Miếng Ngon Hà Nội của Vũ Bằng được xếp ở khu sách văn học. Bánh Mì Thơm, Cà Phê Đắng cũng th, còn cuốn này không có một công thức nấu ăn nào (thực ra là có, món vịt hầm chanh muối, nhưng cực kì sơ lược) thì được xếp vào quầy sách nấu ăn. Nếu không có thói quen lượng quanh quầy này để lựa sách thì ít mà ngắm ảnh chụp mấy món ăn trông ngon lành thế nào, người đọc cũng không có cơ hội biết một cuốn sách hay như vậy.
So với những cuốn chuyên đề về ẩm thực từng được đọc, sách không quá đào sâu vào lịc
Miếng Ngon Hà Nội của Vũ Bằng được xếp ở khu sách văn học. Bánh Mì Thơm, Cà Phê Đắng cũng th, còn cuốn này không có một công thức nấu ăn nào (thực ra là có, món vịt hầm chanh muối, nhưng cực kì sơ lược) thì được xếp vào quầy sách nấu ăn. Nếu không có thói quen lượng quanh quầy này để lựa sách thì ít mà ngắm ảnh chụp mấy món ăn trông ngon lành thế nào, người đọc cũng không có cơ hội biết một cuốn sách hay như vậy.
So với những cuốn chuyên đề về ẩm thực từng được đọc, sách không quá đào sâu vào lịch sử, sự hình thành hay văn hóa trong ăn uống. Bằng từ ngữ bình dân, cách kể chuyển cũng rất bình dân, thiên về văn nói hơn văn viết; nhưng cực kì cuốn hút, vì ở đây, gia vị của văn chương nhiều hơn.
Hầu h ết mọi người đều có món ăn yêu thích, nhưng kỉ niệm gắn bó với nó gần như chẳng ai có cả. Như món ăn “tủ” về cả thưởng thức và tài nghệ vào bếp của tôi là chả giò, thì tôi củng chẳng nhớ từ khi nào mình giỏi làm món này, từ khi nào mình thích ăn món này, và khi ăn mình nhớ đến khung cảnh nào, con người nào sất. Chỉ có kí ức có chút cảm xúc nhưng hơi tiêu cực là hồi cấp 2 hay ra căn tin mua một xiên chả giò 2 cuốn giá 1 ngàn thì bị con nhỏ ngồi cạnh trấn lột hết 1 cuốn. Mà chả giò cũng dở, độn sắn quá nhiều làm mất độ giòn nên cuối cùng là cũng không đáng kể mấy.
Quay lại câu chuyện ẩm thực của khu Chợ Lớn, cái làm nên nét riêng của sách là cảm xúc trong từng bài viết. Không chỉ đơn thuần là nỗi nhớ khi không thể thưởng thức một món nào đó (không phải theo chiều không gian như trong Miếng Ngon Hà Nội, mà theo chiều thời gian khi nhiều món đã bị thất truyền, hoặc không thất truyền nhưng chẳng còn mấy ai muốn ăn như món cháo trong bữa cơm người Tiều), mà còn những câu chuyện đằng sau món ăn. Chuyện món dưa chải hầm ruột heo và sự hồn nhiên của trẻ con (“Mà thôi, nó tức giận là tui vui rồi. Ai biểu ba má nó đặt tên nó xấu chi”), các món bánh cưới của người Tiều và ý nghĩa, những truyền thuyết đằng sau chúng. Món cháo của ông, món lẩu của pà pá,… món gì cũng gắng với tác giả một kỉ niệm lớn nhỏ. Càng về sau sách, nỗi nhớ của tác giả lên hồn xưa của Chợ Lớn, với ông, ba, gia đình mình ngày càng nhiều hơn, khiến sách càng thêm sức nặng.
Sinh ra trong một gia đình sành ăn, là một cây bút chuyên viết về ẩm thực, hiện đang kinh doanh thực phẩm, thì không thể nghi ngờ khả năng phê bình ẩm thực của Minh Cúc. Cô thích đi ăn một món ở nhiều chỗ để tìm chỗ ăn ngon nhất (giống tôi cũng lùng sục các nhà sách khác nhau), và cũng không ngạc nhiên khi những chỗ ấy có thể là nhà hàng sang chảnh (món dim sum) hay những xe hàng bình thường (bột chiên, vịt nướng tiêu); cũng giống như nhân tài có thể đến từ bất cứ đâu vậy. Trong công cuộc đổi mới, nhiều chỗ ăn uống mất đi vì chủ quán qua đời không ai kế nghiệp, chuyển nghề (mà gần đây phong trào trả lại vỉa hè đang góp phần đẩy mạnh chuyện này), làm tác giả bồi hồi nhớ lại. Đó là chỗ cô và ba cô hay đi ăn, chỗ bán món nước yếm rùa trứ danh… “người xưa không còn, mà cảnh cũ nay cũng có còn đâu”.
Chợt nghĩ, tình yêu gia đình, yêu văn hóa bắt đầu từ thứ nhỏ nhoi, mà ẩm thực lại là thứ tưởng nhỏ nhưng lại không nhỏ. Nỗi nhớ món ăn rất mãnh liệt, không phải muốn là được ăn, nhưng nó vẫn cứ xuất hiện, khi có một hình ảnh nào đó gợi lại, hoặc đột ngột đến trong … bất kì hoàn cảnh, không gian, thời gian nào. Mà những món đó, phần nhiều không phải là cao lương mĩ vị gì cả.
Gia đình người đọc hiện cũng đã vơi nhiều những bữa cơm cùng nhau. Nhưng những kí ức về buổi cơm tối lúc 10h đêm (thậm chí 1 giờ sáng), những buổi sáng cùng ăn phở, ăn mì hoành thánh thì vẫn thế, thi thoảng lại chợt đến khi đang ăn một mình. Ba thì thích ăn đồ kho chay thập cẩm, ăn vơi nửa nồi cho thêm đậu hũ, đậu que vào đầy rồi kho tiếp, thành ra thành “nồi kho Thạch Sanh”. Mẹ thích ăn thịt luộc cuốn bánh tráng chấm mắm nêm, món quê xứ Quảng. Bà chị thích ăn pizza Magarhita và uống trà sữa bỏ bữa cơm.
Cả 3 món tôi đều không thích. Nhưng tôi thích và sẽ nhớ mãi niềm vui của người ăn, và của bản thân mình khi quan sát người mình yêu quý thưởng thức món ngon.
…more
