Khảo cổ học (tiếng Hán 考古學, bính âm, tiếng Hy Lạp cổ đại ἀρχαιολογία archaiologia, ἀρχαῖος, arkhaios “cổ”, -λογία, -logia, “khoa học”)[1] là ngành khoa học nghiên cứu hoạt động của con người trong quá khứ, thường bằng cách tìm kiếm, phục chế, sắp xếp và nghiên cứu những chi tiết văn hóa và dữ liệu môi trường mà họ để lại, bao gồm vật tạo tác, kiến trúc, hiện vật sinh thái và phong cảnh văn hóa. Khảo cổ học được coi là một Khoa học xã hội và Nhân văn, tại Hoa Kỳ, khảo cổ học được coi là một phân ngành của Nhân học[2] nhưng tại châu Âu, nó được coi là một ngành khoa học riêng biệt.
Khảo cổ học điều tra và nghiên cứu về thời Tiền sử và lịch sử dân tộc loài người từ khi tạo nên công cụ đá tiên phong Đông Phi 4 triệu năm trước cho đến vài thập niên gần đây [ 3 ] ( Khảo cổ không gồm có Cổ sinh vật học ). Khảo cổ đóng vai trò đặc biệt quan trọng quan trọng trong việc điều tra và nghiên cứu về xã hội nguyên thủy, từ thời Đồ đá cũ cho đến khi chữ viết Open, chiếm tới 99 % lịch sử dân tộc loài người nhưng không có văn bản nào để nghiên cứu và điều tra. [ 4 ] Khảo cổ học có rất nhiều mục tiêu, từ khám phá Sự tiến hóa của loài người đến Sự tăng trưởng của văn hóa truyền thống. [ 5 ]Nghiên cứu trên một khoanh vùng phạm vi to lớn, khảo cổ sử dụng những thành quả và tác động ảnh hưởng lên nhiều ngành học khác nhau như : Nhân học, Lịch sử, Lịch sử thẩm mỹ và nghệ thuật, Học thuật cổ xưa, Dân tộc học, Địa lý, [ 6 ] Địa chất học, [ 7 ] [ 8 ] [ 9 ] Ngôn ngữ học, Ký hiệu học, Vật lý, Hóa học, Khoa học thông tin, Khoa học thống kê, Cổ sinh thái học, Cổ sinh vật học, Cổ động vật học, Cổ thực vật học và Cổ dân tộc bản địa thực vật học .
Phát triển từ Antiquarius ở châu Âu trong thế kỉ 19, ngày nay khảo cổ học đã được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi khắp thế giới. Từ buổi sơ khai, khảo cổ đã có nhiều phân ngành khác nhau, được ứng dụng những phương pháp khoa học và kĩ thuật tiên tiến vào nghiên cứu. Những vấn đề mà các nhà khảo cổ phải đối mặt hiện nay là: giả khảo cổ, hư hỏng, mất mát hiện vật, sự thiếu quan tâm của xã hội và sai lầm khi khai quật.
Ban đầu, Khảo cổ học xuất phát từ Sử học và những người ham mê nghiên cứu và điều tra về quá khứ. Herodotus ( c. 484 – c. 425 TCN ) là học giả tiên phong nghiên cứu và điều tra khảo cổ có mạng lưới hệ thống. Ông được biết đến với bộ sách 9 cuốn có tên tiếng Hy Lạp : Ἱστορίαι, ” Historiai “, trong đó ông viết về mọi hiện vật được tìm thấy ở nhiều vùng khác nhau. Từ đó, ông hoàn toàn có thể tìm thấy nguyên do và diễn biến của một số ít sự kiện lịch sử vẻ vang như Chiến tranh Hy Lạp – Ba Tư. Tuy nhiên những học giả đã tìm thấy một số ít lỗi trong ghi chép của Herodotus, ví dụ như ông đã không đi xa về phía nam dòng Nile như ông viết .Khảo cổ học sau đó gắn với Antiquarius : là học thuật về lịch sử dân tộc, có sự chăm sóc về việc điều tra và nghiên cứu những hiện vật, tư liệu cùng với di tích lịch sử lịch sử vẻ vang. Các học giả cũng dùng những tín hiệu được kiểm chứng để hiểu quá khứ. Nhà cổ học thế kỉ 18 Richard Colt Hoare nói ” Chúng ta nói từ thực sự, không phải giả thuyết “. Những thử nghiệm để hệ thống hóa, dần đưa khảo cổ trở thành một khoa học diễn ra vào Kỉ nguyên ánh sáng ở châu Âu trong thế kỉ 17 và 18. [ 10 ]Sự chăm sóc học thuật về phần còn lại của nền văn minh Hy – La và những cuộc tái mày mò văn hóa truyền thống cổ xưa khởi đầu từ cuối thời kì Trung Cổ. Nhà sử học nhân văn Phục Hưng Ý Flavio Biondo đã triển khai cuộc mày mò có mạng lưới hệ thống những phế tích và điều tra và nghiên cứu Cổ địa hình vào đầu thế kỉ 15. Ông được coi là một trong những người sáng lập Khảo cổ học. Các nhà cổ học như John Leland và William Camden khảo sát vùng nông thôn nước Anh, vẽ, diễn đạt và lý giải những di tích lịch sử mà họ phát hiện được .
Những cuộc khai thác tiên phong[sửa|sửa mã nguồn]
Một trong những bức ảnh tiên phong về Stonehenge, chụp tháng 7 năm 1877Những khu vực được thực thi khai thác tiên phong là Stonehenge và những di tích lịch sử cự thạch khác ở Anh. John Aubrey, một nhà khảo cổ tiên phong đã ghi nhận nhiều cự thạch và những di tích lịch sử lộ thiên khác ở miền Nam nước Anh. Ông là người đi trước thời đại qua việc nghiên cứu và phân tích những tác dụng tò mò. Ông cố gắng nỗ lực sắp xếp theo thời hạn và loại sự tiến hóa của văn bản, kiến trúc, phục trang và hình lá chắn. [ 11 ]Những cuộc khai thác khác cũng được thực thi tại hai thành phố cổ Pompeii và Herculaneum, nơi từng bị chôn vùi bởi dung nham sau vụ phun trào núi Vesuvius năm 79. Pompeii được khai thác từ năm 1748 trong khi Herculaneum được mày mò từ 1738. Việc tìm thấy hàng loạt thành phố cùng với dụng cụ, phần khung hình người và những bức bích họa dưới lòng đất gây tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ trên toàn châu Âu .Tuy nhiên, trước khi kĩ thuật khảo cổ tân tiến sinh ra, việc làm khai thác còn kém hiệu suất cao. Sự quan trọng của nhận thức về phân tầng và đơn vị chức năng địa tầng bị bỏ lỡ. [ 12 ]
Sự tăng trưởng của chiêu thức khảo cổ[sửa|sửa mã nguồn]
Cha đẻ của kĩ thuật khai thác văn minh là William Cunnington ( 1754 – 1810 ). Với sự hỗ trợ vốn của Richard Colt Hoare, ông đã thực thi 1 số ít cuộc khai thác tại Wiltshire trong năm 1798. [ 13 ] Ông ghi nhận tỉ mỉ về nấm mồ thời Đá mới và Đồ đồng, những khái niệm mà ông sử dụng để phân loại và miêu tả vẫn được dùng bởi những nhà khảo cổ văn minh .Một trong những thành tựu quan trọng trong thế kỉ 19 là việc sử dụng và tăng trưởng khái niệm địa tầng. Ý tưởng về những tầng đá được sử dụng từ những điều tra và nghiên cứu mới về địa chất học và cổ sinh vật học của một số ít học giả như William Smith, James Hutton và Charles Lyell. Với những cuộc khai thác di chỉ thời Tiền sử và Đồ đồng, địa tầng đã trở thành một khái niệm cơ bản của khảo cổ học. Vào những thập niên cuối thế kỉ 19, những nhà khảo cổ như Jacques Boucher de Perthes và Christian Jürgensen Thomsen đã sắp xếp những hiện vật phát hiện được theo thứ tự thời hạn. Khái niệm niên đại địa chất cũng được đưa ra trong thời hạn này, phá vỡ thành kiến của mọi người cho rằng tuổi Trái Đất khá thấp .Trước khoảng chừng giữa thế kỉ 19, khảo cổ vẫn được coi là hoạt động giải trí thêm của những học giả. Nhân vật quan trọng đưa khảo cổ trở thành một khoa học hoàn hảo là Augustus Pitt Rivers, [ 14 ] sĩ quan quân đội và nhà dân tộc bản địa học người Anh. Ông thực thi khai thác trên lãnh địa của mình từ thập niên 1880. Phương pháp tiếp cận, sắp xếp hiện vật theo đặc thù vật lý và thứ tự thời hạn làm điển hình nổi bật sự tiến hóa của loài người và không loại trừ bất kỳ hiện vật nào của ông rất tiên tiến và phát triển so với thời bấy giờ ( trước đó, những hiện vật đẹp và độc lạ mới được tích lũy và phân loại ). [ 15 ] Ông là người tiên phong được coi là nhà khảo cổ học thực thụ .
Một nhà khoa học khác được coi như Cha đẻ Khảo cổ học là William Flinders Petrie, người tiên phong khảo sát Kim tự tháp Kheops một cách khoa học, nhờ đó ông đã mày mò ra cách thiết kế xây dựng Kim tự tháp. Petrie đã thiết kế xây dựng mạng lưới hệ thống phân loại hiện vật, làm cách mạng hóa nền móng của Ai Cập học, đồng thời tạo dựng nên những nhà Ai Cập học tiêu biểu vượt trội, trong đó có Howard Carter, người mày mò hầm mộ của Pharaon Tutankhamun .Cuộc khai thác di chỉ Hissalirk, một phần của thành Troy thực thi bởi Heinrich Schliemann, Frank Calvert, Wilhelm Dörpfeld và Carl Blegen vào thập niên 1870, là cuộc khai thác tiên phong được biết đến thoáng rộng. Họ đã tìm thấy 9 di chỉ văn hóa truyền thống khác nhau, từ thời Tiền sử đến thời kỳ Hy Lạp hóa. [ 16 ] Cùng thời hạn, cuộc khai thác ở Knossos trên hòn đảo Crete do Author Evans tổ chức triển khai đã phát hiện nền văn minh Minoan. [ 17 ]
Khảo cổ học tân tiến[sửa|sửa mã nguồn]
Một thành tựu quan trọng khác là sự sinh ra của giải pháp Wheeler-Kenyon do Mortime Wheeler sáng lập và Kathleen Kayon, học trò của ông tăng trưởng trong nửa đầu thế kỉ 20. Nó ghi lại sự văn minh của giải pháp khai thác, làm khảo cổ tăng trưởng nhanh gọn .Khảo cổ trở thành một ngành chuyên nghiệp từ nửa đầu thế kỉ 20 và khởi đầu trở thành một bộ môn tại trường ĐH, thậm chí còn những cấp học thấp hơn. Vào cuối thế kỉ 20, hầu hết những nhà khảo cổ chuyên nghiệp đều được huấn luyện và đào tạo và có chứng từ. Khảo cổ liên tục tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ nhờ có thêm ứng dụng và kĩ thuật văn minh : Định tuổi bằng đồng vị cacbon 14C, kĩ thuật không ảnh và ảnh vệ tinh, GIS, bộ cảm ứng ánh sáng ( LIDAR ), bộ cảm ứng dưới lòng đất và kĩ thuật nghiên cứu và phân tích DNA .
Mục đích của khảo cổ học là nghiên cứu và điều tra về sự tiến hóa của loài người và hoạt động giải trí của con người trong quá khứ. Gần như hàng loạt lịch sử dân tộc loài người nằm trong thời nguyên thủy. Nhiều bước tiến vĩ đại diễn ra trong thời kì này như : sự tiến hóa từ vượn cổ phương Nam đến người tân tiến, những tân tiến kĩ thuật và tân tiến về xã hội, nhưng không có văn bản nào để nghiên cứu và điều tra. Chúng ta không hề hiểu được thời đại này nếu không dùng đến những giải pháp khảo cổ. [ 18 ]
Không chỉ thời Tiền sử, mà thời kì con người đã có lịch sử và văn hóa vẫn cần đến khảo cổ học, thông qua phân ngành khảo cổ học lịch sử. Vì nhiều nền văn minh như Hy Lạp cổ đại hay Lưỡng Hà, văn bản thường chưa hoàn thiện và có sự thiên vị. Học vấn trong nhiều xã hội rất hạn chế, thường chỉ giới hạn ở tầng lớp quý tộc và tăng lữ. Thị hiếu và thế giới quan của nhóm người này khác biệt rất lớn với phần còn lại của xã hội. Văn bản đại diện cho quan điểm và nhận thức chung của xã hội rất hiếm, hầu như không được lưu trữ. Bởi vậy, văn bản không được tin cậy như nguồn nghiên cứu độc nhất.
Không có một chiêu thức tiếp cận nào được toàn bộ nhà khảo cổ ưng ý. Khi khảo cổ mới được hoàn thành xong cuối thế kỉ 19, giải pháp tiếp cận tiên phong là khảo cổ lịch sử vẻ vang – văn hóa truyền thống, chú trọng lý giải nguyên do văn hóa truyền thống đổi khác và thích nghi nhiều hơn là tìm thực sự về những gì đã diễn ra, thế cho nên nó nhấn mạnh vấn đề chủ nghĩa riêng biệt lịch sử dân tộc, cho rằng những nền văn hóa truyền thống hoàn toàn có thể đến cùng một đích qua nhiều con đường khác nhau. [ 19 ] Đầu thế kỉ 20, những nhà khảo cổ dùng chiêu thức tiếp cận trực tiếp lịch sử dân tộc, khảo sát di tích lịch sử từ thời Tiền sử đến tân tiến. [ 19 ]Vào thập niên 60 thế kỉ 20, trào lưu khảo cổ mới Open bởi những nhà khảo cổ Mĩ, tiêu biểu vượt trội là Lewis Binford và Kent Flannery, đối nghịch lại khảo cổ lịch sử dân tộc – văn hóa truyền thống. [ 20 ] [ 21 ] Khảo cổ mới được coi là khoa học hơn, nhân học hơn với sự sử dụng giả thuyết và những chiêu thức nghiên cứu và điều tra khoa học văn minh. [ 19 ] Đến thập niên 80, trào lưu hậu khảo cổ mới Open dưới sự chỉ huy của những nhà khảo cổ Anh Michael Shanks, [ 22 ] [ 23 ] [ 24 ] [ 25 ] Christopher Tilley, [ 26 ] Daniel Miller [ 27 ] [ 28 ] và Ian Hodder [ 29 ] [ 30 ] [ 31 ] [ 32 ] [ 33 ] [ 34 ], đặt dấu hỏi cho khảo cổ mới về sức mê hoặc của chủ nghĩa thực chứng và tính khách quan và nó nhấn mạnh vấn đề quy luật nhân quả. Tuy nhiên những nhà khảo cổ mới cho rằng hậu khảo cổ mới thiếu tính khoa học thiết yếu, tính đúng đắn của khảo cổ mới và hậu khảo cổ mới vẫn còn được tranh cãi .Ngày nay, triết lý khảo cổ chịu ảnh hưởng tác động từ rất nhiều học thuyết như thuyết Tân Darwin, thuyết hiện tượng kỳ lạ, thuyết hậu hiện đại, thuyết can thiệp, khoa học nhận thức, thuyết công dụng, khảo cổ những học giả tính, khảo cổ học nữ quyền và thuyết mạng lưới hệ thống .
Một cuộc khảo sát khảo cổ gồm có nhiều quy trình tiến độ khác nhau, mỗi tiến trình cần đến nhiều giải pháp. Trước khi cuộc khảo sát mở màn, di tích lịch sử cần được làm rõ và được sự nhất trí giữa những nhà khảo cổ. Sau đó, họ thực thi thăm dò thực địa để tìm kiếm vị trí xác nhận nhất của di tích lịch sử. Di tích được khai thác và tích lũy toàn bộ những hiện vật phát hiện được. tin tức từ cuộc khai thác được nghiên cứu và phân tích, điều tra và nghiên cứu và nhìn nhận để đạt được mục tiêu nghiên cứu và điều tra khởi đầu. Sau đó, tác dụng khảo cổ được coi là hoàn toàn có thể công khai minh bạch và trở thành nguồn tư liệu cho sử gia và những nhà khảo cổ khác, nhưng nó vẫn bị bác bỏ trong một số ít trường hợp. [ 35 ]
Quan sát từ xa[sửa|sửa mã nguồn]
Trước khi triển khai khai thác, di tích lịch sử được tìm kiếm bằng kĩ thuật ảnh vệ tinh trên một vùng to lớn. [ 36 ]
Thăm dò thực địa[sửa|sửa mã nguồn]
Dự án được tiếp tục (hay bắt đầu) bằng cuộc thăm dò thực địa. Thăm dò khu vực là xác định vị trí di chỉ trên một vùng, trong khi thăm dò di chỉ là xác định những di vật có trong một di chỉ, ví dụ: nhà cửa hay hầm mộ. Hai kiểu thăm dò này sử dụng rộng rãi những phương pháp giống nhau.
Thời gian đầu, những nhà khảo cổ vẫn chưa ứng dụng thoáng rộng thăm dò thực địa. Họ xác lập di chỉ nhờ dân địa phương và chỉ khai thác khi hoàn toàn có thể nhìn thấy tận mắt. Gordon Willey, người đi tiên phong, đã thực thi thăm dò hàng loạt khu vực thay vì khảo sát từng di chỉ trong cuộc khảo sát thung lũng Viru, Peru năm 1949. [ 37 ] [ 38 ] Từ đó, thăm dò thực địa ngày càng văn minh cùng với sự sinh ra của triết lý khảo cổ mới vài năm sau đó. [ 39 ]Thăm dò có nhiều quyền lợi khi nó được triển khai như một cuộc tập dượt trước khai thác. Thời gian ngắn, ngân sách thấp do không phải đào một khối lượng khổng lồ đất đá để tìm hiện vật ( tuy nhiên những nhà khảo cổ dùng chiêu thức lấy mẫu để tìm kiếm trong một khu vực to lớn, khi thăm dò trở nên đắt đỏ ). [ 40 ] Ngoài ra, thăm dò còn ngăn ngừa sự tàn phá của con người so với di chỉ và là cách duy nhất để tích lũy một vài dạng thông tin như điểm dân cư. tin tức thăm dò thường được ghi lại dưới dạng map, nhờ đó nhà khảo cổ hoàn toàn có thể thuận tiện xác lập những vị trí thiết yếu .Phương pháp thăm dò đơn thuần nhất là thăm dò mặt phẳng, được triển khai bằng cách lùng tìm những di chỉ, hiện vật hoàn toàn có thể quan sát bằng mắt thường trên mặt đất. Nhà khảo cổ thường đi bộ hay sử dụng một số ít phương tiện đi lại giao thông vận tải và dùng những công cụ khai thác đơn thuần như khoan, xẻng khai thác và dụng cụ lấy lõi. Nếu không phát hiện được vật gì, vùng thăm dò bị coi là trống rỗng .Thăm dò từ trên không được thực thi bằng cách gắn camera trên những phương tiện đi lại bay như máy bay, khinh khí cầu hay diều. [ 41 ] Phương pháp này giúp xác lập được hiện vật ẩn dưới lòng đất, nhờ đặc thù của thực vật khi mọc trên những loại đất khác nhau. Kĩ thuật thăm dò từ trên không còn gồm có sử dụng tia cực tím, tia hồng ngoại, LIDAR, cảm ứng nhiệt. [ 42 ]Thăm dò địa vật lý là giải pháp tốt nhất để dò tìm những vật dưới lòng đất, bằng việc sử dụng một số ít giải pháp như radar quét ( GPR ), từ trường, điện từ cảm ứng, … hoàn toàn có thể thấy được sự độc lạ giữa hiện vật với đất và những hiện vật khác nhau. Đo radar quét 3D hoàn toàn có thể dựng lại hình ảnh khu vực bị chôn vùi do bùn hay tro núi lửa .Trong khảo cổ dưới mặt nước, 1 số ít công cụ dùng để thăm dò là : từ kế hải dương, sonar quét sườn, sonar quét đáy. [ 43 ]
Khai quật được mở màn khi di chỉ vẫn chưa được đi sâu và phần nhiều thông tin còn nằm dưới lòng đất, điều này thường thấy ở hầu hết dự án Bất Động Sản khảo cổ. Khai quật đem lại những thứ mà thăm dò không hề phát hiện như địa tầng, cấu trúc khoảng trống và đơn vị chức năng địa tầng được thẩm định và đánh giá trước .
Kĩ thuật khảo cổ văn minh nhu yếu nguồn gốc của di tích lịch sử và những vật thể tương quan phải được ghi nhận. Các nhà khảo cổ xác lập vị trí đơn cử trong khoảng trống của từng hiện vật trong di tích lịch sử, tìm mối liên hệ và tổ chức triển khai giữa chúng để liên tục nghiên cứu và phân tích. Nhờ đó, họ xác lập được đúng mực thông tin cần tìm hiểu và khám phá về di tích lịch sử. Ví dụ : Vật thể có niên đại nhỏ hơn thường nằm phía trên vật thể có niên đại lớn .Khai quật là quy trình tốn nhiều ngân sách nhất trong dự án Bất Động Sản. Khai quật mang tính hủy hoại và đi kèm 1 số ít tác động ảnh hưởng xấu đi của con người. Vì thế rất ít di tích lịch sử được tò mò hàng loạt. Hiệu suất khai thác thông dụng trong khoảng chừng 90 %, phụ thuộc vào vào điều kiện kèm theo tự nhiên, xã hội và giải pháp thao tác. Máy xúc được sử dụng thoáng đãng để đào tầng đất mặt, tuy nó được cảnh báo nhắc nhở về sự nguy khốn so với di tích lịch sử. Sau khi đào xong tầng mặt, khu đất mới phát lộ được làm sạch bằng giải pháp bằng tay thủ công như dùng bay hay cuốc để bảo vệ toàn bộ vật thể cần tìm kiếm đều Open .
Nhiệm vụ tiếp theo là thiết lập bản vẽ của di tích lịch sử để quyết định hành động chiêu thức cho quy trình khai thác sau. Người ta hướng đến bằng tay thủ công tầng đất tự nhiên để tạo ra khung cảnh thích hợp cho việc ghi nhận thông tin, thường là hố hay hào. Những khung cảnh này gồm 2 phần cắt và lấp. Cắt là đường bao của khung cảnh còn lấp là cái bao trùm nó trước khi khai thác, hơi khác với đất tự nhiên. Chúng cùng với hiện vật được tích lũy được đo đạc, vẽ, chụp ảnh và ghi chú cẩn trọng. tin tức này được coi như chứng cứ vĩnh viễn để nghiên cứu và điều tra di tích lịch sử .
Sau khai thác[sửa|sửa mã nguồn]
Di tích cùng với những thứ tương quan cần được nghiên cứu và điều tra đúng mực ngay sau khi khai thác để tích lũy nhiều thông tin nhất hoàn toàn có thể. Công đoạn này gọi là nghiên cứu và phân tích sau khai thác, tốn nhiều thời hạn nhất trong toàn dự án Bất Động Sản. Những di tích lịch sử lớn cần hàng năm liền để hoàn tất hiệu quả nghiên cứu và điều tra .
Một nhà khảo cổ đang khám phá một loài cây gỗ cổ đạiCách nghiên cứu và phân tích giản đơn nhất là làm sạch, lập hạng mục, so sánh với tác dụng nghiên cứu và điều tra trước đó, phân loại và tìm kiếm di tích lịch sử có cùng hiện vật. Những giải pháp phức tạp hơn được khảo cổ khoa học nghiên cứu và điều tra. Nhờ đó, ta hoàn toàn có thể biết mọi thứ tương quan đến những mẩu xương, lá cây hay phấn hoa bị chôn vùi từ hàng ngàn năm trước ( cùng với công cụ của Cổ động vật học, Cổ dân tộc bản địa thực vật học và Phấn hoa học ) hay giải nghĩa những văn tự cổ đại .
Điện tử và tự động hóa[sửa|sửa mã nguồn]
Khoảng năm 1995, những nhà khảo cổ mở màn sử dụng đồ họa máy tính để thiết lập quy mô 3D của di tích lịch sử, ví dụ như phòng ngai của hoàng cung La Mã cổ đại, [ 44 ] bằng cách sưu tập hình ảnh phối hợp với công nghệ tiên tiến đồ họa. [ 44 ] Thậm chí, họ còn thiết lập được điều kiện kèm theo sống và môi trường tự nhiên xung quanh thời đó [ 44 ] hay cách những loài cây cổ đại mọc, [ 44 ] sự liên hệ so với những hiện tượng kỳ lạ thiên văn như nhật thực. [ 44 ]Máy bay không người lái đang dần thay thế sửa chữa máy bay, khinh khí cầu và diều trong việc thăm dò. Nó có giá khoảng chừng 650 bảng nhưng bay cao từ 3000 – 4000 m và hoàn toàn có thể thiết lập quy mô 3D thay vì map phẳng, việc đó tiết kiệm ngân sách và chi phí rất nhiều thời hạn so với trước kia – vài ngày, vài tuần thay vì hàng tháng hoặc hàng năm [ 45 ]. Trong năm 2013, máy bay không người lái đã bay trên tối thiểu 6 điểm khảo cổ tại Peru, trong đó có thị xã thời thuộc địa Machu Llacta cao 4000 m trên mực nước biển. Máy bay không người lái góp thêm phần xử lý yếu tố độ cao trên dãy Andes. [ 45 ] Tháng 9 năm năm trước, máy bay không người lái được dùng để thiết lập quy mô 3D của phế tích thành phố Hi Lạp cổ đại Aphrodisias. Dữ liệu được nghiên cứu và phân tích tại Học viện khảo cổ Áo, Vienna. [ 46 ]
Giống với những cách phân ngành học thuật khác, những phân ngành của khảo cổ học được phân loại theo giải pháp nghiên cứu và điều tra, loại đối tượng người dùng ( nghiên cứu và phân tích công cụ đá, khảo cổ học thực vật ), vị trí địa lý ( Khảo cổ học Cận Đông ) hay thời hạn ( Khảo cổ học Trung Cổ ) và 1 số ít chủ đề khác ( khảo cổ học mặt trận, khảo cổ học phong cảnh ) đặc biệt quan trọng là khảo cổ văn hóa và nền văn minh ( Ai Cập học, Ấn Độ học )
Khảo cổ học lịch sử dân tộc[sửa|sửa mã nguồn]
Khảo cổ học lịch sử vẻ vang nghiên cứu và điều tra văn hóa truyền thống với một số ít dạng văn tự .
Khảo cổ học dân tộc bản địa[sửa|sửa mã nguồn]
Khảo cổ học dân tộc bản địa ứng dụng chiêu thức của dân tộc bản địa ký để điều tra và nghiên cứu khảo cổ học. [ 47 ] [ 48 ] [ 49 ] [ 50 ] [ 51 ] [ 52 ]
Khảo cổ học thí nghiệm[sửa|sửa mã nguồn]
Khảo cổ học thí nghiệm sử dụng những chiêu thức thực nghiệm khoa học để thử nghiệm và chứng tỏ những giả thuyết khảo cổ, nâng cao tác dụng nghiên cứu và điều tra. [ 53 ] [ 54 ] [ 55 ] [ 56 ] [ 57 ] Với việc thử nghiệm những kiến trúc, hiện vật được phục chế, nó làm tăng tính khoa học và nhận thức khảo cổ .
Khảo cổ khoa học[sửa|sửa mã nguồn]
Khảo cổ khoa học ứng dụng những chiêu thức khoa học vào nghiên cứu và phân tích sau khai thác, trợ giúp việc xác lập niên đại hiện vật .
Quản lý di sản văn hóa truyền thống[sửa|sửa mã nguồn]
Vấn đề khảo cổ[sửa|sửa mã nguồn]
Giả khảo cổ[sửa|sửa mã nguồn]
Giả khảo cổ là những hoạt động được tuyên bố như nghiên cứu khảo cổ học nhưng thực tế là chống lại khoa học khảo cổ. Nó bao gồm tiểu thuyết khảo cổ hay một số hoạt động thực tế có liên quan.
Mất mát hiện vật[sửa|sửa mã nguồn]
Mất mát hiện vật là một yếu tố cổ xưa .
