Khái niệm : Thoát hơi nước là sự mất nước từ mặt phẳng lá đa phần qua mạng lưới hệ thống khí khổng và một phần từ thân, cành .Bạn đang xem : Lớp cutin là gì
– Nhờ cóthoát hơi nước ở lá, nước được cung cấp tới từng tế bào của cây.
– Thoát hơi nước là động lực đầu trên của dòng mạch gỗ giúp luân chuyển nước và những ion khoáng từ rễ lên lá và đến những bộ phận khác của cây, tạo môi trường tự nhiên link những bộ phận của cây ; tạo độ cứng cho thực vật thân thảo .- Thoát hơi nước có công dụng hạ nhiệt độ của lá vào những ngày nắng nóng bảo vệ cho những quy trình sinh lý xảy ra thông thường .- Thoát hơi nước giúp cho khí CO2khuếch tán vào bên trong lá cần cho quang hợp .
– Lá có cấu trúc thích nghi với công dụng thoát hơi nước :Khí khổng gồm:2 tế bào hình hạt đậu nằm cạnh nhau tạo thành lỗ khí, trong các tế bào này chứa hạt lục lạp, nhân và ti thể.Thành bên trong của tế bào dày hơn thành bên ngoài của tế bào.Số lượng khí khổng ở mặt dưới của lá thường nhiều hơn ở mặt trên của láLớp cutinCó nguồn gốc từ lớp tế bào biểu bì của lá tiết ra, bao phủ bề mặt là trừ khí khổngĐộ dày của lớp cutin phụ thuộc vào từng loại cây và độ tuổi sinh lý của lá cây (lá non có lớp cutin mỏng hơn lá già)Khí khổng gồm : 2 tế bào hình hạt đậu nằm cạnh nhau tạo thành lỗ khí, trong những tế bào này chứa hạt lục lạp, nhân và ti thể. Thành bên trong của tế bào dày hơn thành bên ngoài của tế bào. Số lượng khí khổng ở mặt dưới của lá thường nhiều hơn ở mặt trên của láLớp cutinCó nguồn gốc từ lớp tế bào biểu bì của lá tiết ra, bao trùm mặt phẳng là trừ khí khổngĐộ dày của lớp cutin nhờ vào vào từng loại cây và độ tuổi sinh lý của lá cây ( lá non có lớp cutin mỏng dính hơn lá già )
2. Hai con đường thoát hơi nước:qua khí khổng và qua lớp cutin
a. Thoát hơi nước qua khí khổng (chủ yếu)
– Đặc điểm : tốc độ lớn và được kiểm soát và điều chỉnh bằng việc đóng mở khí khổng .- Cơ chế kiểm soát và điều chỉnh thoát hơi nước : Nướcthoát ra khỏi lá đa phần qua khí khổng thế cho nên chính sách kiểm soát và điều chỉnh quy trình thoát hơi nước chính là chính sách kiểm soát và điều chỉnh sự đóng – mở khí khổng :Khi no nước, thành mỏng của tế bào khí khổng căng ra làm cho thành dày cong theo → khí khổng mở. (Hình a)Khi mất nước, thành mỏng hết căng và thành dày duỗi thẳng → khí khổng đóng lại. Khí khổng không bao giờ đóng hoàn toàn. (Hình b)
Khi no nước, thành mỏng dính của tế bào khí khổng căng ra làm cho thành dày cong theo → khí khổng mở. ( Hình a ) Khi mất nước, thành mỏng mảnh hết căng và thành dày duỗi thẳng → khí khổng đóng lại. Khí khổng không khi nào đóng trọn vẹn. ( Hình b )
b. Thoát hơi nước qua lớp cutin
– Đặc điểm : tốc độ nhỏ và không được kiểm soát và điều chỉnh- Cơ chế thoát hơi nước qua cutin :Hơi nước khuếch tán từ khoảng gian bào của thịt lá qua lớp cutin để ra ngoài.Trợ lực khuếch tán qua cutin rất lớn và phụ thuộc vào độ dày và độ chặt của lớp cutinLớp cutin càng dày thì sự khuếch tán qua cutin càng nhỏ và ngược lại.
Hơi nước khuếch tán từ khoảng gian bào của thịt lá qua lớp cutin để ra ngoài.Trợ lực khuếch tán qua cutin rất lớn và phụ thuộc vào độ dày và độ chặt của lớp cutinLớp cutin càng dày thì sự khuếch tán qua cutin càng nhỏ và ngược lại.
III.CÁC TÁC NHÂN ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC
– Các tác nhân từ thiên nhiên và môi trường ảnh hưởng tác động đến độ mở khí khổng sẽ tác động ảnh hưởng đến sự thoát hơi nước :Nước: điều kiện cung cấp nước càng cao sự hấp thụ nước càng mạnh, thoát hơi nước càng thuận lợi và độ ẩm không khí thấp dẫn tới thoát hơi nước càng mạnh.Ánh sáng: khí khổng mở khi cây được chiếu sáng → tăng tốc độ thoát hơi nước. Độ mở của khí khổng tăng từ sáng đến trưa và nhỏ nhất lúc chiều tối. ban đêm khí khổng vẫn hé mở.Nhiệt độ: ảnh hưởng đến hoạt động hô hấp của rễ → rễ hấp thụ nhiều nước → thoát hơi nước nhiềuIon khoáng: Các ion khoáng ảnh hưởng đến hàm lượng nước trong tế bào khí khổng → gây điều tiết độ mở của khí khổng (Ví dụ: ion K+ làm tăng lượng nước trong tế bào khí khổng, tăng độ mở của khí khổng dẫn đến thoát hơi nước.)
Nước : điều kiện kèm theo cung ứng nước càng cao sự hấp thụ nước càng mạnh, thoát hơi nước càng thuận tiện và nhiệt độ không khí thấp dẫn tới thoát hơi nước càng mạnh. Ánh sáng : khí khổng mở khi cây được chiếu sáng → tăng vận tốc thoát hơi nước. Độ mở của khí khổng tăng từ sáng đến trưa và nhỏ nhất lúc chiều tối. đêm hôm khí khổng vẫn hé mở. Nhiệt độ : tác động ảnh hưởng đến hoạt động giải trí hô hấp của rễ → rễ hấp thụ nhiều nước → thoát hơi nước nhiềuIon khoáng : Các ion khoáng ảnh hưởng tác động đến hàm lượng nước trong tế bào khí khổng → gây điều tiết độ mở của khí khổng ( Ví dụ : ion K + làm tăng lượng nước trong tế bào khí khổng, tăng độ mở của khí khổng dẫn đến thoát hơi nước. )
