thái độ ứng xử rộng lượng, đầy lòng nhân ái của người trên so với kẻ dưới quyền, của ông bà, cha mẹ so với con cháu. Những từ sau đây hoàn toàn có thể xem như gần đồng nghĩa tương quan với từ KD : khoan hoà, khoan nhân, khoan hồng, độ lượng. Ở phương Tây, từ KD sinh ra vào thế kỉ 16 trong những cuộc đấu tranh tôn giáo giữa Thiên Chúa giáo với đạo Tin Lành. Tiếp sau đó được lan rộng ra ra so với toàn bộ những tôn giáo, tín ngưỡng ( tổng thể mọi người được biểu lộ một cách tự do tín ngưỡng của mình ). Đến thế kỉ 19, sự KD được lan rộng ra cho cả nghành tư tưởng ( tự do tư tưởng ). Những người có tư tưởng văn minh nhất thời đó không thoả mãn với từ KD, vì cho rằng từ đó diễn đạt một sự khinh thị nhất định khi ta nói với một người nào đó rằng ta ” khoan dung ” so với ý nghĩ, tư tưởng của người đó. Nên sửa chữa thay thế những từ đó bằng những từ : sự tôn trọng, sự thiện cảm, lòng thương mến. Sự KD thực sự phải là việc bảo vệ cho mọi người được tự do bày tỏ ý nghĩ, chính kiến của mình, dẫu rằng ta không chung một niềm tin với họ. Một thái độ như vậy bắt nguồn từ lòng kính trọng so với con người, từ sự thừa nhận tính tương đối hoặc cả sự thiếu sót trong quan điểm của chính mình. Quan điểm đó hoàn toàn có thể được kiểm soát và điều chỉnh, bổ trợ, làm đa dạng và phong phú thêm bằng quan điểm, quan điểm của những người khác. KD không yên cầu tất cả chúng ta phải từ bỏ xác tín của mình, một sự dung hoà vô nguyên tắc, nhưng cần có một thái độ lắng nghe nhau một cách khách quan, vô tư, tôn trọng nhau, thuyết phục, bác bỏ nhau bằng luận cứ lí luận và thực tiễn vững chãi. Trong thời kì ” cuộc chiến tranh lạnh “, cuộc đấu tranh ý thức hệ có lúc, có nơi đã bị đẩy đến chỗ cực đoan, mỗi bên đều xem xứ sở của đối phương là ” Vương quốc của Cái xấu, Cái ác, Cái sai tuyệt đối “, cần được xoá bỏ, tàn phá bằng đấm đá bạo lực, cuộc chiến tranh.
Ngày nay, nhân loại đã bước vào một thời kì lịch sử mới cả với cơ may và thách thức, hi vọng và lo âu xen kẽ nhau. Hoà bình và phát triển là xu thế chủ đạo, nhưng hành tinh của chúng ta vẫn tiềm ẩn biết bao nguy cơ, trong đó có xung đột sắc tộc, xung đột tôn giáo, chủ nghĩa cường quyền bạo ngược, nạn khủng bố quốc tế, sự ngóc đầu trở lại của chủ nghĩa phát xít. Nguyên tắc mạnh được yếu thua, bao vây cấm vận, áp đặt các giá trị, lối sống của mình cho các dân tộc, quốc gia khác… vẫn diễn ra một cách phổ biến.
Khoá họp lần thứ 26 của UNESCO (1991) đã đề ra ý tưởng về “Năm quốc tế vì sự khoan dung”. Giáo dục “Văn hoá hoà bình, văn hoá khoan dung” bằng sự nỗ lực chung cuả cộng đồng quốc tế. “Khoan dung phải là tên gọi mới của hoà bình”. Năm quốc tế vì sự KD đã được Tổng thư kí Liên hợp quốc phát động ngày 21.1.1995. Dĩ nhiên sự KD không giải quyết được tất cả các vấn đề của thế giới ngày nay, nhưng nó có thể giúp chúng ta tìm cách ứng xử những vấn đề đó theo một chiều hướng tốt đẹp hơn.
Tinh thần KD cũng là một giá trị quan trọng cuả văn hoá Việt Nam. Cuộc đấu tranh gian khổ để chinh phục thiên nhiên, tạo nên nền văn minh lúa nước sông Hồng đã thúc đẩy 15 bộ lạc Âu Việt và Lạc Việt hợp nhất lại thành nước Văn Lang mà không trải qua những cuộc chiến tranh huynh đệ tương tàn như nhiều nơi khác trên thế giới. Những cuộc khởi nghĩa giành độc lập, những cuộc chiến tranh bảo vệ tổ quốc diễn ra nhiều lần trong lịch sử trong thế “lấy ít địch nhiều”, “lấy nhỏ thắng lớn” cũng quy tụ, đoàn kết dân tộc ta thành một khối. Ở Việt Nam, không xảy ra chiến tranh tôn giáo, mà là “tam giáo đồng nguyên” (Nho, Phật, Lão). Ở các làng, xã, (nhất là vùng trung du và đồng bằng sông Hồng) có đền, đình, chùa, miếu, văn chỉ, văn miếu cùng tồn tại bên nhau, thể hiện một sự dung hợp trong đời sống tâm linh.
Tinh thần KD của cha ông ta đã được Hồ Chí Minh – Người anh hùng giải phóng dân tộc bản địa và danh nhân văn hoá – thừa kế, tăng trưởng và vận dụng rất là thuần thục để Giao hàng sự nghiệp kháng chiến và kiến quốc. Ở Hồ Chí Minh, KD và nhân ái quyện chặt vào nhau biểu lộ niềm tin yêu, sự quý trọng so với con người, ở sức mạnh cảm hoá của cái thiện, cái nhân nghĩa. ” Sông to, bể rộng thì bao nhiêu nước cũng chứa được vì độ lượng của nó rộng và sâu “. ” Chỉ sợ lòng mình không rộng chứ không sợ người ta không theo mình ” ; KD, nhân ái cuả Hồ Chí Minh đã thu phục lòng người để thực thi thành công xuất sắc chủ trương đoàn kết, đại đoàn kết .
