Giao dịch thoả thuận và khớp lệnh chứng khoán
Ba sàn chứng khoán ở Nước Ta ( HoSE, HNX và UPCoM ) đều có hai phương pháp giao dịch là thoả thuận và khớp lệnh. Trong đó, khớp lệnh được chia thành khớp lệnh định kỳ và khớp lệnh liên tục .
Giao dịch thoả thuận là phương thức bên mua và bán tự thoả thuận các điều kiện giao dịch như giá, khối lượng, hình thức thanh toán rồi thông báo cho công ty chứng khoán của hai bên. Trong trường hợp nhà đầu tư muốn giao dịch thoả thuận nhưng chưa xác định đối tác thì có thể liên hệ với công ty chứng khoán để được nhập lệnh chào mua hoặc chào bán. Khi tìm được đối tác và đạt thoả thuận, công ty chứng khoán sẽ đại diện nhà đầu tư giao dịch.
Giao dịch thoả thuận được thực thi suốt phiên, trừ giờ nghỉ trưa. Lệnh thoả thuận chỉ có hiệu lực thực thi hiện hành trong ngày và giá phải nằm trong biên độ xê dịch của hôm đó. Nhà góp vốn đầu tư không được giao dịch thoả thuận trong ngày tiên phong CP, chứng từ quỹ niêm yết hoặc ĐK giao dịch trên sàn chứng khoán .
Lệnh giao dịch thoả thuận không được phép huỷ. Trong thời gian giao dịch, nếu công ty chứng khoán nhập sai lệnh thoả thuận của nhà đầu tư thì được sửa nhưng phải xuất trình lệnh gốc và được đối tác, Sở Giao dịch chứng khoán chấp thuận.
Giá trị giao dịch thoả thuận không được sừ dụng để thống kê giám sát những chỉ số như VN-Index, HNX-Index, UPCoM-Index …
Khớp lệnh định kỳ chỉ áp dụng tại HoSE vào hai khung giờ: 9h-9h15 là phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa (ATO) và 14h30-14h45 là phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa. Nhà đầu tư không thể huỷ hay sửa lệnh trong hai khung giờ này.
Phương thức khớp lệnh định kỳ được thực hiện trên cơ sở so khớp các lệnh mua và bán tại một thời điểm xác định. Giá thực hiện là giá có khối lượng giao dịch lớn nhất. Nếu có nhiều mức giá thoả mãn tiêu chí này thì giá trùng hoặc gần với giá lần khớp lệnh gần nhất sẽ được chọn.
Phương thức này sẽ ưu tiên nhà góp vốn đầu tư đặt lệnh mua giá cao hơn và lệnh bán giá thấp hơn được triển khai trước. Trong trường hợp lệnh mua hoặc lệnh bán có cùng giá thì lệnh nào nhập vào mạng lưới hệ thống giao dịch trước sẽ được ưu tiên thực thi .
Khớp lệnh liên tục được áp dụng tại HoSE từ 9h15-11h30 và 13h-14h30, tại HNX là 9h-11h30 và 13h-14h30 còn tại UPCoM là suốt phiên trừ giờ nghỉ trưa. Nhà đầu tư được huỷ, sửa lệnh trong thời gian khớp lệnh liên tục.
Khác biệt lớn nhất của phương pháp này so với khớp lệnh định kỳ là sự tức thì, bởi nguyên tắc khớp lệnh liên tục là so khớp lệnh mua và bán ngay khi đưa vào mạng lưới hệ thống giao dịch thay vì cộng dồn và chờ đến một thời gian nhất định. Các lệnh có mức giá tốt nhất ( mua cao, bán thấp ) được ưu tiên triển khai trước. Nếu nhiều lệnh có cùng mức giá như nhau thì lệnh nào vào mạng lưới hệ thống trước sẽ được ưu tiên.
