‘’Are you going’ to Scarborough Fair?
Parsley, sage, rosemary, and thyme.
Remember me to one who lives there,
She once was a true love of mine’’
Scarborough Fair là tên một bài hát dân ca Anh, được trình diễn nhiều lần bởi những ca sĩ khác nhau, hầu hết với phong thái ballad. Theo Wikipedia, bài hát có vẻ như đã Open trong dân gian Anh từ cuối thế kỉ 17, dù với lời nhạc có khác so với phiên bản giờ đây .
Một số thông tin khác lí giải về bài hát ‘’Scarborough Fair’’ khai thác từ các bài viết trên mạng, theo Diễn đàn trao đổi học thuật www.vietlyso.com như sau:
TÊN BÀI HÁT
Scarborough là một thành phố nằm ven bờ biển nước Anh, là hải cảng mà những thương gia, thuyền bè thời đó dùng làm nơi trao đổi sản phẩm & hàng hóa, thương mại. Thành phố xây dựng từ một ngàn năm trước đây, khi chúa tể Viking Skartha, quyết định hành động lưu lại vĩnh viễn tại Scarborough, biến hải cảng này trở thành một thương cảng quan trọng trong vùng Tây Bắc Anh Quốc .
Ngày nay chữ “ Fair ” có nghĩa là Hội chợ, được tổ chức triển khai vào mùa hè, nơi mọi người tụ họp đi dạo, trước kỳ gặt vào mùa thu. Mùa hè là thời hạn thuận tiện dựng những quầy bán hàng và những game show nằm ngoài trời. Hội Chợ có cả sân khấu trình diễn âm nhạc cho tới khuya. Thường những hội chợ mang tên là Country Fair, Strawberry Fair, hay lấy tên Q., hạt của thành phố vvv …
Scarborough Fair thời đó không có nghĩa là hội chợ, mà là một cuộc hội họp thương mãi, nơi những thương gia trao đổi sản phẩm & hàng hóa với nhau. Bắt đầu vào trung tuần tháng Tám, đặc biệt quan trọng Hội chợ thương mại Scarborough Fair lê dài tới 45 ngày, một thời hạn tương đối dài hơn so với những Hội chợ thương mãi khác trong nước. Hội chợ rất lớn và quan trọng, toàn bộ mọi nơi khắp xứ Anh và ngay cả tại những xứ lân cận khác đều tụ về Scarborough Fair, để trao đổi sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ. Năm tháng trôi qua, hải cảng của thành phố Scarborough suy giảm, và những hoạt động giải trí thương mãi cũng giảm theo. Ngày nay Scarborough chỉ là một thành phố nhỏ hiền hoà, nằm ven biển nước Anh .
LỊCH SỬ BÀI HÁT
Người ta mở màn nghe bài hát Scarborough Fair qua những người hát dạo thời đó, thường được gọi là bard hay shapers, khi họ vận động và di chuyển từ làng mạc này qua thành phố nọ, mỗi nơi lời và cách hòa âm có đổi khác đôi chút. Sau này không còn biết tác giả là ai. Hiện nay tại Anh quốc có nhiều lời hơi khác nhau, cho bản hát cùng mang tên “ Scarborough Fair ”, và có cùng nốt nhạc .
Ý NGHĨA LỜI BÀI HÁT
Ngày xưa giới thượng lưu, anh hùng hiệp sĩ ( knights ) bày tỏ tình yêu qua bài thơ, bản nhạc với những lời ví von đẹp tươi, để tả tấm lòng yêu quý, ngưỡng mộ người mẫu. Nhưng lối miêu tả tình cảm này thường là một chiều, chàng ngưỡng mộ vẻ đẹp nàng từ xa xa, khi bóng nàng thấp thoáng Open trên lầu son, hay cùng đám bạn gái đi dạo trong vườn nhà. Những bài tình tự này không miêu tả kỳ vọng, mong ước tình yêu của mình sẽ được đáp lại với tình của nàng. Bài hát Scarborough Fair viết từ dân gian, nên tình yêu là một nghịch lý trái ngược hẳn giới thượng lưu, và xã hội thời đó. Chàng trai trong bài hát đã đặt yếu tố một cách lãng mạn, tình tứ, đầy chất thơ. Chàng ví tình yêu của mình dành cho cô gái là một điều gì đó không hề trở thành thực sự, bởi lẽ lời bài hát đưa ra những nhu yếu đễ có được tình yêu của chàng là cô gái phải làm được những điều không hề, như dệt áo cho chàng mà không may không vá, tìm một mảnh đất nằm giữa nước biển mặn và bờ, và hái thạch nam dùng một chiếc liềm bằng da thuộc …. Phải làm được những điều ấy thì nàng mới trở thành tình yêu thực sự của chàng .
‘ ’ Are you going ’ to Scarborough Fair ?
Parsley, sage, rosemary, and thyme.
Remember me to one who lives there,
She once was a true love of mine .
Tell her to make me a cambric shirt
Parsley, sage, rosemary, and thyme
Without a seam or needlework
Then she’ll be a true love of mine.
Tell her to find me an acre of land
Parsley, sage, rosemary, and thyme
Between salt water and the sea strands
Then she’ll be a true love of mine.
Tell her to reap it in a sickle of leather
Parsley, sage, rosemary, and thyme
And gather it all in a bunch of heather
Then she’ll be a true love of mine.
Are you going to Scarborough Fair ?
Parsley, sage, rosemary, and thyme.
Remember me to one who lives there,
She once was a true love of mine. ’ ’
Tạm dịch:
‘’Người ơi có về Scarborough Fair?
Ngò tây, hương thảo, húng, xô thơm…
Nhắc tôi với một người ở nơi ấy,
Rằng nàng đã từng là tình yêu đích thực của cuộc đời tôi.
Bảo nàng may cho tôi một chiếc áo vải lanh,
Ngò tây, hương thảo, húng, xô thơm…
Chẳng cần những đường khâu, mũi vá
Và rồi nàng sẽ trở thành tình yêu đích thực của cuộc đời tôi
Bảo nàng tìm cho tôi một mảnh đất
Ngò tây, hương thảo, húng, xô thơm…
Giữa dòng nước mặn và bờ biển thanh tao
Và rồi nàng sẽ trở thành tình yêu đích thực của cuộc đời tôi
Bảo nàng hái chúng vào một chiếc liềm bằng da
Ngò tây, hương thảo, húng, xô thơm..
Và gom chúng lại thành thạch nam – một bó
Và rồi nàng sẽ trở thành tình yêu đích thực của cuộc đời tôi’’
………………………………………………………………..
Ý NGHĨA 4 LOÀI THẢO MỘC TRONG BÀI HÁT
Mỗi đoạn của bài hát đều có lặp lại câu thứ hai, và cũng là ý nghĩa chính của bài hát, đó là câu đề cập đến bốn cây thảo mộc : parsley, sage, rosemary, thyme. Ngày nay những loại thảo mộc này chỉ có ý nghĩa so với những đầu bếp thôi, họ dùng chúng là gia vị vì tổng thể đều có mùi thơm. Vào thời Trung Cổ những thảo mộc này có nghĩa giống như hoa hồng của ngày này, nghĩa là những thảo mộc này tượng trưng cho tình yêu, mà không cần phải ví von lôi thôi. Sự lập lại cố ý của tác giả, đã nói lên lời mong ước sâu xa nhất của chàng, ước mong tình nhân trở lại .
Parsley – (ngò tây) là loại thảo dược được dùng chữa bệnh tiêu hóa, khó tiêu ngày nay, thời Trung cổ mang ý nghĩa là một loại bùa tự nhiên giúp công chuyện được thông qua một cách suôn sẻ.
Lá Sage, ta dịch là xô thơm. Loại lá cây này tượng trưng cho sức mạnh ngàn năm. Lá có mùi thơm rất đặc biệt.
Rosemary ( hương thảo ) nói đến lòng trung thành với chủ, tình yêu và trí nhớ. Ngày xưa những chàng tình nhân Hy Lạp đã Tặng Kèm lá hương thảo cho người mình yêu. Hiện nay tại Anh Quốc cũng như tại một vài xứ Châu Âu, những cô dâu trong ngày cưới, vẫn còn dắt lên tóc lá hương thảo. Hương thảo còn tượng trưng cho tính nhạy cảm và sự cẩn trọng. Các bác sĩ thời La Mã khuyên bệnh nhân buộc một bó hương thảo dưới gối, khi cần phải quyết định hành động, tâm lý những việc khó khăn vất vả. Hương thảo tượng trưng cho tình yêu phụ nữ vững chắc, can đảm và mạnh mẽ mặc dầu tình yêu đến rất chậm .
Thyme – cây húng tây. Cây húng tượng trưng cho sự can đảm và mạnh mẽ. Bài hát này viết vào thời khi những chiến sỹ ra mặt trận, trong tay có cây mộc, gắn hình cây húng thêu bởi bàn tay của vợ hay tình nhân, một hình ảnh nói lên lòng ngưỡng mộ sự can đảm và mạnh mẽ của những chàng hiệp sĩ .
Qua bốn loại thảo mộc được nhắc đi nhắc lại trong bài hát, chàng trai nhắc đến một sự mong mỏi có được một tình yêu đằm thắm, chân tình, dù biết rằng chuyện tình 2 người rồi sẽ chẳng đi về đâu. Bài hát có câu ‘ ’ She once was a true love of mine ’ ’, là thế ‘ ’ Nàng đã từng là tình yêu đích thực của đời tôi ’ ’, chữ ‘ ’ once was ’ ’ – ‘ ’ đã từng ’ ’ hiển nhiên cho thấy tình yêu ấy thực sự chỉ là hoài niệm vì nàng đã không còn là tình nhân của chàng nữa .
Một trong những ca sĩ hát Scarborough Fair với phiên bản hay nhất là Celtic Woman, ngoài những có Sarah Brightman và đôi bạn trẻ Simon – Garfunkel .
Năm 1965, trong một show diễn với Andy Williams, đôi bạn trẻ nổi tiếng Paul Simon và Art Garfunkel đã trình diễn lại Scarborough Fair với sự đổi khác về lời hát khi them vào một phần bè là lời bài hát ‘ ’ Canticle ’ ’ với nội dung chống cuộc chiến tranh ‘ ’ anti – war ’ ’, khiến Scarborough Fair mang them 1 nét mới khá độc lạ .
‘’On the side of a hill in the deep forest green.
Tracing a sparrow on snow-crested ground
Blankets and bedclothes the child of the mountain
Sleeps unaware of the clarion call.
On the side of a hill, a sprinkling of leaves
Washes the grave with silvery tears
A soldier cleans and polishes a gun
War bellows, blazing in scarlet battalions.
Generals order their soldiers to kill
And to fight for a cause they’ve long ago forgotten’’
Tạm dịch:
Bên một sườn đồi giữa rừng xanh sâu thẳm
Lần theo vết chú chim sẻ trên nền đất tuyết nhấp nhô
Những chăn và áo ngủ – đứa bé của núi đồi
Ngủ miên man giữa tiếng giục hành quân
Bên cạnh sườn đồi, một thảm lá lơi
Lau mộ người xưa óng ánh bạc nước mắt
Người lính ngồi lau, đánh bóng súng trận
Và chiến sự vang rền, cùng quân đoàn trong sắc phục đỏ tươi
Đại tướng chỉ quân đánh tận cùng giết sạch
Chiến đấu vì một lí do họ đã quên lãng từ lâu rồi..
Trước 1975, nhạc sĩ Phạm Duy đã thêm vào cho dòng nhạc tiền chiến Việt Nam một ca khúc tên ‘’Giàn thiên lý’’, (tên khác ‘’Ôi giàn thiên lý đã xa’’), chính là lấy nhạc và phóng tác ý của bài hát Scarborough Fair.
Mời mọi người chiêm ngưỡng và thưởng thức 2 versions của Scarborough Fair – một của cặp đôi Simon và Garfunkel nổi tiếng, một là phiên bản được thương mến nhất trình diễn bởi giọng hát thiên thần Celtic Woman, và bản nhạc tiếng Việt ‘ ’ Giàn thiên lý đã xa ’ ’ của nhạc sĩ Phạm Duy do Thanh Lan trình diễn .
( Ngọc Vũ – sưu tầm thông tin và dịch lời nhạc )
Andy Williams with Simon & Garfunkel – Scarborough Fair / Canticle
Scarborough Fair – Celtic Woman
Giàn thiên lý đã xa – Thanh Lan
