” LỤC PHỦ NGŨ TẠNG ” là cụm từ rất quen thuộc với tổng thể tất cả chúng ta. Căn cứ vào hoạt động giải trí của khung hình, người xưa qui nạp thành những nhóm chức năng khác nhau. Nhóm chức năng có trách nhiệm tiềm ẩn, chuyển hoá gọi là Tạng. Nhóm chức năng có trách nhiệm thu nạp và chuyễn vận gọi là Phủ .
I. Tổng quan
1. NGŨ TẠNG:
Tạng là những bộ phận khung hình có trách nhiệm chuyển hoá và tàng trữ tinh, khí, thần, huyết, tân, dịch. Có 5 tạng : tâm, can, tỳ, phế, thận .
- Tâm ý chỉ tim
- Can ý chỉ gan
- Tỳ ý chỉ lá lách
- Phế ý chỉ phổi
- Thận là hai quả thận (cật).
2. LỤC PHỦ:
Phủ là những bộ phận của khung hình có trách nhiệm thu nạp, tiêu hoá, hấp thụ, chuyển vận những chất từ đồ ẩm thực ăn uống và bài tiết những chất cặn bã của khung hình ra ngoài. Có 6 phủ : đởm, vị, tiểu trường, đại trường, bàng quang và tam tiêu .
- Đởm ý chỉ mật
- Vị ý chỉ dạ dày
- Tiểu Trường ý chỉ ruột non
- Đại Trường ý chỉ ruột già
- Bàng quang ý chỉ bọng đái
- Tam tiêu ý chỉ thượng tiêu, trung tiêu, và hạ tiêu. Thượng tiêu là phần cuống họng trở lên, trung tiêu là phần giữa của dạ dày, và hạ tiêu phần cuống dưới của dạ dày.
3. Tạng phủ phân theo Ngũ hành
Ngũ tạng và Lục phủ của con người cũng được phân ra theo Ngũ Hành:
- KIM: Phổi, Ruột già.
- THUỶ: Thận, Bàng quang.
- MỘC: Gan, Mật
- HỎA: Tim, Ruột non.
- THỔ: Lá lách, Dạ dày.
Tạng phủ phân theo Ngũ hành
II. Vai trò của các TẠNG
1. TÂM:
Ðứng đầu những tạng đảm nhiệm về những hoạt động giải trí thần kinh như : Tư duy, trí nhớ, mưu trí, khi có bệnh thường hay hồi hợp, sợ hải, phiền loạn, hay quên. v.v.
Quan hệ với huyết mạch : Khi có bệnh sẽ sinh hiện tượng kỳ lạ bần huyết, tóc khô, mạch yếu .
Khai khiếu ra lưỡi : Khi sốt cao lưỡi đỏ, Tâm huyết hư lưỡi nhạt màu. Như vậy Tâm gồm có một so hoạt động giải trí về niềm tin và tuần hoàn huyết mạch. Khi có bệnh thường có những hôi chứng sau :
- Tâm dương hư : Kinh khủng, hồi hô?, hay quên, tự hãn.
- Tâm âm hư : Mất ngũ, mộng mị, hồi hô?, lo sợ.
- Tâm nhiệt : Mắt đỏ, miệng khát, họng khô, lưỡi đỏ, nói nhảm.
Khi nói đến Tạng Tâm vì là tạng đứng đầu mọi tạng nên có một tạng phụ bảo vệ nó gọi là Tâm Bào Lạc. Các bộc lộ bệnh lý không khác gì Tạng Tâm .
2. CAN:
Thường chia hai loại :
- Can khí : Biểu hiện tình trạng hưng phấn, găng động, cáu gắt, nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt.
- Can huyết : Phụ trách các hoạt động về kinh nguyệt và sự nuôi dưỡng các cân cơ
Quan hệ với cân : gồm có những hoạt động giải trí hoạt động, khi có bệnh run tay chân, teo cơ, cứng khớp, hoạt động đi lại khó khăn vất vả .
Khai khiếu ra đời : mắt mờ, quáng gà, mắt sưng, nóng đỏ .
Can âm hư : ( can huyết hư ) kinh nguyệt ít, móng tay, da khô, mắt mờ, gân thịt run giật co quắp .
Can dương thịnh : nhức đầu, hoa mắt, ù tai, mặt đỏ, mắt đỏ, hay cáu gắt
3. TỲ:
Phụ trách việc hấp thu món ăn và dinh dưỡng, phản ảnh hoạt động giải trí tiêu hoá từ miệng đến hậu môn. Về sinh lý, bệnh lý
Quan hệ với cơ nhục : Tỳ hư, ăn kém, sút cân, thịt mềm nhảo, cơ yếu .
Khai khiếu ra môi miệng : Ăn không ngon, nôn mửa .
Chức năng nhiếp huyết : Chảy máu lâu ngày do Tỳ không nhiếp huyết .
Tỳ hư : Ăn kém, chậm tiêu, đầy hơi, tiêu chảy lê dài, cơ nhục mềm nhảo .
Tỳ hư hàn : đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa, ợ hơi, tay chân lạnh .
4. PHẾ:
Phụ trách về hô hấp và sự khí hoá hoạt động giải trí body toàn thân .
Quan hệ với bì phu thông ra mũi họng và thanh quản biểu lộ lâm sàng có những triệu chứng :
Phế khí hư : thở nhanh nhỏ, yếu, nói nhỏ dễ ra mồ hôi sắc mặt trắng nhợt .
Phế nhiệt : ho sốt, mạch nhanh, đờm đặc dính, lưỡi đỏ.
Phế âm hư : ho khan, họng khô, khan tiếng lâu ngày, đạo hản, sốt âm triều nhiệt, khát nước .
5. THẬN:
Chia làm hai loại chủ đề về Thuỷ và Hoả : Thận thuỷ hay Thận âm : thường biểu lộ quy trình ức chế. Thường có những triệu chứng : mất ngủ, đau lưng, ù tai, ra mồ hôi trộm, nhức xương, sốt hâm hấp, cầu táo, tiểu đỏ .
Thận hoả hay Thận dương : có những biểu lộ về hưng phấn. Nếu thận dương hư có những triệu chứng chân tay sợ lạnh, tiêu chảy lê dài, mạch yếu, di tinh, hoạt tinh, liệt dương .
Thận tàng tinh, chủ về sự phát dục khung hình và hoạt động giải trí sinh dục nam : thận hư trẻ con chậm tăng trưởng trí tuệ, chậm biết đi, chậm mọc răng, người lớn hoạt động giải trí sinh dục giảm, đau lưng, di tinh, liệt dương .
Quan hệ với xương tuỷ, khai khiếu ra tai : Thận hư thường đau lưng, nhức mỏi, ù tai .
Trên lâm sàng thường có hội chứng sau :
Thận âm hư : họng khô, răng đau nhức lung lay, tai ù, hoa mắt, mất ngủ, nhức xương, đạo hản. Tinh thần ức chế .
Thận dương hư : đau lưng, lạnh cột sống, chân tay lạnh, hoạt tinh, liệt dương, ỉa chảy, tiểu đêm, niềm tin giảm hưng phấn .
III. Vai trò của các PHỦ
1. ÐỞM:
– Bài tiết ra chất mật .
– Chủ về sự quyết đoán và sự gan góc .
2. VỴ:
– Chứa đựng và nghiền nát thức ăn .
– Luôn có biểu lộ về bệnh lý ở răng miệng, sâu răng, hôi miệng, loét miệng thường do vị nhiệt .
3. TIỂU TRƯỜNG:
– Nhận thức ăn từ vị đưa xuống hấp thụ những chất tinh khiết biến thành huyết và tân dịch, dinh dưỡng những tạng, phủ, phân thanh giáng trọc, đưa những chất cặn bã xuống Ðại Trường và Bàng Quang .
4. ÐẠI TRƯỜNG:
Truyến đạo để bài tiết cặn bã .
5. BÀNG QUANG:
Tiếp với thận để bài tiết nước tiểu .
6. TAM TIÊU:
Là nhóm chức năng quan giữa những tạng, phủ trên và dưới với nhau. Sự khí hoá tam tiêu được chia làm ba phần .
– Thượng tiêu : từ miệng đến tâm vị có những tạng Phế Tâm .
– Trung tiêu : Từ tâm vị đến hậu môn vị có tạng Tỳ .
– Hạ tiêu : Từ môn vị đến hậu môn có những tạng Can và Thận .
PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y PHÚC THÀNH
- Phụ trách chuyên môn:
PGS.TS.BS Nguyễn Văn Toại
- Điều trị: Cơ – Xương – Khớp, Viêm Xoang, Viêm Gan, Xơ Gan, Gan Nhiễm Mỡ, Men Gan Cao, Viêm Dạ Dày, Thận Tiết Liệu, Da Liễu, Yếu Sinh Lý, Hiếm Muộn.
- Địa chỉ: 5 Trần Khát Chân, phường Thanh Lương, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội
- Điện thoại:
038.605.2900
- Website: https://dongyphucthanh.vn
- Fanpage: https://facebook.com/dongyphucthanh.vn
