Phân tích tính hợp pháp và hợp lý của quyết định hành chính, văn bản hành chính.
Cơ quan quản trị hành chính nhà nước với tư cách là cơ quan hành pháp được trao một khối lượng quyền hạn rất lớn để thực thi những nghĩa vụ và trách nhiệm và công dụng quản trị hành chính nhà nước. Trong đó, quyền ra quyết định hành động hành chính là quyền đặc biệt quan trọng quan trọng – nó phản ánh trực tiếp ý chí của nhà nước. Một quyết định hành động hành chính khi phát hành có bảo vệ được tính hiệu suất cao cũng như hiệu lực hiện hành của quyết định hành động hay không thì bản thân những quyết định hành động đó phải cung ứng được nhu yếu về tính hợp pháp cũng như tính hợp lý. Vì vậy, tính hợp pháp và hợp lý là những yên cầu không hề thiếu so với bất kể quyết định hành động hành chính nào .
MỤC LỤC BÀI VIẾT
| Nội dung | |
| I. Những vấn đề lý luận cơ bản về quyết định hành chính | |
| 1. Khái niệm quyết định hành chính | |
| 2. Đặc điểm của quyết định hành chính nhà nước | |
| II. Những yêu cầu về tính hợp pháp và hợp lý của quyết định hành chính | |
| 1. Thế nào là tính hợp pháp và tính hợp lý của quyết định hành chính | |
| 2. Yêu cầu về tính hợp pháp của quyết định hành chính | |
| 2.1. Quyết định hành chính được ban hành bởi các chủ thể có thẩm quyền | |
| 2.2. Quyết định hành chính không trái với Hiến pháp, luật và các văn bản của cơ quan Nhà nước cấp trên | |
| 2.3. Quyết định hành chính phải được ban hành đúng hình thức do pháp luật quy định | |
| 2.4. Quyết định hành chính cần được ban hành đúng trình tự, thủ tục do pháp luật quy định | |
| 3. Yêu cầu về tính hợp lý của quyết định hành chính
3.1. Yêu cầu quyết định hành chính phải bảo đảm giữa lợi ích của nhà nước và nguyện vọng của nhân dân Bạn đang đọc: Phân tích tính hợp pháp và hợp lý của quyết định hành chính 3.2. Yêu cầu quyết định hành động hành chính phải bảo vệ tính mạng lưới hệ thống tổng lực3.3. Yêu cầu về ngôn từ quyết định hành động hành chính3.4. Yêu cầu về tính kịp thời của quyết định hành động hành chính |
|
| 4. Mối quan hệ giữa tính hợp pháp và tính hợp lý của quyết định hành chính | |
| III. Tính hợp pháp và hợp lý của các quyết định hành chính hiện nay, một số nhận xét | |
| Kết luận |
Phân tích tính hợp pháp và hợp lý của quyết định hành chính
NỘI DUNG
I.Những vấn đề lý luận cơ bản về quyết định hành chính :
1.Khái niệm quyết định hành chính :
Hiện nay, có nhiều quan điểm trong việc đưa ra một khái niệm hoàn hảo về quyết định hành động hành chính. Tuy nhiên, trên cơ sở vị trí của quyết định hành động hành chính, cũng như chủ thể phát hành nó, … ta hoàn toàn có thể hiểu : quyết định hành động hành chính là một dạng của quyết định hành động pháp lý, nó là tác dụng sự biểu lộ ý chí quyền lực tối cao nhà nước trải qua những hành vi của những chủ thể được triển khai quyền hành pháp trong mạng lưới hệ thống những cơ quan hành chính nhà nước triển khai theo một trình tự dưới những hình thức nhất định theo pháp luật của pháp lý, nhằm mục đích đưa ra những chủ trương, giải pháp, đặt ra những quy tắc xử sự hoặc vận dụng những quy tắc đó xử lý một việc làm đơn cử trong đời sống xã hội nhằm mục đích thực thi công dụng quản trị hành chính nhà nước. Đây hoàn toàn có thể xem là câu vấn đáp khái quát và tương thích nhất cho câu hỏi : quyết định hành động hành chính là gì ?
2.Đặc điểm của quyết định hành chính nhà nước :
Quyết định hành chính là một dạng của quyết định hành động pháp lý, nên nó cũng có những đặc thù chung như những quyết định hành động pháp lý khác. Đó là tính ý chí nhà nước, tính quyền lực tối cao nhà nước và mang tính pháp lý .Bên cạnh đó, quyết định hành động hành chính cũng mang 1 số ít đặc thù riêng so với những quy phạm pháp luật khác :– Thứ nhất : quyết định hành động hành chính mang tính dưới luật. Quyết định hành chính phát hành trên cơ sở pháp lý, không được trái với luật và được phát hành nhằm mục đích hướng dẫn thi hành luật, cụ thể hóa và chi tiết cụ thể hóa pháp lý .– Thứ hai : quyết định hành động hành chính là những quyết định hành động do nhiều chủ thể quản trị hành chính nhà nước phát hành như những cơ quan nhà nước có thẩm quyền, những cá thể có thẩm quyền trong những cơ quan …– Thứ ba : quyết định hành động hành chính mang tính chấp hành – quản lý và điều hành. Cơ quan quản trị nhà nước phát hành quyết định hành động hành chính để thực thi những nghĩa vụ và trách nhiệm, công dụng quản trị hành chính nhà nước, đó là chấp hành những văn bản pháp lý của cơ quan quyền lực nhà nước và quản lý và điều hành hoạt động giải trí của những đối tượng người tiêu dùng chịu sự quản trị .– Thứ tư : xuất phát từ những đặc thù của quản trị hành chính nhà nước, quyết định hành động hành chính có những mục tiêu và nội dung rất đa dạng chủng loại .Có thể nói quyết định hành động hành chính chiếm một vị trí TT trong hoạt động giải trí quản trị hành chính nhà nước. Thông qua quyết định hành động hành chính mà nhà nước hoạch định chủ trương, đường lối, trách nhiệm lớn cho hoạt động giải trí quản trị hành chính nhà nước ; đặt ra, bãi bỏ hoặc sửa đổi những quy phạm pháp luật hay hoàn toàn có thể làm phát sinh, đổi khác hoặc chấm hết những quan hệ pháp lý, … Từ đó, thiết lập những trật tự, định ra khuôn khổ để triển khai những hoạt động giải trí hành chính đơn cử .
II.Những yêu cầu về tính hợp pháp và hợp lý của quyết định hành chính :
1.Thế nào là tính hợp pháp và tính hợp lý của quyết định hành chính ?
Một quyết định hành động hành chính khi phát hành cần phải mang tính hợp pháp và tính hợp lý. Có thể hiểu tính hợp pháp là sự tương thích của quyết định hành động hành chính với những quy phạm pháp luật về thẩm quyền phát hành, hình thức, nội dung, thủ tục, thời hạn phát hành quyết định hành động hành chính. Tính hợp lý được hiểu là sự tương thích của quyết định hành động với quy luật khách quan của đời sống xã hội, những điều kiện kèm theo trong thực tiễn trong đó quyết định hành động hành chính sinh ra. Như vậy tính hợp pháp đa phần quyết định hành động giá trị pháp lý còn tính hợp lý hầu hết quyết định hành động giá trị trong thực tiễn .
2.Yêu cầu về tính hợp pháp của quyết định hành chính :
2.1. Quyết định hành chính được ban hành bởi các chủ thể có thẩm quyền :
Ban hành quyết định hành động hành chính đúng thẩm quyền, nghĩa là nội dung của quyết định hành động đó chỉ pháp luật hoặc xử lý những yếu tố thuộc thẩm quyền của chủ thể đã được pháp lý xác lập .
- Thẩm quyền ban hành quyết định hành chính về mặt hình thức : là thẩm quyền của mỗi cơ quan được ban hành những loại quyết định hành chính nào do pháp luật quy định. Pháp luật quy định cơ quan nào có thẩm quyền ban hành loại quyết định hành chính gì là căn cứ vào chức năng, quyền hạn của cơ quan đó với quan niệm rằng khi ban hành các loại quyết định đó từng cơ quan có thể thực hiện tốt nhất công việc của mình. Ví dụ căn cứ vào điều 109 Hiến pháp 1992 và Điều 1 Luật tổ chức chính phủ 2001 thì thẩm quyền của Chính phủ là ban hành những Nghị quyết, Nghị định của Chính phủ hay những quyết định, chỉ thị của thủ tướng Chính phủ để đề ra những chủ trương, chính sách, giải pháp lớn về quản lý hành chính đối với cả nước, một vùng hoặc một đơn vị hành chính nhất định như: Nghị quyết số 32/2007/NQ-CP của Chính phủ nhằm kiềm chế tai nạn giao thông và ùn tắc giao thông ở Việt Nam; Nghị định 93/2008/NĐ-CP ngày 22-8-2008 Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ tư pháp.
- Thẩm quyền ban hành quyết định hành chính về mặt nội dung : thể hiện ở chỗ mỗi cơ quan được quyền ban hành quyết định hành chính về những vấn đề gì, với tính chất, mức độ nào, tới đối tượng và khách thể quản lý cụ thể nào, trong giới hạn lãnh thổ và thời gian nào. Theo Điều 116 Hiến pháp 1992 (sửa đổi bổ sung năm 2001) và Luật tổ chức Chính phủ 2001 (Điều 6, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28) thì Bộ và cơ quan ngang bộ là cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chuyên môn ở trung ương nên có thể ban hành các quyết định hành chính thực hiện chức năng quản lí hành chính nhà nước về một ngành, đa ngành hoặc lĩnh vực công tác trên phạm vi toàn quốc. Ví dụ, Bộ trưởng Bộ tư pháp được ban hành các quyết định hành chính “thực hiện chức năng quản lý nhà nước về: công tác xây dựng và thi hành pháp luật; kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật; phổ biến, giáo dục pháp luật; thi hành án dân sự; hành chính tư pháp; bổ trợ tư pháp và các công tác tư pháp khác trong phạm vi cả nước; quản lý nhà nước các dịch vụ công trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ” (Điều 1 Nghị định 93/2008/NĐ-CP) như Quyết định 04/2008/QĐ-BTP ngày 19-03-2008 Về việc ban hành Quy chế xét tặng Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp Tư pháp”, Thông tư 06/2007/TT-BTP ngày 05-07-2007 Hướng dẫn thực hiện một số thủ tục hành chính trong hoạt động thi hành án dân sự,…).
Việc phát hành quyết định hành động hành chính đúng thẩm quyền sẽ tránh được thực trạng chồng chéo, dẫm chân lên nhau, cùng một việc làm mà có nhiều chủ thể tham gia, từ đó giúp cho việc xử lý mọi việc làm được nhanh gọn, đúng mực và gọn nhẹ, tránh lạm quyền hay trốn tránh nghĩa vụ và trách nhiệm. Việc phân định rõ thẩm quyền cũng sẽ tạo điều kiện kèm theo để những chủ thể quản trị hợp tác phát hành những quyết định hành động hành chính thuận tiện hơn .
2.2. Quyết định hành chính không trái với Hiến pháp, luật và các văn bản của cơ quan Nhà nước cấp trên :
- Quyết định hành chính có hiệu lực pháp lý thấp phải phù hợp với các quyết định có hiệu lực pháp lý cao hơn.
Hệ thống pháp lý Nước Ta gồm nhiều văn bản pháp lý có hiệu lực thực thi hiện hành pháp lý cao, thấp khác nhau, trong đó văn bản có hiệu lực hiện hành pháp lý thấp phải tương thích với văn bản có hiệu lực hiện hành pháp lý cao. Tính hợp pháp về nội dung của quyết định hành động hành chính riêng biệt bộc lộ ở sự tương thích của quyết định hành động hành chính so với những văn bản pháp lý tiềm ẩn văn bản pháp lý được chọn để vận dụng. Trong trường hợp văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực hiện hành pháp lý khác nhau lao lý khác nhau về cùng một yếu tố thì quyết định hành động hành chính phải tương thích với văn bản có hiệu lực thực thi hiện hành pháp lý cao hơn, nếu những văn bản đó do cùng một cơ quan phát hành mà có lao lý khác nhau thì quyết định hành động hành chính riêng biệt phải tương thích với văn bản được phát hành sau ( Điều 80 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật ). Ví dụ : Nghị định của nhà nước số 96/2007 / NĐ-CP ngày 06-06-2007 hướng dẫn thi hành một số ít điều của Luật Điện ảnh phải tương thích với Luật Địên ảnh 2006 do Quốc hội phát hành .
- Nội dung quyết định hành chính phải hài hòa, thống nhất với các quyết định hành chính có cùng hiệu lực pháp lý.
Các quyết định hành động hành chính có cùng hiệu lực thực thi hiện hành pháp lý có nội dung không thống nhất với nhau thì một cách tự nhiên không có quyết định hành động nào có năng lực làm mất hiệu lực hiện hành của quyết định hành động khác, trừ trường hợp quyết định hành động sau được dùng để sửa đổi, sửa chữa thay thế, bãi bỏ quyết định hành động trước hoặc những quyết định hành động này do cùng một cơ quan phát hành thì quyết định hành động được phát hành sau có năng lực làm mất hiệu lực thực thi hiện hành của quyết định hành động được phát hành trước. Trong trường hợp những quyết định hành động hành chính có hiệu lực hiện hành pháp lý ngang nhau và cùng có hiệu lực hiện hành thi hành mà nội dung không hòa giải, thống nhất với nhau thì sẽ gây khó khăn vất vả cho việc thực thi pháp lý và tất yếu sẽ không tạo ra hiệu suất cao tốt cho việc quản trị hành chính .
- Các quyết định hành chính trong cùng một loại phải thống nhất với nhau. Mỗi quyết định hành chính gồm nhiều quy phạm pháp luật điều chỉnh một nhóm quan hệ gần gũi với nhau phát sinh trong một lĩnh vực xã hội cụ thể. Giữa các quy phạm pháp luật trong cùng một quyết định có thể có những quan hệ với nhau về nhiều phương diện. Các quy phạm này nếu không thống nhất có thể vô hiệu hóa lẫn nhau, gây khó khăn trong việc thực hiện chúng. Ví dụ Nghị quyết của Quốc hội số 35/2000/QH10 ngày 9/6/2000 về việc thi hành luật hôn nhân và gia đình năm 2000 phải thống nhất với Nghị định của Chính phủ số 70/2001/ NĐ – CP ngày 3/10/2001 quy định chi tiết thi hành Luật hôn nhân và gia đình năm 2000.
2.3. Quyết định hành chính phải được ban hành đúng hình thức do pháp luật quy định :
Quyết định hành chính là một hình thức phát hành văn bản pháp lý của những cơ quan quản lí hành chính Nhà nước, yên cầu phải phát hành đúng tên gọi và hình thức được pháp lý lao lý .
- Yêu cầu về tên loại của quyết định hành chính : Quyết định được ban hành đúng tên loại, trước hết là không sử dụng tên loại của các văn bản hành chính thông dụng. Ngoài ta, pháp luật còn quy định mỗi loại quyết định hành chính được dùng để quy định những vấn đề gì?
- Yêu cầu về thể thức và bố cục của quyết định : Thể thức của quyết định gồm quốc hiệu, tên cơ quan, tổ chức ban hành quyết định; tên loại và trích yếu của quyết định; nội dung quyết định, công vụ, họ tên, chữ ký của người có thẩm quyền, dấu cơ quan, tổ chức; nơi nhận; dấu chỉ mức độ khẩn, mật độ quyết định. Ở mức độ nào đó thì những thông tin này cho phép đánh giá quyết định có hợp pháp hay không về mặt hình thức, nội dung, thẩm quyền ban hành.
- Bố cục của quyết định cũng góp phần trong việc thể hiện và chuyển tải nội dung tới người đọc. Pháp luật cũng quy định về bố cục của từng loại quyết định tương ứng với vai trò của chúng trong quản lý. Những quy định này tạo nên sự thống nhất trong việc trình bày nội dung của từng loại quyết định. Bố cục của các quyết định hành chính được quy định cụ thể trong Thông tư Liên tịch số 55/2005/TTLT-BNV-VPCP ngày 06 tháng 5 năm 2005 của Bộ Nội vụ và Văn phòng Chính phủ hướng dẫn về thể thức và kỹ thuật trình bày văn bản.
2.4. Quyết định hành chính cần được ban hành đúng trình tự, thủ tục do pháp luật quy định :
Thủ tục là số lượng những hoạt động giải trí đơn cử cần triển khai để triển khai hoạt động giải trí quản lí nhất định. Một quyết định hành động hành chính phát hành đúng thủ tục là một quyết định hành động được phát hành theo quá trình vừa đủ do pháp lý pháp luật và phải phát hành tuân thủ đúng trình tự những tiến trình, những bước, những khâu được pháp lý lao lý. Các thủ tục này được pháp luật trong những văn bản quy phạm pháp luật do Nhà nước phát hành. Một quyết định hành động hành chính được phát hành đúng trình tự, thủ tục vừa bảo vệ đạt được mục tiêu đề ra vừa tránh sự lạm quyền của chủ thể quản lí. Ví dụ như khi thiết kế xây dựng, phát hành quyết định hành động hành chính của nhà nước thì trước khi dự thảo được trình nhà nước phải được Bộ tư pháp thẩm tra .Trình tự kiến thiết xây dựng và phát hành quyết định hành động hành chính nói chung thường thì phải trải qua những bước : ý tưởng sáng tạo phát hành quyết định hành động ; dự thảo quyết định hành động ; trình dự thảo ; truyền đạt quan điểm. Có nhiểu loại quyết định hành động hành chính, nếu địa thế căn cứ vào đặc thù pháp lí, nội dung thì quyết định hành động hành chính được chia làm 3 loại : quyết định hành động chủ yếu, quyết định hành động quy phạm, quyết định hành động riêng biệt. Với mỗi loại quyết định hành động hành chính thì sẽ có những trình tự, thủ tục phát hành khác nhau được lao lý trong luật .Quyết định chủ yếu là những quyết định hành động nhằm mục đích đưa ra những chủ trương chủ trương, giải pháp lớn về quản trị hành chính so với cả nước, một vùng hoặc so với một đơn vị chức năng hành chính nhất định. Quyết định quy phạm nhằm mục đích phát hành những quy tắc xử sự, xác lập những quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm cho những đối tượng người tiêu dùng tương quan, tạo ra một khuôn khổ pháp lí trong đó những chủ thể của pháp luật hành chính sẽ thực thi những quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của mình. Với nội dung như vậy nên hai loại quyết định hành động này thường phải có nhiều chủ thể tham gia, có nhiều bước, có nội dung, thời hạn rõ ràng lao lý trong luật .Thể hiện rõ trong trình tự kiến thiết xây dựng và phát hành quyết định hành động của Thủ tướng chính phủ nước nhà : dự thảo quyết định hành động, thông tư của thủ tướng giao và chỉ huy cơ quan soạn thảo. Cơ quan này có nghĩa vụ và trách nhiệm thiết kế xây dựng dự thảo và tùy theo đặc thù, nội dung của dự thảo tổ chức triển khai lấy quan điểm những thành viên chính phủ nước nhà, của quản trị hội đồng nhân dân, quản trị ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cơ quan, tổ chức triển khai, cá thể hữu quan. Bộ tư pháp có nghĩa vụ và trách nhiệm tham gia quan điểm bằng văn bản về những dự thảo quyết định hành động, thông tư của thủ tướng. Sau đó, cơ quan soạn thảo sẽ liên tục chỉnh lý dự thảo và báo cáo giải trình thủ tướng về quan điểm của cơ quan, tổ chức triển khai những nhân hữu quan. Thủ tướng sẽ là người trực tiếp xem xét để ký quyết định hành động, thông tư .Quyết định riêng biệt : trên cơ sở hai quyết định hành động trên, quyết định hành động hành chính riêng biệt được phát hành nhằm mục đích mục tiêu hướng đến việc cho những chủ thể triển khai được những quyền cũng như nghĩa vụ và trách nhiệm trên những nghành của đời sống xã hội. Với đặc thù là phải xử lý nhanh gọn trên thực tiễn những vấn đề nên thủ tục của phát hành quyết định hành động này ít phức tạp hơn. Ví dụ : Khi người đứng đầu một cơ quan sử dụng cán bộ, công chức muốn ra một quyết định hành động cho nghỉ hưu phải tuân theo trình tự Điều 6 : thông tin nghỉ hưu, điều 7 Quyết định nghỉ hưu ( theo nghị định số 143 / 2007 / NĐ-CP về thủ tục triển khai nghỉ hưu so với cán bộ công chức đủ điều kiện kèm theo nghỉ hưu )
3.Yêu cầu về tính hợp lý của quyết định hành chính :
3.1. Yêu cầu quyết định hành chính phải bảo đảm giữa lợi ích của nhà nước và nguyện vọng của nhân dân :
Quyết định hành chính phải bảo vệ hài hòa giữa quyền lợi nhà nước, tập thể và cá thể. Không nên ra những quyết định hành động hành chính vì mang quyền lợi công cộng mà gây thiệt hại cho công dân. Ngược lại, tránh thực trạng vì vụ lợi cho một tập thể mà gây tổn hại cho cả xã hội. Yêu cầu này yên cầu sự cân đối hợp lý quyền lợi giữa nhà nước và xã hội, coi quyền lợi của xã hội và quyền lợi của công dân làm tiêu chuẩn nhìn nhận tính hợp lý của một quyết định hành động hành chính .
3.2. Yêu cầu quyết định hành chính phải bảo đảm tính hệ thống toàn diện
Hiện nay, cùng với sự tăng trưởng của xã hội, những đối tượng người tiêu dùng quản trị của quản trị hành chính ngày càng phần đông và phức tạp. Bởi vậy, khi phát hành một quyết định hành động hành chính để quản trị xã hội cần phải tính hết những hậu quả không chỉ về kinh tế tài chính mà còn về chính trị – xã hội ; về tiềm năng trước mắt và tiềm năng vĩnh viễn ; tác dụng, tiềm năng cần đạt với điều kiện kèm theo và năng lực thực thi. Không những những giải pháp đề ra trong cùng một quyết định hành động mà cả những văn bản có tương quan khác cũng đều phải tương thích và như nhau với nhau .
3.3. Yêu cầu về ngôn ngữ quyết định hành chính :
Ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng so với chất lượng và hiệu suất cao kiểm soát và điều chỉnh của quyết định hành động hành chính. Ngôn ngữ trong quyết định hành động hành chính phải trang nghiêm và sang trọng và quý phái. Điều này sẽ không tạo tâm ý coi thường của người đọc. Ngoài ra, vì đối tượng người tiêu dùng chịu sự quản trị triển khai quyết định hành động không phải là thực thi điều chủ thể quản trị muốn biểu lộ trong quyết định hành động mà triển khai điều đối tượng người dùng chịu sự quản trị tiếp đón khi đọc được quyết định hành động nên ngôn từ phải đúng chuẩn và dễ hiểu nhằm mục đích mục tiêu giúp người đọc dễ tiếp thu .
3.4. Yêu cầu về tính kịp thời của quyết định hành chính :
Một quyết định hành động hành chính có hiệu lực thực thi hiện hành và năng lực thực thi cao khi nó được phát hành đúng lúc, hợp với nhu yếu quản trị. Chủ thể quản trị phải chọn thời gian thích hợp để triển khai những hoạt động giải trí tương ứng nhằm mục đích tạo ra quyết định hành động có chất lượng cao hoặc giải pháp tốt nhất cho những yếu tố quản trị tương quan. Việc làm này có ý nghĩa vô cùng quan trọng và tác động ảnh hưởng tới hiệu suất cao thực thi quyết định hành động hành chính .
4.Mối quan hệ giữa tính hợp pháp và tính hợp lý của quyết định hành chính :
Tính hợp pháp và hợp lí gắn bó với nhau cả về nội dung và hình thức như là một chỉnh thể thống nhất mà nếu thiếu một trong các yêu cầu đó thì việc ban hành quyết định hành chính sẽ không đạt được mục đích. Hai thuộc tính này gắn bó, bổ sung và hỗ trợ cho nhau, nếu như chỉ có tính hợp pháp thì quyết định hành chính trong nhiều trường hợp không phát huy được hiệu lực của nó và xa rời với tình hình thực tế, xa rời nhận thức của nhân dân. Ví dụ: Quyết định số 62/2001/QĐ-UBND ngày 23/7/2001 của UBND TP. Hồ Chí Minh về ban hành kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu ba giảm: giảm ma túy, mại dâm và tội phạm trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2001-2005.(1) Quyết định này được ban hành phù hợp với các quy định của cơ quan nhà nước ở trung ương nhưng tính hợp lý thì vận dụng chưa được nhuần nhuyễn.
Ngược lại, nếu chỉ có tính hợp lý thì không bảo đảm cho pháp chế xã hội chủ nghĩa được thực thi, không tạo được tính quyền lực nhà nước cũng như tính nghiêm minh của pháp luật trong các quyết định hành chính. Đơn cử như Quyết định 107/2003/QĐ-UBND ngày 27/6/2003 của UBND TP. Hồ Chí Minh cho phép “Tổ quản lý trật tự đô thị có nhiệm vụ lập biên bản và đình chỉ hành vi vi phạm hành chính”.(2) Những việc làm này đã gây rối loạn hệ thống pháp luật nhà nước, chưa kể việc sử dụng biện pháp mạnh của mỗi địa phương còn thể hiện sự vi phạm trật tự kỷ cương, phép nước ngay trong bộ máy nhà nước và vi phạm quyền công dân.
Tuy nhiên, mặc dầu hai thuộc tính này có mối khăng khít như vậy nhưng hoàn toàn có thể thấy có những trường hợp dù quyết định hành động hành chính tiềm ẩn tính hợp pháp nhưng chưa chắc tiềm ẩn tính hợp lý ; nhưng tính hợp lý chưa chắc đã tiềm ẩn tính hợp pháp .
III. Tính hợp pháp và hợp lý của các quyết định hành chính hiện nay – một số nhận xét :
Thực tiễn cho thấy trong việc tuân thủ thẩm quyền, thủ tục thì những cơ quan hành chính nhà nước đã tuân thủ và thực thi khá vừa đủ những lao lý của pháp. Thực hiện tốt những pháp luật về thẩm quyền góp thêm phần nâng cao hiệu suất cao quản trị Nhà nước, bảo vệ tính minh bạch tạo tiền đề cho người có thẩm quyền phát hành đúng pháp lý. Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động giải trí quản trị hành chính nhà nước nói chung và trong quyết định hành động hành chính nói riêng cũng đã có nhiều tác dụng tốt. Thông qua hoạt động giải trí thanh tra, kiểm tra, giám sát mà đã kịp thời phát hiện kịp thời những vi phạm pháp lý. Nhìn chung những cơ quan hành chính nhà nước đã phát hiện kịp thời và có những giải pháp xử lí so với những vi phạm. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực đã đạt được thì vẫn còn sống sót 1 số ít mặt xấu đi, đơn cử :
Thực tế hoạt động ban hành quyết định hành chính cho thấy nhiều quyết định hành chính đã và đang được ban hành không đúng thầm quyền của chủ thể được phép ban hành. Theo thống kê của Bộ Tư pháp, qua kiểm tra 1.506 văn bản pháp luật đã ban hành của cấp bộ và địa phương trong năm 2007, phát hiện 320 văn bản có dấu hiệu trái pháp luật. Năm 2008, kiểm tra 1.968 văn bản thì phát hiện 490 văn bản có dấu hiệu trái pháp luật (trong đó có 93 văn bản cấp bộ và 397 văn bản của địa phương). Như vậy, khoảng từ 20-25% số văn bản được kiểm tra có dấu hiệu vi phạm. (3)
Việc ban hành quyết định hành chính trái với thẩm quyền ban hành của chủ thể đa số xảy ra ở những cơ quan hành chính nhà nước cấp địa phương như UBND xã, phường, UBND quận, huyện và UBND tỉnh, thành phố. Ví dụ như quyết định hành chính số 721/QĐ-UB ngày 29/7/2005 được ban hành bởi Phó Chủ Tịch UBND quận Hai Bà Trưng về việc xử lý tranh chấp đất đai đã có sổ đỏ giữa bà Phạm Thị Sâm và bà Lê Thị Hường. Theo quy định của Luật Đất đai, những tranh chấp về đất đai đã có “sổ đỏ” phải do Toà án giải quyết. Vì vậy, việc ông Tuấn ra quyết định hành chính số 721 là trái thẩm quyền. (4)
Có những quyết định hành chính lại trái Hiến Pháp, Luật cũng như các văn bản của cơ quan hành chính nhà nước cấp trên. Ví dụ như Thông tư số 02/2003/TT-BCA (C11) của Bộ Công An quy định “… Mỗi người chỉ được đăng ký 1 xe mô tô hoặc xe gắn máy”. Đây là một quyết định hành chính trái Hiến Pháp và Bộ Luật Dân Sự 2005 bởi nó hạn chế quyền sở hữu của công dân trong khi Hiến Pháp và Bộ Luật Dân Sự thừa nhận việc công dân có quyền sở hữu tài sản. Điều 58 của Hiến Pháp 1992 quy định: “Công dân có quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp, của cải để dành, nhà ở, tư liệu sinh hoạt …” và Điều 211 Bộ Luật Dân Sự thừa nhận hình thức sở hữu tư nhân. (5)
Nhiều quyết định hành chính sau khi ban hành đã bị người dân khiếu kiện ra tòa như quyết định hành chính số 4993/QĐ-UB ngày 17/11/2003 do Phó chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Văn Đua ký ban hành về việc “Thu hồi, hủy bỏ giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở số 15676/2000 ngày 18/12/2000 của UBND TPHCM cấp cho ông, bà Nguyễn Văn Đô – Lý Muội” đối với căn nhà số 260/11 đường Bà Hom, Phường 13, Quận 6. (6)
Bên cạnh đó, nhiều quyết định hành chính có nội dung trái pháp luật, không thống nhất với các quy định có cùng giá trị pháp lý. Ví dụ: Tại Thành phố Hồ Chí Minh, khi quy định về việc quy hoạch những khu vực nào được phép kinh doanh ngành nhạy cảm (karaoke, matxa, khách sạn..) về việc cấp giấy phép kinh doanh, có hai Công văn quy định về vấn đề này, một công văn quy định “ Nếu hỏi quận mà sau năm ngày không trả lời thì Sở vẫn có quyền cấp giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh”, một Công văn quy định “ Nếu hỏi quận mà sau 5 ngày không thấy trả lời thì không được cấp”.(7) Đây không chỉ là trường hợp dùng văn bản hành chính để đặt ra quy phạm pháp luật (sai hình thức quyết định) mà còn có sự trái ngược giữa các quy định khiến cho người thi hành không biết phải làm như thế nào.
Bên cạnh đó, có nhiều quyết định hành chính ban hành không đúng hình thức pháp luật quy định. Trường hợp quyết định hành chính có sai sót về kĩ thuật tương đối phổ biến; trong số 522 văn bản có dấu hiệu vi phạm pháp luật (trong tổng số 1702 văn bản được kiểm tra năm 2005) có 109 văn bản sai căn cứ pháp lý, 170 văn bản sai kĩ thuật trình bày, năm 2006 Bộ tư pháp tự kiểm tra 16 văn bản do mình ban hành thì có 5 văn bản sai về thể thức, kĩ thuật trình bày, trong số 3808 văn bản Bộ tư pháp kiểm tra theo chức năng cũng có 148 văn bản sai về thể thức và kĩ thuật trình bày.(8)
Ví dụ: Công văn số 393/UBND-NC của UBND tỉnh Đồng Nai ngày 18/1/2006 hướng dẫn sử dụng đơn thư khiếu nại thuộc lĩnh vực bồi thường giải tỏa, hướng dẫn các địa phương thuộc tỉnh khi giải quyết một số khiếu nại về đất đai thì không ban hành quyết định giải quyết khiếu nại mà chỉ ban hành văn bản trả lời giải thích. Đây là trường hợp quyết định hành chính được ban hành không đúng hình thức và có nội dung trái pháp luật (trái với Điều 39 Luật khiếu nại, tố cáo). (9)
Bên cạnh tính hợp pháp thì tính hợp lý của quyết định hành chính ở nước ta hiện nay cũng là một vấn đề bức xúc. Có những quyết định hành chính hợp pháp song lại không hợp lý bởi nó không xuất phát từ lợi ích của nhân dân và không có tính khả thi cao. Cụ thể như quyết định hạn chế việc đăng ký xe máy trên 7 quận nội thành của UBND thành phố Hà Nội. (10) Đây không những là một quyết định trái hiến pháp và Luật mà đây còn là một quyết định không xuất phát từ lợi ích của nhân dân và không có tính khả thi cao.
Ngoài ra, ngôn ngữ ở một số văn bản quyết định hành chính không rõ ràng, tạo sự dễ hiểu cho người đọc. Ví dụ Quyết định số 41/2001/QĐ-UBND ngày 17/5/2001 của UBND TP. Hồ Chí Minh về kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu ba giảm: giảm tội phạm, ma túy và tệ nạn mại dâm trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh năm 2001 lúc thì sử dụng thuật ngữ “gái mại dâm”, lúc lại sử dụng thuật ngữ “gái mãi dâm”. Theo Từ điển Hán Việt, “mại” là bán, còn “mãi” là mua. Tương tự, “mại dâm” là hành động bán dâm còn “mãi dâm” là hành động mua dâm (11). Vì vậy, khi viết “gái mãi dâm” là một cụm từ không chính xác, do trên thực tế chỉ có gái mại dâm – tức những người phụ nữ làm nghề bán dâm, rất ít khi thấy những người phụ nữ làm việc ngược lại là đi mua dâm. Hơn nữa, đó cũng không phải là đối tượng quyết định này hướng tới.
Như vậy, hoàn toàn có thể thấy, việc bảo vệ tính hợp pháp và hợp lý của quyết định hành động hành chính lúc bấy giờ còn nhiều chưa ổn. Tình trạng quyết định hành động hành chính được phát hành trái thẩm quyền, trái pháp lý vẫn còn sống sót ở nhiều địa phương trên cả nước. Bởi vậy, yếu tố đặt ra lúc bấy giờ là những giải pháp để nâng cao tính hợp pháp và hợp lý của những quyết định hành động hành chính .
KẾT LUẬN
Có thể nói quyết định hành động hành chính là một phương tiện đi lại không hề thiếu của hoạt động giải trí quản trị hành chính nhà nước, tạo thành “ xương sống ”, nền tảng của sự kiểm soát và điều chỉnh pháp lý so với hoạt động giải trí quản trị, giúp cỗ máy hành chính nhà nước hoạt động giải trí hòa giải, những quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của công dân được thực thi trên trong thực tiễn, … Tuy nhiên, lúc bấy giờ yếu tố bảo vệ tính hợp pháp và hợp lý của quyết định hành động hành chính còn nhiều chưa ổn. Những hạn chế này xuất phát từ nhiều nguyên do khác nhau như quyết định hành động hành chính chưa được phát hành theo trình tựm thủ tục luật định ; việc phân định công dụng, trách nhiệm, thẩm quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm giữa những cơ quan QLNN giữa những cấp như TW và địa phương, trong từng ngành vẫn chưa rõ, thậm chí còn, xích míc, chồng chéo ; do trình độ trình độ của đội ngũ cán bộ, công chức chính quyền sở tại nói riêng còn hạn chế, chưa cung ứng được nhu yếu đặt ra hay do việc giải quyết và xử lý so với chủ thể khi phát hành quyết định hành động hành chính sai vẫn chưa thực sự tạo được tính răn đe ; … ..
Để một quyết định hành chính phát huy được vai trò của mình trên thực tế thì cần phải tiến hành các giải pháp như : Nghiên cứu kĩ các quy định của pháp luật hiện hành để xác định được thẩm quyền của các cơ quan hành chính trong việc ban hành các quyết định hành chính; Thực hiện tốt chế độ bầu, tuyển chọn, bổ nhiệm, bãi nhiệm đối với các cán bộ, công chức của bộ máy hành chính nhà nước để có thể lựa chọn những người đủ đức đủ tài, có bản lĩnh chính trị vững vàng; Những quyết định hành chính quan trọng nên được đưa ra công luận xin ý kiến nhân dân. Nên chăng, Quốc hội sớm ban hành Luật trưng cầu ý dân, trong đó quy định rõ những vấn đề nào cần phải xin ý kiến của nhân dân, quy trình sửa đổi, tiếp thu ý kiến của nhân dân… trong công tác xây dựng, ban hành các văn bản pháp luật; Công tác tổng kết, đánh giá, rà soát và hệ thống hoá các quyết định hành chính phải được tiến hành thường xuyên và nghiêm túc, từ đó đình chỉ, sửa đổi và bãi bỏ quyết định không hợp pháp, không còn phù hợp với thực tiễn, đồng thời bổ sung những quy định mới đáp ứng yêu cầu thực tiễn bảo đảm được tính hợp pháp nhằm giữ vững pháp chế xã hội chủ nghĩa, đồng thời cần đảm bảo tính hợp lý để những quyết định này thực sự bảo vệ lợi ích của nhân dân. (12)
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật Hành chính Việt Nam, NXB Công an nhân dân, 2010.
- Khoa luật Đại học quốc gia Hà Nội, Giáo trình luật hành chính Việt Nam, Nxb. Đại học quốc gia, Hà Nội, 2005;
- Học viện hành chính quốc gia, Giáo trình luật hành chính và tài phán hành chính, Nx. Giáo dục, Hà Nội, 2005;
- Hiến pháp Việt Nam năm 1992;
- Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2008;
- Luật khiếu nại, tố cáo 1998 (được sửa đổi, bổ sung năm 2004 và 2005);
- Luật tổ chức Chính phủ 2001;
- Luật tổ chức hội đồng nhân dân và ủy ban nhân dân năm 2003;
- Nghị định của Chính phủ số 179/2007/NĐ-CP ngày 3/12/2007 ban hành quy chế làm việc của Chính phủ;
- Nguyễn Gia Huy, Nâng cao quyền lực, năng lực, hiệu lực quản lí nhà nước – Nâng cao hiệu lực pháp luật, Nxb. Lao động, Hà Nội, 1994;
PHỤ LỤC
(1) Nguồn : http://sotuphap.thaibinh.gov.vn/ct/news/Lists/PhongChongTNXH/
Quyết định số 62/2001 / QĐ-UBND ngày 23/7/2001 của Ủy Ban Nhân Dân TP. Hồ Chí Minh về phát hành kế hoạch triển khai Chương trình tiềm năng ba giảm : giảm ma túy, mại dâm và tội phạm trên địa phận thành phố Hồ Chí Minh quy trình tiến độ 2001 – 2005. Quyết định này nêu lên những giải pháp, giải pháp phòng, chống, ngăn ngừa và từng bước đẩy lùi tệ nạn mại dâm nhưng đa phần tăng cường giải quyết và xử lý so với chủ chứa, môi giới, bảo kê và đặc biệt quan trọng là giải quyết và xử lý nghiêm so với người bán dâm, trong khi đó lại “ buông lỏng ” người mua dâm. Quyết định này được phát hành tương thích với những lao lý của cơ quan nhà nước ở TW nhưng tính hợp lý thì vận dụng chưa được thuần thục. Việc xử phạt nặng so với người bán dâm là chưa hợp lý. Hiện nay, nhiều nước trên quốc tế đã lập luận rằng : chừng nào còn có cầu, thì cung vẫn sẽ sống sót nên những nước này tập trung chuyên sâu xử phạt nặng so với người mua dâm. Vì thế, hiệu suất cao đạt được trong công tác làm việc phòng, chống mại dâm là rất cao .
(2) Nguồn : http://sotuphap.thaibinh.gov.vn/ct/news/Lists/PhongChongTNXH/
(3) Nguồn : http://antg.cand.com.vn/News/PrintView.aspx?ID=69085
(4) Nguồn : http://www.tienphong.vn/Phap-Luat/61930/Huy-quyet-dinh-trai-phap-luat-cua-UBND-quan.html.
Cụ thể như sau, năm 1992, mái ấm gia đình bà Phạm Thị Sâm mua căn nhà ở số 23 phố Thịnh Yên ( có nhiều hộ sinh sống ) với diện tích quy hoạnh : 40,5 mét vuông ( có 6,9 mét vuông lối đi riêng ). Việc mua và bán có xác nhận của Ủy Ban Nhân Dân phường và những hộ trong số nhà 23. Năm 2004, bà Sâm được Ủy Ban Nhân Dân Q. HBT cấp “ sổ đỏ chính chủ ”, trong đó ghi nhận rõ có ngõ đi riêng nói trên. Nhưng ngay sau đó, bà Hường ( hộ liền kề ) đã khiếu kiện lên Ủy Ban Nhân Dân Q., đòi quyền sử dụng chung vào lối đi này. Ông Lâm Anh Tuấn, Phó quản trị Ủy Ban Nhân Dân Q. đã ra Quyết định số 721 / QĐ – UB ngày 29/7/2005 “ cho bà Lê Thị Hường được khôi phục quyền sử dụng chung diện tích quy hoạnh 6,9 m2 ”, đồng thời kiểm soát và điều chỉnh diện tích quy hoạnh đã cấp “ sổ đỏ chính chủ ” cho bà Sâm ( huỷ diện tích quy hoạnh ngõ đi trong “ sổ đỏ chính chủ ” ). Có thể thấy quyết định hành động hành chính của ông Tuấn là trái thẩm quyền phát hành của chủ thể .
(5) Nguồn : http://www.luatviet.org/Home/ nghien- cuu- trao- doi/hanh- chinh/ 2009 / 8119 /Ve-tinh-hop-phap-hop-ly-trong-quyet-dinh-quan-ly-nha.aspx
(6) Nguồn : http://vietbao.vn/An-ninh-Phap-luat/Them-mot-quyet-dinh-hanh-chinh-cua-UBND-TPHCM-bi-nguoi-dan-kien-ra-toa/45134874/218/
Quyết định này được ký theo đề xuất của Giám đốc Sở Địa chính – Nhà đất ( nay là Sở Xây dựng ) và Ủy Ban Nhân Dân Q. 6. Theo đó, vào tháng 4/1997, xử lý tranh chấp phần diện tích quy hoạnh hẻm chung giữa hai căn hộ cao cấp 260 / 11 và 260 / 13, Ủy Ban Nhân Dân Q. 6 đã phát hành quyết định hành động xác lập phần diện tích quy hoạnh tranh chấp là thuộc diện Nhà nước quản trị. Nhưng khi mái ấm gia đình ông bà Nguyễn Văn Đô – Lý Muội lập thủ tục cấp giấy ghi nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở ( sổ hồng ) so với nhà 260 / 11, Phòng Quản lý đô thị Q. 6 đã không nêu rõ thông tin này, dẫn đến việc những cơ quan có tương quan đã trình Ủy Ban Nhân Dân TP.Hồ Chí Minh cấp “ sổ hồng ” cho nhà 260 / 11, trong đó có phần diện tích quy hoạnh hẻm do Nhà nước quản trị. Đương sự cho rằng việc Ủy Ban Nhân Dân TP Hồ Chí Minh tịch thu “ sổ hồng ” của ngôi nhà là trái pháp lý nên đã phát đơn kiện ra tòa. Đương sự cũng cho rằng họ trọn vẹn không lấn chiếm diện tích quy hoạnh được Ủy Ban Nhân Dân Q. 6 xác lập “ do Nhà nước quản trị ” nói trên mà đó là phần công trình phụ của ngôi nhà, có đóng thuế rất đầy đủ và sử dụng hơn 40 năm nay. Hiện nay vụ kiện đã được Tòa hành chính TANDTC TP Hồ Chí Minh thụ lý để xử lý theo thẩm quyền .
(7) Nguồn : http://www.baomoi.com/Kinh-doanh-nganh-nghe-nhay-cam-tai-TP-Ho-Chi-Minh-Quan-ly-chat-che-de-han-che-te-nan/58/5703493.epi
(8) Nguồn : http://luatviet.org/Home/nghien-cuu-trao-doi/hanh-chinh/2009/8119/Ve-tinh-hop-phap-hop-ly-trong-quyet-dinh-quan-ly-nha.aspx
(9) Nguồn : http://www.baomoi.com/Home/Dau- Tu- Quy -Hoach /nguoicaotuoi. org. vn /Du-an-Dau-tu-xay-dung-va-kinh-doanh-ha-tang-ki-thuat-Khu-Cong-nghiep-Song-May-tinh-Dong-Nai-Nguoi-dan-chua-dong-thuan-tai-sao/6198890.epi
(10) Nguồn : http://vietbao.vn/Xa-hoi/2008-Ha-Noi-ngung-dang-ky-xe-quan-Long-Bien-Hoang-Mai/10859115/157/
(11) Nguồn : http://sotuphap.thaibinh.gov.vn/ct/news/Lists/PhongChongTNXH/
(12) Nguồn : Nguyễn Gia Huy, Nâng cao quyền lực, năng lực, hiệu lực quản lí nhà nước – Nâng cao hiệu lực pháp luật, Nxb. Lao động, Hà Nội
Bài luận liên quan:
TỔNG ĐÀI LUẬT SƯ 1900 0191 – GIẢI ĐÁP PHÁP LUẬT TRỰC TUYẾN MIỄN PHÍ MỌI LÚC MỌI NƠI
Trong mọi trường hợp do tính cập nhật của văn bản biểu mẫu pháp luật và sự khác nhau của từng tình huống, việc tự áp dụng sẽ dẫn đến hậu quả không mong muốn.
Để được tư vấn hướng dẫn trực tiếp cho tất cả các vướng mắc, đưa ra lời khuyên pháp lý an toàn nhất, quý khách vui lòng liên hệ Luật sư – Tư vấn pháp luật qua điện thoại 24/7 (Miễn phí) số: 1900.0191 để gặp Luật sư, Chuyên viên tư vấn pháp luật.
Bộ phận tư vấn pháp luật – Công ty luật LVN
