Hướng dẫn lập trình Oracle PL/SQL

1- Giới thiệu

PL/SQL (Procedural Language/Structured Query Language) là một ngôn ngữ lập trình lập trình hướng thủ tục sử dụng cho Oracle SQL. Nó là một mở rộng của Oracle SQL.

PL/SQL bao gồm các thành phần ngôn ngữ hướng thủ tục bao gồm điều kiện và vòng lặp. Nó cho phép khai báo hằng số và biến, thủ tục và các hàm, kiểu dữ liệu và biến của các kiểu dữ liệu, và các trigger. Nó có thể sử lý các ngoại lệ (lỗi tại thời gian chạy). Mảng cũng được hỗ trợ nâng cấp để sử dụng cho các tập hợp trong PL/SQL. Từ phiên bản 8 trở đi nó bao gồm thêm các tính năng hướng đối tượng. Nó có thể tạo một đơn vị PL/SQL như thủ tục, hàm, package, kiểu dữ liệu, triggers, những thứ được lưu trữ trong database được tái sử dụng bởi các ứng dụng bất kỳ giao tiếp với ứng dụng Oracle.

Chú ý: Các hình minh họa dưới đây tôi sử dụng công cụ PL/SQL Developer phiên bản 8.x, tuy nhiên cũng không có khác biệt nếu bạn sử dụng PL/SQL Developer phiên bản 10.x hoặc một phiên bản khác.

2- Bắt đầu với PL/SQL cần những gì?

Để có thể tiếp cận nhanh với PL/SQL bạn cần có một công cụ lập trình. Theo kinh nghiệm làm việc của tôi bạn có thể sử dụng PL/SQL Developer, đây là một công cụ trực quan làm việc với Oracle và để lập trình PL/SQL.

Bạn có thể xem hướng dẫn cài đặt và cấu hình PL/SQL tại:

Trong tài liệu này tôi sử dụng LearningSQL (Một database nhỏ dùng để hướng dẫn học SQL trong website o7planning.org). Bạn có thể tạo database này theo hướng dẫn dưới đây:

3- Tổng quan về PL/SQL

Có một số khái niệm cần phải nắm vững khi lập trình với PL/SQL:

1. Mỗi lệnh SQL kềt thúc bằng dấu chấm phẩy (;)
2. Các lệnh thuộc “ngôn ngữ định nghĩa dữ liệu” (Data Definition Language – DDL) không được sử dụng trong PL/SQL
3. Lệnh SELECT.. INTO trả về nhiều dòng có thể gây ra exception ( > 1 dòng).
4. Lệnh SELECT .. INTO không trả về dòng nào có thể gây ra exception
5. Các lệnh thuộc “ngôn ngữ thao tác trên dữ liệu” (Data Manipulation Language – DML) có thể tác động trên nhiều dòng dữ liệu.
6. Sử dụng toán tử := để giá giá trị cho một biến.

-- Lệnh gán giá trị cho biến
x := 1;
-- Lệnh Insert:
Insert into Department (Dept_Id, Dept_No, Dept_Name, Location) values (1, 'D1', 'HR', 'Chicago');
-- Bắt ngoại lệ:
Begin Select Dept.Dept_Id into v_Dept_Id from Department Dep;
Exception when too_many_rows then Dbms_Output.put_line('Error:'||Sqlerrm);
End;
......

PL/SQL được tổ chức theo từng khối lệnh, Một khối lệnh có thể có các khối lệnh con bên trong nó.

Declare -- Phần khai báo - Không bắt buộc- -- Khai báo các biến sử dụng trong phần thân v_Location Varchar2(100);
Begin -- Phần thân của khối lệnh -- Đoạn lệnh thực hiện v_Location := 'Chicago'; -- ....
Exception -- Phần xử lý lỗi - Không bắt buộc -- Bắt để sử lý các ngoại lệ khác nhau. When No_Data_Found Then -- Ngoại lệ khi câu lệnh SELECT .. INTO không trả về dòng nào -- (Không bắt buộc phải bắt) -- Sử lý gì đó tại đây. -- Hoặc để lệnh null nếu không cần sử lý. Null; When Too_Many_Rows Then -- Ngoại lệ khi câu lệnh SELECT .. INTO trả về nhiều dòng -- (Không bắt buộc phải bắt) Null; When Others Then -- Các ngoại lệ khác Null;
End;

4- Các lệnh PL/SQL cơ bản

Ở đây tôi giới thiệu tổng quan về các lệnh cơ bản của PL/SQL. Bạn sẽ hiểu hơn về nó thông qua các ví dụ ở các phần tiếp theo.

4.1- Lệnh If-elsif-else

Cú pháp :

IF THEN Công việc 1;
[ELSIF THEN Công việc 2;
]
[ELSE Công việc n + 1;
]
END IF;

Ví dụ :

If v_Option = 1 Then v_Action := 'Run';
Elsif v_Option = 2 Then v_Action := 'Backup';
Elsif v_Option = 3 Then v_Action := 'Stop';
Else v_Action := 'Invalid';
End If;

4.2- Vòng lặp không định trước (LOOP)

Cú pháp :

LOOP -- Làm gì đó tại đây.
EXIT WHEN ;
END LOOP;

Ví dụ :

x := 0;
Loop x := x + 1; y := y - x;
Exit When x > y;
End Loop;

4.3- Vòng lặp có định trước (FOR LOOP)

Cú pháp :

FOR v_Index IN  .. LOOP -- Làm gì đó tại đây.
END LOOP;ận>ận>

Ví dụ :

x := 0;
For v_Idx In 1 .. 100 Loop x := x + 1;
End Loop;

4.4- Vòng lặp while (WHILE)

Cú pháp :

WHILE LOOP -- Làm gì đó tại đây
END LOOP;

Ví dụ :

v_Text Varchar2(100);
...
While Length(v_Text) 

5- Bắt đầu với PL/SQL sử dụng PL/SQL Developer

Trước hết bạn cần mở PL/SQL Developer, và đăng nhập vào user learningsql:

Trên PL/SQL Developer tạo mới một cửa sổ SQL:

Viết một đoạn code đơn thuần tính tổng 2 số .

Declare v_Result Number; -- Khai báo một biến có giá trị 50 v_a Number := 50; -- Khai báo một biến có giá trị 100 v_b Number := 100;
Begin -- In ra màn hình Console Dbms_Output.Put_Line('v_a= ' || v_a); -- In ra màn hình Console Dbms_Output.Put_Line('v_b= ' || v_b); -- Tính tổng v_Result := v_a + v_b; -- In ra màn hình Console Dbms_Output.Put_Line('v_Result= ' || v_Result);
End;

hoặc nhấn F8 để thực thi đoạn code.

Nhấn biểu tượnghoặc nhấnđể thực thi đoạn code .

Kết quả chạy ví dụ :

6- Các kiểu dữ liệu thông dụng và khai báo

6.1- Kiểu dữ liệu số

Các kiểu dữ liệu số trong PL/SQL

Data Type	Description
PLS_INTEGER	Số tự nhiên có dấu 32 bit nằm trong khoảng -2,147,483,648 tới 2,147,483,647.
BINARY_INTEGER	Số tự nhiên có dấu 32 bit nằm trong khoảng -2,147,483,648 tới 2,147,483,647.
BINARY_FLOAT	Kiểu dấu chấm động số thực với độ chính xác đơn (Single-precision)
BINARY_DOUBLE	Kiểu dấu chấm động số thực  với độ chính xác gấp đôi (Double-precision)
NUMBER(prec, scale)	Kiểu dấu chấm cố định (Fixed-point) với giá trị tuyệt đối từ 1E-130 tới (không bao gồm) 1.0E126. Một biến NUMBER cũng có thể mô tả 0.
DEC(prec, scale)	Kiểu dấu chấm cố định, tiêu chuẩn ANSI với độ chính xác tối đa 38 số thâp phân.
DECIMAL(prec, scale)	Kiểu dấu chấm cố định, tiêu chuẩn IBM với độ chính xác tối đa 38 số thập phân.
NUMERIC(pre, secale)	Loại số thực (Floating type) với độ chính xác tối đa 38 số thập phân.
DOUBLE PRECISION	Loại số chấm động, số thực, tiêu chuẩn ANSI với độ chính xác 126 số nhị phân (khoảng 38 số thập phân).
FLOAT	Loại số chấm động, số thực tiêu chuẩn ANSI và IBM với độ chính xác tối đa 126 số nhị phân (khoảng 38 số thập phân).
INT	Kiểu số nguyên, tiêu chuẩn ANSI với độ chính xác tối đa 38 chữ số thập phân
INTEGER	Kiểu số nguyên, tiêu chuẩn ANSI và IBM với độ chính xác 38 chữ số thập phân
SMALLINT	Số nguyên từ -32768  –> 32767
REAL	Kiểu số chấm động, số thực, với độ chính xác tối đa 63 số nhị phân (Khoảng  18 số thập phân).

Các kiểu số thông dụng nhất :

Kiểu số	Khai báo sử dụng
Number	v_Amount Number(15,2) v_Salary Number;
Integer	v_Age Integer;
Float	v_Amount Float;
Double
Real

6.2- Kiểu text

Thông dụng nhất :

Kiểu text	Khai báo sử dụng
Varchar2	v_First_Name Varchar2(32);

6.3- Kiểu Date/time

Kiểu dữ liệu	Khai báo sử dụng
Date	v_Birthday Date;

6.4- Kiểu dữ liệu một cột (%type)

Đây là cấu trúc bảng EMPLOYEE:

Cột First_Name trong bảng Employee có kiểu dữ liệu Varchar2 và có độ dài 20 ký tự. Để khai báo một biến có thể chứa giá trị của cột này bạn có thể khai báo theo cách dưới đây:

-- Khai báo một biến varchar2 độ dài 20.
-- Biến này có thể lưu giá trị cho cột First_Name
v_First_Name Varchar2(20);
-- Gán giá trị vào biến v_First_Name lấy từ câu truy vấn.
-- Ngoại lệ có thể xẩy ra khi độ dài lưu trữ của biến nhỏ
-- hơn độ dài giá trị truyền vào.
Select Emp.First_Name
into v_First_Name
From Employee Emp
Where Emp.Emp_Id = 1;
-- Khai báo một biến Varchar2 độ dài 30
-- Biến này cũng có thể lưu giá trị cho cột First_Name
v_First_Name2 Varchar2(30);
-- Cách khai báo an toàn:
v_First_Name Employee.First_Name%Type; 

Ví dụ :

Declare v_Emp_Id Employee.Emp_Id%Type := 1; v_First_Name Employee.First_Name%Type;
Begin Select Emp.First_Name Into v_First_Name From Employee Emp Where Emp.Emp_Id = v_Emp_Id; ---- Dbms_Output.Put_Line('v_First_Name= ' || v_First_Name);
Exception When No_Data_Found Then -- Trường hợp câu lệnh SELECT .. INTO không trả về bản ghi nào Dbms_Output.Put_Line('No data with emp_id= ' || v_Emp_Id);
End;

6.5- Kiểu dữ liệu một dòng (%Rowtype)

Cú pháp :

-- Khai báo một biến.
-- Là kiểu dữ liệu một dòng.
v_Variable_name Table_Name%Rowtype;
-- Ví dụ:
v_Emp Employee%Rowtype;

Ví dụ :

Declare v_Emp_Id Employee.Emp_Id%Type := 1; -- Khai báo một biến -- Là kiểu dữ liệu 1 dòng của bảng Employee. v_Emp Employee%Rowtype;
Begin Select * Into v_Emp From Employee Emp Where Emp.Emp_Id = v_Emp_Id; ---- Dbms_Output.Put_Line(' First_Name= ' || v_Emp.First_Name); Dbms_Output.Put_Line(' Last_Name= ' || v_Emp.Last_Name);
Exception When No_Data_Found Then -- Trường hợp câu SELECT không trả về bản ghi nào Dbms_Output.Put_Line('No data with emp_id= ' || v_Emp_Id);
End;

Kết quả chạy ví dụ :

6.6- Kiểu dữ liệu Record

Bạn có thể định nghĩa ra kiểu dữ liệu Record, kiểu dữ liệu này chứa một vài cột. Cú pháp:

-- Khai báo một kiểu dữ liệu của bạn.
TYPE Ten_kieu_Record IS RECORD ( Col1 Kieu_Du_Lieu1 [NOT NULL{:=|DEFAULT} Bieu_Thuc], Col2 Kieu_Du_Lieu2 [NOT NULL{:=|DEFAULT} Bieu_Thuc], ... );
-- Khai báo biến sử dụng kiểu dữ liệu trên:
Ten_Bien Ten_kieu_Record;

Ví dụ :

Declare v_Emp_Id Employee.Emp_Id%Type := 1; -- Định nghĩa một kiểu Record có 3 cột. Type Emp_Name_Type Is Record( Emp_First_Name Employee.First_Name%Type ,Emp_Last_Name Employee.Last_Name%Type ,Emp_Full_Name Varchar2(50)); ---- -- Định nghĩa một biến có kiểu dữ liệu Emp_Name_Type v_Emp Emp_Name_Type;
Begin Select Emp.First_Name ,Emp.Last_Name ,Emp.First_Name || ' ' || Emp.Last_Name Into v_Emp From Employee Emp Where Emp.Emp_Id = v_Emp_Id; ---- Dbms_Output.Put_Line(' First_Name= ' || v_Emp.Emp_First_Name); Dbms_Output.Put_Line(' Last_Name= ' || v_Emp.Emp_Last_Name); Dbms_Output.Put_Line(' Full_Name= ' || v_Emp.Emp_Full_Name);
Exception When No_Data_Found Then -- Trường hợp câu SELECT không trả về bản ghi nào Dbms_Output.Put_Line('No data with emp_id= ' || v_Emp_Id);
End;

Kết quả chạy ví dụ :

6.7- Kiểu dữ liệu Table

Bạn có thể định nghĩa một kiểu dữ liệu mới, nó có thể lưu trữ nhiều phần tử, đó là kiểu TABLE.

TABLE:

• Kiểu dữ liệu TABLE giống như một mảng, nhưng có số phần tử không giới hạn.
• Chỉ số của kiểu TABLE không nhất thiết liên tục. Ví dụ TABLE có 3 phần tử tại chỉ số 1, 3, 5.

Các đặc thù của kiểu

Cú pháp :

-- Khai báo một kiểu table.
TYPE IS TABLE OF  [NOT NULL]
INDEX BY BINARY_INTEGER;
-- Ví dụ:
-- Định nghĩa một kiểu TABLE chứa các phần tử kiểu Varchar2(50)
TYPE My_Tbl
IS TABLE OF Varchar2(50)
INDEX BY BINARY_INTEGER;

Ví dụ :

Declare -- Định nghĩa một kiểu TABLE. Type My_Tbl Is Table Of Varchar2(50) Index By Binary_Integer; -- Khai báo một biến sử dụng kiểu dữ liệu khai báo ở trên. v_Emps My_Tbl;
Begin v_Emps(1) := 'One'; v_Emps(2) := 'Two'; v_Emps(3) := 'Three'; ---- Dbms_Output.Put_Line('Element Count = ' || v_Emps.Count); --- For i In v_Emps.First .. v_Emps.Last Loop Dbms_Output.Put_Line('Element at ' || i || ' = ' || v_Emps(i)); End Loop;
End;

Kết quả chạy ví dụ :

Các hàm của kiểu TABLE:

Tên hàm/Thuộc tính	Ý nghĩa	Ví dụ sử dụng
• DELETE	Xóa các dòng trong bảng	v_tbl.delete(3);
• EXISTS	Trả về TRUE nếu tồn tại phần tử chỉ định trong Table.	v_e:= v_tbl.exists(3);
• COUNT	Trả về số lượng phần tử trong table.	v_count:=v_tbl.count;
• FIRST	Trả về chỉ số của phần tử đầu tiên trong table.	v_first_idx:=v_tbl.first;
• LAST	Trả về chỉ số phần tử cuối cùng trong table.	v_last_idx:=v_tbl.last;
• NEXT	Trả về chỉ số của phần tử tiếp theo trong bảng so với chỉ số được chỉ định.	v_idx:= v_tbl.next(2);
• PRIOR	Trả về chỉ số phần tử đứng trước so với phần tử được chỉ định.	v_idx:=v_tbl.prior(2);

Ví dụ :

Declare -- Định nghĩa kiểu TABLE. Type t_City_Type Is Table Of Varchar2(30) Index By Binary_Integer; -- Khai báo biến sử dụng kiểu TABLE định nghĩa ở trên. t_City t_City_Type; v_City_Index Binary_Integer; v_e Boolean;
Begin t_City(100) := 'Chicago'; t_City(101) := 'Chicago'; t_City(200) := 'Hanoi'; t_City(301) := 'Tokyo'; Begin -- Kiểm tra xem có tồn tại phần tử có chỉ số 500 không. v_e := t_City.Exists(500); If v_e Then Dbms_Output.Put_Line('Exists element At 500'); Else Dbms_Output.Put_Line('Not Exists element At 500'); End If; -- -- Xóa đi phần tử tại chỉ số 101 t_City.Delete(101); -- -- Chỉ số đầu tiên v_City_Index := t_City.First; Dbms_Output.Put_Line('First= ' || v_City_Index); -- Loop Dbms_Output.Put_Line('Element at ' || v_City_Index || ' = ' || t_City(v_City_Index)); Exit When v_City_Index = t_City.Last; -- Lấy chỉ số tiếp theo của chỉ số cho bởi tham số. v_City_Index := t_City.Next(v_City_Index); End Loop; -- Ném ra ngoại lệ No_data_found Raise No_Data_Found; Exception When No_Data_Found Then Dbms_Output.Put_Line('the Last City Has Been Reached.'); End;
End;

Kết quả chạy ví dụ :

6.8- Kiểu dữ liệu mảng (Array)

Cú pháp :

-- Khai báo một kiểu mảng
TYPE IS VARRAY(n)
OF ;
-- Ví dụ khai báo một mảng 5 phần tử, và phẩn tử có kiểu Varchar2(10);
TYPE cityarray
IS VARRAY(5)
OF Varchar2(10); 

Một mảng có N phần tử. Các phần tử của mảng được đánh chỉ số liên tục bắt đầu từ 1 đến N.

Ví dụ :

Declare
-- Định nghĩa kiểu dữ liệu Array
-- chứa các dữ liệu kiểu VARCHAR2(50)
Type Emp_Array Is Varray(5) Of Varchar2(50);
-- Định nghĩa kiểu dữ liệu Array chứa các số Integer.
Type Salary_Array Is Varray(5) Of Integer;
---
v_Names Emp_Array;
v_Salaries Salary_Array;
v_Count Integer;
Begin
-- Khởi tạo giá trị các phần tử của mảng.
v_Names := Emp_Array('KING' ,'JONES' ,'FORD' ,'SMITH' ,'BLAKE');
-- Khởi tạo giá trị các phần tử của mảng.
v_Salaries := Salary_Array(5000 ,2975 ,3000 ,800 ,2850);
-- Số phần tử.
v_Count := v_Names.Count;
Dbms_Output.Put_Line('Count = ' || v_Count);
---
For i In 1 .. v_Count Loop Dbms_Output.Put_Line('Employee = ' || v_Names(i) || ', Salary = ' || v_Salaries(i));
End Loop;
End;

Kết quả chạy ví dụ :

7- Con trỏ (Cursor)

7.1- Con trỏ là gì?

Cursor là kiểu biến có cấu trúc, cho phép bạn xử lý dữ liệu gồm nhiều dòng. Số dòng phụ thuộc vào câu lệnh truy vấn dữ liệu sau nó.Trong quá trình xử lý, bạn có thể thao tác với Cursor thông qua từng dòng dữ liệu. Dòng dữ liệu này được định vị bởi một con trỏ. Với việc dịch chuyển con trỏ, bạn có thể lấy được toàn bộ dữ liệu của một dòng hiện tại.

Cú pháp khai báo con trỏ :

-- Khai báo con trỏ có không có tham số:
CURSOR IS-- Khai báo con trỏ có tham số.
CURSOR ()
IS 

Ví dụ :

-- Cursor declaration has no parameters:
Cursor Emp_Cur Is Select Emp.Emp_Id ,Emp.First_Name ,Emp.Last_Name From Employee Emp;
-- Cursor declaration has parameters:
Cursor Emp_Cur(p_Dept_Id Number ,p_Branch_Id Number)
Is
Select Emp.Emp_Id ,Emp.First_Name ,Emp.Last_Name ,Emp.Assigned_Branch_Id ,Emp.Dept_Id
From Employee Emp
Where (Emp.Dept_Id = p_Dept_Id Or p_Dept_Id Is Null)
And (Emp.Assigned_Branch_Id = p_Branch_Id Or p_Branch_Id Is Null);

1. Con trỏ tường minh
2. Con trỏ không tường minh.

Khái niệm tường minh ở đây có nghĩa là, khi sử dụng nó bạn cần phải viết lệnh mở con trỏ, và viết lệnh đóng con trỏ sau khi đã sử dụng xong một cách rõ ràng. Với trường hợp con trỏ không tường minh bạn có thể không cần viết lệnh đóng mở.

Có hai loại con trỏ ( Cursor ) : Khái niệm tường minh ở đây có nghĩa là, khi sử dụng nó bạn cần phải viết lệnh mở con trỏ, và viết lệnh đóng con trỏ sau khi đã sử dụng xong một cách rõ ràng. Với trường hợp con trỏ không tường minh bạn hoàn toàn có thể không cần viết lệnh đóng mở .Các thuộc tính của Con trỏ :

Thuộc tính	Ý nghĩa
%isopen	trả lại giá trị True nếu cursor đang mở
%notfound	trả lại giá trị true nếu không còn dòng tiếp theo
%found	trả lại giá tri true nếu vẫn còn dòng tiếp theo.
%rowcount	trả lại số row đã duyệt qua.

7.2- Con trỏ tường minh (Explicit Cursor)

Các bước khai báo và sử dụng con trỏ tường minh :



Ví dụ :

Declare -- Khai báo một Cursor có 2 tham số. Cursor Emp_Cur ( p_Dept_Id Number ,p_Branch_Id Number ) Is Select Emp.Emp_Id ,Emp.First_Name ,Emp.Last_Name ,Emp.Assigned_Branch_Id ,Emp.Dept_Id From Employee Emp Where (Emp.Dept_Id = p_Dept_Id Or p_Dept_Id Is Null) And (Emp.Assigned_Branch_Id = p_Branch_Id Or p_Branch_Id Is Null); --- -- Khai báo một kiểu ROWTYPE dựa trên Cursor vừa tạo. v_Emp Emp_Cur%Rowtype; --- v_Dept_Id Number := 1; v_Branch_Id Number; --- v_Row Integer := 0; v_Open Boolean;
Begin -- Kiểm tra xem cursor mở chưa If Emp_Cur%Isopen Then Dbms_Output.Put_Line('Cursor opened'); Else Dbms_Output.Put_Line('Cursor not open'); End If; -- Dbms_Output.Put_Line('Opening cursor...'); -- Mở Cursor (Truyền các giá trị tham số vào). Open Emp_Cur(v_Dept_Id, v_Branch_Id); -- Sử dụng vòng lặp. Loop -- Lấy dòng dữ liệu trên Cursor -- Mỗi lần Fetch con trỏ nhẩy lên 1 dòng. -- (Từ trên xuống dưới). Fetch Emp_Cur Into v_Emp; -- Điều kiện thoát khỏi vòng lặp. Exit When Emp_Cur%Notfound; -- Sử lý dữ liệu. v_Row := v_Row + 1; Dbms_Output.Put_Line(v_Row || ' - First_Name: ' || v_Emp.First_Name || ' - Last_Name: ' || v_Emp.Last_Name); End Loop; -- Dbms_Output.Put_Line('Closing cursor...'); -- Đóng Cursor. Close Emp_Cur;
End;

Kết quả chạy ví dụ :

7.3- Con trỏ không tường minh (Implicit Cursor)

Con trỏ không tường minh bạn hoàn toàn có thể không cần viết lệnh mở / đóng nó một cách rõ ràng .

Sử dụng lệnh For để duyệt trên con trỏ theo cú pháp:

-- Dùng lệnh For duyệt trên con trỏ không tường minh.
FOR  in () LOOP -- Statements..
END LOOP;

Ví dụ :

Declare -- Khai báo một Cursor có 2 tham số. Cursor Emp_Cur(p_Dept_Id Number ,p_Branch_Id Number) Is Select Emp.Emp_Id ,Emp.First_Name ,Emp.Last_Name ,Emp.Assigned_Branch_Id ,Emp.Dept_Id From Employee Emp Where (Emp.Dept_Id = p_Dept_Id Or p_Dept_Id Is Null) And (Emp.Assigned_Branch_Id = p_Branch_Id Or p_Branch_Id Is Null); --- --- v_Dept_Id Number := 1; v_Branch_Id Number; --- v_Row Integer := 0;
Begin -- Kiểm tra xem cursor mở chưa If Emp_Cur%Isopen Then Dbms_Output.Put_Line('Cursor opened'); Else Dbms_Output.Put_Line('Cursor not open'); End If; -- -- Sử dụng vòng lặp để duyệt cursor -- Không cần open/close/fetch. -- For v_Emp In Emp_Cur(v_Dept_Id ,v_Branch_Id) Loop -- v_Row := v_Row + 1; Dbms_Output.Put_Line(v_Row || ' - First_Name: ' || v_Emp.First_Name || ' - Last_Name: ' || v_Emp.Last_Name); End Loop;
End;

8- Thủ tục (Procedure)

Một nhóm các lệnh thực hiện chức năng nào đó có thể được gom lại trong một thủ tục (procedure) nhằm làm tăng khả năng xử lý,khả năng sử dụng chung, tăng tính bảo mật và an toàn dữ liệu,tiện ích trong phát triển.

Thủ tục có thể được lưu giữ ngay trong database như một đối tượng của database, sẵn sàng cho việc tái sử dụng. Thủ tục lúc này được gọi là Stored procedure. Với các thủ tục, ngay khi lưu giữ (save), chúng đã được biên dịch thành dạng p-code vì thế có thể nâng cao khả năng thực hiện.

Thủ tục không trả về giá trị trực tiếp như hàm .

Cú pháp tạo một thủ tục :

-- procedure_name: Tên thủ tục
-- argument: Tên tham số
-- mode: Loại tham số: IN hoặc OUT hoặc IN OUT, mặc định là IN
-- datatype: Kiểu dữ liệu của tham số
CREATE [OR REPLACE] PROCEDURE  [ (argument1 [mode1] datatype1, argument2 [mode2] datatype2, ...) ] IS | AS
BEGIN -- PL/SQL Block;
END;

Ví dụ :

-- Ví dụ một thủ tục không tham số.
CREATE OR REPLACE Procedure Do_Something AS -- Khai báo biến tại đây.
Begin -- Làm gì đó tại đây.
End;
-- Ví dụ một thủ tục có tham số
-- Vừa tham số đầu vào, vừa tham số đầu ra.
CREATE OR REPLACE Procedure Do_Something(p_Param1 Varchar2, v_Param Out Varchar2)
AS -- Khai báo biến tại đây.
Begin -- Làm gì đó tại đây.
End;

Hủy thủ tục ( drop procedure ) :

-- Hủy một thủ tục:
DROP PROCEDURE 

Các bước triển khai một thủ tục :



Ví dụ tạo một thủ tục :

Đây là một ví dụ tạo một thủ tục đầu tiên trên PL/SQL Developer. ví dụ này sẽ là khuôn mẫu giúp bạn vừa lập trình vừa kiểm tra lỗi nếu có vấn đề xẩy ra.

1. Tạo một thủ tục (Procedure)
2. Biên dịch thủ tục này
3. Chạy thủ tục
4. Debug thủ tục bằng PL/SQL Developer để xem chương trình chạy thế nào.

Tạo mới một thủ tục ( Procedure ) :



Nhập vào tên của thủ tục, những tham số sẽ được viết sau :

• Get_Employee_Infos

Thủ tục đã được PL/SQL Developer tạo ra. Tuy nhiên bạn cần sửa lại danh sách tham số, và viết code cho thủ tục này.

Sửa thủ tục của bạn như sau :

-- Thủ tục truyền vào p_Emp_Id
-- Và trả về v_First_Name, v_Last_Name, v_Dept_Id.
Create Or Replace Procedure Get_Employee_Infos(p_Emp_Id Number ,v_First_Name Out Varchar2 ,v_Last_Name Out Varchar2 ,v_Dept_Id Out Number) Is
Begin -- Ghi ra màn hình console. -- Dành cho người lập trình biết chương trình chạy thế nào. Dbms_Output.Put_Line('Parameter p_Emp_Id = ' || p_Emp_Id); -- -- Nếu câu lệnh Select này nếu không có bản ghi nào -- nó sẽ ném ra Exception NO_DATA_FOUND: -- -- Câu lệnh Select ở này sẽ không trả về -- nhiều hơn 1 bản ghi vì Emp_Id là duy nhất -- trong bảng EMPLOYEE. -- Do vậy không xẩy ra ngoại lệ TOO_MANY_ROWS -- Select Emp.First_Name ,Emp.Last_Name ,Emp.Dept_Id Into v_First_Name ,v_Last_Name ,v_Dept_Id From Employee Emp Where Emp.Emp_Id = p_Emp_Id; -- -- Ghi ra màn hình Console. -- Dbms_Output.Put_Line('Found Record!'); Dbms_Output.Put_Line(' v_First_Name= ' || v_First_Name); Dbms_Output.Put_Line(' v_Last_Name= ' || v_Last_Name); Dbms_Output.Put_Line(' v_Dept_Id= ' || v_Dept_Id);
Exception When No_Data_Found Then -- Ghi ra màn hình Console. Dbms_Output.Put_Line('No Record found with p_Emp_Id = ' || p_Emp_Id);
End Get_Employee_Infos;

Execute hoặc F8 để biên dịch thủ tục. Trong trường hợp có lỗi code, PL/SQL Developer sẽ thông báo cho bạn.

Nhấn vào biểu tượnghoặcđể biên dịch thủ tục. Trong trường hợp có lỗi code, sẽ thông tin cho bạn .

8.1- Test thủ tục trên PL/SQL Developer

Nhấn phải chuột vào thủ tục Get_Employee_Infos chọn Test:

Nhập tham số nguồn vào, ví dụ :

• p_Emp_Id = 1

Kết quả thực thi thủ tục :

Xem trên màn hình Console:

Test trường hợp khác với những giá trị :

• p_Emp_Id = 9999

Xem trên Console:

8.2- Debug thủ tục trên PL/SQL Developer

Debug trên PL/SQL Developer cho phép bạn xem một thủ tục, hàm đã được chạy thế nào, theo từng lệnh. Giúp bạn dễ dàng tìm ra các vị trí phát sinh lỗi. Bạn có thể xem hướng dẫn tại:

• TODO

9- Hàm (Function)

Tương tự như thủ tục, hàm (function) cũng là nhóm các lệnh PL/SQL thực hiện chức năng nào đó. Khác với thủ tục, các hàm sẽ trả về một giá trị ngay tại lời gọi của nó.

Hàm cũng có thể được lưu giữ ngay trên database dưới dạng Stored procedure.

1. Cho phép thực hiện các thao tác phức tạp(các phép tìm kiếm, so sánh phứctạp) ngay trong mệnh đề của câu lệnh SQL mà nếu không sử dụng hàm bạn sẽ không thể nào thực hiện được
2. Tăng tính độc lập của dữ liệu do việc phân tích và xử lý dữ liệu được thực hiện ngay trên Server thay vì trả về dữ liệu trực tiếp cho ứng dụng dưới Client để chúng tiếp tục xử lý.
3. Tăng tính hiệu quả của câu lệnh truy vấn bằng việc gọi các hàm ngay trong câu lệnh SQL
4. Bạn có thể sử dụng hàm để thao tác trên các kiểu dữ liệu tự tạo. Cho phép thực hiện đồng thời các câu lệnh truy vấn

Một số hạn chế khi sử dụng hàm trong câu lệnh SQL

1. Chỉ các hàm do người dùng định nghĩa được lưu trên database mới có thể sử dụng được cho câu lệnh SQL.
2. Các hàm do người dùng định nghĩa chỉ được áp dụng cho điều kiện thực hiện trên các dòng dữ liệu (mệnh đề WHERE), không thể áp dụng cho các điều kiện thực hiện trên nhóm (mệnh đề GROUP).
3. Tham số sử dụng trong hàm chỉ có thể là loại IN, không chấp nhận giá trị OUT hay giá trị IN OUT.
4. Kiểu dữ liệu trả về của các hàm phải là kiểu dữ liệu DATE, NUMBER, NUMBER. Không cho phép hàm trả về kiểu dữ liệu như BOOLEAN, RECORD, TABLE. Kiểu dữ liệu trả về này phải tương thích với các kiểu dữ liệu bên trong Oracle Server .

Với việc sử dụng hàm, trong 1 số ít trường hợp bạn hoàn toàn có thể thấy được những lợi điểm như sau : Một số hạn chế khi sử dụng hàm trong câu lệnh SQLCú pháp tạo Hàm .

-- function_name: Tên hàm
-- argument: Tên tham số
-- mode: Loại tham số: IN hoặc OUT hoặc IN OUT, mặc định là IN
-- datatype: Kiểu dữ liệu của tham số
CREATE [OR REPLACE] FUNCTION  [ (argument1 [mode1] datatype1, argument2 [mode2] datatype2, ...) ] RETURN datatype IS | AS
BEGIN -- PL/SQL Block;
END;

Ví dụ :

-- Function has 1 parameter:
CREATE OR REPLACE FUNCTION Sum(a Integer, b Integer)
RETURN Integer
AS
Begin return a + b;
End;
-- A function with no parameters:
CREATE OR REPLACE FUNCTION Get_Current_Datetime
RETURN Date
AS
Begin return sysdate;
End;

Hủy Function ( Drop function ) :

-- Hủy Function
DROP FUNCTION ;

Gọi hàm .

-- Khi gọi hàm phải khai báo một biến trả về
-- Khai báo một biến c.
c Integer;
....
-- Gọi hàm.
c := Sum(10, 100);

Ví dụ tạo một hàm .

-- Hàm truyền vào mã hệ thống của nhân viên p_Emp_ID
-- Và trả về First_Name của nhân viên.
Create Or Replace Function Get_Emp_First_Name(p_Emp_Id Number) Return Varchar2 As -- Khai báo một biến v_Emp_First_Name v_Emp_First_Name Employee.First_Name%Type;
Begin Begin Select Emp.First_Name Into v_Emp_First_Name From Employee Emp Where Emp.Emp_Id = p_Emp_Id; Exception When No_Data_Found Then -- Gán null trong trường hợp không tìm thấy Employee -- ứng với p_Emp_ID v_Emp_First_Name := Null; End; -- Return v_Emp_First_Name;
End;

Các hàm không có tham số OUT, có thể tham gia vào câu lệnh SQL, ví dụ:

Select Emp.Emp_Id ,Get_Emp_First_Name(Emp.Emp_Id) Emp_First_Name
From Employee Emp;

Kết quả chạy câu lệnh SQL trên:

10- Package

Package là một tập hợp các kiểu dữ liệu, biến lưu giữ giá trị và các thủ tục,hàm có cùng một mối liên hệ với nhau, được gộp chung lại. Đặc điểm nổi bật nhất của package là khi một phần tử trong package được gọi tới thì toàn bộ nội dung của package sẽ được nạp vào trong hệ thống. Do đó, việc gọi tới các phần tử khác trong package sau này sẽ không phải mất thời gian nạp vào hệ thống nữa. Từ đó, nâng cao tốc độ thực hiện lệnh của toàn bộ hàm, thủ tục có trong package.

Cấu trúc của Package:

Một package được cấu trúc làm hai phần. Phần mô tả (specification) định nghĩa các giao tiếp có thể có của package với bên ngoài. Phần thân (body) là các cài đặt cho các giao tiếp có trong phần mô tả ở trên.

Trong cấu trúc của package bao gồm 5 thành phần:

1. Public variable (biến công cộng): là biến mà các ứng dụng bên ngoài có thể tham chiếu tới được (sử dụng được).
2. Public procedure (thủ tục công cộng): bao gồm các hàm, thủ tục của package có thể gọi từ các ứng dụng bên ngoài.
3. Private procedure (thủ tục riêng tư): là các hàm, thủ tục có trong package và chỉ có thể được gọi bởi các hàm hay thủ tục khác trong package đó mà thôi.
4. Global variable (biến tổng thể): là biến được khai báo dùng trong toàn bộ package, ứng dụng bên ngoài tham chiếu được tới biến này .
5. Private variable (biến riêng tư): là biến được khai báo trong một hàm, thủ tục thuộc package.Nó chỉ có thể được sử dụng trong nội bộ hàm hay thủ tục đó.

Khai báo Package :

-- Khai báo Package Spec:
CREATE [OR REPLACE] PACKAGE IS| AS -- Khai báo các kiểu (sẽ được sử dụng công khai) -- và các hàm thủ tục.
END ;
-- Khai báo phần Body Package:
CREATE [OR REPLACE] PACKAGE BODY  IS | AS -- Khai báo các kiểu chỉ sử dụng riêng trong package -- Triển khai nội dung của các hàm, thủ tục khai báo trong Package Spec
END ;

10.1- Tạo package trên PL/SQL Developer

PL/SQL Developer giúp bạn tạo nhanh package spec & package body.

Package đã được PL/SQL Developer tạo ra, với các gợi ý để viết package được tự động sinh ra. Bạn có thể xóa hết chúng đi.

Bạn có thể xóa hết các code tự tạo ra tự động bởi PL/SQL Developer để có một package rỗng:

• PKG_EMP (Package Spec)

--
-- Đây là Package Spec của Package PKG_EMP
-- Nó khai báo 2 hàm (Trong khi Package Body có 2 hàm và 1 thủ tục).
-- Những hàm hoặc thủ tục không được khai báo trên Package Spec
-- nghĩa là chỉ được sử dụng trong nội bộ package.
--
Create Or Replace Package Pkg_Emp Is -- Hàm trả về First_Name Function Get_First_Name(p_Emp_Id Employee.Emp_Id%Type) Return Employee.First_Name%Type; -- Hàm trả về tên phòng ban của nhân viên. Function Get_Dept_Name(p_Emp_Id Employee.Emp_Id%Type) Return Department.Name%Type;
End Pkg_Emp;

• PKG_EMP (Package Body)

--
-- Đây là Package Body của Package PKG_EMP
--
Create Or Replace Package Body Pkg_Emp Is -- ===================================================== -- Thủ tục trả về thông tin nhân viên -- Gồm 2 tham số đầu ra v_First_Name, v_Last_Name -- ===================================================== Procedure Get_Emp_Infos(p_Emp_Id Employee.Emp_Id%Type ,v_First_Name Out Employee.Emp_Id%Type ,v_Last_Name Out Employee.Last_Name%Type) As Begin Begin Select Emp.First_Name ,Emp.Last_Name Into v_First_Name ,v_Last_Name From Employee Emp Where Emp.Emp_Id = p_Emp_Id; Exception -- Không tìm thấy nhân viên ứng với p_Emp_Id When No_Data_Found Then v_First_Name := Null; v_Last_Name := Null; End; End; -- ===================================================== -- Hàm trả về First_Name ứng với Emp_ID cho bởi tham số. -- ===================================================== Function Get_First_Name(p_Emp_Id Employee.Emp_Id%Type) Return Employee.First_Name%Type As -- Khai báo một biến. v_First_Name Employee.First_Name%Type; v_Last_Name Employee.Last_Name%Type; Begin -- Gọi sử dụng thủ tục Get_Emp_Infos Get_Emp_Infos(p_Emp_Id ,v_First_Name -- Out ,v_Last_Name -- Out ); -- Return v_First_Name; End; -- ===================================================== -- Hàm trả về Dept_Name ứng với Emp_ID. -- (Trả về tên phòng ban của nhân viên) -- ===================================================== Function Get_Dept_Name(p_Emp_Id Employee.Emp_Id%Type) Return Department.Name%Type As -- Khai báo một biến. v_Dept_Name Department.Name%Type; Begin Begin Select Dept.Name Into v_Dept_Name From Employee Emp ,Department Dept Where Emp.Dept_Id = Dept.Dept_Id And Emp.Emp_Id = p_Emp_Id; Exception When No_Data_Found Then v_Dept_Name := Null; End; -- Return v_Dept_Name; End;
End Pkg_Emp;

10.2- Test Package

Cũng giống như thủ tục và hàm, bạn cũng có thể test các thủ tục/hàm trên Package, điều này giúp bạn phát hiện ra các lỗi trong quá trình lập trình.

Kết quả test:

11- Oracle Application Express là gì?

Oracle Application Express (Oracle APEX), trước đây gọi là HTML DB, là một công cụ phát triển ứng dụng web nhanh chóng cho các cơ sở dữ liệu Oracle. Chỉ sử dụng một trình duyệt web và kinh nghiệm lập trình không cần nhiều, bạn có thể phát triển và triển khai các ứng dụng chuyên nghiệp mà cả hai nhanh chóng và bảo mật. Oracle Application Express kết hợp những phẩm chất của một cơ sở dữ liệu cá nhân, năng suất, dễ sử dụng, và tính linh hoạt với những phẩm chất của một cơ sở dữ liệu doanh nghiệp, bảo mật, toàn vẹn, khả năng mở rộng, tính sẵn có và xây dựng cho web. Application Express là một công cụ để xây dựng các ứng dụng dựa trên web và các môi trường phát triển ứng dụng cũng thuận tiện dựa trên web.

Oracle APEX chỉ đòi hỏi bạn có một kỹ năng về Oracle PL/SQL. Bạn có thể xem thêm Oracle Application Express là gì tại: