Nội chiến Trung Quốc hay Quốc-Cộng nội chiến (giản thể: 国共内战; phồn thể: 國共內戰; bính âm: guógòng nèizhàn; nghĩa đen: “Nội chiến giữa Quốc dân Đảng và Cộng sản Đảng“), kéo dài từ tháng 4 năm 1927 đến tháng 5 năm 1950, là một cuộc nội chiến tại Trung Quốc đại lục (với chính quyền khi đó là Trung Hoa Dân Quốc), giữa hai đảng phái là Trung Quốc Quốc dân Đảng và Đảng Cộng sản Trung Quốc. Sau thời kỳ hợp tác ban đầu, do những bất đồng, xung đột, bất hòa và mâu thuẫn sâu sắc về quan niệm phát triển kinh tế – xã hội và phương thức cai trị cũng như triết học; những người thân Cộng sản trong Quốc dân Đảng cùng nhiều thành viên cũ thuộc phe cánh tả của Quốc dân Đảng dần tách ra và hình thành một phe cánh chính trị trong nội bộ Quốc dân Đảng. Cuộc chiến này bắt đầu năm 1927, sau cuộc Bắc phạt, khi phái chống cộng và cánh hữu của Quốc dân Đảng do Tổng tư lệnh Tưởng Giới Thạch dẫn đầu đã thanh trừng và thảm sát hàng loạt những người thân Cộng sản và cánh tả của Quốc dân Đảng, và tuyên bố từ bỏ liên minh với Đảng Cộng sản do những bất đồng sâu sắc đại diện cho sự chia rẽ ý thức hệ. Những người thân Cộng sản và cánh tả còn sống sót của Trung Quốc Quốc dân Đảng tuyên bố rằng Tưởng Giới Thạch đã phản bội cách mạng và họ sẽ tách ra để liên minh Đảng Cộng sản Trung Quốc cũ (vốn đã đi từ bỏ liên minh với cánh hữu Quốc dân Đảng) mà thành một Đảng Cộng sản Trung Quốc lớn hơn để chống lại Quốc dân Đảng của bảo thủ và cánh hữu.
Quốc dân Đảng được phương Tây ủng hộ và Đảng Cộng sản được Liên Xô ủng hộ. [ 4 ] Cuộc nội chiến bị gián đoạn do cuộc Chiến tranh Trung – Nhật, với việc xây dựng liên minh kháng chiến Trung Quốc chống sự xâm lược của Nhật, cho tới khi quân Nhật bị Đồng Minh ( trong đó có Trung Quốc ) vượt mặt vào tháng 8 năm 1945, kết thúc Thế chiến thứ hai, và nội chiến Trung Quốc lần 2 liên tục vào năm 1946 .Sau 3 năm cuộc chiến tranh, cuộc chiến tranh đã chấm hết không chính thức. Đảng Cộng sản do Mao Trạch Đông chỉ huy, nhờ sự ủng hộ của đa phần người dân, chủ trương hài hòa và hợp lý cùng sự yếu kém của Quốc dân đảng nên đã giành thắng lợi, họ trấn áp Trung Hoa đại lục ( gồm có cả hòn đảo Hải Nam ), xây dựng nên Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc. Còn Trung Quốc Quốc dân Đảng do Tưởng Giới Thạch chỉ huy thất bại, chỉ còn nắm giữ những chủ quyền lãnh thổ là hòn đảo Đài Loan, quần đảo Bành Hồ, và nhiều hòn đảo bên ngoài Phúc Kiến, đồng thời chính quyền sở tại Nước Trung Hoa Dân Quốc từng trấn áp đại lục trở thành chính quyền sở tại Đài Loan như hiện tại .
Cho đến ngày nay, chưa có một hiệp định đình chiến nào đã được hai bên ký kết dù hai bên đã có quan hệ kinh tế chặt chẽ. Chính phủ Trung Quốc và Đài Loan đều duy trì lập trường rằng họ là chính phủ hợp pháp của toàn bộ Trung Hoa và tiếp tục đấu tranh trên phương diện ngoại giao. Tính đến năm 2017 cuộc chiến vẫn còn duy trì trên phương diện ngoại giao-chính trị-tư tưởng-văn hóa và kinh tế nhưng không hề có các xung đột quân sự-an ninh nào.
Xét về quân số kêu gọi, đây cũng là cuộc cuộc chiến tranh quy mô lớn thứ 2 trong lịch sử dân tộc, và có rất nhiều điểm giống với cuộc Nội chiến Hoa Kỳ ( 1861 – 1865 ). Bản thân nhiều nhà sử gia đã nói rằng cuộc nội chiến Trung Quốc là ” phiên bản sao chép ” của nội chiến Hoa Kỳ. [ 5 ]
Các tài liệu chính thức và sử liệu giáo khoa của Đảng Cộng sản Trung Quốc và chính quyền Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa gọi cuộc chiến là Chiến tranh Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (tiếng Trung: 中国人民解放战争), gọi tắt là Chiến tranh Giải phóng, hoặc Nội chiến Cách mạng lần thứ 3 (tiếng Trung: 第三次国内革命战争). Còn tài liệu tương đương của Trung Hoa Quốc dân đảng và chính quyền Trung Hoa Dân quốc thì coi đây là cuộc nổi loạn của “phỉ quân” Trung Hoa Cộng sản đảng chống lại Nhà nước và chính phủ trung ương, nên gọi là Kham loạn chiến tranh (tiếng Trung: 戡乱战争) (chiến tranh bình loạn) hoặc Chiến tranh kháng Cộng. Sách báo người Hoa hải ngoại thường gọi là Nội chiến Quốc – Cộng. Cộng đồng quốc tế gọi chung là Nội chiến Trung Quốc (Chinese Civil War). Một ít sử gia Đài Loan gom chung thời kỳ này và gọi là “Chiến tranh kháng Nhật – Cộng”.
Các tập đoàn lớn lãnh chúa quân phiệt Trung Quốc chính ( 1925 ) – những vùng màu hồngNhà Thanh, triều đại phong kiến sau cuối tại Nước Trung Hoa, sụp đổ năm 1911. [ 5 ] Trung Quốc rơi vào vòng trấn áp của 1 số ít lãnh chúa quân phiệt lớn nhỏ, gọi là thời kỳ quân phiệt. Để vượt mặt những quân phiệt này, vốn nắm quyền trấn áp hầu hết miền Hoa Bắc và Hoa Nam, lực lượng phản đế và lực lượng vương quốc thuộc Quốc dân đảng do Tôn Trung Sơn chỉ huy, thực thi tìm kiếm trợ giúp từ quốc tế. Tuy nhiên những nỗ lực tìm kiếm ủng hộ từ những vương quốc dân chủ phương Tây của Tôn Trung Sơn thất bại, và tới năm 1921 ông quay sang Liên Xô. Liên Xô vì nguyên do chính trị, theo đuổi chủ trương tương hỗ cả Tôn Trung Sơn lẫn đảng Cộng sản Trung Quốc mới xây dựng. Như vậy cuộc đấu tranh giành quyền lực tối cao giữa Quốc dân đảng và Đảng Cộng sản Trung Quốc khởi đầu .Năm 1923, Tôn Trung Sơn và đại diện thay mặt Liên Xô là Adolph Joffe ra thông cáo chung tại Thượng Hải, theo đó Liên Xô hứa sẽ trợ giúp để thống nhất Trung Quốc. [ 6 ] Bản thông cáo này là lời công bố hợp tác giữa Quốc tế III, Trung Quốc Quốc dân Đảng và Đảng Cộng sản Trung Quốc. [ 6 ] Thành viên Quốc tế thứ ba là Mikhail Borodin tới Trung Quốc năm 1923 để tương hỗ cho việc tái tổ chức triển khai và củng cố Quốc dân đảng, theo quy mô Đảng Cộng sản Liên Xô. Đảng Cộng sản Trung Quốc link với Quốc dân đảng và xây dựng Mặt trận thống nhất Trung Quốc lần thứ nhất. [ 3 ]Năm 1923, Tôn Dật Tiên điều Tưởng Giới Thạch, một trong những phụ tá của mình từ thời Đồng minh hội, đến Moskva trong vài tháng để điều tra và nghiên cứu quân sự chiến lược và chính trị. [ 7 ] Tới năm 1924, Tưởng trở thành hiệu trưởng trường quân sự chiến lược Hoàng Phố, và nổi lên với tư cách người tiếp sau Tôn Dật Tiên lãnh đạo Quốc dân đảng. [ 7 ]Phía Liên Xô phân phối phần đông tài liệu nghiên cứu và điều tra, tổ chức triển khai và trang thiết bị, gồm có đạn dược cho học viện chuyên nghành. [ 7 ] Liên Xô cũng giúp đào tạo và giảng dạy kỹ thuật hoạt động quần chúng. Với sự trợ giúp này, Tôn Dật Tiên đã hoàn toàn có thể thiết kế xây dựng nên một ” lực lượng của đảng ” trung thành với chủ, mà ông định sử dụng để đánh bại quân đội của những lãnh chúa quân phiệt. Đảng Cộng sản Trung Quốc cũng có người trong học viện chuyên nghành, nhiều người trở thành giảng viên trong trường, kể cả Chu Ân Lai, với vai trò giảng viên chính trị. [ 8 ]Thành viên đảng Cộng sản cũng được phép gia nhập Quốc dân đảng sau khi xét duyệt. [ 6 ] Bản thân đảng Cộng sản khi ấy cũng còn nhỏ yếu, chỉ có 300 thành viên vào năm 1922 và 1.500 thành viên năm 1925, [ 9 ] trong khi Quốc dân đảng năm 1923 đã có 50.000 thành viên [ 9 ] .
Chiến tranh Bắc phạt ( 1926 – 1928 ) và Quốc-Cộng phân liệt[sửa|sửa mã nguồn]
Chỉ vài tháng sau khi Tôn Dật Tiên chết năm 1925, Tưởng Giới Thạch, với vai trò tổng chỉ huy Quân đội cách mạng vương quốc, thực thi cuộc Bắc phạt. [ 9 ] Tuy vậy, tới năm 1926, Quốc dân đảng đã phân hóa thành phái tả và phái hữu. [ 9 ] Những người Cộng sản trong hàng ngũ Quốc dân đảng cũng tăng trưởng mạnh. Tới tháng 3 năm 1926, biến cố tàu Trung Sơn xảy ra, Tưởng đã kịp thời phá vỡ thủ đoạn bắt cóc mình, và áp đặt lệnh cấm thành viên đảng Cộng sản giữ những vị trí chỉ huy trong Quốc dân đảng .
Quân chính phủ Quốc dân đảng bắt giữ nghi phạm Cộng sản .Đầu năm 1927, sự tranh chấp Quốc Cộng dẫn tới sự phân liệt trong hàng ngũ cách mạng. Đảng Cộng sản và nhóm cánh tả của Quốc dân đảng quyết định hành động chuyển Thành Phố Hà Nội chính phủ nước nhà Quốc dân từ Quảng Châu Trung Quốc về Vũ Hán, nơi đảng Cộng sản có ảnh hưởng tác động mạnh. [ 9 ] Nhưng Tưởng Giới Thạch và viên tướng-quân phiệt Lý Tông Nhân, người vượt mặt lãnh chúa quân phiệt Tôn Truyền Phương, lại muốn chuyển về Giang Tây. Phe cánh tả bác bỏ đề xuất kiến nghị của Tưởng Giới Thạch, còn Tưởng lên án phe cánh tả ” phản bội Chủ nghĩa Tam dân ” của Tôn Dật Tiên khi nhận mệnh lệnh từ Quốc tế Cộng sản. Theo Mao Trạch Đông, sự khoan dung của Tưởng Giới Thạch so với những người cộng sản trong Quốc dân đảng giảm đi khi quyền lực tối cao của Tưởng Giới Thạch ngày càng tăng. [ 10 ]Ngày 7 tháng 4, Tưởng và một số ít chỉ huy Quốc dân Đảng họp, và đưa ra quan điểm những hoạt động giải trí của Đảng Cộng sản làm rối loạn xã hội và kinh tế tài chính, và cần phải ngưng lại để cuộc cách mạng vương quốc hoàn toàn có thể liên tục tiến triển. Kết quả của cuộc họp này là ngày 12 tháng 4, Tưởng Giới Thạch quay ra giải quyết và xử lý những người Cộng sản tại Thượng Hải. Quốc dân Đảng triển khai thanh trừng khỏi hàng ngũ của mình những thành viên cánh tả, và hàng trăm đảng viên Cộng sản bị bắt giữ hay bị hành quyết. [ 11 ]Công nhân, người lao động phản đối can đảm và mạnh mẽ chủ trương của Tưởng. Nhưng Tưởng Giới Thạch không dám sử dụng binh sĩ đàn áp công nhân, sợ danh không thuận sẽ xảy ra binh biến. Bởi, binh lính luôn coi công nhân là bè bạn cùng một liên minh. Nhiều chỉ huy những đơn vị chức năng đã tỏ ra ngần ngừ, khước từ nhận lệnh đàn áp. Do đó, Tưởng Giới Thạch đã triệu tập Đỗ Nguyệt Sanh, Hoàng Kim Vinh, Trương Tiêu Lâm – 3 đầu lĩnh của Thanh Bang hội đến thành phố cấp huyện Cửu Giang họp kín, bàn mưu ” mượn đao giết người “. Tưởng nhờ ba ông trùm đưa quân bang hội đi đàn áp công nhân, người biểu tình thay cho quân đội. Lấy danh nghĩa hội đồng, Đỗ Nguyệt Sênh đã tuyển mộ và vũ trang cho gần 3.000 tên vô lại của Thanh Bang. Đạo quân này được Đỗ Nguyệt Sanh khoác cho những cái tên mỹ miều và ôn hòa là ” Thương Hội Công nhân Thượng Hải ” và ” Hiệp hội đồng tiến Nước Trung Hoa “. Đêm 11/4/1927, mượn danh nghĩa hai tổ chức triển khai này, Đỗ Nguyệt Sanh đã mời ủy viên trưởng Tổng công hội Thượng Hải Uông Thọ Hòa đến tư dinh dự tiệc bàn việc hợp tác. Giữa buổi tiệc, Đỗ viện cớ ra ngoài. Thích khách do Đỗ sắp xếp sẵn thừa cơ đã lẻn vào hạ sát Uông Thọ Hòa ngay tại bàn tiệc. Đúng 1 giờ sáng ngày 12/4/1927, 3.000 tên Thanh Bang, mỗi tên được Đỗ phát cho 10 đồng bạc trắng, mặc đồng phục quần short, áo xanh cộc tay, trên vai có khắc tín hiệu chữ ” công ” tỏa đi những nơi hàng loạt tập kích những đội tự vệ của công nhân. Trời vừa sáng, lấy cớ ” công nhân xung đột nội bộ, gây mất trị an “, Tưởng Giới Thạch đã xua quân đội đi giải giới vũ khí cả hai bên. Thực tế, quân đội được lệnh lập hàng rào ngăn hai bên tiến công và chống trả nhau, tách hai phe giang hồ và công nhân, sau đó lập hiên chạy bảo vệ cho bọn Thanh Bang rút lui bảo đảm an toàn. Kết quả là 2.700 công nhân vũ trang bị tước vũ khí, 120 người chết, 180 người khác bị thương ngay sau đêm đụng độ tiên phong. Đến khi trời tối, ngữ cảnh cũ lại lặp lại … Hơn 3 tháng sau đó, Thượng Hải luôn rối loạn bởi hàng trăm vụ tập kích khác của Thanh Bang nhằm mục đích hủy hoại lực lượng công nhân tự vệ. Phong trào công nhân Thượng Hải bị dìm vào bể máu và suy yếu, không còn đủ sức ngáng trở hay phản đối những chủ trương của Tưởng. [ 12 ]Sự kiện này được gọi tên là ” chính biến Thượng Hải “, ” biến cố ngày 12 tháng 4 “, hay là ” cuộc thảm sát Thượng Hải “. [ 13 ] Cuộc thảm sát đào sâu thêm hố chia cắt Tưởng và phe Vũ Hán của Uông Tinh Vệ. Đảng Cộng sản định tổ chức triển khai giành chính quyền sở tại tại một số ít thành phố lớn như Nam Dương, Trường Sa, Sán Đầu, và Quảng Châu Trung Quốc. Đảng viên Cộng sản, cùng với nông dân và thợ mỏ tại Hồ Nam dưới sự chỉ huy của Mao [ 14 ] triển khai một cuộc nổi dậy, nhưng thất bại. [ 14 ] Tại Trung Quốc khi đó sống sót ba TP. hà Nội, Hà Nội Thủ Đô được quốc tế công nhận tại Bắc Kinh, [ 15 ] Phe Cộng sản và phe phái tả thuộc Quốc dân đảng đóng thủ đô hà nội tại Vũ Hán, [ 16 ] và phe phái hữu Quốc dân đảng đóng đô tại Nam Kinh, thành phố này sẽ liên tục đóng vai trò Hà Nội Thủ Đô của Quốc dân đảng trong suốt một thập kỷ sau đó. [ 15 ]Đảng Cộng sản Trung Quốc nay bị trục xuất khỏi Vũ Hán bởi liên minh của mình là phe phái tả Quốc dân đảng, nhóm này đến lượt mình lại bị Tưởng Giới Thạch lật đổ. Quốc dân đảng tiếp đó liên tục triển khai cuộc cuộc chiến tranh bắc phạt diệt lực lượng quân phiệt và đánh chiếm được Bắc Kinh vào tháng 6 năm 1928. [ 17 ] Tiếp đó, phần đông miền đông Trung Quốc dần rơi vào tay chính quyền sở tại Nam Kinh, và chính quyền sở tại Quốc dân đảng tại Nam Kinh nhận được sự thừa nhận từ hội đồng quốc tế như cơ quan chính phủ hợp hiến duy nhất tại Trung Quốc. Quốc dân đảng công bố nguyên tắc ba tiến trình cách mạng, tương thích với cương lĩnh của Tôn Dật Tiên : thống nhất vũ trang, tu dưỡng chính trị, và dân chủ theo hiến pháp. [ 18 ]
Nội chiến lần thứ nhất[sửa|sửa mã nguồn]
Lực lượng Đảng Cộng sản Trung Quốc thực thi cuộc Vạn lý trường chinh phá vây về phía bắcNgày 12 tháng 4 năm 1927, Tưởng Giới Thạch đứng đầu phái hữu trong Quốc dân đảng Trung Quốc đã triển khai chính biến Thượng Hải, tàn sát và thanh trừng những người cộng sản và thân cộng, khởi đầu cho những hoạt động giải trí chống Cộng công khai minh bạch tại nhiều địa phương khác. Ngày 19 tháng 4 năm 1927, cơ quan chính phủ do Tưởng đứng đầu được xây dựng tại Nam Kinh. Đến tháng 7 năm 1927, Tưởng đã nắm được hàng loạt chính quyền sở tại, cuộc chiến tranh Bắc phạt chấm hết .Trước tình hình đó, những người Cộng sản Trung Quốc rút lui về vùng nông thôn hoạt động giải trí bí hiểm, chuẩn bị sẵn sàng cho nổi dậy, mở màn bằng cuộc khởi nghĩa Nam Xương ngày 1 tháng 8 năm 1927 và một số ít thành phố khác tại Hoa nam. [ 19 ] Họ hợp sức với dư đảng của những lực lượng khởi nghĩa nông dân, thiết lập quyền trấn áp tại nhiều nơi ở miền nam Trung Quốc. [ 19 ] Tại Quảng Châu Trung Quốc, họ giành được chính quyền sở tại trong vòng 3 ngày, và thiết lập Xô-viết Quảng Châu Trung Quốc. [ 19 ]Lực lượng Quốc dân đảng thực thi đàn áp cuộc nổi dậy, [ 19 ] khởi đầu cuộc nội chiến lê dài 10 năm tại Trung Quốc, cho tới khi Tưởng bị ép trong cuộc binh biến Tây An phải xây dựng mặt trận thống nhất Trung Quốc chống lại lực lượng xâm lược Nhật Bản. Sau khi những cuộc khởi nghĩa này thất bại, Đảng Cộng sản Trung Quốc chủ trương lấy nông thôn làm địa thế căn cứ hoạt động giải trí, phát động nông dân nổi dậy, xây dựng chính quyền sở tại Xô viết, Hồng quân công nông, thực thi cải cách ruộng đấtNăm 1930, trong nội bộ Quốc dân đảng nổ ra cuộc Chiến tranh Cafe Trung Nguyên, do Phùng Ngọc Tường, Diêm Tích Sơn, và Uông Tinh Vệ thực thi vì bất mãn với Tưởng. Cuộc xung đột này sau này đã hướng Tưởng tới tiềm năng nhổ tận gốc những địa thế căn cứ của Đảng Cộng sản bằng những cuộc vây hãm truy quét. Tổng cộng Quốc dân đảng triển khai 5 chiến dịch [ 20 ], trong đó chiến dịch thứ nhất và thứ hai thất bại, chiến dịch thứ ba phải bãi bỏ do biến cố Lư Câu Kiều. Chiến dịch thứ tư ( 1932 – 1933 ) thu được 1 số ít hiệu quả bắt đầu, nhưng lực lượng của Tưởng cũng bị tổn thất nặng khi họ định đánh thọc sâu vào TT địa thế căn cứ của Mao gọi là Trung Hoa Xô-viết Cộng hòa quốc. Trong những chiến dịch này, quân Quốc dân đảng thường nhanh gọn đánh thọc sâu vào những khu vực do Đảng Cộng sản Trung Quốc trấn áp, nhưng cũng thuận tiện bị lọt thỏm trong miền thôn quê to lớn, và không đủ lực để củng cố những vùng mà họ chiếm được .Cuối năm 1933, Tưởng thực thi chiến dịch vây quét lần thứ năm, lần này vây hãm một cách có mạng lưới hệ thống khu xô-viết Giang Tây với mạng lưới hệ thống đồn bốt và lô cốt. [ 21 ] Không như những chiến dịch trước, trong đó họ chỉ sử dụng một mũi thọc sâu duy nhất, lần này quân Quốc dân đảng nhẫn nại kiến thiết xây dựng mạng lưới hệ thống đồn bốt vây hãm khu vực địa thế căn cứ của Đảng Cộng sản, cắt đứt đường tiếp tế và lương thực tới những địa thế căn cứ này. [ 21 ]
Một lãnh tụ Đảng Cộng sản diễn thuyết trước những người còn sống sót của cuộc Trường chinhTháng 10 năm 1934, Hồng quân công nông do Đảng Cộng sản Trung Quốc chỉ huy phải triển khai cuộc Vạn lý trường chinh, phá vòng vây của quân đội Quốc dân đảng, rút khỏi căn cứ địa, tiến lên phía bắc. Hồng quân Trung Hoa tính hướng rút lui xuyên qua những đồn bốt được canh giữ bởi lực lượng lãnh chúa quân phiệt liên minh với Tưởng, chứ không qua hướng được bảo vệ bởi quân chính phủ Quốc dân để rút khỏi Giang Tây. Lực lượng quân phiệt không hào hứng chặn đánh Hồng quân vì sợ hao mòn lực lượng của họ, và không nhiệt tình truy kích. Thêm vào đó, quân Quốc dân đảng còn đang vướng vây hãm và hủy hoại Hồng quân do Trương Quốc Đào chỉ huy, là cánh quân lớn hơn nhiều lực lượng của Mao. Cuộc Trường chinh vĩ đại của Hồng quân lê dài suốt một năm, theo Mao ước tính, vượt qua chừng 12.500 km ( 25.000 dặm Trung Quốc ), và nổi danh với tên gọi cuộc Vạn lý trường chinh. [ 22 ] Cuộc Trường chinh chấm hết khi lực lượng chính của Mao đến được Thiểm Tây .Cánh quân của Trương Quốc Đào đi theo một hướng khác về phía tây-bắc, và bị lực lượng của Tưởng cũng như của những lãnh chúa quân phiệt người Hồi giáo, là đảng họ Mã, hủy hoại gần như trọn vẹn. Dọc đường, Hồng quân Trung Quốc tịch thu gia tài và vũ khí của những lãnh chúa và địa chủ địa phương, đồng thời tuyển mộ nông dân và bần nông vào hàng ngũ của mình, củng cố mối liên hệ với quần chúng nhân dân. Trong tổng số khoảng chừng 90.000 – 100.000 người tham gia cuộc Trường chinh khởi đầu từ vùng địa thế căn cứ Cộng hòa Xô-viết Trung Quốc, chỉ có chừng 7.000 – 8.000 đến được Thiểm Tây. [ 23 ] Lực lượng tàn quân của Trương Quốc Đào sau cuối cũng tới được Thiểm Tây nhập vào với lực lượng của Mao ; nhưng với lực lượng gần như bị hủy hoại trọn vẹn, Trương Quốc Đào dù là một trong những lãnh tụ sáng lập ra đảng Cộng sản Trung Quốc, cũng không hề tranh chấp được quyền chỉ huy với Mao. Về cơ bản, cuộc rút lui này khiến Mao trở thành lãnh tụ duy nhất của đảng Cộng sản Trung Quốc, được chính thức xác nhận tại Hội nghị Tuân Nghĩa ( Quý Châu ) tháng 1 năm 1935 .Tháng 7 năm 1937, giới quân phiệt Nhật Bản phát động cuộc cuộc chiến tranh quy mô nhằm mục đích thôn tính hàng loạt Trung Quốc. Đảng Cộng sản và Quốc dân đảng đình chỉ nội chiến, hợp tác thành lập Mặt trận dân tộc bản địa thống nhất chống Nhật. Giai đoạn 1 của cuộc nội chiến chấm hết .
Chiến tranh Trung Nhật ( 1937 – 1945 )[sửa|sửa mã nguồn]
Trong khi Đế quốc Nhật thực thi lấn chiếm và biến Mãn Châu quốc làm thuộc địa, thì Tưởng Giới Thạch vẫn không chịu link với Đảng Cộng sản để chống Nhật, vì coi Cộng sản là mối nguy còn lớn hơn. Ngày 12 tháng 12 năm 1936, một số ít sĩ quan Quốc dân đảng, đứng đầu là Trương Học Lương triển khai binh biến, bắt giữ Tưởng và buộc ông phải cam kết hòa hoãn với Đảng Cộng sản. Sự kiện này được biết đến với tên gọi Sự biến Tây An. [ 24 ] Cả hai phía Quốc Cộng sau đó ngưng những hoạt động giải trí quân sự chiến lược để xây dựng Mặt trận thống nhất Trung Quốc đệ Nhị, tập trung chuyên sâu vào chống quân địch chung là đế quốc Nhật. [ 24 ] Năm 1937, Nhật Bản cho máy bay ném bom những thành phố tại Trung Quốc, đồng thời tung những đạo quân tinh luyện đánh chiếm miền bắc và miền duyên hải Trung Quốc .Việc Quốc dân-Cộng sản liên minh chỉ sống sót trên danh nghĩa. [ 25 ] Đảng Cộng sản thực thi cuộc chiến tranh du kích chống Nhật, nhưng tránh giao chiến lớn do lực lượng của họ quá rất ít, đồng thời họ cũng đánh lui những cuộc tiến công mình của Quốc dân đảng. Sự hợp tác Quốc-Cộng trong thời hạn này chỉ ở mức tối thiểu. [ 25 ] Ngay trong Mặt trận thống nhất Trung Quốc, cả Quốc dân đảng lẫn đảng Cộng sản đều tìm cách chiếm lợi thế những chủ quyền lãnh thổ không nằm trong tay quân Nhật. [ 25 ] Tình hình trở nên xấu đi vào cuối năm 1940, đầu năm 1941 khi Đảng Cộng sản và Quốc dân đảng có xung đột lớn. Tháng 12 năm 1940, Tưởng Giới Thạch ra yêu sách Tân Tứ quân của Đảng Cộng sản phải rời những tỉnh An Huy và Giang Tô. Do phải chịu sức ép nặng nề, những chỉ huy Tân Tứ quân phải đồng ý chấp thuận. Năm 1941 lại xảy ra ” sự kiện Tân Tứ quân “, hai phía Quốc Cộng xung đột khiến cho vài ngàn quân thuộc Đảng Cộng sản bỏ mạng. [ 26 ] Sự kiện này lưu lại sự chấm hết mặt trận thống nhất chống Nhật. [ 26 ] Nhìn chung, sự xây dựng mặt trận có lợi cho phía đảng Cộng sản Trung Quốc. Nhờ kế hoạch quân sự chiến lược hài hòa và hợp lý, lực lượng của đảng Cộng sản Trung Quốc ngày càng được lan rộng ra và uy tín trong nhân dân được nâng cao, trong khi phía Quốc dân đảng thì ngược lại. Năm 1944, quân Nhật mở chiến dịch tiến công lớn ở đầu cuối, chiến dịch Ichi-Go, đánh thiệt hại nặng nề quân Quốc dân đảng. [ 27 ]
Nội chiến lần thứ 2[sửa|sửa mã nguồn]
Tương quan lực lượng sau cuộc chiến tranh Trung-Nhật[sửa|sửa mã nguồn]
Sau cuộc chiến tranh Trung-Nhật, tương quan lực lượng vẫn nghiêng nhiều về phía Quốc dân đảng. Quân đội của Quốc dân đảng đông tới 5,7 triệu người, gấp 6 lần quân số của Đảng Cộng sản. Quốc dân đảng trấn áp hầu hết những thành phố lớn và TT công nghiệp của quốc gia, họ cũng được trang bị một lượng lớn vũ khí văn minh cho Anh, Mỹ cung ứng trong thời kỳ chống Nhật .Tuy vậy, so với quy trình tiến độ 1931 – 1937, tình thế đã trở nên thuận tiện hơn cho phía Đảng Cộng sản Trung Quốc. Lực lượng nòng cốt của họ tăng lên 900.000 quân, còn lực lượng dân quân tăng lên 2 triệu người. Vùng trấn áp của họ nay gồm 19 khu, chiếm tới 1/4 chủ quyền lãnh thổ Trung Quốc và 1/3 dân số – gồm nhiều thành phố và thị xã quan trọng. Hơn thế nữa, Liên Xô trao lại toàn bố số vũ khí thu được từ quân Nhật cho Đảng Cộng sản. Khi Liên Xô rút đi, Đảng Cộng sản Trung Quốc cũng biết tận dụng thời cơ, tiếp quản vùng Đông Bắc Trung Quốc trước khi quân Quốc dân đảng kéo tới. [ 28 ] Tháng 3 năm 1946, dù Tưởng Giới Thạch đã nhiều lần yêu cầu, Hồng quân Liên Xô dưới sự chỉ huy của tướng Malinovsky trì hoãn rút quân khỏi Mãn Châu và ngầm thông tin với Hồng quân Trung Quốc tiến vào tiếp quản vùng này vì Stalin muốn Mao trấn áp được tối thiểu là vùng phía Bắc của Mãn Châu trước khi quân Liên Xô triệt thoái trọn vẹn khỏi đây, [ 29 ] dẫn đến cuộc cuộc chiến tranh tổng lực nhằm mục đích trấn áp vùng Đông Bắc. Điều kiện này rất là thuận tiện cho Đảng Cộng sản Trung Quốc, dẫn đến những biến hóa trong nội bộ ban chỉ huy đảng Cộng sản : phe cứng rắn và chủ trương sử dụng vũ lực dần chiếm lợi thế, áp đảo phe chủ trương hoà hoãn. [ 28 ]Mặc dù tướng Marshall công bố ông không có vật chứng cho thấy Hồng quân Trung Quốc được Liên Xô tương hỗ, [ 30 ] Hồng quân Trung Quốc vẫn nắm được một lượng lớn vũ khí do quân Nhật bỏ lại, gồm cả vũ khí hạng nặng như xe tăng. Tuy nhiên chỉ đến khi một số lớn binh lính Quốc dân đảng đầu hàng và chạy sang hàng ngũ Cộng sản thì Hồng quân Trung Quốc mới hoàn toàn có thể quản lý và vận hành được số vũ khí này. [ 31 ]Dù yếu thế hơn về mặt vũ khí trang bị, con bài chủ chốt của đảng Cộng sản là chủ trương cải cách ruộng đất. Đảng Cộng sản liên tục triển khai chủ trương này ở vùng nông thôn, những nông dân cùng khổ và không có ruộng đất thấy rằng nếu họ chiến đấu cho Đảng Cộng sản, họ sẽ giành được ruộng đất từ tay giới địa chủ. [ 32 ] Chính sách này khiến cho Đảng Cộng sản Trung Quốc có được sự ủng hộ của giới nông dân và nguồn nhân lực hùng hậu để sử dụng trong chiến đấu cũng như vận tải đường bộ tiếp tế, dù trước đó có bị tổn thất nặng nề trong những chiến dịch quân sự chiến lược chống Nhật. Ví dụ, trong chiến dịch Hoài Hải họ đã hoàn toàn có thể kêu gọi tới 5.430.000 nông dân Giao hàng vận tải đường bộ, giúp họ chiến đấu chống lại quân chính quy Quốc dân đảng. [ 33 ]Về phía Quốc dân đảng, sau khi cuộc chiến tranh kháng Nhật kết thúc, quân đội Tưởng Giới Thạch có trong tay hơn 5,7 triệu quân, đông gấp 6 lần đối phương, thêm vào đó là có nhiều trang bị văn minh do người Mỹ viện trợ trong Thế chiến. Tưởng Giới Thạch nhanh gọn chuyển quân đến những khu vực mới giải phóng khỏi tay quân Nhật để ngăn ngừa Đảng Cộng sản đảm nhiệm đầu hàng từ tay quân Nhật. [ 28 ] Hoa Kỳ thực thi không vận, chuyển nhiều đơn vị chức năng quân Quốc dân đảng từ miền Cafe Trung Nguyên đến miền Đông Bắc ( Mãn Châu ). Hoa Kỳ cũng tương hỗ đáng kể cho Quốc dân đảng, với hơn 5 vạn Thủy quân lục chiến được gửi tới để canh giữ những vị trí kế hoạch, 10 vạn binh lính Hoa Kỳ được đưa tới Sơn Đông. Hoa Kỳ giúp huấn luyện và đào tạo và trang bị cho hơn nửa triệu quân Quốc dân đảng, và vận chuyển quân Quốc dân đảng tới những vùng giải phóng và vây hãm những khu địa thế căn cứ của Hồng quân. [ 28 ] Hoa Kỳ viện trợ cho Quốc dân đảng số lượng vũ khí thặng dư, trị giá hàng tỷ USD, và cho vay hàng tỷ USD khác để Quốc dân đảng sử dụng mua vũ khí trang thiết bị quân sự chiến lược. [ 34 ] Chỉ trong vòng chưa đầy hai năm sau khi cuộc chiến tranh Trung Nhật chấm hết, Quốc dân đảng đã nhận 4.43 tỷ USD từ Hoa Kỳ, hầu hết trong số đó là viện trợ quân sự chiến lược. [ 28 ]Với danh nghĩa ” đảm nhiệm quân Nhật đầu hàng “, những nhóm tư bản trong chính quyền sở tại Quốc dân đảng chiếm hầu hết những nhà băng, nhà máy sản xuất, cơ sở thương mại trước kia bị Nhật chiếm. [ 28 ] Họ cũng tăng cường chiến binh, tích trữ vật tư cuộc chiến tranh, chuẩn bị sẵn sàng cho đại chiến sắp tới với Đảng Cộng sản. Những hành vi sẵn sàng chuẩn bị vội vã và khắc nghiệt đó khiến cho đời sống dân chúng trở nên khó khăn vất vả, tỷ suất thất nghiệp tăng cao, tới 37,5 % tại Thượng Hải. [ 28 ] Nạn lạm phát kinh tế và giá lương thực thực phẩm tăng vọt. Các cải cách của Quốc dân đảng cũng thất bại bởi nạn tham nhũng, những quan chức Quốc dân đảng thường không chăm sóc đến đời sống nhân dân địa phương, và thường ủng hộ giới địa chủ trong việc đánh thuế. Sự khó khăn vất vả và bất bình đẳng về kinh tế tài chính khiến Quốc dân đảng đánh mất sự ủng hộ của dân chúng. Phần lớn người dân, nhất là ở nông thôn, chuẩn bị sẵn sàng ủng hộ Mao Trạch Đông, không ít người đã tương hỗ lương thực hoặc gia nhập quân đội của Mao Trạch Đông để chống lại Quốc dân đảng .Năm 1947, Quốc dân đảng phát hành một luật đạo buộc toàn bộ đàn ông có năng lực chiến đấu trong vùng họ trấn áp đều cũng phải Giao hàng trong quân đội. Các viên sĩ quan tham nhũng thường bán cho lái buôn phần gạo được phân phối cho đơn vị chức năng của mình, gần 1/5 số lính mới đã chết vì đói ngay trong thời hạn giảng dạy. Do bị đối xử tồi tệ, gần 50% số lính mới đã trốn ra khỏi những trại đào tạo và giảng dạy, niềm tin chiến đấu của binh sĩ cũng xuống thấp .Những yếu tố này khiến Quốc dân đảng dần đần đi đến chỗ thất bại, dù bắt đầu họ có lợi thế áp đảo cả về quân số lẫn trang bị .
Đàm phán đổ vỡ, hai bên quay lại với cuộc chiến tranh tổng lực. Giai đoạn này trong tài liệu Đảng Cộng sản Trung Quốc gọi là ” Chiến tranh giải phóng “, còn theo tài liệu của Quốc dân Đảng lại gọi là ” cuộc chiến tranh chống Cộng “. Ngày 20 tháng 7 năm 1946, Tưởng Giới Thạch đứng đầu cơ quan chính phủ Trung Hoa Dân quốc lại phát động cuộc chiến tranh, kêu gọi 113 lữ đoàn với khoảng chừng 1,6 triệu quân đánh vào những địa thế căn cứ của Đảng Cộng sản .Từ tháng 7 năm 1946 đến tháng 6 năm 1947, Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc do Đảng Cộng sản chỉ huy thực thi kế hoạch dùng nông dân chiêu dụ được nhờ cải cách ruộng đất để phòng ngự thụ động, thu góp vũ trang để lại từ quân Nhật Bản, dựa vào những thành viên đầu hàng được huấn luyện và đào tạo tốt của Quốc dân Đảng để tinh chỉnh và điều khiển, sau đó chuyển sang phản công, đánh chiếm những vùng do Quốc dân đảng trấn áp. Do biết điểm yếu về số lượng cũng như trang bị của mình, họ tránh mũi nhọn quân Quốc dân đảng, thực thi tiêu thổ để bảo toàn lực lượng, đồng thời tích cực đánh tiêu tốn quân Quốc dân đảng. Chiến thuật này tỏ ra hữu hiệu : sau một năm, cán cân lực lượng trở nên thuận tiện hơn cho Hồng quân Trung Quốc. Tổng cộng họ hủy hoại 1,12 triệu quân Quốc dân đảng, và tăng trưởng lực lượng của mình lên đến 2 triệu người. [ 28 ]
Tháng 3 năm 1947, quân Quốc dân đảng giành được một thắng lợi có ý nghĩa tượng trưng khi họ đánh chiếm được Thành Phố Hà Nội Diên An của đảng Cộng sản. [ 35 ] Nhưng chẳng bao lâu sau đó, Hồng quân Trung Quốc phản công. Ngày 30 tháng 6 năm 1947, Hồng quân vượt sông Hoàng Hà và tiến đánh khu vực Đại Biệt Sơn, tái lập vùng giải phóng Tập Đoàn Cafe Trung Nguyên. Tiếp đó, Hồng quân ở khu vực Đông Bắc, Bắc và Đông Trung Quốc cũng khởi đầu phản công. [ 28 ] Sự bạc nhược của quân đội Tưởng Giới Thạch đã lộ ra nhanh gọn, lực lượng của ông ta phải liên tục rút lui, nhiều người lính Quốc dân đảng tận dụng sự hỗn loạn đã đào ngũ, vứt lại vũ khí cho đối phương .Tới cuối năm 1948, Hồng quân Trung Quốc đã chiếm được những thành phố lớn ở miền bắc là Thẩm Dương và Trường Xuân cũng như trấn áp được vùng đông bắc, sau nhiều nỗ lực và thất bại nhằm mục đích giành lấy những đô thị, với chiến dịch Liêu-Thẩm ( gọi tắt Liêu Ninh-Thẩm Dương ). [ 36 ] Đạo quân Tân nhất quân, được coi là đạo quân tinh nhuệ nhất nhất của Quốc dân đảng, phải đầu hàng sau khi Hồng quân Trung Hoa triển khai cuộc vây hãm Trường Xuân lê dài 6 tháng. Trước đó, quân Quốc dân đảng bị vây hãm đã tận thu lương thực khiến cho 15 vạn thường dân tại đây chết vì nạn đói. [ 37 ] Việc những đơn vị chức năng lớn quân Quốc dân đảng bị bắt khiến Hồng quân chiếm được xe tăng, pháo hạng nặng và những khí tài khác thiết yếu cho những chiến dịch tiến công phía nam Vạn lý trường thành .Tới tháng 4 năm 1948, thành phố Lạc Dương thất thủ, khiến quân Quốc dân đảng bị cắt rời khỏi Tây An. [ 38 ] Sau một trận kịch chiến, Hồng quân chiếm được Tế Nam và tỉnh Sơn Đông ngày 24 tháng 10 năm 1948. Với chiến dịch Hoài Hải cuối năm 1948, đầu năm 1949, quân Cộng sản chiếm được vùng trung-đông Nước Trung Hoa. [ 36 ] Kết quả những chiến dịch này quyết định hành động cục diện cuộc nội chiến. [ 36 ] Tiếp đó, Hồng quân Trung Quốc thực thi chiến dịch Bình Tân, chiếm được miền bắc Trung Quốc sau 64 ngày, kể từ ngày 21 tháng 11 năm 1948, cho tới ngày 31 tháng 1 năm 1949. [ 39 ] Trong chiến dịch này, Hồng quân bị tổn thất nặng khi đánh chiếm Trương Gia Khẩu, Thiên Tân cùng với những cảng và đồn quân tại Dagu và Bắc Kinh. [ 39 ] Hồng quân Trung Hoa đưa 89 vạn quân từ vùng đông bắc để đánh lại khoảng chừng 60 vạn quân Quốc dân đảng. [ 38 ] Chỉ riêng trong trận Trương Gia Khẩu, Hồng quân đã phải chịu tới 4 vạn thương vong, nhưng họ cũng tàn phá, làm bị thương và bắt làm tù binh khoảng chừng 52 vạn quân Quốc dân đảng. [ 39 ]Tháng 1 năm 1949, Hồng quân Trung Quốc chiếm được Bắc Kinh, kinh đô hình tượng của Đế chế Nước Trung Hoa và tổ chức triển khai duyệt binh. Một nhà quan sát người Mỹ tại đó nhận ra phần đông những thiết bị quân sự chiến lược hạng nặng trong cuộc duyệt binh như xe tăng, xe jeep … là loại sản phẩm của Mỹ. Đây là những vũ khí mà trước đó Mỹ viện trợ cho quân đội Tưởng Giới Thạch, nhưng khi tháo chạy họ đã vứt bỏ lại và Hồng quân Trung Quốc đã tịch thu được .
Sau ba chiến dịch Liêu-Thẩm, Hoài-Hải và Bình-Tân, Hồng quân đã tiêu diệt 144 sư đoàn quân chính quy và 29 sư đoàn không chính quy của Quốc dân đảng, gồm cả 1,54 triệu quân thiện chiến. Đòn đánh này trên thực tế đã bẻ gãy xương sống của quân đội Quốc dân đảng, khiến họ không vực dậy được.[28]
Ngày 21 tháng 4, lực lượng Hồng quân Trung Quốc vượt sông Trường Giang. Ngày 23 tháng 4, họ chiếm Nam Kinh, TP. hà Nội của Quốc dân đảng. [ 22 ] Lá cờ đỏ được cắm trên Phủ Tổng thống, tuyên cáo sự thống trị của Quốc dân đảng trong suốt 22 năm đã cáo chung .Trong phần nhiều những trường hợp, vùng nông thôn xung quanh thành thị đã nằm dưới tầm tác động ảnh hưởng của Hồng quân Trung Quốc từ rất lâu trước đó, tạo điều kiện kèm theo cho họ tiến công một cách thuận tiện. Ngày 14 tháng 5, Dã chiến quân thứ 4 từ một nơi cách Vũ Hán hơn 100 km về phía đông cũng đã vượt Trường Giang tiến về chiếm Vũ Hán vào ngày 17. Ngày 12 tháng 5 Quân giải phóng khởi đầu tiến công Thượng Hải. Đến ngày 27, Thượng Hải trọn vẹn giải phóng. Tướng Quốc dân đảng Thương Ân Bá cùng 5 vạn tàn quân tháo chạy, hơn 15 vạn quân Quốc dân đảng bị hủy hoại, đầu hàng hoặc bị bắt .
Sau ngày 1 tháng 7, Ban chấp hành đảng cộng sản Trung Quốc do Chu Ân Lai đứng đầu, Bành Chân, Nhiếp Vinh Trăn, Lâm Bá Cứ, Lý Duy Hán… làm Phó chủ nhiệm đã đề ra 3 nội dung trong lễ thành lập nước: một là Lễ thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và chính phủ nhân dân Trung ương; hai là, lễ duyệt binh của Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc; và ba là, hoạt động diễu hành của quần chúng nhân dân. Ngày 1 tháng 10 năm 1949 là ngày lễ tuyên bố mở ra thời đại mới ở Trung Quốc. 30 vạn người dân đã tập hợp tại Quảng trường Thiên An Môn, mang cờ hoa, đèn rực rỡ đủ màu sắc. 3 giờ chiều, Chủ tịch Mao Trạch Đông cùng các lãnh đạo chủ yếu bước lên lễ đài trên lầu thành Thiên An Môn. Mao Trạch Đông nghiêm trang tuyên bố: “Nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, chính phủ nhân dân Trung ương thành lập! Từ nay, nhân dân Trung Quốc đã vùng lên!”. Trong âm thanh của bài Quốc ca “Nghĩa dũng quân tiến hành khúc”, lá cờ đỏ năm sao từ từ kéo lên đỉnh cột cờ, 54 khẩu pháo nhất tề bắn 28 loạt, tuyên cáo sự ra đời của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
Quân Giải phóng phát huy thắng lợi, liên tục truy quét tàn quân Quốc dân đảng còn tản mác, thống nhất tổng thể những vùng chủ quyền lãnh thổ còn lại, đồng thời truy quét những lực lượng thổ phỉ và phản cách mạng khác. Tới cuối năm 1949, Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc đã truy quét gần hết tàn quân Quốc dân đảng ở miền Nam Nước Trung Hoa, chỉ còn Tây Tạng là chưa bị động đến. Chính quyền Quốc dân đảng dần rút khỏi Nam Kinh ngày 23 tháng 4 đến Quảng Châu Trung Quốc cho tới 15 tháng 10, rồi Trùng Khánh cho tới 25 tháng 11, và Thủ Đô trước khi rút về Đài Loan ngày 10 tháng 12 .Thêm vào đó, Liên Xô cũng tương hỗ cho cuộc nổi dậy Tân Cương xây dựng Cộng hòa Đông Turkestan đệ Nhị, nhằm mục đích chống lại Quốc dân đảng, từ 1944 – 1949, vì Mông Cổ có tranh chấp biên giới với Cộng hòa Trung Quốc. nhà nước Trung Quốc ( của Quốc dân đảng ) điều một trung đoàn kỵ binh Hồi giáo Trung Quốc, trung đoàn 14 Tungan, tiến công những vị trí của Mông Cổ và Liên Xô dọc trên biên giới trong biến cố Pei-ta-shan. [ 40 ] [ 41 ]
Thành lập Cộng hòa Nhân dân Nước Trung Hoa, Quốc dân đảng tháo chạy ra Đài Loan[sửa|sửa mã nguồn]
Ngày 1 tháng 10 năm 1949, Mao Trạch Đông công bố xây dựng Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc, Hà Nội Thủ Đô là Bắc Bình, nay đổi là Bắc Kinh. Tưởng và khoảng chừng 2 triệu người thuộc phe Quốc dân đảng chạy khỏi Đại lục tới hòn đảo Đài Loan. [ 42 ] Tại Đại lục chỉ còn vài ổ kháng cự rời rạc, đáng kể nhất là tại Tứ Xuyên, ( cuộc kháng cự này cũng nhanh gọn chấm hết sau khi Thủ Đô thất thủ tháng 12 năm 1949 ) và ở vùng cực nam Trung Quốc .Đảng Cộng sản Trung Quốc định đánh chiếm hòn đảo Kim Môn từ tay Quốc dân đảng, nhưng trận Kim Môn diễn ra với thắng lợi thuộc về Quốc dân đảng, chặn lại đà tiến công của Hồng quân về Đài Loan. [ 43 ] Tới tháng 12 năm 1949, Tưởng công bố Đài Bắc, là TP. hà Nội trong thời điểm tạm thời, và liên tục coi chính quyền sở tại của mình là cơ quan chính phủ hợp pháp duy nhất tại Trung Quốc .Dù thất bại trong cuộc đổ xô lên Kim Môn, Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc cũng thành công xuất sắc trong chiến dịch đổ xô lên chiếm hòn đảo Hải Nam tháng 4 năm 1950, quần đảo Vạn Sơn ngoài khơi Quảng Đông ( tháng 5 – tháng 8 năm 1950 ) và hòn đảo Chu San ngoài khơi Chiết Giang ( tháng 5 năm 1950 ), [ 44 ] nội chiến Quốc-Cộng coi như chấm hết .
Nguyên nhân thắng lợi của Đảng Cộng sản[sửa|sửa mã nguồn]
Quốc dân đảng khởi đầu đại chiến với lợi thế áp đảo tổng lực :
- Về địa vị và tính chính thống, Quốc dân đảng có biểu tượng Tôn Trung Sơn trong tay, là người được coi là quốc phụ của nước Trung Quốc mới. Tôn Trung Sơn đã lãnh đạo cách mạng Tân Hợi lật đổ triều đình Mãn Thanh, chấm dứt chế độ phong kiến hàng ngàn năm và khai sinh chính thể cộng hòa đầu tiên trong lịch sử Trung Hoa, giảm bớt sự bức hiếp từ các quốc gia phương Tây trong đàm phán và thương lượng (còn Đảng Cộng sản Trung Quốc thì vốn tách ra từ Quốc dân đảng vào năm 1927, đầu thập niên 1930 thì họ vẫn chưa có gì nổi bật giữa hàng chục phe phái đang hỗn chiến ở Trung Quốc khi đó). Trung Hoa Dân Quốc khi ấy cũng là chính phủ duy nhất được cộng đồng quốc tế công nhận (trong khi nhà nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa mãi đến năm 1949 mới được thành lập).
- Được Liên Xô và Mỹ giúp đỡ và viện trợ hàng tỷ USD để chống Nhật trong Thế chiến 2, cùng với nguồn tài chính dồi dào từ các thế lực tài phiệt và gia tộc tỷ phú hùng mạnh nhiều đời, quân đội Quốc dân đảng chiếm ưu thế lớn về trang bị và hỏa lực so với quân đội của Đảng Cộng sản. Được ủy nhiệm giải giáp quân Nhật, Quốc dân quân cũng chiếm được phần lớn chiến lợi phẩm của Nhật và sau đó còn được Mỹ giao lại phần lớn quân nhu vũ khí của Nhật.
- Quân đội Quốc dân đảng với sự góp quân của nhiều lực lượng quân phiệt, là quân đội thường trực đông thứ hai trên thế giới. Sau chiến tranh Trung-Nhật, mặc dù bị tổn thất đáng kể do chống lại các đơn vị thiện chiến của Nhật, tương quan lực lượng vẫn nghiêng rất nhiều về phía Quốc dân đảng. Quân đội Tưởng Giới Thạch vẫn còn trong tay hơn 5,7 triệu quân, đông gấp 6 lần số quân của Đảng Cộng sản. Trong tay họ còn có nhiều trang bị hiện đại của Liên Xô, Mỹ, Nhật từ Thế chiến 2.
- Năm 1945, Quốc dân đảng kiểm soát hầu hết các thành phố và các khu công nghiệp của Trung Quốc, nên có khả năng tuyển quân và sản xuất vũ khí đạn dược vượt xa so với Đảng Cộng sản.
Với những lợi thế áp đảo này, về kim chỉ nan, Quốc dân đảng sẽ nhanh gọn giành thắng lợi. Nhưng trong trong thực tiễn, chiến cuộc càng lê dài thì tình thế càng chuyển sang có lợi cho phía Đảng Cộng sản Trung Quốc, và ở đầu cuối thì Quốc dân đảng thất bại. Có nhiều nguyên do dẫn tới tác dụng này, gồm những nguyên do chính như sau :
Chính sách hài hòa và hợp lý của Đảng Cộng sản[sửa|sửa mã nguồn]
Đảng Cộng sản thi hành chủ trương cải cách ruộng đất ở vùng nông thôn, những nông dân cùng khổ và không có ruộng đất thấy rằng nếu họ chiến đấu cho Đảng Cộng sản, họ sẽ giành được ruộng đất từ tay giới địa chủ. [ 32 ] Chính sách này khiến cho Đảng Cộng sản Trung Quốc có được sự ủng hộ của nông dân và nguồn nhân lực hùng hậu để sử dụng trong chiến đấu cũng như vận tải đường bộ tiếp tế, dù trước đó có bị tổn thất nặng nề trong những chiến dịch quân sự chiến lược chống Nhật. Ví dụ, trong chiến dịch Hoài Hải họ đã hoàn toàn có thể kêu gọi tới 5.430.000 nông dân Giao hàng vận tải đường bộ, giúp họ chiến đấu chống lại quân chính quy Quốc dân đảng. [ 33 ] Phần lớn người dân, nhất là ở nông thôn, chuẩn bị sẵn sàng ủng hộ Mao Trạch Đông, không ít người đã tương hỗ lương thực hoặc gia nhập quân đội của Mao Trạch Đông để chống lại Quốc dân đảng .Trong cuộc chiến tranh Trung-Nhật, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã tích góp được nhiều kinh nghiệm tay nghề cuộc chiến tranh. Lực lượng nòng cốt của họ tăng lên 900.000 quân, còn lực lượng dân quân tăng lên 2 triệu người. Vùng trấn áp gồm 19 khu, chiếm tới 1/4 chủ quyền lãnh thổ Trung Quốc và 1/3 dân số – gồm nhiều thành phố và thị xã quan trọng. Sau khi đánh bại quân Nhật, Liên Xô trao lại toàn bố số vũ khí thu được từ quân Nhật cho Đảng Cộng sản. Khi Liên Xô rút đi, vùng Đông Bắc Trung Quốc không có người trấn áp, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã biết chớp thời cơ để tiếp quản nhiều thành phố [ 28 ]Tính kỷ luật, mức độ trung thành với chủ, niềm tin quả cảm, tín niệm chính trị, tác phong hoạt động giải trí và trình độ trình độ về chính trị, quân sự chiến lược của Đảng cộng sản đều mạnh hơn hẳn so với Quốc dân đảng. Đảng cộng sản có nhiều tướng tài hơn, như Bành Đức Hoài, đệ nhất danh tướng thời Dân Quốc. Tinh thần tác chiến của quân nhân Đảng cộng sản cũng cao hơn quân nhân Quốc duân đảng, vốn thường xảy ra những xấu đi trong quân ngũ, cũng như những vụ đào ngũ và bỏ chạy giữa trận tiền. Quốc dân đảng không có tướng lĩnh nào có uy danh ngang với Bành Đức Hoài, cạnh bên đó cuộc chiến tranh càng lê dài thì ngày càng nhiều tướng tài của Quốc dân đảng phản biến, nổi dậy, hoặc đổi khác lập trường, phân phối tình báo và đầu quân cho phía Đảng Cộng sản. Ngoài tài thao lược quân sự chiến lược của những tướng lĩnh Đảng cộng sản, tài chỉ huy chính trị, cơ biến quyền mưu của lãnh tụ Mao Trạch Đông cũng là một trong những lợi thế lớn của Đảng Cộng sản Trung Quốc .Ngoài công tác làm việc dân vận thì công tác làm việc địch vận, binh vận của Mao Trạch Đông và những chiến sỹ là xuất sắc và góp phần to lớn cho sự thắng lợi của họ. Đảng Cộng sản Trung Hoa chia Quốc Dân Đảng của Tưởng Giới Thạch thành ” phái tân tiến ” và ” phái phản động “, so với phái tân tiến thì phải tận lực dùng đại nghĩa dân tộc bản địa để ” xách phản “, còn so với phái phản động thì phải tận lực tàn phá. Về sau những quan chức Quốc Dân Đảng thức thời đều quy hàng Đảng Cộng sản. Sau đại chiến, thống kê cho thấy hơn 50 % vũ khí và nhân sự của Đảng Cộng sản ( chỉ huy, binh lính ) đều từng ship hàng trong hàng ngũ Quốc Dân Đảng, trong đó hơn 20 % đảng viên đã từng là đảng viên Quốc Dân Đảng hoặc đã từng có thời kỳ có hai thẻ đảng ( lưỡng đảng tịch ) cùng lúc. Điều này cho thấy rằng có rất nhiều lợi thế của Quốc Dân Đảng ( quân đông, tướng nhiều, vũ khí tốt ) rốt cục lại chuyển sang ship hàng cho Đảng Cộng sản, đó là nhờ chủ trương địch vận khôn khéo của Đảng Cộng sản .
Sự yếu kém của Quốc dân đảng[sửa|sửa mã nguồn]
Một số chiến lược tiêu cực của quân Quốc Dân đảng trong thời kỳ chống Nhật đã gây mất lòng dân và gián tiếp tăng sức mạnh cho Đảng Cộng sản. Tiêu biểu là Sự kiện phá đê Hoa Viên Khẩu, quân Quốc dân đảng phá đê sông Hoàng Hà để ngăn quân Nhật, nhưng đã khiến 500.000 dân thường thiệt mạng vì lũ lụt. Vụ phá đê đã trở thành tiêu điểm để Đảng Cộng sản tuyên truyền về sự tàn nhẫn, yếu kém, coi thường sinh mạng nhân dân của Quốc dân đảng. Khu vực bị ngập lụt đã trở thành một khu tuyển dụng màu mỡ của Đảng Cộng sản Trung Quốc, họ đã thực hiện cứu trợ và tận dụng sự thù hận của những người dân sống sót đối với Quốc Dân đảng để vận động nhân dân gia nhập hàng ngũ của mình. Vào thập niên 1940, khu vực này đã phát triển thành một căn cứ du kích quan trọng gọi là Căn cứ địa Dự Hoàn Tô (chữ Hán: 豫皖苏, bính âm: Yuwansu).[45]
Các nhóm tư bản trong chính quyền sở tại Quốc dân đảng sở hữu hầu hết những nhà băng, xí nghiệp sản xuất, cơ sở thương mại trước kia bị Nhật chiếm. [ 28 ] Họ cũng tăng cường chiến binh, tích trữ vật tư cuộc chiến tranh, sẵn sàng chuẩn bị cho đại chiến sắp tới với Đảng Cộng sản. Những hành vi sẵn sàng chuẩn bị vội vã và khắc nghiệt đó khiến cho đời sống dân chúng trở nên khó khăn vất vả, tỷ suất thất nghiệp tăng cao, tới 37,5 % tại Thượng Hải. [ 28 ] Tư bản quan liêu đứng đầu là ” 4 họ ” lớn ( Tưởng Giới Thạch, Tống Tử Văn, Khổng Tưởng Hi, Trần Lập Phu đại diện thay mặt ) đã chiếm đoạt hầu hết những ngân hàng nhà nước, nhà máy sản xuất, của cải. Đến tháng 5/1946, ” 4 họ ” này đã chiếm trên 80 % tổng số tư bản sản nghiệp trong toàn nước, nắm 2/3 số ngân hàng nhà nước ( 2446 / 3489 ngân hàng nhà nước ) cả nước và số gia tài của ” 4 họ ” trị giá 20 tỷ USD ( theo thời giá lúc bấy giờ ). Sự khó khăn vất vả và bất bình đẳng về kinh tế tài chính khiến Quốc dân đảng đánh mất sự ủng hộ của dân chúng .
Nạn lạm phát và giá lương thực thực phẩm tăng vọt. Các cải cách của Quốc dân đảng cũng thất bại bởi nạn tham nhũng, các quan chức Quốc dân đảng thường không quan tâm đến đời sống nhân dân địa phương, và thường ủng hộ giới địa chủ trong việc đánh thuế. Thời gian ấy trong dân gian có nhiều câu như “Đẳng trung ương, phán trung ương, trung ương lai liễu cảnh tao ương” (chờ trung ương, đợi trung ương, rồi trung ương gây tai họa), thể hiện sự bất mãn đối với sự cái trị của Quốc dân đảng.
Năm 1947, Quốc dân đảng phát hành một luật đạo buộc toàn bộ đàn ông có năng lực chiến đấu trong vùng họ trấn áp đều cũng phải ship hàng trong quân đội. Các viên sĩ quan tham nhũng thường bán cho lái buôn một phần gạo được cung ứng cho đơn vị chức năng của mình, khiến gần 1/5 số lính mới đã chết vì đói ngay trong thời hạn giảng dạy. Do bị đối xử tồi tệ, gần 50% số lính mới đã trốn ra khỏi những trại huấn luyện và đào tạo. Tinh thần chiến đấu của binh sĩ cũng xuống rất thấp, chẳng mấy ai muốn liều mạng để bảo vệ một chính sách tham nhũng tới mức đó. Kết quả là khi lâm trận, phần nhiều binh sĩ Quốc dân đảng chỉ lo trốn tránh, đào ngũ, thậm chí còn là chạy sang đầu hàng đối phương .Quốc dân đảng hầu hết nhận được sự ủng hộ từ những tướng lĩnh quân phiệt, bang hội xã hội đen, những tầng lớp thương buôn lớn và giai cấp tư sản tài phiệt, địa chủ hào phú. Nhưng sự cộng tác miễn cưỡng có đặc thù trong thời điểm tạm thời để chống lại quân địch chung này vốn luôn lỏng lẻo và chưa khi nào tin tưởng lẫn nhau. Quốc dân đảng thường chia rẽ, đấu tranh bè đảng, tranh giành quyền lực tối cao. Sau khi Tôn Trung Sơn qua đời, Tưởng Giới Thạch chưa khi nào có đủ tư cách chỉ huy so với những thế lực quân phiệt vững mạnh nhưng hỗn tạp này. Bản thân Quốc Dân Đảng vốn đã là một tập hợp lỏng lẻo những tướng soái quân phiệt chỉ lo vụ lợi, không có lý tưởng sâu đậm. Họ là sự phối hợp của những thành phần vào đảng để mưu lợi cá thể, để trả thù quân Nhật, vì yêu nước muốn bảo vệ vương quốc trước sự xâm lược của người Nhật, hoặc đơn thuần vì bị bắt đi lính. Họ không có một lý tưởng rõ ràng và niềm tin chính trị can đảm và mạnh mẽ như đối phương. Chủ nghĩa Tam Dân đơn điệu không phải là một học thuyết khoa học chính trị đủ sức thuyết phục giới tri thức khi ấy, hay khả dĩ hoàn toàn có thể củng cố được lòng trung thành với chủ của đảng viên. Do đó, khi đã tận mắt chứng kiến trực tiếp sự thối nát của Quốc Dân Đảng, sự trỗi dậy vững mạnh dần lên của Đảng Cộng sản, họ thấy được xu thế chính trị tất bại của Tưởng và tất thắng của Đảng Cộng sản, nên tâm lý dễ xê dịch, lòng trung thành với chủ dễ lung lay .
Tưởng Giới Thạch thực hiện các chính sách bài Cộng cực đoan như Khủng bố trắng, thảm sát Thượng Hải, hành quyết và thanh lọc hoàn toàn người cộng sản và thân cộng ra khỏi Quốc dân đảng, đi ngược lại hoàn toàn với quốc sách chiến lược của cách mạng Trung Quốc do Tôn Trung Sơn đề ra là “liên Nga, liên Cộng, phù trợ công nông“, đồng thời áp dụng chính sách nghị hòa và thoái lui với quân Nhật để tập trung diệt Cộng. Như vậy thì Quốc dân đảng dưới thời Tưởng cũng dần mất đi tính chính danh của mình về phía Đảng Cộng sản. Sự cực đoan của Tưởng đã tạo cơ sở cho Đảng Cộng sản tuyên truyền rộng rãi, tố cáo sự phản bội của ông đối với tâm nguyện của Tôn Trung Sơn, phản bội lại sự nghiệp của thầy. Từ đó Quốc Dân Đảng tuy có được sự ủng hộ lỏng lẻo đầy vụ lợi của các nhóm quân phiệt và bang hội giang hồ, song lại đánh mất sự ủng hộ của quảng đại quần chúng lương thiện và giới bình dân lao động đông đảo trong xã hội, nhất là lực lượng nông dân ở nông thôn. Ban đầu, giới sĩ phu trí thức khoa bảng ở thành thị ít ai biết đến hay chú ý đến Đảng Cộng sản, nhưng dần về sau Đảng Cộng sản dần chiếm được cảm tình và sự ủng hộ rộng rãi của giới trí thức thành thị. Đảng Cộng sản Trung Quốc ngày càng được ủng hộ rộng rãi là nhờ các đường lối chính trị chính xác hợp tình hợp lý, các khẩu hiệu hợp lòng dân và theo sát thực tế thời sự, như “Đoàn kết toàn quốc chống Nhật”, “Công bằng bình đẳng cho công nông lao động”, “Xóa bỏ cái cũ, xây dựng một nước Trung Hoa mới”. Quốc Dân Đảng chỉ tuyên truyền khẩu hiệu “đuổi Nhật, diệt Cộng”, trong khi đó Đảng Cộng sản tuyên truyền khẩu hiệu “xây dựng một xã hội mới”, hứa hẹn về một xã hội tốt đẹp hơn, một tương lai tươi sáng hơn, với mục tiêu dân giàu nước mạnh và từng bước xây dựng chủ nghĩa xã hội. Dần dần Đảng Cộng sản được nhân dân coi là phe chính nghĩa còn Quốc dân đảng bị coi là phe phi nghĩa trong mắt quần chúng và cả nội bộ Quốc Dân đảng, nhờ đó Đảng Cộng sản thu hút được người tốt, người tài, còn với Quốc Dân Đảng thì nổi lên một làn sóng “bỏ đảng theo Cộng”, những người tốt, ưu tú, có tinh thần ái quốc, có tâm có tài trong Quốc Dân Đảng đều chuyển sang trận doanh của bên Đảng Cộng sản. Với sự thoái hóa biến chất của mình, Quốc Dân Đảng không còn thu hút được những hạt nhân tốt và sự ủng hộ rộng rãi trong xã hội Trung Quốc như thời Tôn Trung Sơn nữa. Họ chỉ còn thu hút được những thành phần cơ hội chính trị, chính trị sa lông và quan chức tham nhũng, hai hàng, hoặc thông đồng với xã hội đen. Những thành phần này đi theo Quốc dân đảng chỉ đơn giản là vì mưu lợi cho bản thân, chứ không phải vì lý tưởng chính trị cách mạng cao cả hay chính nghĩa quốc dân. Phong trào “bỏ đảng theo Cộng” dâng lên mạnh mẽ trong nội bộ Trung Hoa Dân Quốc, từ quan đến lính, dẫn đến tình trạng đầu hàng, phản biến, nổi dậy, bỏ đảng, thay cờ, làm gián điệp, hoặc tự cướp lẫn nhau rồi bỏ trốn ra hải ngoại, gây nên cuộc khủng hoảng niềm tin to lớn trong Quốc dân đảng.
Vào thời điểm cuối cuộc chiến, Tưởng Giới Thạch sai vợ là Tống Mỹ Linh sang Washington cầu viện khẩn cấp nhưng bị chính phủ Mỹ đối xử lạnh nhạt và từ chối. Một trong những lý do là vì người Mỹ nói riêng và cộng đồng thế giới nói chung lúc ấy đã quá chán nản và thiếu đi sự tôn trọng đối với một chính đảng tha hóa, bê bối, hỗn tạp và hỗn loạn như Quốc dân đảng thời Tưởng Giới Thạch. Đến tháng 12/1948, phía Mỹ đã kết luận rằng chẳng đáng để cứu chế độ Tưởng Giới Thạch, Đại sứ Mỹ John Leighton Stuart cho rằng Tưởng để mất lòng dân, và nếu cứ cố duy trì, Mỹ có thể “bị tố cáo vi phạm nguyên tắc dân chủ về quyền tự quyết khi giúp đỡ chế độ độc tài không đại diện cho ý chí của dân chúng”[46].
Tựu trung lại, nhân tố chủ yếu làm nên thắng lợi của Đảng Cộng sản là khả năng vận động, sự ủng hộ của dân chúng dành cho họ cao hơn hẳn đối thủ. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng đây là nhân tố quan trọng nhất quyết định sự thành bại trong chiến tranh, còn quân đông đất rộng chỉ là nhân tố thứ yếu. Lịch sử Trung Quốc cho thấy “lòng dân” luôn là nhân tố chủ chốt quyết định thành bại: một triều đại mục nát, mất lòng dân thì dù quân đông đất rộng cũng phải sụp đổ và bị thay thế bởi triều đại mới, cuộc chiến này cũng không ngoại lệ.
Sau nội chiến[sửa|sửa mã nguồn]
Hầu hết những nhà quan sát đều trông chờ chính quyền sở tại của Tưởng Giới Thạch ở đầu cuối sẽ phải đáp lại một cuộc đổ xô của Cộng hòa Nhân dân Nước Trung Hoa vào Đài Loan và Hoa Kỳ vào lúc khởi đầu cho thấy không có quyền lợi nào trong việc tương hỗ cơ quan chính phủ Tưởng Giới Thạch vào quy trình tiến độ cuối của đại chiến. Về sau đã biến hóa trọn vẹn với sự khởi đầu của cuộc Chiến tranh Triều Tiên vào tháng 6 năm 1950. Tại thời gian này, việc đảng Cộng sản giành được hàng loạt thắng lợi đã trở thành một chủ trương chính trị không thể nào lật ngược của Hoa Kỳ, và Tổng thống Hoa Kỳ Harry S. Truman ra lệnh Hạm đội 7 tiến vào eo biển Đài Loan để ngăn ngừa việc hai bên tiến công lẫn nhau. [ 47 ]Tháng 6 năm 1949, Trung Hoa Dân Quốc công bố ” đóng cửa ” tổng thể những hải cảng tại Trung Quốc đại lục và sử dụng lực lượng thủy quân để cố gắng nỗ lực ngăn ngừa toàn bộ những tàu thuyền quốc tế ra vào. Việc đóng những chỗ yểm trợ từ một điểm phía bắc cửa sông Dân ở tỉnh Phúc Kiến tới cửa sông Liêu ở Mãn Châu. Toàn bộ mạng lưới hệ thống đường tàu của Trung Quốc đại lục tỏ ra kém tăng trưởng, giao thương mua bán Bắc-Nam phụ thuộc vào rất nhiều vào đường thủy. Hoạt động thủy quân Trung Hoa Dân Quốc cũng gây khó khăn vất vả nghiêm trọng cho ngư dân Trung Quốc đại lục. [ 48 ]Sau khi Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc xây dựng, một nhóm quân đội gồm khoảng chừng 12.000 binh lính Quốc dân Đảng chạy sang Miến Điện và liên tục phát động những cuộc tiến công du kích vào miền nam Trung Quốc trong sự kiện Cuộc nổi dậy của người Hồi giáo thuộc Quốc Dân Đảng tại Trung Quốc ( 1950 – 1958 ). Lãnh đạo của họ, tướng Lý Mi, được trả lương bởi chính phủ nước nhà Nước Trung Hoa Dân Quốc và được phong tặng thương hiệu Thống đốc Vân Nam. Ban đầu, Hoa Kỳ tương hỗ những nhóm tàn quân và Cơ quan Tình báo Trung ương ( CIA ) cung ứng viện trợ cho họ. Sau khi chính phủ nước nhà Miến Điện lôi kéo Liên Hiệp Quốc vào năm 1953, Mỹ mở màn gây sức ép với Trung Quốc Dân Quốc rút hết quân ra khỏi Miến Điện. Đến cuối năm 1954, gần 6.000 binh lính đã rời khỏi Miến Điện và Lý Mi công bố giải tán quân đội của ông. Tuy nhiên, vẫn còn hàng ngàn nhóm khác vẫn liên tục ở lại, và Nước Trung Hoa Dân Quốc liên tục tiếp tế và chỉ huy họ, thậm chí còn bí hiểm cung ứng tiếp viện quân sự chiến lược vào thời hạn này .Sau khi Trung Quốc Dân Quốc than phiền với Liên Hiệp Quốc chống lại việc Liên Xô ủng hộ Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc, Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc trải qua Nghị quyết 505 được phát hành vào ngày 1 tháng 2 năm 1952 để lên án Liên Xô về việc này .Mặc dù xem đó là một nghĩa vụ và trách nhiệm quân sự chiến lược của Hoa Kỳ, Trung Quốc Dân Quốc coi Đài Loan tại tỉnh Phúc Kiến là một địa thế căn cứ quan trọng so với bất kể chiến dịch nào trong tương lai để vượt mặt Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc và tái chiếm Trung Quốc đại lục. Ngày 3 tháng 9 năm 1954, Cuộc khủng hoảng cục bộ eo biển Đài Loan lần thứ nhất khởi đầu xảy ra khi Giải phóng quân Trung Quốc sẵn sàng chuẩn bị triển khai việc pháo kích Kim Môn và rình rập đe dọa đánh chiếm Quần đảo Đại Đông. [ 48 ] Ngày 20 tháng 1 năm 1955, Giải phóng quân Trung Quốc tiến công Đảo Nhất Giang Sơn khiến cho hàng loạt 720 binh sĩ Trung Quốc Dân Quốc đồn trú chết hoặc bị thương trong khi bảo vệ hòn đảo. Ngày 24 cùng năm, Quốc hội Hoa Kỳ đã trải qua Nghị quyết Formosa của Tổng thống được cho phép bảo vệ hải đảo của Nước Trung Hoa Dân Quốc. [ 48 ] Cuộc khủng hoảng cục bộ eo biển Đài Loan lần thứ nhất đã kết thúc vào tháng 3 năm 1955 khi Giải phóng quân Trung Quốc công bố ngừng bắn phá. cuộc khủng hoảng cục bộ này đã được đưa ra đàm đạo trong Hội nghị Bandung. [ 48 ]Cuộc khủng hoảng cục bộ Eo biển Đài Loan lần thứ hai mở màn vào ngày 23 tháng 8 năm 1958 với sự giao chiến giữa những lực lượng quân đội gồm hải, lục, không quân giữa Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc và Nước Trung Hoa Dân Quốc, dẫn đến trận pháo kích kinh hoàng ở Kim Môn ( của Trung Quốc ) và Hạ Môn ( do Nước Trung Hoa Dân Quốc ), giao tranh kết thúc vào tháng 11 cùng năm đó. [ 48 ] Các tàu thuyền tuần tra của Hải quân Trung Quốc bị phong tỏa tại hòn hòn đảo từ tàu tiếp tế của Nước Trung Hoa Dân Quốc. Mặc dù Hoa Kỳ đã bác bỏ đề xuất đánh bom vào vị trị những khẩu đội pháo Trung Quốc đại lục của Tưởng Giới Thạch, thay vào đó chuyển sang cung ứng máy bay chiến đấu, tên lửa đối không và tàu tiến công đổ xô cho Trung Quốc Dân Quốc. Ngày 7 tháng 9, Hoa Kỳ hộ tống một đoàn tàu tiếp liệu của Nước Trung Hoa Dân Quốc và Giải phóng quân Trung Quốc tự kiềm chế để không xảy bất kể hành vi khiêu khích nào nhắm vào Hoa Kỳ. Ngày 25 tháng 10, Trung Quốc công bố ” lệnh ngừng bắn trong ngày ” cho biết họ sẽ chỉ vây hãm Kim Môn vào ngày lẻ .Mặc dù đã kết thúc sự thù địch, nhưng hai bên chưa khi nào ký kết bất kể một thỏa thuận hợp tác hoặc hiệp ước nào để chính thức chấm hết cuộc chiến tranh .Đến năm 1971, sau khi Mỹ và Trung Quốc đạt được thỏa thuận hợp tác, Đài Loan bị mất tư cách thành viên Hội đồng bảo an cũng như thành viên Liên Hiệp quốc, Cộng hòa Nhân dân Nước Trung Hoa sửa chữa thay thế vào vị trí đó .Đến năm 1984, Trung Quốc và Đài Loan chuẩn bị sẵn sàng nối lại mối quan hệ như trước kia trải qua việc kinh doanh và góp vốn đầu tư đang ngày càng vững mạnh. Tuy vậy, eo biển Đài Loan vẫn là một điểm sáng tiềm năng, liên tục link trực tiếp với đại lục trải qua đường hàng không được xây dựng vào năm 2009. [ 5 ] Cuộc khủng hoảng cục bộ Eo biển Đài Loan lần thứ ba leo thang căng thẳng mệt mỏi trong hai năm 1995 – 1996 giữa hai bên khi Trung Quốc cho thử nghiệm một loạt những tên lửa nằm ở vị trí cách không xa Đài Loan, sự kiện này được cho là do Bắc Kinh thăm dò phản ứng nhằm mục đích đổi khác cuộc bỏ phiếu ủng hộ của Quốc dân Đảng, hiện đang phải đương đầu với thử thách từ Đảng Dân Tiến trái chiều trong một cuộc tranh luận về quan điểm ” Chính sách Một nước Trung Quốc ” do CPC và Quốc dân Đảng đưa ra .Thông qua cuộc bầu cử năm 2000 của ứng viên Đảng Dân chủ Tiến bộ Trần Thủy Biển, là thành viên không thuộc Quốc dân Đảng đã giành được chức tổng thống lần tiên phong tại Đài Loan. Vị Tổng thống mới này đã không tham gia vào ý niệm về ý thức hệ dân tộc bản địa Trung Quốc của Quốc dân Đảng và Đảng Cộng sản của Cộng hòa Nhân dân Nước Trung Hoa. Điều này dẫn đến căng thẳng mệt mỏi giữa hai bên, mặc dầu thương mại và những mối quan hệ khác liên tục ngày càng tăng. [ 49 ]Kể từ khi cuộc bầu cử của Tổng thống Mã Anh Cửu ( KMT ) vào năm 2008, mối quan hệ nóng dần lên đã được nối lại giữa Đài Bắc và Bắc Kinh trải qua việc trao đổi cấp cao giữa những đảng cầm quyền của cả hai nước như chuyến viếng thăm Phiến Lam năm 2005 hoặc hội nghị thượng đỉnh Trần-Giang nhưng từ năm năm nay cho đến nay thì quan hệ 2 nước lại căng thẳng mệt mỏi khi nhà nước Trung Hoa Dân Quốc ( Đài Loan ) luôn cự tuyệt thống nhất với chính quyền sở tại cộng sản tại lục địa .
Quốc dân đảng Trung Quốc[sửa|sửa mã nguồn]
Đảng Cộng sản Trung Quốc[sửa|sửa mã nguồn]
Danh sách vũ khí[sửa|sửa mã nguồn]
Súng lục
Súng trường
Súng tiểu liên
Súng máy
Súng máy hạng nặng
Vũ khí chống tăng
Lựu đạn
Số khác
- Đao, Dân quốc, Cộng sản
Pháo binh
Xe tăng và xe thiết giáp
Danh sách những trận đánh trong cuộc nội chiến[sửa|sửa mã nguồn]
Giai đoạn sau 1949[sửa|sửa mã nguồn]
- Chiến dịch đảo Nhất Giang Sơn (18 tháng 1 năm 1955–20 tháng 1 năm 1955)
- Chiến dịch quần đảo Đại Đông (19 tháng 1 năm 1955–26 tháng 2 năm 1955)
- Chiến dịch biên giới Trung Quốc–Miến Điện (14 tháng 11 năm 1960–9 tháng 2 năm 1961)
- Nguyễn Gia Phu – Nguyễn Huy Quý, Lịch sử Trung Quốc, Nhà xuất bản Giáo dục, 2001
