Đối với những định nghĩa khác, xem Pháo ( xu thế )
Một loại pháo
Pháo hay đại pháo, đại bác, hỏa pháo, là tên gọi chung của các loại hỏa khí tập thể có cỡ nòng từ 105mm trở lên có tầm bắn trên 10 km và phải nặng hơn 1 tấn mới được xếp vào hàng hỏa pháo, đại pháo hay đại bác…. Có uy lực dùng trong quân đội các nước để tiêu diệt sinh lực và phương tiện của đối phương hoặc làm những nhiệm vụ khác như tạo khói, chiếu sáng… Có nhiều người lầm tưởng cỡ nòng to lớn sẽ được xếp vào hàng đại pháo hay đại bác nhưng không phải, trong thực tế có những loại cối mang vác có cỡ nòng lên đến 160mm nhưng vẫn chỉ gọi là cối mà không gọi là pháo bởi vì loại hỏa lực này có tầm bắn không xa dưới 5 km và nặng vài trăm kg nên chỉ xếp vào loại cối. Pháo là một cấu thành của hệ vũ khí quân dụng và là cấu thành chính của một binh chủng rất quan trọng trong quân đội có tên là binh chủng pháo binh.
Trong tiếng Việt pháo có tục xưng là “đại bác”. Cách gọi này bắt nguồn từ việc đọc sai âm Hán-Việt của chữ “pháo” 礮 trong từ “đại pháo” 大礮. “礮” là chữ hình thanh, hình bàng “thạch” 石 gợi nghĩa của chữ, thanh bàng “bác” 駮 gợi âm đọc. Một số người căn cứ theo thanh bàng “bác” 駮 đã ngộ nhận âm đọc của chữ “礮” là “bác”, từ đó dẫn đến đọc sai 大礮 là “đại bác”.
Lần sử dụng pháo với đạn đẩy bằng thuốc nổ trên mặt trận đã được ghi lại lần đầu là vào ngày 28 tháng 1 năm 1132 khi tướng Hàn Thế Trung của Nam Tống dùng thang mây và hoả pháo để đánh thành Kiến Châu ( nay là Kiến Âu ). Loại vũ khí nhỏ thô sơ này đã gia nhập vào vùng Trung Đông rồi đến châu Âu vào thế kỷ 13 .Pháo Open vào khoảng chừng giữa thế kỷ 13. Lịch sử hình thành pháo gắn liền với lịch sử vẻ vang ý tưởng ra thuốc súng. Những khẩu súng tiên phong được sản xuất bằng đồng, nòng nhẵn, bắn đạn bằng đá hoặc bằng gang hình cầu. Ban đầu pháo được dùng để công thành, mở đường tiến công cho bộ binh hoặc kỵ binh .Đến thế kỷ 15 Open thêm pháo bắn đạn ria để bảo vệ lực lượng phòng ngự .Ở thế kỷ 16, pháo bắn đạn sắt đã khởi đầu phổ cập. Đã khởi đầu Open những khẩu súng nòng ngắn, đạn đi theo đường cầu vồng và pháo nòng dài đặt trên thuyền chiến .Sang thế kỷ 17, pháo được sử dụng thoáng rộng trong cả tiến công lẫn phòng ngự .Vào thế kỷ 18, Vallière, người Pháp đã dùng từ cannon để chỉ tổng thể những loại súng không xách tay được. Trong tiến trình này cũng Open pháo có khương tuyến cho phép bắn xa hơn 2 – 2,5 lần, và đúng mực hơn đến 5 lần so với pháo nòng nhẵn .Đến thế kỷ 19 Open pháo nạp đạn bằng khoá nòng từ phía sau. Kỹ thuật sản xuất thuốc súng ngày càng tân tiến, với việc sản xuất thuốc súng không khói ( 1884 ) khối lượng đạn pháo đã tăng thêm 20 %, tốc độ đầu nòng ( sơ tốc đạn ) tăng 40 %. Đầu thế kỷ 20 Open thêm nhiều loại pháo mới như pháo cối, pháo lựu, pháo phòng không, …
Loại siêu pháo cỡ lớn 380 mm của Đức trong Thế chiến I
Trong cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất, 6 cường quốc Áo-Hung, Anh, Đức, Hoa Kỳ, Pháp và Nga đã chế tạo và sử dụng gần 63.000 khẩu pháo các loại trong đó khoảng 50% là lựu pháo. Chiến tranh thế giới thứ hai có nhiều thay đổi đáng kể về chiến thuật, kỹ thuật, trang bị cho nhiều loại pháo. Giai đoạn này đã xuất hiện radar phục vụ việc bắn pháo, xuất hiện pháo tự hành, dàn phóng phản lực, pháo chống tăng,…
Sau Chiến tranh thế giới thứ hai mặc dù xuất hiện tên lửa nhưng pháo vẫn có vai trò vô cùng quan trọng. Sự phát triển của pháo cũng gắn liền với sự phát triển của đạn. Từ năm 1970 đã xuất hiện các loại đạn pháo có điều khiển điển hình là đạn 155 mm Copperhead dùng cho lựu pháo tự hành M110 trong Chiến tranh Vùng Vịnh vào năm 1991.
Pháo khác với súng ở chỗ cỡ nòng của pháo lớn hơn nhiều cỡ nòng súng ( nòng súng đại liên cỡ lớn là đến 14.5 mm còn nòng pháo cỡ nhỏ nhất cũng đã là 20 mm và loại lớn hoàn toàn có thể đến trên 800 mm như là khẩu Gustav ) nhưng đặc thù quan trọng nhất của pháo là đầu đạn pháo hoàn toàn có thể nổ để tàn phá tiềm năng còn đầu đạn của súng thường không nổ khi bắn vào tiềm năng. Do vậy pháo là hoả lực cơ bản của lục quân .
Pháo thời văn minh[sửa|sửa mã nguồn]
.Pháo thời nay rất dễ phân biệt bởi cỡ nòng lớn, bắn ra đầu đạn hoàn toàn có thể nổ hoặc rocket và có size cũng như khối lượng khác nhau để tương thích với nhu yếu thích hợp với xe đặc dụng cho chiến đấu và cho việc luân chuyển. Tuy nhiên, đặc thù quan trọng nhất của pháo thời văn minh là sử dụng cách bắn gián tiếp, tức tiềm năng không nhất thiết phải nằm trong tầm nhìn. Cách bắn gián tiếp Open vào đầu thế kỷ 20 là một bước tiến vượt bậc nhờ vào sự tăng trưởng của chiêu thức Dự kiến hỏa lực trong thế chiến thứ nhất. Bắn gián tiếp sử dụng tập hợp tài liệu hỏa lực ( firing data set ) trong tầm nhìn, chiêu thức Dự kiến hỏa lực bảo vệ tài liệu này đúng mực và tương thích với sự sai khác khi so với điều kiện kèm theo chuẩn cho tốc độ đầu đạn, nhiệt độ, gió và tỷ lệ không khí .Vũ khí với tên ‘ pháo tân tiến ‘ gồm có lựu pháo, súng cối, pháo dã chiến và pháo hoả tiễn. Một số pháo loại súng cối với cỡ nòng nhỏ hơn thường được phong cách thiết kế với hỏa lực nhỏ hơn pháp, mặc dầu vẫn dùng cách bắn gián tiếp .Từ ” pháo ” lúc đầu không được sử dụng cho vật thể phóng đi với mạng lưới hệ thống đẫn đường bên trong, mặc dầu 1 số ít đơn vị chức năng pháo binh sử dụng tên lửa đất đối đất. Những tân tiến trong mạng lưới hệ thống dẫn đường cho vũ khí loại nhỏ đã giúp cho vật thể với cỡ nòng lớn được tăng trưởng, nhờ thế xóa dần đi sự phân biệt này .Trong Thế chiến I, những loại pháo cỡ nhỏ, hoàn toàn có thể bắn tự động hóa được ý tưởng để trang bị cho máy bay và để chống máy bay. Ngày nay, những loại pháo tự động hóa đã sửa chữa thay thế những pháo phòng không cỡ lớn trên mặt đất, thay thế sửa chữa súng đại liên nhỏ trên máy bay, được đặt trên xe cộ một cách thông dụng. Pháo tự động hóa là những loại súng có nhịp bắn cao nhất lúc bấy giờ, hoàn toàn có thể lên tới 10000 phát / phút .
Từ Thế chiến II, một số loại “pháo xách tay”, cỡ nòng thường là 20mm, đã xuất hiện. Các pháo nhỏ này được trang bị cho bộ binh để chống tăng, phá hoại xe cộ, máy bay.
Có thể phân loại pháo theo nhiều tiêu chuẩn khác nhau như : Tính năng chiến đấu, tầm bắn, uy lực của đạn, độ đúng chuẩn bắn, vận tốc bắn, năng lực cơ động ( về hỏa lực và di chuyển pháo ) … Thông dụng nhất là phân loại theo những tiêu chuẩn sau :
- Theo nơi đặt và mục tiêu bắn có: Pháo mặt đất, pháo trên máy bay, pháo trên xe tăng, pháo trên tàu chiến, pháo trên tàu hỏa, pháo phòng không, pháo chống tăng, pháo đa năng…
- Theo kết cấu nòng có: Pháo rãnh xoắn, pháo nòng trơn
- Theo cỡ nòng có: Pháo cỡ nhỏ (20 – 75mm), pháo cỡ trung (76 – 155mm), pháo cỡ lớn (trên 155mm)
- Theo khả năng cơ động có: Pháo cố định, pháo xe kéo, pháo tự hành, pháo tự di chuyển, pháo mang vác…
- Theo kết cấu có: Pháo nòng dài, pháo lựu, pháo không giật, cối…
- Theo thao tác bắn có: Pháo tự động, pháo bán tự động, pháo không tự động
- Theo nguyên lý có: Thuật phóng trong (pháo, cối). Thuật phóng ngoài (pháo phản lực, hỏa tiễn)
Một số loại pháo[sửa|sửa mã nguồn]
Pháo không giật ( khoảng chừng 1910 )[sửa|sửa mã nguồn]
Được Davis, người Mỹ, ý tưởng vào đầu thế kỷ 20, được sử dụng ngắn ngủi trên một vài máy bay của Anh trong Chiến tranh quốc tế thứ nhất, loại pháo này có hai nòng ngược nhau và một buồng ở giữa để nạp đẩy. Vào cuối thập niên 1930, những hãng Krupp và Rheinmetal của Đức đã sản xuất nhiều mẫu pháo không giật với cỡ 75 mm, mà một mẫu đã được thử nghiệm cùng với lính nhảy dù trên không Đức ở Crete .
