Tranh chấp môi trường là gì ? Các nguyên tắc trong việc xử lý tranh chấp môi trường ? Nội dung và những hình thức tranh chấp môi trường ? Quy mô xảy ra tranh chấp môi trường ? Vị thế của những bên trong tranh chấp môi trường ? Thời điểm xác lập những tranh chấp môi trường ?
1. Tranh chấp môi trường là gì?
Tranh chấp môi trường là một trong những hiện tượng kỳ lạ xã hội được chăm sóc nghiên cứu và điều tra từ nhiều nghành khoa học khác nhau như xã hội học môi trường, kinh tế tài chính học môi trường, khoa học pháp lý.
Theo đó, khái niệm tranh chấp môi trường cũng được hiểu từ những giác độ khác nhau. Từ giác độ xã hội học, xung đột môi trường được hiểu là xung đột về quyền lợi giữa các nhóm xã hội các nhau trong việc khai thác và sử dụng các nguồn tài nguyên và môi trường. Nhóm này muốn tước đoạt lợi thế của nhóm khác, dẫn đến sự đấu tranh của giữa các nhóm để phân phối lại lợi thế về tài nguyên, về các yếu tố môi trường.
Luật sư tư vấn các quy định của pháp luật về tranh chấp môi trường: 1900.6568
Từ giác độ môi trường học, xung đột đột môi trường được nhìn nhận theo hai góc nhìn : Một là, xung đột giữa nhu yếu tăng trưởng kinh tế tài chính, xã hội với nhu yếu bảo vệ môi trường sống trong lành của loài người ; Hai là, xung đột giữa những nhóm dân cư khác nhau trong quy trình khai thác, sử dụng nguồn tài nguyên và môi trường. Tại Nước Ta, chưa có văn bản pháp lý nào định nghĩa đơn cử về tranh chấp môi trường, tuy nhiên, phối hợp những quan điểm khoa học về xung đột môi trường từ nhiều nghành khác nhau với những kinh nghiệm tay nghề thực tiễn pháp lý của những vương quốc đi trước và những hiệu quả của việc xác lập rõ quyền và quyền lợi của con người, ta hoàn toàn có thể xác lập được nội dung cơ bản của tranh chấp môi trường như sau : Tranh chấp môi trường là những xung đột giữa những tổ chức triển khai, cá thể, những hội đồng dân cư về quyền và quyền lợi tương quan đến việc phòng ngừa, khắc phục ô nhiễm, suy thoái và khủng hoảng, sự cố môi trường ; về việc khai thác, sử dụng hài hòa và hợp lý những nguồn tài nguyên và môi trường ; về quyền được sống trong môi trường trong lành và quyền được bảo vệ tính mạng con người, sức khỏe thể chất, gia tài do làm ô nhiễm môi trường gây nên. Như vậy để có cách nhìn tổng lực nhất về tranh chấp môi trường cần điều tra và nghiên cứu trên nhiều phương diện khác nhau tích hợp giữa lý luận và thực tiễn để đưa ra được khái niệm về tranh chấp môi trường, từ đó sẽ có cách xử lý tránh chấp môi trường hiệu suất cao hơn .
Xem thêm: Quy định về việc bảo vệ môi trường trong hoạt động du lịch
2. Các nguyên tắc trong việc giải quyết tranh chấp môi trường:
Các nguyên tắc trong xử lý tranh chấp môi trường gồm có :
Thứ nhất, Nguyên tắc công quyền can thiệp.
Trong nghành bảo vệ môi trường, sự can thiệp của công quyên vào việc xử lý tranh chấp cần được xem là một loại nghĩa vụ và trách nhiệm công vụ, hay nói cách khác, công quyền đương nhiên được phép can thiệp. Tuy nhiên, trên trong thực tiễn, để tránh thực trạng tuyệt đối hóa vai trò của Nhà nước, coi bảo vệ môi trường nói chung, xử lý tranh chấp môi trường nói riêng là nghĩa vụ và trách nhiệm chỉ của Nhà nước thì cần phải làm rõ mức độ can thiệp của công quyền trong nghành này. Hiện nay, cách tiếp cận bảo vệ môi trường nói chung, xử lý tranh chấp môi trường nói riêng theo hướng “ coi sự can thiệp của cơ quan công quyền là yếu tố không hề thiếu nhưng chỉ nên xem là giải pháp sau cuối ” đang dần chiếm lợi thế. Từ góc nhìn xử lý tranh chấp, sử dụng những công cụ, giải pháp kinh tế tài chính sẽ giúp cho những bên tranh chấp có điều kiện kèm theo lựa chọn những phương pháp thương lượng, hòa giải, khi đó, giúp tiết kiệm chi phí thời hạn, tiền và công sức của con người của những bên, góp thêm phần làm giảm đáng kể ngân sách xã hội.
Thứ hai, Nguyên tắc phòng ngừa.
Đây là nguyên tắc giúp cho việc xu thế, xem xét xử lý những tranh chấp môi trường khi mới mở màn có rủi ro tiềm ẩn gây hại so với môi trường và sức khỏe thể chất con người. Tiền đề của nguyên tắc này là nếu có những điều không chắc như đinh hoặc không rõ về thực chất hoặc mức độ, quy mô của sự nguy cơ tiềm ẩn đến môi trường thì người ra quyết định hành động cần rất là thận trọng, cần xem xét giữa cái được, cái mất để những bên hoàn toàn có thể đi đến thống nhất những giải pháp loại trừ hoặc hạn chế mức thấp nhất tác động ảnh hưởng xấu đến môi trường từ những hoạt động giải trí tăng trưởng. Để triển khai tốt nguyên tắc phòng ngừa, cần tuân thủ những lao lý về nhìn nhận tác động ảnh hưởng môi trường. Bởi lẽ, trải qua hoạt động giải trí nhìn nhận tác động ảnh hưởng môi trường, cơ quan tài phán sẽ có cơ sở để xem xét 1 số ít yếu tố như những bên đã xem xét đến toàn bộ những yếu tố có tương quan đến môi trường chưa ? Hay những bên có tương quan cũng như cơ quan có thẩm quyền có nhận thức được không thiếu những rủi ro tiềm ẩn nội tại mà hoạt động giải trí tăng trưởng hoàn toàn có thể gây nên cho môi trường hay không ? Nếu câu vấn đáp là chưa thì lẽ dĩ nhiên, nguyên tắc áp phòng ngừa sẽ được vận dụng để buộc những bên phải thực thi xem xét, nhìn nhận những yếu tố nêu trên một cách vừa đủ và trang nghiêm nhất.
Thứ ba, Nguyên tắc phối hợp hợp tác.
Nguyên tắc này hoàn toàn có thể được hiểu là trải qua hoạt động giải trí xử lý tranh chấp để link tổng thể những bên tham gia. Khi đó, họ sẽ có thời cơ đối thoại trực tiếp với nhau, thông tin vừa đủ cho nhau và cùng thiết kế xây dựng những cam kết có tính đồng thuận xã hội, cùng nhau xác lập nghĩa vụ và trách nhiệm, san sẻ quyền hạn và tìm tiếng nói chung để ngăn ngừa rủi ro tiềm ẩn hủy hoại môi trường, nhằm mục đích hướng tời tăng trưởng bền vững và kiên cố. Có thể nói, nguyên tắc này là phương pháp tốt nhất để tổng hợp mọi nguồn lực xã hội vào việc khắc phục, cải tổ môi trường sống chung .
Xem thêm: Báo cáo định giá trong định giá tài nguyên môi trường là gì? Hình thức báo cáo
Thứ tư, Nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả giá.
Nội dung của nguyên tắc là xác lập “ cái giá ” phải trả so với người có hành vi ô nhiễm môi trường. Cụ thể, người có hành vi gây ô nhiễm môi trường sẽ : Phải vận dụng những giải pháp khắc phục thực trạng ô nhiễm môi trường, suy thoái và khủng hoảng môi trường, sự cố môi trường ; Phải bồi thường thiệt hại về môi trường, về tính mạng con người, sức khỏe thể chất và tính mạng con người của những nạn nhân ( nếu có ). Đây chính là cơ sở cho hoạt động giải trí xử lý tranh chấp đòi BTTH về người và gia tài do ô nhiễm môi trường gây nên.
Thứ năm, Nguyên tắc tham vấn chuyên gia.
Do xuất phát từ thiệt hại môi trường rất khó xác lập, không riêng gì lý học … sẽ giúp cho việc xử lý tranh chấp nhanh gọn đúng chuẩn. Các chuyên viên dựa vào những phương tiện kỹ thuật đo đạc, xét nghiệm mẫu để hoàn toàn có thể đưa ra những quyết định hành động khách quan, trung thực về mối liên hệ giữa nguyên do với hậu quả, về mức độ thiệt hại. Khi đó, góp thêm phần giúp cho những cơ quan có thẩm quyền nhìn nhận, dự báo vàlà thiệt hại trước mắt mà còn là thiệt hại lâu bền hơn. Khi đó, sự tham gia của những chuyên viên về kinh tế tài chính học, y tế học, tâm Tóm lại khá đầy đủ về đặc thù, mức độ cũng như những tác động ảnh hưởng đến môi trường để hoàn toàn có thể đưa ra những phán quyết bảo vệ tính khách quan, đúng chuẩn.
3. Nội dung và các hình thức tranh chấp môi trường:
Nội dung về tranh chấp môi trường dung về tranh chấp môi trường được pháp luật rõ tại Khoản 1 Điều 161 Luật bảo vệ môi trường năm năm trước. Cụ thể gồm :
Điều 161. Tranh chấp về môi trường
1. Nội dung tranh chấp về môi trường gồm :
a) Tranh chấp về quyền, trách nhiệm bảo vệ môi trường trong khai thác, sử dụng thành phần môi trường;
Xem thêm: Môi trường là gì? Các chức năng và vai trò quan trọng của môi trường?
b ) Tranh chấp về xác lập nguyên do gây ô nhiễm, suy thoái và khủng hoảng, sự cố môi trường ; c ) Tranh chấp về nghĩa vụ và trách nhiệm giải quyết và xử lý, khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại do ô nhiễm, suy thoái và khủng hoảng, sự cố môi trường. 2. Các bên tranh chấp về môi trường gồm : a ) Tổ chức, cá thể sử dụng thành phần môi trường có tranh chấp với nhau ; b ) Tổ chức, cá thể khai thác, sử dụng những thành phần môi trường và tổ chức triển khai, cá thể có nghĩa vụ và trách nhiệm tái tạo, phục sinh khu vực môi trường bị ô nhiễm, suy thoái và khủng hoảng, bồi thường thiệt hại về môi trường
Một là: Tranh chấp về quyền, trách nhiệm bảo vệ môi trường trong khai thác, sử dụng thành phần môi trường
Hai là: Tranh chấp về xác định nguyên nhân gây ô nhiễm, suy thoái, sự cố môi trường
Ba là: Tranh chấp về trách nhiệm xử lý, khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại do ô nhiễm, suy thoái, sự cố môi trường
Xem thêm: Bảo vệ môi trường là gì? Nội dung và biện pháp bảo vệ môi trường?
Các dạng tranh chấp môi trường
Căn cứ vào định nghĩa của tranh chấp môi trường, thì có ba dạng tranh chấp môi trường hầu hết là :
Thứ nhất: Tranh chấp giữa các tổ chức, cá nhân, các nhà đầu tư, nhà sản xuất trong việc khai thác, sử dụng chung các nguồn tài nguyên và các yếu tố môi trường.
Thứ hai: Tranh chấp giữa các tổ chức, cá nhân, cộng đồng dân cư với các tổ chức, cá nhân khác về việc đòi bồi thường thiệt hại do ô nhiễm môi trường gây nên. Dạng này bao gồm cả những tranh chấp đòi bồi thường thiệt hại gây ra từ các sự cố môi trường.
Thứ ba: Tranh chấp nảy sinh trong quá trình tiến hành các dự ỏn phát triển gây ảnh hưởng hoặc có nguy cơ gây ảnh hưởng đến các yếu tố môi trường thuộc quyền quản lý, sử dụng hợp pháp của chủ thể khác.
4. Quy mô xảy ra tranh chấp môi trường:
Xuất phát từ đặc thù của môi trường là một thể thống nhất không tách rời, không bị số lượng giới hạn bởi khoảng trống thời hạn, nên những tác động ảnh hưởng xấu đến thành phần môi trường này sẽ ảnh hưởng tác động xấu đến thành phần môi trường khác ( theo hiệu ứng đô mi nô ). Các tác động ảnh hưởng môi trường thường diễn ra trên quy mô lớn, phạm vi ảnh hưởng rộng, liên tục trực tiếp đến điều kiện kèm theo sống của nhiều chủ thể : cá thể, tổ chức triển khai, hội đồng dân cư, thậm chí còn cả vương quốc. Tương ứng với khoanh vùng phạm vi và mức độ của những tác động ảnh hưởng xấu tới môi trường là khoanh vùng phạm vi và Lever của tranh chấp môi trường. Tranh chấp hoàn toàn có thể này sinh trong khoanh vùng phạm vi khu dân cư, tại một địa phương, hoặc nhiều địa phương, trong khoanh vùng phạm vi khu vực và quốc tế. Điều này có nghĩa là tranh chấp môi trường hoàn toàn có thể phát sinh giữa bất kể chủ thể nào, không phụ thuộc vào vào những cá thể hay tổ chức triển khai, công quyền hay dân quyền, người trong nước hay người quốc tế, vương quốc tăng trưởng hay đang tăng trưởng và giữa họ có hay không quan hệ ngoại giao, quan hệ hợp đồng hay công vụ .. Sự phong phú về chủ thể tham gia tranh chấp cộng với nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lí đa phần phát sinh ngoài hợp đồng khiến cho tranh chấp môi trường trở nên khó trấn áp, khó dung hòa và dễ chuyển hóa thành những xung đột có quy mô lớn, tác động ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự xã hội và bảo đảm an toàn pháp lí, thậm chí còn cả những mối quan hệ bang giao giữa những vương quốc, đặc biệt quan trọng là những vương quốc láng giềng. Sự phong phú về chủ thể dẫn đến việc khó xác lập số lượng đơn cử những đương sự trong mỗi vụ tranh chấp môi trường. Đối với những tranh chấp trong nghành khác, số lượng những bên tham gia tranh chấp luôn được xác lập và thường không quá hai hoặc ba bên. Trong nghành nghề dịch vụ bảo vệ môi trường, việc những tranh chấp tương quan đến nhiều quyền lợi, nhiều chủ thể khác nhau, như : quyền lợi của những người làm công tác làm việc bảo tồn, những nhà phân phối kinh doanh thương mại, những cấp chính quyền sở tại, những t tổ chức triển khai phi chính phủ ( NGOs ), những hội đồng dân cư .. khiến cho tranh chấp môi trường khó định lượng về hậu quả. Chẳng hạn, so với tranh chấp đòi bồi thường thiệt hại do ô nhiễm môi trường, chủ thể hoàn toàn có thể là người gây ô nhiễm ; tổ chức triển khai cá thể bị thiệt hại về gia tài, tính mạng con người, sức khỏe thể chất do ô nhiễm môi trường gây ra ; cơ quan Nhà nước đòi bồi thường so với thiệt hại suy giam công dụng tính có ích của môi trường ….
5. Vị thế của các bên trong tranh chấp môi trường:
Tranh chấp môi trường là những xung đột giữa những tổ chức triển khai, cá thể, những hội đồng dân cư về quyền và quyền lợi tương quan đến việc phòng ngừa, khắc phục ô nhiễm, suy thoái và khủng hoảng, sự cố môi trường ; về việc khai thác, sử dụng hài hòa và hợp lý những nguồn tài nguyên và môi trường ; về quyền được sống trong môi trường trong lành và quyền được bảo vệ tính mạng con người, sức khỏe thể chất, gia tài do làm ô nhiễm môi trường gây nên. Theo đó, trong tranh chấp môi trường vị thế của những bên thường không cân đối. Đây là quan điểm của rất nhiều nhà nghiên cứu và điều tra. Theo quan điểm này, hầu hết những tranh chấp môi trường có bên tham gia là chủ những dự án Bất Động Sản tăng trưởng hoặc những cơ quan quản lí, trong khi phía bên kia chỉ là những thường dân với những nhu yếu, yên cầu về chất lượng môi trường sống chung của con người. Điều dễ nhận thấy là bên thứ nhất thường có ít động cơ hơn trong việc tìm giải pháp để điều hòa quyền lợi xung đột. Sự bất tương ứng về vị thế giữa những bên là một trong những trở ngại lớn của quy trình xử lý tranh chấp. Trở ngại này càng thể hiện rõ hơn ở những vương quốc phải chịu nhiều áp lực đè nén từ tiềm năng tăng trưởng kinh tế tài chính, giảm đói nghèo, do mối chăm sóc tới vận tốc tăng trưởng kinh tế tài chính thường được đẩy lên trước mối chăm sóc đến chất lượng môi trường sống. Trong những thực trạng như vậy, “ lợi thế ” của quy trình xử lý xung đột thường nghiêng về phía bên gây thiệt hại cho môi trường. Có thể thấy, sự bất tương ứng về vị thế giữa những bên là một trong những trở ngại lớn của quy trình xử lý tranh chấp môi trường. Trên trong thực tiễn lúc bấy giờ, khi những tranh chấp môi trường được xử lý trải qua giải pháp thương lượng, hoà giải thì những bên tham gia tranh chấp sẽ tự điều hòa xích míc với nhau, mà chưa có sự can thiệp sâu của cơ quan chức năng cùng công cụ pháp lý. Một khi tranh chấp không hề xử lý bằng con đường thương lượng, hoà giải theo pháp lý hiện hành, những bên hoàn toàn có thể khởi kiện ra toà để xử lý. Lúc đó những bên đều phải có nghĩa vụ và trách nhiệm tuân thủ phán quyết của toà mà cơ quan này chỉ thao tác trên nguyên tắc “ độc lập chỉ tuân theo pháp lý ” và “ mọi công dân đều b ́ ình đẳng trước pháp lý ”. Như vậy vị thế của những bên trước cơ quan tố tụng là như nhau, không hề có sự “ bất tương ứng ”.
6. Thời điểm xác định các tranh chấp môi trường:
Trước khi khám phá thời gian tranh chấp môi trường là gì ? Cân khám phá thế nào là tranh chấp môi trường ?
Tranh chấp môi trường là những xung đột giữa các tổ chức, cá nhân, các cộng đồng dân cư về quyền và lợi ích liên quan đến việc phòng ngừa, khắc phục ô nhiễm, suy thoái, sự cố môi trường; về việc khai thác, sử dụng hợp lý các nguồn tài nguyên và môi trường; về quyền được sống trong môi trường trong lành và quyền được bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản do làm ô nhiễm môi trường gây nên
Thời điểm xác lập những tranh chấp môi trường phát sinh thường sớm hơn so với thời gian xác lập phát sinh tranh chấp khác. Trong những tranh chấp dân sự, kinh tế tài chính, lao động .. quyền và quyền lợi mà những bên nhu yếu được bảo vệ, phục hổi là những quyền và quyền lợi đã bị bên kia xâm hại. Trong nghành bảo vệ môi trường, những bên còn nhu yếu loại trừ những năng lực xâm hại môi trường. Khả năng xâm hại đến môi trường mà con người hoàn toàn có thể dự báo thường tương quan đến những dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư, thậm chí còn ngày từ khi dự án Bất Động Sản chưa đi vào hoạt động giải trí. Điều này lí giải cho nhiều xích míc, xung đột trong nghành nghề dịch vụ môi trường đã phát sinh ngay từ quá trình khi những dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư chưa tiến hành hoặc mới khởi đầu đi vào hoạt động giải trí. Vào quá trình này, mặc dầu thiệt hại thực tiễn chưa xảy ra nhưng những bên xung đột cho rằng rủi ro tiềm ẩn nội tại sẽ xảy ra thiệt hại so với môi trường nếu không có giải pháp ngăn ngừa kịp thời. Lí do để gật đầu sớm được những nhu yếu của những bên đương sự trong những vu tranh chấp môi trường đã được những thẩm phán tại Tòa án quốc tế ở La Hay ghi nhận : “ Trong nghành nghề dịch vụ bảo vệ mội trường, cần có sự ngăn ngừa và cẩn trọng. Điều này xuất phát từ tính không hề sửa chữa thay thế được của những thiệt hại so với môi trường và số lượng giới hạn vốn có của mọi chính sách bồi thường thiệt hại Các chủ thể không bị bắt buộc phải đợi tới tận khi thiệt hại môi trường xảy ra trước cả khi họ hành vi. ”
