Cả làng Đại An Khê có 10 hộ dân làm bánh tét xanh quanh năm. Ảnh : Hoàng Táo
Cứ mỗi dịp cận Tết Nguyên đán, làng Đại An Khê (xã Hải Thượng, Hải Lăng, Quảng Trị) lại tất bật vào vụ gói bánh tét. Chiếc bánh có hình nửa vòng cung, nếp được nhuộm nước lá để có màu xanh như ngọc bích. Vì hình dạng khác lạ nên dân làng gọi là bánh tét mặt trăng.
Bà Nguyễn Thị Thuấn, 80 tuổi, cho hay mái ấm gia đình 3 đời gói bánh tét mặt trăng. Nhiều thời nay, bà cùng hai con gái sẵn sàng chuẩn bị khá đầy đủ nếp, đậu xanh, thịt heo và lá chuối để gói 500 cặp bánh Giao hàng Tết .
Tương tự, mái ấm gia đình ông Đào Bá Vây cũng nhiều đời gói bánh tét xanh. “ Từ khi tôi sinh ra, ba mẹ, ông bà nội đã gói bánh này, nên không nhớ rõ bánh có nguồn gốc từ khi nào ”, ông Vây nói .
Một nguyên vật liệu không hề thiếu là lá rau ngót, giúp chiếc bánh có màu xanh như ngọc bích. Người dân xay nhuyễn lá ngót, lấy nước trộn với nếp trắng. Ngoài màu xanh ngọc bích, ông Vây cho hay nước lá ngót chứa nhiều dinh dưỡng, khi trộn vào vừa làm mềm bánh, vừa cho vị ngon khác lạ, có ích cho sức khoẻ .
Nhân được làm bằng đậu xanh luộc mềm, chà mịn đem xào với hành, tiêu, dầu ăn … Chiếc bánh được bàn tay những người làm nghề gói khôn khéo để có hình bán nguyệt .
Bí quyết của chiếc bánh màu xanh là trộn nước lá ngót với nếp trắng. Ảnh : Hoàng Táo
Khi bánh nấu xong, cắt thành lát bày ra dĩa, hòa trộn màu xanh của nước lá rau ngót, màu vàng của nhân đậu xanh, chiếc bánh như một tác phẩm nghệ thuật. Bánh hòa quyện mùi thơm của hành, cay của tiêu, béo của đậu và thơm của nếp cùng nước lá rau ngót, ăn rất ngon.
“ Người dân mong ước sự thanh thản, yên ả của làng quê nên mượn màu xanh lá ngót để tượng trưng sự bình yên này, mượn hình bán nguyệt tượng trưng cho mảnh trăng treo trên lũy tre đầu làng, biểu lộ sự no ấm ”, ông Vây lý giải về hình tượng chiếc bánh rực rỡ của làng Đại An Khê .
“ Khi gói 2 chiếc bánh thành một cặp còn tượng trưng cho sự hòa hợp, niềm hạnh phúc của vợ chồng ”, người đàn ông tuổi ngũ tuần nói .
Cả làng Đại An Khê đều có tục gói bánh tét nửa vòng cung mỗi dịp Tết về và chỉ có khoảng chừng 10 hộ làm nghề này quanh năm. Trong đó, hộ ông Vây gói nhiều bánh nhất làng Đại An Khê, mỗi ngày Giao hàng hàng trăm bánh cho thị trường Quảng Trị, xuất bán tận TP.HN, TP TP HCM và ra cả quốc tế như xứ sở của những nụ cười thân thiện, Nga …
Chiếc bánh có hình nửa vòng cung, màu xanh như ngọc bích. Ảnh : Hoàng Táo
Để có lá ngót nhuộm bánh, vợ chồng ông trồng một vườn cây ngót nhưng vẫn không đủ. Bà Lê Thị Lý, vợ ông Vây, cho hay cả nhà đi thu mua lá ngót khắp tỉnh mới đủ nhu cầu.
Ngoài dịp Tết là cao điểm, các dịp khác cũng cần nhiều bánh như rằm tháng giêng, mùa Vu lan, Tết Trung thu … Mỗi chiếc bánh thành phẩm có khối lượng 1,3 – 1,4 kg, với giá bán 45-50 nghìn mỗi chiếc tùy hộ làm .
Ông Lê Ngọc Anh, quản trị Ủy Ban Nhân Dân xã Hải Thượng cho hay bánh tét vầng trăng có màu xanh là sản vật riêng có của địa phương. Tuy nhiên, người dân chưa quen với việc chào bán thoáng rộng nên số lượng tiêu thụ chưa nhiều, đa phần lấy công làm lãi .
“Chúng tôi hướng đến thành lập tổ hợp tác để người dân giúp nhau quảng bá, tiêu thụ sản phẩm, từ đó khuếch trương thương hiệu”, ông Anh nói.
