Chị Hoa –Nhân viên quản trị kinh doanh của một công ty có vốn đầu tư nước ngoài, là mẹ của hai cháu gái đang tuổi tới trường đến gặp chúng tôi trong một lần kiểm tra sức khỏe tổng quát. Gương mặt chị thất thần khi nghe bác sỹ thông báo: “Qua siêu âm ổ bụng cho thấy hình ảnh của một khối tăng âm trong gan, cần làm thêm những kiểm tra, xét nghiệm sâu hơn để có kết luận cuối cùng”. Ngay lập tức, với chị bầu trời giường như sụp đổ, qua nét mặt chị thể hiện sự choáng váng. Chưa nghe dứt những lời phân trần của bác sỹ chị đã sụt sùi: “Bác sỹ ơi!! chồng tôi không may qua đời sau một tai nạn giao thông. Tôi là chỗ dựa duy nhất còn lại cho hai cháu, lỡ tôi có mệnh hệ gì….” Chị Hoa – Nhân viên quản trị kinh doanh thương mại của một công ty có vốn góp vốn đầu tư quốc tế, là mẹ của hai cháu gái đang tuổi tới trường đến gặp chúng tôi trong một lần kiểm tra sức khỏe thể chất tổng quát. Gương mặt chị thất thần khi nghe bác sỹ thông tin : “ Qua siêu âm ổ bụng cho thấy hình ảnh của một khối tăng âm trong gan, cần làm thêm những kiểm tra, xét nghiệm sâu hơn để có Tóm lại ở đầu cuối ”. Ngay lập tức, với chị khung trời giường như sụp đổ, qua nét mặt chị biểu lộ sự choáng váng. Chưa nghe dứt những lời phân trần của bác sỹ chị đã sụt sùi : “ Bác sỹ ơi ! ! chồng tôi không may qua đời sau một tai nạn thương tâm giao thông vận tải. Tôi là chỗ dựa duy nhất còn lại cho hai cháu, lỡ tôi có mệnh hệ gì …. ”
Phản ứng của chị Hoa không phải là lần đầu tiên chúng tôi chứng kiến, đó là sự bất an dễ hiểu cho sức khỏe của bản thân, lo lắng khi nghĩ tới người thân, gia đình nếu có sự việc bất trắc xảy ra. Nhưng khối tăng âm ở gan có hoàn toàn là bản án tử, là vô phương chữa trị như hình dung ban đầu của nhiều người??? Qua bài viết này chúng tôi mong muốn cung cấp thêm thông tin để bạn đọc có những hiểu biết và nhìn nhận chính xác hơn về các khối tăng âm ở gan, từ đó sẽ có được quá trình điều trị phù hợp.
Phản ứng của chị Hoa không phải là lần đầu tiên chúng tôi chứng kiến, đó là sự bất an dễ hiểu cho sức khỏe của bản thân, lo lắng khi nghĩ tới người thân, gia đình nếu có sự việc bất trắc xảy ra. Nhưng khối tăng âm ở gan có hoàn toàn là bản án tử, là vô phương chữa trị như hình dung ban đầu của nhiều người??? Qua bài viết này chúng tôi mong muốn cung cấp thêm thông tin để bạn đọc có những hiểu biết và nhìn nhận chính xác hơn về các khối tăng âm ở gan, từ đó sẽ có được quá trình điều trị phù hợp.
Khối tăng âm trong gan là thuật ngữ để chỉ khoảng nhu mô gan hay tổ chức lạ nằm trong gan có thay đổi về cấu trúc theo chiều hướng tăng mật độ tế bào, tăng khả năng phản hồi với sóng siêu âm so với các phần khỏe mạnh. Chúng được phát hiện qua các thiết bị siêu âm – loại hình chuẩn đoán thông dụng, dễ thực hiện và mang tính hiệu quả cao. Bình thường cấu trúc nhu mô gan khi siêu âm mịn, đều, bão hòa âm một cách dễ dàng. Khối tăng âm trong gan (có màu sáng, trắng hơn) có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh khác nhau như: khối u gan lành tính, khối u gan ác tính, bệnh lý nhiễm trùng gan: Áp xe gan do amip hoặc do vi khuẩn giai đoạn đã hóa mủ,…cần được phân biệt, làm rõ. Khối tăng âm trong gan là thuật ngữ để chỉ khoảng chừng nhu mô gan hay tổ chức triển khai lạ nằm trong gan có biến hóa về cấu trúc theo khunh hướng tăng tỷ lệ tế bào, tăng năng lực phản hồi với sóng siêu âm so với những phần khỏe mạnh. Chúng được phát hiện qua những thiết bị siêu âm – mô hình chuẩn đoán thông dụng, dễ triển khai và mang tính hiệu suất cao cao. Bình thường cấu trúc nhu mô gan khi siêu âm mịn, đều, bão hòa âm một cách thuận tiện. Khối tăng âm trong gan ( có màu sáng, trắng hơn ) hoàn toàn có thể là tín hiệu của nhiều bệnh khác nhau như : khối u gan lành tính, khối u gan ác tính, bệnh lý nhiễm trùng gan : Áp xe gan do amip hoặc do vi trùng quy trình tiến độ đã hóa mủ, … cần được phân biệt, làm rõ .
1. Khối u lành tính.
Là dạng bệnh có tiên lượng tốt, phần lớn các trường hợp có thể giải quyết mà không để lại các ảnh hưởng quá lớn với sức khỏe qua điều trị nội khoa hoặc phẫu thuật. Cần kể đến những dạng sau: Là dạng bệnh có tiên lượng tốt, hầu hết những trường hợp hoàn toàn có thể xử lý mà không để lại những tác động ảnh hưởng quá lớn với sức khỏe thể chất qua điều trị nội khoa hoặc phẫu thuật. Cần kể đến những dạng sau :
– U máu gan: Khoảng 70-80% các trường hợp u máu gan có dấu hiệu siêu âm điển hình bằng một khối tăng âm đồng nhất hoặc lấm chấm, giới hạn rõ với đường bờ. U máu gan rất hay gặp, chiếm khoảng 4-7% dân cư, tìm thấy nhiều hơn ở lứa tuổi 30-50.- U máu gan : Khoảng 70-80 % những trường hợp u máu gan có tín hiệu siêu âm nổi bật bằng một khối tăng âm như nhau hoặc lấm chấm, số lượng giới hạn rõ với đường bờ. U máu gan rất hay gặp, chiếm khoảng chừng 4-7 % dân cư, tìm thấy nhiều hơn ở lứa tuổi 30-50 .
– Nang gan: Biểu hiện bằng vùng rỗng âm tròn hoặc bầu dục với hình tăng âm phía sau. Thành nang mảnh và rõ nét. Nhu mô xung quanh gan bình thường.- Nang gan : Biểu hiện bằng vùng rỗng âm tròn hoặc bầu dục với hình tăng âm phía sau. Thành nang mảnh và rõ nét. Nhu mô xung quanh gan thông thường .
– Tăng sản thể nốt cư trú: là tổn thương gan lành tính, ít gặp. Khối thường hình tròn hoặc có thùy, đồng âm hoặc hơi tăng âm nhẹ so với nhu mô gan.- Tăng sản thể nốt cư trú : là tổn thương gan lành tính, ít gặp. Khối thường hình tròn trụ hoặc có thùy, đồng âm hoặc hơi tăng âm nhẹ so với nhu mô gan .
2. Các khối u gan ác tính.
Chỉ qua kết quả siêu âm, phát hiện những khối tăng âm thì không thể đưa ra kết luận u gan ác tính, cần có sự hỗ trợ của các thiết bị chụp chiều khác như cắt lớp vi tính (CT scan) hay cộng hưởng từ (MRI), và hầu hết các trường hợp cần tiến hành sinh thiết. Có một số dạng khối u gan ác tính sau:
Chỉ qua kết quả siêu âm, phát hiện những khối tăng âm thì không thể đưa ra kết luận u gan ác tính, cần có sự hỗ trợ của các thiết bị chụp chiều khác như cắt lớp vi tính (CT scan) hay cộng hưởng từ (MRI), và hầu hết các trường hợp cần tiến hành sinh thiết. Có một số dạng khối u gan ác tính sau:
– Ung thư tế bào gan: Chiếm khoảng 95% các khối u gan ác tính. Có biểu hiện là khối tròn thường tăng âm hơn vùng nhu mô gan lành, kích thước khác nhau. Khoảng 25% trường hợp ung thư tế bào gan tạo khối giảm âm.- Ung thư tế bào gan : Chiếm khoảng chừng 95 % những khối u gan ác tính. Có bộc lộ là khối tròn thường tăng âm hơn vùng nhu mô gan lành, kích cỡ khác nhau. Khoảng 25 % trường hợp ung thư tế bào gan tạo khối giảm âm .
– Di căn gan: Các khối hình thành từ sự di căn của các u ác tính nguyên phát của các cơ quan khác như: dạ dày, ruột non,đại tràng qua hệ thống tĩnh mạch cửa. Chúng có thể biểu hiện bằng khối tăng âm, ít âm, hoặc đồng âm rõ nét và rộng. Thường có nhiều khối với có kích thước khác nhau.- Di căn gan : Các khối hình thành từ sự di căn của những u ác tính nguyên phát của những cơ quan khác như : dạ dày, ruột non, đại tràng qua mạng lưới hệ thống tĩnh mạch cửa. Chúng hoàn toàn có thể biểu lộ bằng khối tăng âm, ít âm, hoặc đồng âm rõ nét và rộng. Thường có nhiều khối với có kích cỡ khác nhau .
– Ung thư tế bào đường mật trong gan: Khác với hai dạng trên thì đây là loại ung thư trên siêu âm thường cho thấy các khổi giảm âm.- Ung thư tế bào đường mật trong gan : Khác với hai dạng trên thì đây là loại ung thư trên siêu âm thường cho thấy những khổi giảm âm .
Đối với bệnh nhân có khối u ác tính cần được theo dõi chặt chẽ của các cơ sở y tế và các bác sỹ chuyên khoa nội tiêu hóa, ung bướu. Hiện nay có rất nhiều kỹ thuật được áp dụng để loại bỏ khối u ác tính gan được áp dụng như: Hóa trị, xạ trị, phương pháp TOEC…Đối với bệnh nhân có khối u ác tính cần được theo dõi ngặt nghèo của những cơ sở y tế và những bác sỹ chuyên khoa nội tiêu hóa, ung bướu. Hiện nay có rất nhiều kỹ thuật được vận dụng để vô hiệu khối u ác tính gan được vận dụng như : Hóa trị, xạ trị, chiêu thức TOEC …
3. Bệnh lý nhiễm trùng gan.
Khi có sinh vật như trùng A-mip, các loại sán, các loại vi khuẩn xâm nhập, cư trú trong gan, qua một quá trình sẽ tạo các khối như những “chiếc kén”, nếu không phát hiện, điều trị kịp thời chúng sẽ lớn dần và có thể phá hủy lá gan của bệnh nhân. Ở giai đoạn hóa mủ mỗi “chiếc kén”có một hình dáng kích thước khác nhau nhưng thường được nhìn thấy là các khối tăng âm phía sau, không có vỏ. Những ca bệnh này hầu hết được điều trị dứt điểm bằng nội khoa và phẫu thuật.Khi có sinh vật như trùng A-mip, những loại sán, những loại vi trùng xâm nhập, cư trú trong gan, qua một quy trình sẽ tạo những khối như những “ chiếc kén ”, nếu không phát hiện, điều trị kịp thời chúng sẽ lớn dần và hoàn toàn có thể hủy hoại lá gan của bệnh nhân. Ở quá trình hóa mủ mỗi “ chiếc kén ” có một hình dáng size khác nhau nhưng thường được nhìn thấy là những khối tăng âm phía sau, không có vỏ. Những ca bệnh này hầu hết được điều trị dứt điểm bằng nội khoa và phẫu thuật .
Quay lại với câu chuyện của bệnh nhân Hoa, sau những phút bàng hoàng, được sự phân tích, động viên của các bác sỹ, chị bình tâm hơn. Qua các bước kiểm tra kỹ càng hơn bằng MRT và sinh thiết, trường hợp của chị được kết luận là U máu gan, sau khi cắt một phần của gan sức khỏe của chị đã hồi phục, một cuộc sống tươi đẹp của gia đình nhỏ tiếp diễn đầy ắt tiếng cười.Quay lại với câu truyện của bệnh nhân Hoa, sau những phút bàng hoàng, được sự nghiên cứu và phân tích, động viên của những bác sỹ, chị bình tâm hơn. Qua những bước kiểm tra kỹ càng hơn bằng MRT và sinh thiết, trường hợp của chị được Tóm lại là U máu gan, sau khi cắt một phần của gan sức khỏe thể chất của chị đã hồi sinh, một đời sống tươi đẹp của mái ấm gia đình nhỏ tiếp nối đầy ắt tiếng cười .
Như vậy, khối tăng âm trong gan có thể là dấu hiệu của một trong các bệnh mà chúng tôi vừa liệt kê trên đây, mỗi chúng ta nên hết sức bình tĩnh, luôn lạc quan, tuân theo chỉ dẫn của các bác sỹ chuyên khoa, hạn chế những cái nhìn bi quan và lo lắng không cần thiết khi vừa nghe tới thuật ngữ này.Như vậy, khối tăng âm trong gan hoàn toàn có thể là tín hiệu của một trong những bệnh mà chúng tôi vừa liệt kê trên đây, mỗi tất cả chúng ta nên rất là bình tĩnh, luôn sáng sủa, tuân theo hướng dẫn của những bác sỹ chuyên khoa, hạn chế những cái nhìn bi quan và lo ngại không thiết yếu khi vừa nghe tới thuật ngữ này .
BS Đỗ Ngọc Hợp
(Giảng viên Học viện quân y)
