1. Khái niệm về nhà trường
Nhà trường là cơ quan giáo dục chuyên nghiệp, có đội ngũ những nhà sư phạm được giảng dạy một cách chính quy, nội dung chương trình được tinh lọc, giải pháp giáo dục tương thích với lứa tuổi, có phương tiện kỹ thuật Giao hàng cho giáo dục. Mục đích giáo dục của nhà trường tương thích với xu thế tăng trưởng xã hội và thời đại. Bằng kiến thức và kỹ năng và giải pháp khoa học, bằng hình thức tổ chức triển khai những hoạt động giải trí sư phạm hài hòa và hợp lý, giáo dục nhà trường tạo nên bộ mặt tâm ý cá thể tương thích với những chuẩn mực giá trị xã hội và thời đại .
2. Mục tiêu giáo dục của nhà trường
Để thực thi kế hoạch giáo dục, mỗi vương quốc đều có một mạng lưới hệ thống giáo dục của mình. Hệ thống giáo dục quốc dân là mạng lưới những trường học được kiến thiết xây dựng để thực thi giáo dục thế hệ trẻ và huấn luyện và đào tạo nhân lực theo nhu yếu của xã hội. Hệ thống trường học được kiến thiết xây dựng thống nhất trên khoanh vùng phạm vi cả nước, được xắp xếp thành những cấp học, ngành học, với những mô hình đào tạo và giảng dạy … nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu nhu yếu học tập của nhân dân. Dù ở Lever vĩ mô hay Lever vi mô, ở cấp TW hay địa phương, ở cấp học, trường học hay ngành học, đơn cử hơn là bài học kinh nghiệm, trong giáo dục luôn đặt ra bốn yếu tố cơ bản :
- Giáo dục để làm gì? -> Mục tiêu giáo dục.
- Giáo dục cái gì? -> Nội dung giáo dục.
- Giáo dục như thế nào? -> Phương pháp giáo dục.
- Kết quả giáo dục ra sao? -> Đánh giá hiệu quả, chất lượng giáo dục.
Đây là những phạm trù cơ bản của giáo dục nói chung, nó có mối quan hệ thống nhất, biện chứng với nhau .Việc xác lập tiềm năng, thiết kế xây dựng nội dung, chương trình, giải pháp giáo dục của từng cấp học là nhằm mục đích cụ thể hóa đường lối, kế hoạch tăng trưởng giáo dục của quốc gia. Giáo dục đào tạo trung học phổ thông nằm trong mạng lưới hệ thống giáo dục quốc dân Nước Ta .Điều 2, chương I – Những pháp luật chung của Luật giáo dục đã nêu rõ tiềm năng giáo dục : ( Điều 2, Luật giáo dục, 2005 )Mục tiêu giáo dục là đào tạo và giảng dạy con người Nước Ta tăng trưởng tổng lực, có đạo đức, tri thức, sức khỏe thể chất, nghệ thuật và thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với chủ với lý tưởng độc lập dân tộc bản địa và chủ nghĩa xã hội ; hình thành và tu dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lượng của công dân, phân phối nhu yếu kiến thiết xây dựng và bảo vệ tổ quốc .
3. Tính chất và nguyên tắc giáo dục của nhà trường .
– Nền giáo dục Nước Ta là nền giáo dục xã hội chủ nghĩa có tính nhân dân, tính dân tộc bản địa, tính khoa học, tính văn minh lấy chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng .– Hoạt động giáo dục phải được triển khai theo nguyên tắc học song song với hành, giáo dục tích hợp với lao động sản xuất, lý luận gắn liền với thực tiễn, giáo dục nhà trường phối hợp với giáo dục mái ấm gia đình và giáo dục xã hội .
4. Nội dung, chiêu thức giáo dục .
Căn cứ vào tiềm năng, đặc thù, nguyên tắc giáo dục để kiến thiết xây dựng nội dung, chiêu thức giáo dục :
- Nội dung giáo dục phải đảm bảo tính cơ bản, toàn diện, thiết thực, hiện đại, hướng nghiệp và có hệ thống; coi trọng giáo dục tư tưởng và ý thức công dân; kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp, bản sắc văn hoá dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại; phù hợp với sự phát triển về tâm sinh lý lứa tuổi của người học.
- Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học
Nội dung, chiêu thức giáo dục được biểu lộ thành chương trình giáo dục do Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định hành động phát hành. Ở đây, sách giáo khoa là văn bản bộc lộ tiềm năng, nguyên tắc giáo dục, cụ thể hóa nội dung, chiêu thức giáo dục được lao lý trong chương trình giáo dục. Sách giáo khoa do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức triển khai biên soạn và duyệt trên cơ sở thẩm định và đánh giá của hội đồng vương quốc đánh giá và thẩm định để sử dụng chính thức, thống nhất, không thay đổi trong giảng dạy, học tập ở nhà trường. Việc xuất bản, in và phát hành sách giáo khoa do nhà nước quản trị .
5. Nhiệm vụ và quyền hạn của nhà trường
Điều 58, Luật giáo dục, 2005 ( trang 47,48 ) pháp luật :Nhà trường có những trách nhiệm và quyền hạn sau đây :
- Tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác theo mục tiêu, chương trình giáo dục, xác nhận hoặc cấp văn bằng, chứng chỉ theo thẩm quyền ;
- Tuyển dụng, quản lý nhà giáo, cán bộ, nhân viên ; tham gia vào quá trình điều động của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền đối với nhà giáo, cán bộ, nhân viên ;
- Tuyển sinh và quản lý người học ;
- Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực theo quy định của pháp luật ;
- Xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật theo yêu cầu chuẩn hoá, hiện đại hoá ;
- Phối hợp với gia đình người học, tổ chức, cá nhân trong hoạt động giáo dục ;
- Tổ chức cho nhà giáo, cán bộ, nhân viên và người học tham gia các hoạt động xã hội ;
- Tự đánh giá chất lượng giáo dục và chịu sự kiểm định chất lượng giáo dục của cơ quan có thẩm quyền kiểm định chất lượng giáo dục ;
- Các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
6. Tổ chức, hoạt đông của nhà trường
6.1. Các loại hình nhà trường trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Nhà trường trong mạng lưới hệ thống giáo dục quốc dân được tổ chức triển khai theo những mô hình sau đây :a / Trường công lập do Nhà nước xây dựng, góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng cơ sở vật chất, bảo vệ kinh phí đầu tư cho những trách nhiệm chi tiếp tục ;b / Trường dân lập do hội đồng dân cư ở cơ sở xây dựng, góp vốn đầu tư thiết kế xây dựng cơ sở vật chất và bảo vệ kinh phí đầu tư hoạt động giải trí ;c / Trường tư thục do những tổ chức triển khai xã hội, tổ chức triển khai xã hội – nghề nghiệp, tổ chức triển khai kinh tế tài chính hoặc cá thể xây dựng, góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng cơ sở vật chất và bảo vệ kinh phí đầu tư hoạt động giải trí bằng vốn ngoài ngân sách nhà nước ;Nhà trường trong mạng lưới hệ thống giáo dục quốc dân thuộc mọi mô hình đều được xây dựng theo quy hoạch, kế hoạch của Nhà nước nhằm mục đích tăng trưởng sự nghiệp giáo dục. Nhà nước tạo điều kiện kèm theo để trường công lập giữ vai trò nòng cốt trong mạng lưới hệ thống giáo dục quốc dân .
6. 2. Điều kiện, thẩm quyền thành lập hoặc cho phép thành lập, đình chỉ hoạt động, sáp nhập, chia tách, giải thể nhà trường.
a / Điều kiện xây dựng nhà trường gồm có :
- Có đội ngũ cán bộ quản lý và nhà giáo đủ về số lượng và đồng bộ về cơ cấu, đạt tiêu chuẩn về phẩm chất và trình độ đào tạo, bảo đảm thực hiện mục tiêu, chương trình giáo dục;
- Có trường sở, thiết bị và tài chính bảo đảm đáp ứng yêu cầu hoạt động của nhà trường.
b / Thẩm quyền xây dựng hoặc được cho phép xây dựng, đình chỉ hoạt động giải trí, sáp nhập, chia, tách, giải thể nhà trường được pháp luật như sau :
- Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp huyện quyết định đối với trường mầm non, trường mẫu giáo, trường tiểu học, trường trung học cơ sở, trường phổ thông dân tộc bán trú;
- Chủ tịch Uỷ ban nhân cấp tỉnh quyết định đối với trường trung học phổ thông, trường phổ thông dân tộc nội trú, trường trung cấp thuộc tỉnh;
- Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định đối với trường cao đẳng, trường dự bị đại học; Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước về dạy nghề quyết định đối với trường dạy nghề;
- Thủ tướng Chính phủ quyết định đối với trường đại học.
- Người có thẩm quyền thành lập hoặc cho phép thành lập thì có thẩm quyền đình chỉ hoạt động, sáp nhập, chia, tách, giải thể nhà trường.
- Thủ tướng Chính phủ quy định cụ thể về thủ tục thành lập, đình chỉ hoạt động, sáp nhập, chia, tách, giải thể trường đại học.
- Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước về dạy nghề theo thẩm quyền quy định thủ tục thành lập, đình chỉ hoạt động, sáp nhập, chia, tách, giải thể nhà trường ở các cấp học khác.
6.3. Tổ chức và hoạt động của nhà trường.
Nhà trường được tổ chức triển khai và hoạt động giải trí theo pháp luật của Luật giáo dục nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Điều lệ nhà trường .Điều lệ nhà trường phải có những nội dung đa phần sau đây :
- Nhiệm vụ và quyền hạn của nhà trường;
- Tổ chức các hoạt động giáo dục trong nhà trường;
- Nhiệm vụ và quyền của nhà giáo;
- Nhiệm vụ và quyền của người học;
- Tổ chức và quản lý nhà trường; Tài chính và tài sản của nhà trường;
- Quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
Thủ tướng nhà nước phát hành Điều lệ trường ĐH ; Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Thủ trưởng cơ quan quản trị nhà nước về dạy nghề phát hành Điều lệ nhà trường ở những cấp học khác theo thẩm quyền .Tổ chức nhà trường được cơ cấu tổ chức như sau :
- Tổ chức Đảng trong nhà trường
- Ban giám hiệu nhà trường
+ Hiệu trưởng ( tiêu chuẩn, vai trò, nghĩa vụ và trách nhiệm, quyền hạn của Hiệu trưởng được pháp luật trong Luật giáo dục và Điều lệ nhà trường ) .+ Các phó hiệu trưởng .
- Hội đồng trường: Hội đồng trường đối với trường công lập, hội đồng quản trị đối với trường dân lập, trường tư thục.
- Hội đồng tư vấn trong nhà trường (do Hiệu trưởng thành lập)
- Đoàn thể, tổ chức xã hội trong nhà trường.
- Tổ chức của giáo viên.
- Tổ chức của học sinh.
6.4. Cơ sở vật chất, thiết bị kỹ thuật nhà trường.
Như bất kể một quy trình sản xuất nào, trong quy trình dạy học – giáo dục, người ta sử dụng những phương tiện đi lại lao động nhất định. Cơ sở vật chất – kỹ thuật trường học là phương tiện đi lại lao động sư phạm của những nhà giáo dục và học viên .
- Cơ sở vật chất – kỹ thuật trường học là một hệ thống bao gồm cơ sở, thiết bị chung, thiết bị dạy học theo các môn học (thí nghiệm, đồ dùng dạy học bộ môn) và các thiết bị phục vụ các hoạt động giáo dục khác như giáo dục lao động, thẩm mỹ, thể chất.v.v…
- Cơ sở vật chất – kỹ thuật trường học là một trong những nhân tố quyết định tính hiệu quả của quá trình đào tạo, nhưng điều đó không trở thành hiện thực nếu như cơ sở vật chất – kỹ thuật không được sử dụng.
- Xây dựng cơ sở vật chất – kỹ thuật trường học là cả một quá trình và cần đi theo con đường “nhà nước và nhân dân cùng làm”. Cần tránh chủ nghĩa hình thức cần đảm bảo tính thiết thực và tiết kiệm.
- Cơ sở vật chất – kỹ thuật của trường được tổ chức theo hệ thống sau đây:
+ Khu dành cho hoạt động giải trí giảng dạy và học tập : phòng học, phòng thí nghiệm, vườn trường ( sinh học ) …+ Khu dành cho hoạt động giải trí lao động ngoài giờ học : thư viện, sân tập thể dục thể thao, phòng truyền thống lịch sử, phòng Đoàn – Đội, hội trường …+ Khu thao tác của Ban giám hiệu, hành chính, giáo viên …+ Khu vệ sinh …Các khu công trình trên cần được sắp xếp thiết kế xây dựng bảo vệ tính khoa học, thuận tiện và nghệ thuật và thẩm mỹ .– Cơ sở vật chất – kỹ thuật trong trường học phải được tổ chức triển khai quản trị theo đúng nguyên tắc của quản trị nhà nước .+ Hiệu trưởng chịu nghĩa vụ và trách nhiệm chung : lập kế hoạch kiến thiết xây dựng, tổ chức triển khai thực thi kế hoạch và kiểm tra tác dụng .+ Hiệu phó đảm nhiệm từng mảng .+ Mỗi đơn vị chức năng có một cán bộ chịu nghĩa vụ và trách nhiệm quản trị .
Tóm lại: Cơ sở vật chất – kỹ thuật trường học có ý nghĩa quan trọng đối với quá trình đào tạo. Mỗi trường học có một cơ sở vật chất – kỹ thuật tương ứng. Cơ sở vật chất – kỹ thuật của nhà trường luôn không ngừng được đổi mới và hoàn thiện theo điều kiện kinh tế của đất nước ngày càng phát triển và khoa học kỹ thuật ngày càng đạt được những thành tựu rực rỡ.
(Nguồn tài liệu: Hà Thị Mai, Giáo trình Giáo dục học đại cương)
