Nếu như đã từng vô tình nếm thử nước mắt trong khi khóc, bạn sẽ thấy chúng sẽ có vị mặn, vì thực chất chúng được tạo thành từ nước và một chút muối. Vậy còn yếu tố nào hình thành khác hay không? Bạn hãy cùng tìm hiểu nước mắt được làm bằng gì và tại sao chúng ta lại có nước mắt qua bài viết sau đây.
1. Thành phần của nước mắt và vai trò đối với sức khỏe
1.1. Nước mắt làm bằng gì?
Nước mắt được tạo ra trong tuyến lệ (ống dẫn nước mắt) ở góc ngoài của mí mắt. Các tuyến này chọn lọc một số thành phần từ huyết tương của bạn để sản xuất ra nước mắt. Các thành phần của nước mắt cơ bản bao gồm:
- Nước
- Chất điện giải (natri, kali, clorua, bicacbonat, magiê và canxi). Đây là những thành phần khiến vị của nước mắt mặn
- Protein (lysozyme, lactoferrin, lipocalin và IgA). Thành phần của nước mắt chỉ có khoảng 1/10 protein của huyết tương
- Lipid
- Mucins (dịch nhầy).
1.2. Vai trò của nước mắt
Nước mắt đóng vai trò quan trọng giúp chúng ta khỏe mạnh. Nước mắt giữ cho bề mặt nhãn cầu sạch sẽ, ẩm ướt và bảo vệ mắt khỏi bị hư hại. Mặc dù, trông có vẻ giống nước bình thường, nhưng nước mắt của chúng ta thực sự khá phức tạp. Nước mắt được tạo thành từ chất nhầy, nước và dầu – mỗi thành phần đều cần thiết đối với mắt.
- Chất nhầy: Bao phủ bề mặt của mắt, giúp kết dính lớp nước mắt với mắt. Nếu không có lớp chất nhầy lành mạnh, các đốm khô có thể hình thành trên giác mạc, cấu trúc trong suốt giống như mái vòm ở mặt trước của mắt.
- Nước: Thực sự giống một dung dịch muối có chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất quan trọng đối với chức năng bình thường của tế bào. Những chất dinh dưỡng này rất quan trọng để giữ cho lớp tế bào trên cùng của bề mặt mắt khỏe mạnh và biểu mô hoạt động bình thường.
- Dầu: Ngăn cản sự bay hơi của nước mắt. Một số người không tạo đủ dầu (đôi khi quá nhiều dầu), hoặc thành phần dầu không ổn định, sẽ khiến nước mắt bay hơi quá nhanh và dẫn đến khô mắt.
Nước mắt của tất cả chúng ta cũng chứa chất kháng sinh tự nhiên, được gọi là lysozyme – giúp chống lại vi trùng và vi rút, giữ cho mặt phẳng của mắt khỏe mạnh .Cuối cùng, vì giác mạc không có mạch máu, nên nước mắt cũng là phương tiện đi lại mang chất dinh dưỡng đến những tế bào tại đây .
2. Các loại nước mắt
2.1. Nước mắt phản xạ với chất kích thích
Khi mắt bị kích ứng, nước mắt sẽ được tiết ra theo phản xạ để rửa sạch các phần tử lạ, như hơi từ việc thái hành tây, nước hoa hay mùi thơm nồng nặc, hơi cay. Những giọt nước mắt này cũng có thể xuất hiện khi có ánh sáng chói và các kích thích nóng lên mắt, hoặc nóng lên lưỡi và miệng. Chúng cũng có liên quan đến nôn mửa, ho và ngáp. Nước mắt phản xạ được tiết ra với số lượng lớn hơn nhiều so với nước mắt cơ bản, nhưng cả hai đều có cùng mục đích là bảo vệ mắt.
2.2. Nước mắt cảm xúc
Những giọt nước mắt này gắn liền với nhiều cảm hứng, thường do căng thẳng mệt mỏi niềm tin, tức giận, đau khổ, chịu đựng uất ức hoặc đau đớn về thể xác. Không chỉ riêng những xúc cảm xấu đi, mọi người cũng khóc khi cực kỳ niềm hạnh phúc, ví dụ điển hình như khi xem hài và cười lớn. Rơi nước mắt do xúc cảm sẽ kèm theo đỏ mặt và nức nở giống như ho, thở ngắt quãng, nhiều lúc là co thắt hàng loạt phần trên khung hình, run bần bật .
Nước mắt cảm xúc có hàm lượng protein cao hơn nước mắt phản xạ do chất kích thích. Nước mắt rơi do xúc động được phát hiện có nhiều hormone hơn, bao gồm prolactin, hormone vỏ thượng thận và leucine enkephalin. Nhờ loại bỏ các hormone stress, khóc là một cách tốt khi chúng ta gặp nhiều căng thẳng. Nước mắt cảm xúc được tạo ra để ổn định tâm trạng nhanh nhất có thể, cùng với các phản ứng thể chất, chẳng hạn như nhịp tim tăng lên và thở chậm hơn.
2.3. Nước mắt khi ngủ
Khi bạn ngủ, những ống dẫn nước mắt ( tuyến lệ ) giảm bớt nước và protein vào nước mắt, nhưng tăng số lượng kháng bộc lộ có, đồng thời những tế bào chống nhiễm trùng cũng chuyển dời đến túi kết mạc .Mặc dù thường gặp hơn ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nhưng mọi người ở mọi lứa tuổi đều hoàn toàn có thể khóc khi ngủ. Những nguyên do hoàn toàn có thể gây ra tiếng khóc khi ngủ hoặc khi thức dậy gồm có :
- Ác mộng
- Cơn hoảng loạn khi ngủ
- Đau buồn trước sự mất mát
- Phiền muộn, trầm cảm
- Căng thẳng và lo lắng
- Đau mãn tính
- Dị ứng.
2.4. Nước mắt của người lớn tuổi
Đôi khi, các ống dẫn nước mắt của chúng ta không sản xuất đủ số lượng và / hoặc chất lượng nước mắt để giữ cho bề mặt của mắt được bôi trơn đầy đủ. Tình trạng này được gọi là khô mắt và ảnh hưởng đến rất nhiều người, đặc biệt là phụ nữ mãn kinh do thay đổi hormone. Nguy cơ mắc bệnh khô mắt tăng lên khi tuổi cao. Khi già đi, bạn thường tiết ra ít nước mắt hơn, tuyến lệ cũng giảm thêm các protein vào nước mắt.
3. Những sự thật thú vị về nước mắt
- Chảy nước mắt có thể là dấu hiệu của hội chứng khô mắt
Hội chứng khô mắt là một tình trạng phổ biến, xảy ra khi lượng không đủ nước mắt để bôi trơn mắt, gây cảm giác rát hoặc cộm mắt. Mặc dù nghe có vẻ kỳ quặc, nhưng khô mắt cũng thường gây chảy nước mắt, như một phản ứng đối với sự khó chịu.
- Bạn không cần lo mình sẽ cạn nước mắt
Theo Học viện Nhãn khoa Hoa Kỳ, con người tiết khoảng chừng 56 – 113 lít nước mắt mỗi năm. Mặc dù việc sản xuất nước mắt hoàn toàn có thể chậm lại do một số ít yếu tố nhất định, ví dụ điển hình như sức khỏe thể chất và tuổi tác, nhưng bạn thực sự không hề cạn nước mắt .
- Nước mắt chảy xuống mũi và cổ họng
Mắt và mũi của bạn được liên kết với nhau. Khi tuyến lệ tiết ra nước mắt, chúng sẽ chảy xuống qua xương mũi và vào sau mũi, sau đó xuống cổ họng. Khi bạn khóc, nước mắt hòa với chất nhầy trong mũi. Đó là nguyên do khiến bạn cũng chảy nước mũi khi khóc .
- Nước mắt cá sấu là có thật
Thuật ngữ “ nước mắt cá sấu ” được sử dụng để diễn đạt ai đó đang vờ vịt khóc. Cụm từ này bắt nguồn từ lịch sử một thời rằng cá sấu khóc khi ăn thịt người. Theo một điều tra và nghiên cứu năm 2007, cá sấu thực sự hoàn toàn có thể khóc khi chúng ăn, nhưng vẫn chưa rõ nguyên do của những giọt nước mắt này .
- Trẻ sơ sinh không tiết ra nước mắt khi khóc
Nguyên nhân là bởi tuyến lệ của trẻ chưa phát triển đầy đủ. Bé có thể khóc không ra nước mắt trong tháng đầu tiên chào đời. Một số trẻ cũng có các ống dẫn nước mắt bị tắc. Trong những trường hợp này, bé chỉ có thể tiết ra nước mắt ở một bên, hoặc thậm chí là không bên nào.
- Động vật có rơi nước mắt, nhưng không liên quan gì đến cảm xúc
Động vật tiết ra nước mắt để bôi trơn và bảo vệ mắt. Mặc dù chúng hoàn toàn có thể rơi nước mắt khi phản ứng với chất kích thích và tổn thương, nhưng không tương quan đến xúc cảm như con người .
- Phụ nữ khóc nhiều hơn đàn ông
Mặc dù không biết chính xác tại sao, nhưng việc này có thể liên quan đến nam giới có ống dẫn nước mắt nhỏ hơn. Bên cạnh đó, những giọt nước mắt xúc động có chứa prolactin, một loại hormone thúc đẩy sản xuất sữa mẹ. Phụ nữ có lượng prolactin nhiều hơn 60% so với nam giới.
Tóm lại, nước mắt là một chất thiết yếu do khung hình tạo ra để bảo vệ mắt và thị lực khỏe mạnh. Nước mắt cũng có những mục tiêu khác như phản ứng với kích thích bên ngoài hoặc bộc lộ một cảm hứng nhất định. Nếu bạn đang gặp bất kể yếu tố nào về nước mắt hoặc cảm thấy mình bị khô mắt, hãy đến cơ sở y tế chuyên khoa để được nhìn nhận .
Chăm sóc sức khỏe mắt là một phần quan trọng của sức khỏe nói chung. Để phát hiện sớm nguy cơ mắc các bệnh lý về mắt thì bạn cần được thăm khám chẩn đoán các vấn đề về mắt từ sớm, tránh để bệnh tiến triển lâu ngày, dễ dẫn đến những biến chứng đáng tiếc, đặc biệt sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cũng như đời sống của người bệnh.
Chuyên khoa Mắt tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là những cơ sở y tế đạt chuẩn quốc tế có chức năng thăm khám và điều trị nhiều bệnh lý, trong đó có chuyên khoa Mắt với chất lượng toàn diện về cả chuyên môn và dịch vụ y tế. Nếu có nhu cầu thăm khám, Quý khách hàng có thể trực tiếp đến Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc thăm khám hoặc đặt lịch hẹn trực tuyến.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
Nguồn tham khảo: kellylaser.com, verywellhealth.com, healthline.com
