Biểu ngữ treo tại trụ sở Thương Hội Quốc gia Mỹ phản đối việc trao cho phụ nữ quyền bầu cử .
Phân biệt giới tính hay kỳ thị giới tính (tiếng Anh: sexism), một thuật ngữ xuất hiện giữa thế kỷ 20,[1] là một dạng niềm tin hay thái độ cho rằng một giới tính là hạ đẳng, kém khả năng và kém giá trị hơn giới tính còn lại. Thuật ngữ này hầu như được dùng để ám chỉ sự thống trị của nam so với nữ. Cuộc đấu tranh chống lại sự phân biệt giới tính, mà trung tâm là phong trào nữ quyền diễn ra dưới nhiều hình thức đa dạng và không chỉ dành riêng cho nữ.
Phong trào chống phân biệt giới tính thường phê phán sự phân loại giới tính giữa những vai trò khác nhau trong xã hội, mái ấm gia đình, kinh doanh thương mại hay chính trị. Trong đó phái mạnh thường đảm nhiệm những việc làm về nghệ thuật và thẩm mỹ, kỹ nghệ, quân đội, trong khi phụ nữ đảm nhiệm việc nội trợ mái ấm gia đình và chăm nom trẻ nhỏ. trái lại, những người phê phán trào lưu này cho rằng : những đặc tính sinh học khác nhau giữa nam và nữ đã tạo nên vai trò đó, và việc ” cào bằng ” vai trò đặc trưng giữa 2 giới là phản khoa học và không khả thi ( ví dụ : phái mạnh có sức khỏe thể chất tốt hơn phái đẹp nên đương nhiên được ưu tiên trong những việc làm nặng nhọc hơn so với nữ, hoặc phái đẹp phải mang thai nên họ đương nhiên được ưu tiên hơn trong việc chăm nom thai sản ) .
Hiện nay tại hầu hết các quốc gia trên thế giới, phụ nữ có thu nhập trung bình thấp hơn nam giới bất chấp một số nỗ lực về pháp luật đã được đưa ra để thu hẹp khoảng cách này. Theo các nhà nữ quyền, phân biệt giới hiện nay phản ánh trên một số mặt sau: quyền bỏ phiếu, sự bình đẳng về chính trị, các ngôn ngữ phân biệt giới, bạo lực gia đình mà đối tượng thường là nữ, các văn hóa phẩm có tính phân biệt giới, sự thể hiện vai trò của phụ nữ trong khoa học…
Nhận thức giới[sửa|sửa mã nguồn]
Quan niệm truyền thống lịch sử về giới được hình thành ở những năm đầu của cuộc sống, với cả nam và nữ được khuôn mẫu với những nghề nghiệp nhất định. Hiện nay còn rất nhiều thử thách được đặt ra để xử lý yếu tố nhận thức giới tính, đặc biệt quan trọng là việc khuyến khích phụ nữ tham gia vào những nghề được coi là ” truyền thống lịch sử ” của nam, như kiến thiết xây dựng và kỹ thuật. Một bài phê bình của Khoa nghiên cứu và điều tra Khoa học Xã hội của Đại học London [ 2 ] Kết luận rằng việc đấu tranh với nhận thức giới ở tiến trình tiểu học là rất quan trọng, vì đây là quy trình tiến độ tăng trưởng đầu và diễn ra nhanh gọn. Nhiều giải pháp can thiệp được xem xét gồm có việc sử dụng những tác phẩm văn học hư cấu để đấu tranh với nhận thức giới và vai trò giới .
Địa vị pháp lý[sửa|sửa mã nguồn]
Đến tận năm 1875 phụ nữ mới được pháp lý Hoa Kỳ công nhận là những con người ( Minor v Happersett, 88 U.S. 162 ), [ 3 ] và phụ nữ không có quyền bỏ phiếu ở Mỹ cho tới năm 1920 [ 3 ] và ở Anh cho tới năm 1918 .
Trong những trường hợp nghiêm trọng về đấm đá bạo lực mái ấm gia đình, đàn ông thường chiếm số đông hung thủ. Phụ nữ thường có xu thế bị sát hại bởi người tình hơn là trường hợp ngược lại, bất kể ai là người kích động đấm đá bạo lực. Trong số người bị sát hại bởi người tình, thì có 3/4 là phụ nữ và 1/4 là phái mạnh : năm 1999 ở Mỹ có 1,218 nữ và 424 nam bị giết bởi người tình, bất kể ai là người khởi nguồn hành vi bao lực hay giới tính của đối tác chiến lược. [ 4 ] Con số này ở Mỹ năm 2005 là 1181 nữ và 329 nam. [ 5 ] [ 6 ]Trong một cuộc tìm hiểu của Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc ( UNICEF ), Xác Suất số phụ nữ tuổi từ 15-49 có tâm lý người chồng có quyền đánh vợ trong một vài thực trạng nhất định là : 90 % ở Jordan, 85.6 % ở Guinée, 85.4 % ở Zambia, 85 % ở Sierra Leone, 81.2 % ở Lào, và 81 % ở Ethiopia. [ 7 ]Trong một cuộc tìm hiểu với sự tham gia của 5.238 người trưởng thành ở Mỹ tương quan đến việc gật đầu thái độ về đấm đá bạo lực của người tình, những người được hỏi có khuynh hướng gật đầu việc phụ nữ đánh phái mạnh hơn là phái mạnh đánh phụ nữ. [ 8 ]
Một nghiên cứu và phân tích về tội phạm hiếp dâm phụ nữ cho rằng hành vi hiếp dâm có mục tiêu là để giải tỏa sự thù ghét với phụ nữ và tìm kiếm sự thú vị trong việc gây nên những chấn thương về tâm ý và sức khỏe thể chất cho phụ nữ nhiều hơn là những ham muốn về tình dục đơn thuần. Các nhà nữ quyền thì cho rằng hiếp dâm không phải là tác dụng của những cá thể bị yếu tố về bệnh lý mà bắt nguồn từ mạng lưới hệ thống sự thống trị của phái mạnh và từ những sự thực hành và niềm tin văn hóa truyền thống trong đó vật thể hóa và hạ thấp phụ nữ. [ 9 ] Mary Odem và Jody Clay-Warner, cùng Susan Brownwiller thì cho rằng những thái độ phân biệt giới bắt nguồn từ sự truyền bá một chuỗi những câu truyện tưởng tượng về hành vi hiếp dâm. [ 10 ] [ 11 ] Họ cho rằng trái ngược với những câu truyện này, những kẻ hiếp dâm thường lên kế hoạch hiếp dâm trước khi chọn đối tượng người tiêu dùng [ 9 ] và hành vi hiếp dâm trải qua quen biết là dạng thông dụng nhất, hơn là việc bị tiến công bởi người lạ. [ 12 ] [ 13 ] Odem cũng nhấn mạnh vấn đề rằng những câu truyện hiếp dâm như vậy đã góp thêm phần truyền bá những tư tưởng phân biệt giới cho rằng đàn ông không hề trấn áp bản năng tình dục. [ 9 ]
Nghĩa vụ quân sự chiến lược[sửa|sửa mã nguồn]
Rất nhiều vương quốc trên quốc tế buộc phái mạnh phải tham gia quân đội nhưng không vận dụng cho nữ. Tại nhiều nước, phái mạnh ở độ tuổi 18 phải ĐK nghĩa vụ và trách nhiệm quân sự chiến lược, còn phụ nữ không phải ĐK nghĩa vụ và trách nhiệm quân sự chiến lược và không có nghĩa vụ và trách nhiệm ship hàng quân đội trong trường hợp tuyển quân. Nghĩa vụ quân sự chiến lược bắt buộc nhiều lúc được nêu ra như thể một sự phân biệt đối xử so với phái mạnh .
Trong quá khứ, phụ nữ không được phép học cao. [ 14 ] Khi phụ nữ được gật đầu học những bậc giáo dục cao hơn, họ được khuyến khích học những chuyên ngành được coi là ” kém trí tuệ ” hơn. Những chuyên ngành về văn học tại những trường ĐH và cao đẳng ở Anh và Mỹ thực tiễn được kiến thiết xây dựng thành một nghành nghề dịch vụ nghiên cứu và điều tra được cho là tương thích với sự ” kém trí tuệ ” hơn của phụ nữ. [ 15 ] Gần đây thì số lượng phái đẹp theo học tại những bậc sau trung học là nhiều hơn phái mạnh theo số liệu của Trung tâm Giáo dục Quốc gia Hoa Kỳ. [ 16 ]Những điều tra và nghiên cứu cho thấy sự phân biệt vẫn tiếp nối cho tới ngày này : nghiên cứu và điều tra ở Mỹ Tóm lại học viên nam nhận được nhiều chú ý quan tâm và khen ngợi trong lớp học hơn. [ 17 ] Qua thời hạn, học viên nữ phát biểu ngày càng ít hơn trong những buổi học. [ 18 ] Nguyên nhân để lý giải cho việc học viên nam nhận được nhiều quan tâm hơn hoàn toàn có thể là do học viên nữ thường đạt điểm cao hơn học viên nam cho tới thời kỳ cuối trung học. Cũng có năng lực rằng học viên nam bị phân biệt đối xử bởi mạng lưới hệ thống trường học khi mà những học viên nữ ở một vài khu vực đạt được điểm cao hơn dù thực tiễn chỉ nhận được điểm tương tự hoặc thấp hơn học viên nam trong những bài kiểm tra tiêu chuẩn. [ 19 ]
Aristote nói: “Một phụ nữ quá mạnh mẽ hoặc quá thông minh là không thích hợp”.
Trong quá khứ, phụ nữ thường không được phép tham gia vào nhiều loại nghề nghiệp. Khi phụ nữ được phép tham gia vào các nghề mà trước đó chỉ dành cho nam giới thì họ gặp rất nhiều trở ngại; Elizabeth Blackwell, người phụ nữ đầu tiên nhận được bằng Y khoa ở Mỹ và Myra Bradwell, nữ luật sư đầu tiên, là những ví dụ.
Sự phân biệt đối xử về nghề nghiệp vẫn liên tục cho tới ngày này. Một nghiên cứu và điều tra của Đại học Cornell đưa ra giả thuyết rằng sự thiên vị về giới đã ảnh hưởng tác động tới những điều tra và nghiên cứu khoa học được xuất bản. Giả thuyết này cũng trùng hợp với một điều tra và nghiên cứu thực thi tại Đại học Toronto của Amber Budden. Dựa trên hiệu quả điều tra và nghiên cứu, khoảng chừng 10 % số tác giả nữ có tác phẩm được xuất bản bị che giấu về giới tính .Một số chuyên viên cho rằng cha mẹ có vai trò trong việc hình thành giá trị và nhận thức của trẻ nhỏ. Thực tế là những bé gái thường được nhờ giúp cha mẹ làm việc nhà trong khi những bé trai thường làm những việc làm có đặc thù kĩ thuật với cha, điều này có tác động ảnh hưởng tới hành vi và đôi khi không khuyến khích những bé gái triển khai những việc làm đó. Vì vậy những bé gái sẽ nghĩ mỗi giới nên có một vai trò và hành vi riêng. [ 20 ] [ 21 ] [ 22 ] [ 23 ] [ 24 ] [ 25 ] [ 26 ] [ 27 ]Một điều tra và nghiên cứu năm 2009 ở Mỹ về những [ [ Tổng giám đốc điều hành quản lý ( CEO ) chỉ ra rằng có nhiều phái mạnh đảm nhiệm vị trí giám đốc quản lý bị thừa cân hay béo phì hơn bình quân dân số phái mạnh, trong khi tác dụng ngược lại dành cho những CEO nữ và nghiên cứu và điều tra nêu lên rằng ” trong khi việc bị béo phì hạn chế thời cơ nghề nghiệp cho cả nam và nữ thì việc thừa cân chỉ ảnh hưởng tác động tới nữ giám đốc và – thậm chí còn hoàn toàn có thể có lợi cho những nam giám đốc “. [ 28 ]
Phân biệt giới và yếu tố tình dục[sửa|sửa mã nguồn]
Biểu hiện tình dục là một phần nhu cầu của con người. Tuy nhiên nhiều bề cạnh của tình dục được cho là đã đóng góp cho sự phân biệt giới. Trong cuộc cách mạng tình dục, đã có những sự thay đổi nhận thức về đạo đức và hành vi tình dục. Cách mạng tình dục được các nhà nữ quyền gọi là sự giải phóng tình dục vì có nhiều người cho rằng sự thay đổi này là nền tảng cho việc phụ nữ có nhiều lựa chọn tình dục như nam giới – với hy vọng xóa bỏ định kiến về trinh tiết trong xã hội phương Tây truyền thống.[cần dẫn nguồn]
Trong các xã hội phương Đông truyền thống như Trung Quốc, Nhật Bản… thì nam giới có quyền cưới “năm thê, bảy thiếp”, nhưng điều này không áp dụng cho nữ giới.[cần dẫn nguồn]
Một vài tranh luận thì cho rằng sự vật thể hóa tình dục là một dạng phân biệt giới. Một vài vương quốc như Na Uy hay Đan Mạch đã có luật cấm sự vật thể hóa tình dục trong quảng cáo. Hình thức khỏa thân không bị cấm nhưng người khỏa thân chỉ hoàn toàn có thể được sử dụng trong những quảng cáo tương thích với loại sản phẩm. Sol Olving, trưởng Diễn đàn Kreativt Na Uy, một hiệp hội những nhà quảng cáo số 1 của vương quốc này, lý giải : ” Bạn hoàn toàn có thể có một người khỏa thân quảng cáo sữa tắm hay kem dưỡng da, nhưng không phải là một phụ nữ mặc đồ lót nằm dài trên một chiếc xe hơi. ” [ 29 ]
Những nhà nữ quyền cấp tiến thì bảo lưu quan điểm rằng các sản phẩm có nội dung khiêu dâm góp phần vào sự phân biệt giới, khi nêu ra lập luận rằng các sản phẩm khiêu dâm thường phục vụ cho đối tượng là nam giới và các nữ diễn viên bị hạ thấp thành các vật thể phục vụ cho sự lạm dụng tình dục của nam giới.[cần dẫn nguồn]
Mại dâm là một hoạt động được thực hiện phần lớn bởi phụ nữ và các nhà nữ quyền cũng cho rằng mại dâm là một dạng thực hành của phân biệt giới, là hình thức bóc lột phụ nữ và là kết quả của một trật tự xã hội gia trưởng, vì vậy ở Thụy Điển, Na Uy và Iceland đã ra các bộ luật trong đó việc trả tiền cho hành vi tình dục là phạm pháp, nhưng điều này lại không áp dụng với người bán dâm (nghĩa là khách hàng là người phạm tội chứ không phải người bán dâm). Những nhà nữ quyền này cho rằng việc tìm kiếm thỏa mãn tình dục trong phụ nữ là không thích hợp và rằng phụ nữ tồn tại cho sự thỏa mãn tình dục của đàn ông đồng thời nêu lên quan điểm rằng đàn ông không thể kiềm chế dục vọng, các nhà nữ quyền cho rằng các yếu tố trên đã đặt nền tảng cho ý tưởng về mại dâm và biến nó trở thành một dạng thực hành phân biệt giới có tính bóc lột.[cần dẫn nguồn]
Phân biệt giới và khoảng cách thu nhập[sửa|sửa mã nguồn]
Phụ nữ ở hầu hết những vương quốc đều luôn có thu nhập thấp hơn phái mạnh, những nguyên do cho khoảng cách thu nhập này hiện vẫn là yếu tố gây tranh cãi. Tuy nhiên nhiều quan điểm cho rằng sự độc lạ về thu nhập này là do phái mạnh thường phải tiếp đón những việc làm có đặc thù nguy hại như kiến thiết xây dựng, khai mỏ hay những việc làm yên cầu nhiều chất xám như kỹ sư, nhà khoa học …
Vào thế kỷ 19 và thế kỷ 20, trong cùng một công việc thì phụ nữ được trả lương thấp hơn. Tại Mỹ, điều này thậm chí dẫn đến việc thông qua Đạo luật trả lương công bằng năm 1963. Tại thời điểm đó, phụ nữ chỉ nhận được 58 cent so với 1 dollar của một người đàn ông.[30]
Ngày nay ở Mỹ, phụ nữ có thu nhập bằng 75 % thu nhập của phái mạnh. [ 30 ] [ 31 ] Sự độc lạ về thu nhập giảm xuống khi những yếu tố như giờ làm và kinh nghiệm tay nghề bị trấn áp. Một điều tra và nghiên cứu phát hiện ra rằng trong khi phụ nữ chỉ giành được 69 cent so với 1 dollar phái mạnh nhận được 10 năm sau khi tốt nghiệp ĐH thì khi những yếu tố như kinh nghiệm tay nghề, giáo dục, giảng dạy và những yếu tố cá thể khác bị trấn áp thì phụ nữ hoàn toàn có thể nhận được 96 cent so với 1 dollar phái mạnh giành được 10 năm sau khi ra trường. [ 32 ] Những phụ nữ chưa kết hôn và chưa sinh hoàn toàn có thể giành được 15 tới 20 % cao hơn phái mạnh trong cùng một thực trạng, tùy thuộc vào những vùng khác nhau ở Mỹ. [ 33 ] [ 34 ]Phụ nữ cũng thường có xu thế ít tranh luận đòi tăng lương hơn, và khi họ đàm đạo đòi tăng lương, họ ít có thời cơ được phân phối hơn phái mạnh. [ 35 ]. David R. Hekman và những đồng sự chỉ ra rằng phụ nữ ít khi thỏa thuận hợp tác đòi tăng lương hơn do họ không có giá trị trong thị trường lao động bằng những người đàn ông da trắng. [ 36 ] Hekman trong một nghiên cứu và điều tra năm 2009 thấy rằng khi người mua xem những đoạn video có sự tham gia của những diễn viên là một người đàn ông da đen, một người phụ nữ da trắng và một người đàn ông da trắng đóng vai người bán hàng đang trợ giúp người mua, thì những người mua 19 % hài lòng hơn với người bán hàng là phái mạnh da trắng đồng thời cũng hài lòng hơn với sự thật sạch và cách bài trí của shop hơn khi người bán hàng là người đàn ông da trắng. Sự độc lạ vẫn rất rõ ràng mặc kệ việc ba diễn viên đều bộc lộ như nhau, đọc cùng một ngữ cảnh và đứng đúng vị trí với góc camera và ánh sáng hệt nhau. Thêm nữa, có tới 45 % người mua là phụ nữ và 41 % người mua là người da màu, điều này cho thấy thậm chí còn cả phụ nữ và những người mua thuộc nhóm người thiểu số vẫn chuộng đàn ông da trắng hơn. Trong điều tra và nghiên cứu thứ hai, họ chỉ ra rằng những bác sĩ nam da trắng được nhìn nhận là dễ tiếp xúc và có tài hơn những bác sĩ nữ hay những bác sĩ thuộc nhóm người thiểu số. Họ giải nghĩa điều này rằng những nhà tuyển dụng thường sẵn sàng chuẩn bị trả lương cao hơn cho những nhân viên cấp dưới nam da trắng bởi những nhà tuyển dụng thường theo xu thế của người mua và người mua thường thỏa mãn nhu cầu với những nhân viên cấp dưới nam người da trắng hơn. Họ cũng gợi ý rằng muôn xử lý yếu tố khoảng cách thu nhập không có nghĩa là phải trả thêm lương cho phụ nữ mà là phải biến hóa sự thiên vị của người mua. Bài báo này đã được đăng ở rất nhiều tờ báo lớn như The New York Times, [ 37 ] The Washington Post, [ 38 ] The Boston Globe, [ 39 ] và National Public Radio. [ 40 ] Các nhà nghiên cứu cũng cho rằng có lẽ rằng do phụ nữ kém cạnh tranh đối đầu hơn phái mạnh trong mắt người mua nên họ thường phải làm thêm, dành nhiều thời hạn hơn cho con và làm những việc làm vị thế thấp hơn. [ 41 ] [ 42 ]Nhà nghiên cứu và phân tích Warren Farrell thì lý giải thực tiễn nguyên do của khoảng cách thu nhập là do hầu hết những tai nạn đáng tiếc lao động nạn nhân đều là nam. Ví dụ tại Canada, tỉ lệ tai nạn đáng tiếc lao động tại công trường thi công của nam cao hơn 30 % so với nữ năm 2005 [ 43 ] và ở Mỹ 93 % số người bị chết tại công trường thi công lao động năm 2008 là nam. [ 44 ], những vương quốc đang nổi như Trung Quốc hàng năm cũng có rất nhiều tai nạn đáng tiếc lao động xảy ra mà nạn nhân đa phần là phái mạnh. Sự chênh lệch thu nhập này cũng được lý giải là do hầu hết những việc làm nặng yên cầu kĩ thuật cao như thiết kế xây dựng, khai mỏ, cơ khí và những ngành công nghiệp nặng khác đều được đảm nhiệm bởi phái mạnh .
