravada và tôn giáo này được xem là quốc giáo của Đất nước xinh đẹp Thái Lan. Đứng thứ hai là đạo Hồi với 4 %. Một số tỉnh, thành phía nam Chumphon ( cách Bangkok 463 km về phía tây nam ) là địa phận cư trú hầu hết của người Hồi giáo. Họ thường tập trung chuyên sâu thành những hội đồng tách riêng với những hội đồng khác. Tập trung nhiều nhất tại bốn tỉnh cực nam của Vương Quốc của nụ cười là người Mã Lai. Kitô giáo, đa phần là Công giáo Rôma, chiếm 1,02 % dân số. Ngoài ra còn một số ít nhóm người theo Ấn Độ giáo và đạo Sikh có thế lực, sống tại những thành phố .

Văn hóa Thailand chịu tác động ảnh hưởng thâm thúy từ những tư tưởng Phật giáo – tôn giáo chính thức được công nhận là quốc giáo ở quốc gia này và từ nền sản xuất phụ thuộc vào vào nguồn nước. Có thể thấy rõ hai điểm trên qua những ngày liên hoan. Trong văn hóa truyền thống ứng xử, người Thái tỏ rõ sự sùng đạo, tôn kính hoàng gia và trọng thứ bậc cũng như tuổi tác .

Kinnon, Wat Phra Kaew .Garuda tại tang lễ của Bhumibol Adulyadej .Một trong những điểm đặc trưng nhất của phong tục Thái là vái ( tiếng Thái : wai ), gần giống như cách cúi chào của người Ấn ( Tiếng Hindi : namaste ). Cử chỉ này được sử dụng khi gặp mặt, chia tay hoặc xác nhận, với nhiều dạng khác nhau nhờ vào và vị trí xã hội của người đó, nhưng nhìn chung, thường là cử chỉ giống như đang lễ với hai tay chắp lại và đầu cúi xuống .Sự bộc lộ tình cảm nơi công cộng thường là giữa bạn hữu, nhưng rất hiếm khi xảy ra giữa những đôi lứa đang yêu. Do đó, thường thấy bạn hữu nắm tay nhau, nhưng những đôi bạn trẻ rất ít khi làm thế trừ phi đang ở những nơi Tây hóa .Chuẩn mực xã hội Thái cho rằng sờ vào đầu một ai đó là vô lễ. Cũng là mất nhã nhặn khi đặt chân cao hơn đầu ai đó, đặc biệt quan trọng nếu người đó có vị thế xã hội cao hơn. Đó là chính do người Thái cho rằng chân là bộ phận dơ bẩn và thấp kém nhất trên khung hình, còn đầu là bộ phận cao nhất và đáng kính nhất. Nguyên tắc này cũng tác động ảnh hưởng đến cách người Thái ngồi trên sàn – chân của họ để vào trong hay ra đằng sau mà không chĩa vào người đối lập. Chĩa vào hay chạm vào bất kể cái gì bằng chân đều bị xem là mất nhã nhặn .

Lễ nhà giáo ( Wai Kru )Trong đời sống hàng ngày ở Thái, mọi người thường quan tâm giữ cho đời sống được vui tươi ( khái niệm này gọi là sanuk ). Vì ý niệm này, người Thái rất tự do ở nơi thao tác mà trong những hoạt động giải trí hàng ngày. Thể hiện cảm hứng tích cực trong những tương tác xã hội cũng rất quan trọng trong văn hóa truyền thống Thái, quan trọng như thể việc Vương Quốc của nụ cười được biết đến như ” Đất nước của những nụ cười ” .Cãi vả hay biểu lộ sự tức giận là một điều kiêng cữ trong văn hóa truyền thống Thái, và, cũng như những nền văn hóa truyền thống châu Á khác, xúc cảm trên khuôn mặt là cực kỳ quan trọng. Vì nguyên do này, hành khách cần đặc biệt quan trọng chú ý quan tâm tránh tạo ra những xung đột, bộc lộ sự tức giận hay khiến cho một người Thái đổi nét mặt. Sự không đống ý hoặc những cuộc tranh chấp nên được xử lý bằng nụ cười và không nên cố trách mắng đối phương .Thường thì, người Thái xử lý sự sự không tương đồng, những lỗi nhỏ hay sự rủi ro xấu bằng cách nói ” Mai pen rai “, nghĩa là ” Không có gì đâu mà “. Việc sử dụng thông dụng thành ngữ này ở Xứ sở nụ cười Thái Lan biểu lộ tính có ích của nó với vai trò một phương pháp giảm thiểu những xung đột, những mối bất hòa và than phiền ; khi một người nói ” mai pen rai ” thì phần nhiều có nghĩa là vấn đề không hề quan trọng, và do đó, hoàn toàn có thể coi là không có sự va chạm nào và không làm ai đổi nét mặt cả .

Nghệ thuật tạo hình[sửa|sửa mã nguồn]

Nghệ thuật của Thái hầu hết có đề tài Phật giáo. Hình ảnh những đức Phật được miêu tả với nhiều phe phái đặc trưng khác nhau qua nhiều thời kỳ. Kiến trúc và nghệ thuật và thẩm mỹ điêu khắc đền chùa Thái chịu tác động ảnh hưởng từ nhiều nguồn, Nghệ thuật Thái tân tiến là sự trộn lẫn giữa những yếu tố truyền thống cuội nguồn và kỹ thuật tân tiến .

3 bộ phục trang truyền thống lịch sử của người TháiTrang phục Đất nước xinh đẹp Thái Lan chia ra làm 2 dạng : phục trang truyền thống cuội nguồn ( phục trang cung đình và phục trang tầm trung ) và phục trang tân tiến. Đặc điểm cơ bản của phục trang truyền thống cuội nguồn của người Thái là không may vừa sát người. Thay cho nên vì thế chúng được may từ những mảnh vải lụa hay vải bông hẹp được nối, gấp, cuộn thành nhiều loại áo quần phong phú .Trang phục truyền thống lịch sử của Đất nước xinh đẹp Thái Lan được gọi là chut thai ( tiếng Thái : ช ุ ดไทย ), có nghĩa đen là ” phục trang Thái “. Nó hoàn toàn có thể được mặc bởi đàn ông, phụ nữ và trẻ nhỏ. Chut thai cho phụ nữ thường gồm có một pha nung hoặc chong kraben, áo cánh và sabai. Phụ nữ miền Bắc và Đông Bắc hoàn toàn có thể mặc áo sinh thay vì pha nung và mặc quần dài với áo cánh hoặc áo dài suea. Chut thai cho nam gồm có một chiếc kraben hoặc quần chong, áo sơ mi họa tiết Raj, với vớ trắng dài đến đầu gối tùy chọn và một chiếc sabai. Chut thai cho đàn ông miền bắc Đất nước xinh đẹp Thái Lan gồm có một sado, áo khoác kiểu Manchu màu trắng, và đôi lúc là khian hua. Trong những dịp sang chảnh, mọi người hoàn toàn có thể chọn mặc một phục trang được gọi là quốc phục chính thức của Đất nước xinh đẹp Thái Lan .

Samut Thai, một phương tiện ghi chép và truyền tải văn học Thái Lan và các nền văn học khác ở Đông Nam Á lục địa, một phương tiện đi lại ghi chép và truyền tải văn học xứ sở của những nụ cười thân thiện và những nền văn học khác ở Khu vực Đông Nam Á lục địaVăn học đương đại của Thái chịu tác động ảnh hưởng lớn bởi nền văn hóa Hindu của Ấn Độ. Những tác phẩm xuất sắc nhất của văn chương Thái gồm phiên bản của sử thi với đề tài tôn giáo Hindu Ramayana, có tên là Ramakiên, là tác phẩm viết chung của vua Rama I và đại sư Loetla Nabhalai ( vua Rama II ) với phần thơ được viết bởi Sunthorn Phu .

Âm thực Thái phối hợp năm vị cơ bản : ngọt, cay, chua, đắng, và mặn. Thành phần thường được sử dụng trong nhà hàng Vương Quốc của nụ cười gồm có tỏi, ớt, nước cốt chanh, sả, rau mùi, riềng, đường cọ, và nước mắm ( nam pla ). Các thực phẩm hầu hết ở xứ sở của những nụ cười thân thiện là gạo, giống lúa đặc biệt quan trọng là gạo tám ( còn được gọi là gạo ” hom Mali ” ) được dùng trong hầu hết những bữa ăn. Thái Lan là nước xuất khẩu gạo lớn nhất quốc tế trong nhiều năm. Hơn 5.000 giống gạo từ Thailand được dữ gìn và bảo vệ trong ngân hàng nhà nước gen lúa của Viện Nghiên cứu lúa gạo quốc tế ( IRRI ), có trụ sở tại Philippines. Vua Đất nước xinh đẹp Thái Lan là người bảo trợ chính thức của IRRI. [ 114 ]

Vào năm 2017, bảy món ăn Thái Lan đã xuất hiện trong danh sách “50 món ăn ngon nhất Thế giới” – một cuộc thăm dò trực tuyến đối với 35.000 người trên toàn thế giới của CNN Travel. Thái Lan có nhiều món ăn trong danh sách hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Các món ăn của Thái Lan nằm trong danh sách là: tom yum là món súp chua cay Thái (xếp thứ 4), miến xào kiểu Thái hay còn gọi là pad Thái (xếp thứ 5), gỏi đu đủ Thái hay còn gọi là som tam (xếp thứ 6), cà ri Massaman (xếp thứ 10), cà ri xanh (xếp thứ 19), cơm chiên Thái (xếp thứ 24) và Som Tum Pu Pla Ra (xếp thứ 36) [115].

Biểu diễn nghệ thuật và thẩm mỹ[sửa|sửa mã nguồn]

Nhà hát và khiêu vũ[sửa|sửa mã nguồn]

Khon nhảyKhông hề có truyền thống cuội nguồn kịch nói ở Thailand, thay vào vị trí đó là nghệ thuật và thẩm mỹ múa Vương Quốc của nụ cười .

Nhiều điệu múa dân gian hay cung đình Thái đã được trình diễn trên sân khấu trong và ngoài nước, hấp dẫn đông đảo khán giả, trong đó có thể nói tới như múa mặt nạ Khon, Lakhon và Likay- Khon đòi hỏi kỹ năng phức tạp nhất, nhưng Likay lại được yêu thích nhất; múa sạp Lao Kra Top Mai thịnh hành ở vùng nông thôn Thái Lan. Kịch Nang, một loại rối bóng Thái được trình diễn tại miền Nam. Ngoài ra còn có điệu múa Ramwong (tiếng Thái: รำวง; RTGS: ram wong).

Phim Thái Lan vào khoảng thời gian trước năm 2000 mới chỉ phổ biến ở thị trường nội địa, chẳng hạn như Insee Daeng (1959)[116], Insee Thong[117], Mon rak Luk thung, Banthuk Rak Pimchawee,… Khi đó, Mitr Chaibancha là diễn viên nổi tiếng nhất thập niên 1970[118].

Sau này, điện ảnh Thái Lan mới được biết đến và thu hút sự chú ý của công chúng quốc tế. Đặc biệt là những bộ phim võ thuật như Ong Bak (2003)[119][120][121], Tom Yum Goong, Ong Bak 2, Ong Bak 3,…[122] Trong đó, hai bộ phim Ong Bak và Tom Yum Goong đã mang về hơn 47 triệu đô la trên toàn thế giới[123]. Phim kinh dị Thái Lan cũng rất phổ biến ở châu Á, có thể kể đến như Shutter (2004) – tác phẩm sau này được 20th Century Fox mua bản quyền và làm lại,[124] một số bộ phim kinh dị khác như loạt phim Chơi Ngải (2004-2008), The Unseeable (2006), Alone (2007), Body (2007), Coming Soon (2008), 4bia (2008), Phobia 2 (2009), Ladda Land (2011), The Swimmer (2013) cũng rất thành công. Tác phẩm kinh dị pha lẫn hài kịch Pee Mak (2013)[125] có doanh thu hơn 33 triệu đô la trên toàn cầu[126]. Bad Genius (2017) tiếp tục nâng tầm, đưa điện ảnh Thái Lan trở thành một hiện tượng khi gây sốt các phòng vé trên khắp thế giới, đoạt nhiều giải thưởng danh giá, đồng thời thu về hơn 42 triệu đô la, tác phẩm được coi là bộ phim Thái Lan thành công nhất mọi thời đại.[127]

Phim truyền hình Thái Lan, còn được gọi là Lakorn, đã trở nên phổ biến, vượt ra khỏi biên giới quê nhà, chinh phục khán giả trên khắp châu Á.[128][129] Nhiều bộ phim truyền hình Thái Lan nổi tiếng như Khluen Chiwit, U-Prince, Roy Leh Sanae Rai, The Crown Princess hay phim truyền hình tuổi teen, như 2gether: The Series, The Gifted, Girl From Nowhere, Hormones: The Series,… Được khán giả châu Á đón nhận tích cực.

Ngành công nghiệp vui chơi ước tính đã góp phần trực tiếp 2,1 tỷ đô la Mỹ vào tổng sản phẩm quốc nội ( GDP ) của xứ sở của những nụ cười thân thiện trong năm 2011, đồng thời tương hỗ trực tiếp hơn 86.600 việc làm .

Ngành kiến trúc[sửa|sửa mã nguồn]

Nhà truyền thống lịch sử kiểu TháiĐiểm độc lạ nhất của nhà cửa Thái so với những dân tộc bản địa Khu vực Đông Nam Á khác là nhà sàn. Nhà Thái lại gần với kiểu nhà của những dân cư Môn-Khmer. Tuy vậy, nhà người Thái lại có những đặc trưng không có ở nhà của dân cư Môn-Khmer : nhà người Thái nóc hình mai rùa, chỏm đầu đốc có khau cút với nhiều kiểu khác nhau. Hai gian hồi để trống và có lan can bao quanh. Khung cửa ra vào và hành lang cửa số có nhiều hình thức trang trí khác nhau. Cách sắp xếp trên mặt phẳng hoạt động và sinh hoạt của nhà Thái khá độc lạ : những gian đều có tên riêng. Trên mặt sàn được chia thành hai phần : một phần dành làm nơi ngủ của những thành viên trong mái ấm gia đình, một nửa dành cho nhà bếp và còn là nơi để tiếp khách nam. Vật liệu thiết kế xây dựng nhà sàn thường là tre, gỗ, mái lợp bằng tranh, lá cọ … Nhà có phần chính và có sàn hiên với cầu thang đi lên ( số bậc thang là số lẻ vì người Đất nước xinh đẹp Thái Lan ý niệm bậc thang số chẵn hoàn toàn có thể dẫn ma quỷ vào nhà, mang lại điều không như mong muốn ). Nhà sàn ở những vùng ngập nước sẽ được dựng cột chống đỡ nhà cao hơn, những nơi không ngập nước cũng dựng cột để có chỗ làm chuồng gia súc .Phần nhà ở sẽ có bàn thờ cúng Phật để ở vị trí cao ngang trán, một tượng Phật nhỏ hướng ra phía cửa, hương hoa, trầu cau là hai món thường được để dâng cúng Phật, ngoài những còn có những dụng cụ nghi lễ, vật dụng đựng đồ lễ. Đây được coi là nơi rất linh nhất, tổng thể những hoạt động và sinh hoạt trong mái ấm gia đình đều phải bộc lộ sự tôn trọng với nơi rất thiêng này, không cho trẻ con hay đàn bà đi lại phía dưới, cấm hướng chân vào dù là lúc ngủ hay chuyện trò. Nhiều mái ấm gia đình còn có miếu thờ làm từ tranh hay tre đơn thuần ở lối vào chính, với ý niệm đó là việc làm thiết yếu để giúp tránh khỏi những hoạn nạn, ốm đau .Nhà chính nằm trong khuôn viên cùng một cái sân và một ngôi nhà phụ, có hàng tường rào bao quanh. Nhà bếp và nơi chứa nước nằm liền sát với nhà chính. Nơi để thóc lúa thì ở nơi tách biệt riêng .Nhà sàn truyền thống lịch sử, tạo ra khoảng trống hoạt động và sinh hoạt tách rời với mặt đất, đây cũng là một cách giữ gìn sức khỏe thể chất, tránh được bệnh tật do thời tiết ẩm thấp. Sàn nhà hình chữ nhật có mái hiên che. Khoảng khoảng trống bên dưới để trống còn được sử dụng là nơi thao tác, nơi đặt khung cửi dệt vải .Từ những nét sơ khai bắt đầu, nhà tại của Thailand có những bước tăng trưởng hơn. Cấu trúc có phần phức tạp hơn để cung ứng những nhu yếu cao hơn trong đời sống ngày này .

Muay Thái ( đánh bốc Thái ) không chỉ là môn võ thuật mang tính hình tượng vương quốc mà còn là môn thể thao được nhiều người xem nhất. Môn thể thao dân tộc bản địa chính là cầu mây, một môn tựa như như bóng chuyền nhưng được chơi bằng chân với một quả cầu mây nhẹ. Có rất nhiều biến thể của môn thể thao này với nhiều luật chơi khác nhau .Ngoài ra, còn có cuộc thi đua thuyền thiên nga nơi mà những làng tranh tài với nhau theo đội. Cuộc đua có mời đội quốc tế tham gia thường được tổ chức triển khai vào tháng 11 .Trò chơi lăn trứng cũng được ưa thích trong thời hạn nông nhàn, nhưng nạn đói và thực trạng thiếu vắng trứng và giữa thế kỷ trước đã khiến cho game show này gần như biến mất tại những vùng nông thôn nơi mà những truyền thống lịch sử vẫn còn rất sôi động .Đội tuyển bóng đá vương quốc xứ sở của những nụ cười thân thiện là đội tuyển bóng đá cấp vương quốc đại diện thay mặt cho Vương Quốc của nụ cười trong những trận đấu, giải tranh tài quốc tế, do Thương Hội bóng đá xứ sở của những nụ cười thân thiện ( FAT ) quản trị. Xứ sở nụ cười Thái Lan là một trong những nền bóng đá mạnh, giàu thành tích nhất ; đồng thời xếp số 1 về số lượng thương hiệu trong khu vực Khu vực Đông Nam Á nói riêng và đang có tiềm năng tiến xa hơn trong tương lai. Trong 7 lần dự cúp bóng đá châu Á thì đội từng đạt thứ hạng ba vòng chung kết năm 1972, kỳ tiên phong xứ sở của những nụ cười thân thiện là chủ nhà đăng cai. Đội cũng đã 6 lần giành ngôi vương tại giải vô địch khu vực với lần gần nhất là vào năm 2020 .

• Bunbongkarn, Suchit (1996). State of the Nation: Thailand. Singapore: Institute of Southeast Asian Nations.
• Business Monitor International. Thailand. 2000.
• Chavalpait, Orothai (2000). Asian Approach to Resource Conservation and Environmental Protection. Tokyo: Asian Productivity Organization.

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]