Đã học về hàm thì chúng ta cần phải nắm rõ khái niệm tham chiếu và tham trị. Đây là 2 cách truyền tham số vào hàm khác nhau. Do đó, tùy mục đích mà chúng ta sẽ truyền tham số bằng tham trị hoặc tham chiếu. Trong bài học này, Lập trình không khó sẽ cùng bạn đi làm sáng tỏ 2 khái niệm này qua các bài tập thực hành nhé.
Lưu ý: Tham chiếu trong bài này là kiến thức của C++. Còn với ngôn ngữ C, nếu muốn truyền tham chiếu thì bạn cần đọc tham chiếu trong C sau khi học con trỏ.
Video hướng dẫn tham chiếu và tham trị
Source code trong video hướng dẫn về tham trị và tham chiếu:
| 0123456789101112131415161718192021222324252627282930313233343536 |
/ * truyền tham trị ( giá trị ) : pass by value truyền tham chiếu : pass by reference * / / * Viết hàm hoán vị 2 số * / #include voidSwap(intvà a, int và b ) { int tmp = a ; a=b; b=tmp; } voidincrement(intvà n ) { n + + ; } intmain(){ intfirst,second; printf(” nNhap first = “);scanf(” % d “,và first ) ; printf(” nNhap second = “);scanf(” % d “,và second ) ; printf(” nfirst = % d, second = % d “,first,second); increment(first); increment(second); Swap(first,second); printf(” nfirst = % d, second = % d “,first,second); } |
Kết quả chạy chương trình :
| 0123456789 | PS G : c_cources day_33 >. ValueVsReff. exeNhap first = 4Nhap second = 5first = 4, second = 5first = 5, second = 4 |
Làm rõ tham trị và tham chiếu
Bạn đọc cần đọc tích hợp cả tham chiếu và tham trị để thuận tiện phân biệt 2 khái niệm này, cũng như cách dùng và khi nào cần dùng .
Tham chiếu là gì?
- Khai báo hàm sử dụng tham số dưới dạng tham chiếu bằng cách thêm dấu
&vào trước tham số đó, Ví dụ:int f(int &x){}. - Khi một biến
ađược truyền vào lời gọi hàmf(int &x)làm tham số dưới dạng tham chiếu, thì biếnxcủa hàmf(int &x)và biếnathực chất là một. Do đó, nếu hàm mà thay đổi giá trị củaxtrong hàmf(int &x)này thì đồng nghĩa tại nơi gọi hàm biếnacũng bị thay đổi theo. - Nếu tham số là mảng hoặc chuỗi, thì tham số này được truyền theo tham chiếu.
Tham trị là gì?
- Chúng ta vẫn thường dùng hàm trong hầu hết các bài học trước và truyền tham số theo cách truyền theo tham trị. Ví dụ:
int f(int x){}. - Khi một biến
ađược truyền vào lời gọi hàmf(int x)làm tham số dưới dạng tham trị, thì biếnxcủa hàmf(int x)và biếnalà hai biến độc lập. Bởi vì khi tham số của hàmf(int x)là tham trị, hàm này sẽ tạo ra một biến mới và sao chép giá trị củaavào. Do đó, nếu hàm mà thay đổi giá trị củaxtrong hàmf(int x)này thì không tác động gì tới giá trị của biếna.
Ví dụ về tham chiếu và tham trị trong C++
Ở ví dụ này, chúng ta sẽ cùng nhau đi viết 1 hàm kiểu void nhận vào 1 biến số nguyên và thân hàm có nhiệm vụ tăng giá trị tham số đó lên 1 đơn vị.
Khi hàm của tất cả chúng ta nhận tham số dưới dạng tham trị :
| 012345678910111213141516 |
#include voidPassByValue ( intn){ n++;/ / Tăng n lên 1 đơn vị chức năng printf(” nDia chi cua n : % d “,và n ) ;/ / Lấy địa chỉ của biến } intmain(){ intvalue; printf(” nNhap value = “);scanf(” % d “,và value ) ; printf(” nDia chi cua n : % d “,và value ) ;/ / Lấy địa chỉ của biến printf(” nTruoc khi goi ham value = % d “,value); PassByValue(value); printf(” nSau khi goi ham value = % d “,value); } |
Kết quả chạy :
| 012345678910 | PS G : c_cources day_33 > g + +. ValueVsRef. cpp – o. ValueVsRefPS G : c_cources day_33 >. ValueVsRef. exeNhap value = 5Dia chi cua n : 6487580Truoc khi goi ham value = 5Dia chi cua n : 6487536Sau khi goi ham value = 5 |
Như bạn thấy, khi hàm được truyền theo tham trị thì :
- Giá trị của biến
valuetrong hàmmainkhông bị thay đổi. - Địa chỉ của
valuetrong hàmmainvà địa chỉ củantrong hàmPassByValuelà khác nhau.
Khi hàm của tất cả chúng ta nhận tham số dưới dạng tham chiếu :
| 012345678910111213141516 |
#include voidPassByReference(intvà n ) { / / Truyền theo tham chiếu n + + ;/ / Tăng n lên 1 đơn vị chức năng printf(” nDia chi cua n : % d “,và n ) ;/ / Lấy địa chỉ của biến } intmain(){ intvalue; printf(” nNhap value = “);scanf(” % d “,và value ) ; printf(” nDia chi cua n : % d “,và value ) ;/ / Lấy địa chỉ của biến printf(” nTruoc khi goi ham value = % d “,value); PassByReference(value); printf(” nSau khi goi ham value = % d “,value); } |
Kết quả chạy chương trình :
| 012345678910 | PS G : c_cources day_33 > g + +. ValueVsRef. cpp – o. ValueVsRefPS G : c_cources day_33 >. ValueVsRef. exeNhap value = 5Dia chi cua n : 6487580Truoc khi goi ham value = 5Dia chi cua n : 6487580
Sau khi goi ham value = 6 |
Như bạn thấy, khi hàm nhận tham số là tham chiếu thì :
- Giá trị của biến
valuetrong hàmmainbị thay đổi đúng theo cách biếnnbị thay đổi trong hàmPassByReference. - Địa chỉ của
valuetrong hàmmainvà địa chỉ củantrong hàmPassByReferencelà giống nhau => chúng cùng là 1 biến.
Kết luận về tham chiếu và tham trị trong C++
Qua bài học kinh nghiệm và những ví dụ mình đã trình diễn ở trên, mình có 1 số tóm tắt về tham chiếu và tham trị như sau :
- Dùng tham trị khi bạn không muốn giá trị của biến bị thay đổi.
- Dùng tham chiếu khi bạn muốn hàm thay đổi giá trị biến của bạn.
- Dùng tham chiếu sẽ tiết kiệm bộ nhớ hơn, vì nó không phải tạo ra 1 bản sao.
- Nếu bạn dùng tham chiếu, bạn cũng không muốn hàm thay đổi giá trị của bạn thì bạn cần thêm từ khóa
constvào tham số đó. Ví dụ:int f(const int &x). - Nếu tham số là mảng => truyền theo tham chiếu. Chúng ta sẽ tìm hiểu nó trong chương sau.
