Suy hô hấp cấp là thực trạng nghiêm trọng, hoàn toàn có thể rình rập đe dọa tính mạng con người của người mắc. Trung bình mỗi năm tại Hoa Kỳ, suy hô hấp cấp là nguyên do gây tử trận cho khoảng chừng 40 % trong 200 ngàn bệnh nhân. Nhận biết sớm những tín hiệu không bình thường của hệ hô hấp tương hỗ lớn cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh, mang lại hiệu suất cao cao.
Bài viết được tư vấn bởi Bác sĩ Bạch Thị Chính – Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng VNVC.
Hội chứng suy hô hấp cấp là gì?
Hội chứng suy hô hấp cấp là hội chứng lâm sàng với biểu lộ nặng và khởi phát nhanh. Tình trạng này xảy ra khi quy trình trao đổi O2 và CO2 trong phổi bị gián đoạn, dẫn đến sự thiếu vắng O2 lên tim, não và những cơ quan khác của khung hình. Hậu quả là, người bị suy hô hấp cấp khó thở, xanh tím, vã mồ hôi. Nếu không được cứu chữa kịp thời, suy hô hấp cấp hoàn toàn có thể dẫn đến tử trận.
Viêm phổi là hội chứng lâm sàng với biểu lộ nặng và khởi phát nhanh Tỷ lệ mắc mới suy hô hấp cấp hàng năm tại Hoa Kỳ là hơn 140.000 trường hợp, tỷ suất tử trận do suy hô hấp cấp hàng năm là khoảng chừng 40 % trong 200 ngàn trường hợp nặng. Trong những năm gần đây, tỷ suất tử trận do suy hô hấp cấp đã được cải tổ đáng kể nhờ vào những tân tiến trong công tác làm việc chăm nom bệnh nhân nặng.
Dấu hiệu, triệu chứng nhận biết bệnh
Triệu chứng khởi đầu khi mắc hội chứng suy hô hấp cấp là khó thở hoặc thở nhanh. Nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời, bệnh hoàn toàn có thể tiến triển trầm trọng và gây nguy hại cho bệnh nhân. Nguyên nhân gây bệnh khác nhau sẽ có những triệu chứng suy hô hấp cấp khác nhau : Nguyên nhân gây bệnh do thiếu O2, người bệnh hoàn toàn có thể gặp những triệu chứng sau :
- Khó thở hoặc thở nhanh;
- Mệt mỏi, cản trở các hoạt động thường ngày của người bệnh;
- Luôn trong trạng thái buồn ngủ;
- Người bệnh xanh xao, nhợt nhạt.
Khó thở, căng thẳng mệt mỏi là triệu chứng khởi đầu thường gặp của suy hô hấp Nguyên nhân gây bệnh do nồng độ CO2 trong máu tăng cao, người bệnh hoàn toàn có thể gặp những triệu chứng sau :
- Nhịp tim nhanh, thở nhanh;
- Đau đầu, lú lẫn;
- Giảm sút thị lực.
- Bất tỉnh
Trong một số ít trường hợp suy hô hấp cấp, người bệnh hoàn toàn có thể gặp những triệu chứng do thiếu O2 và CO2 trong cùng một thời gian.
Phân loại hội chứng suy hô hấp cấp
Suy hô hấp cấp được phân ra làm 4 loại :
Loại 1
Là thực trạng suy hô hấp thiếu Oxy, xảy ra do rối loạn trao đổi khí ở phổi. Người bị suy hô hấp cấp loại 1 hoàn toàn có thể bắt nguồn từ nguyên do sưng phù hoặc tổn thương phổi. Đặc điểm của thực trạng suy hô hấp cấp loại 1 là nồng độ Oxy trong máu thấp.
Loại 2
Phổi của người bị suy hô hấp cấp loại 2 không thải loại đủ CO2. Nguyên nhân dẫn đến suy hô hấp cấp loại 2 hoàn toàn có thể do dùng thuốc quá liều, hoặc tổn thương phổi do hút thuốc tiến triển thành phổi ùn tắc mạn tính ( COPD ).
Loại 3
Suy hô hấp cấp loại 3 thường gặp ở bệnh nhân có những đường dẫn khí nhỏ trong phổi bị đóng lại sau phẫu thuật, với số lượng lớn hơn thông thường. Ngoài ra, người bị chấn thương phổi hoặc phẫu thuật dạ dày cũng có rủi ro tiềm ẩn mắc suy hô hấp loại 3.
Loại 4
Xảy ra khi mắc bệnh nghiêm trọng hoặc chấn thương mất nhiều máu. Suy hô hấp loại 4 là khi khung hình không hề tự cung ứng vừa đủ O2 và duy trì huyết áp.
Nguyên nhân gây suy hô hấp cấp
Nguyên nhân dẫn đến thực trạng suy hô hấp cấp hoàn toàn có thể được chia làm : nguyên do tại phổi và nguyên do ngoài phổi.
Nguyên nhân tại phổi
– Những bệnh phổi nhiễm trùng
Suy hô hấp cấp chỉ xảy ra khi nhiễm trùng phổi lan rộng ra nhiều thùy, viêm phổi nặng với nguyên do thường gặp nhất, viêm phổi do vi trùng ( ví dụ như : phế cầu, liên cầu, Influenzae … ) hoặc viêm phổi do virus ( ví dụ : cúm A H5N1, H1N1, H7N9, SARS … ), lao kê, virus ác tính.
– Phù phổi cấp
- Phù phổi cấp do tim: suy tim trái do tăng huyết áp liên tục, nhồi máu cơ tim, hẹp hoặc hở van động mạch chủ, bệnh cơ tim, hở/ hẹp van 2 lá, tắc nghẽn động mạch phổi;
- Phù phổi cấp trên tim lành: do truyền dịch quá nhiều làm tăng áp lực mao mạch; chấn thương sọ não, viêm não, u hay phẫu thuật tổn thương thân não;
- Phù phổi tổn thương: do cúm ác tính thường gặp nhất ở người già, phụ nữ mang thai mắc bệnh tim trái, hẹp van 2 lá; trẻ em bị nhiễm virus nặng. Trong một số trường hợp hiếm gặp, phù phổi tổn thương có thể gặp do nhiễm độc, sốc nhiễm trùng, tắc mạch do mỡ, đuối nước, hội chứng Mendelson (hít phải dịch vị do ợ).
– Hen phế quản nặng
Hen phế quản nặng là bệnh thường gặp do cơ địa, hoặc do không được điều trị kịp thời, đúng cách khiến bệnh trở nặng.
– Tắc nghẽn phế quản cấp
Tắc nghẽn phế quản cấp là căn bệnh hiếm gặp do dị vật, do u, xẹp phổi cấp hoặc hoàn toàn có thể do đặt nội khí quản.
– Sự mất bù cấp của suy hô hấp mạn
Nhiễm trùng phế quản-phổi, tắc nghẽn động mạch phổi, tràn khí màng phổi là những yếu tố thuận lợi.
Nguyên nhân ngoài phổi
– Tắc nghẽn thanh – khí quản
Tắc nghẽn thanh – khí quản thường do u thanh quản, thực quản, bướu giáp chìm, viêm thanh quản, hoặc do dị vật.
– Tràn dịch màng phổi
Thông thường, tràn dịch màng phổi ít khi dẫn đến suy hô hấp cấp nếu chỉ tràn ít dịch. Tràn dịch màng phổi chỉ gây suy hô hấp khi tràn dịch cấp, lượng dịch tăng nhanh.
– Tràn khí màng phổi thể tự do
Thường do lao phổi, vỡ áp xe phổi đi kèm tràn mủ màng phổi, hoặc do tự phát không rõ nguyên do.
– Chấn thương lồng ngực
Chấn thương ở vị trí lồng ngực, gây gãy xương sườn làm tổn thương màng phổi và phổi.
– Tổn thương cơ hô hấp
Do viêm sừng trước tủy sống, uốn ván, rắn cắn, ngộ độc thuốc trừ sâu, viêm đa cơ, hoặc do bệnh nhược cơ nặng.
– Tổn thương thần kinh trung ương
Do chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não, ngộ độc thuốc hoặc do những nguyên do gây tổn thương TT hô hấp.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc suy hô hấp cấp
Những đối tượng người tiêu dùng có rủi ro tiềm ẩn cao mắc suy hô hấp cấp như :
- Trẻ sinh non: phổi chưa phát triển hoàn thiện, trẻ sinh non có nguy cơ suy phổi, tăng áp phổi và các dị tật bẩm sinh khác ở phổi;
- Người lớn trên 65 tuổi: sức đề kháng suy yếu dễ bị cảm lạnh dẫn đến nhiễm trùng, tổn thương ở ngực và phổi;
- Người làm việc trong môi trường phải tiếp xúc nhiều với khói bụi, hóa chất độc hại;
- Người nghiện thuốc lá, nghiện bia rượu;
- Người có tiền sử chấn thương đường hô hấp.
Các giai đoạn phát triển của hội chứng suy hô hấp cấp
Hội chứng suy hô hấp cấp tăng trưởng qua 4 tiến trình, theo như thông tin bảng sau :
| Triệu chứng | Giai đoạn 1 | Giai đoạn 2 | Giai đoạn 3 | Giai đoạn 4 |
| Khó thở | Khó thở khi gắng sức, lồng ngực di động được khi người bệnh nằm | Khó thở liên tục, lồng ngực di động khó khăn | Khó thở liên tục, cơ hô hấp còn hoạt động mạnh nhưng lồng ngực không di động | Khó thở liên tục, rối loạn hô hấp, các cơ hô hấp hoạt động yếu |
| Tần số thở lần/phút | 25-30 khi gắng sức | 25-30 | 30-40 | >40 |
| Tím | Khi gắng sức | Môi, đầu chi | Mặt, mô, đầu chi | Toàn thân |
| Mạch lần/ phút | 90 – 100 | 100 – 110 | 110 – 120 | >120 |
| Huyết áp | Bình thường | Bình thường | Cao | Cao hay hạ |
| Rối loạn ý thức | Không | Không | Vật vã | Lơ mơ, hôn mê |
Tiến triển và biến chứng của hội chứng suy hô hấp cấp
Nếu bệnh nhân suy hô hấp cấp được phát hiện, điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh hoàn toàn có thể lui trọn vẹn. Ngược lại, bệnh hoàn toàn có thể tiến triển nặng dần khiến bệnh nhân hôn mê và tử trận. Trong quy trình bệnh suy hô hấp cấp tiến triển hoàn toàn có thể gây bội nhiễm phổi hay bội nhiễm ở đường tiểu, thường gặp ở những bệnh nhân đặt nội khí quản hoặc thông tiểu.
Phương pháp chẩn đoán, xét nghiệm
Để chẩn đoán suy hô hấp cấp, những bác sĩ sẽ triển khai thăm khám và hỏi thăm thực trạng bệnh sử của bệnh nhân, đặc biệt quan trọng là những bệnh lý về hô hấp. Dựa vào những triệu chứng không bình thường khởi đầu để cảnh báo nhắc nhở rủi ro tiềm ẩn hô hấp hoàn toàn có thể xảy ra. Các bước thăm khám, chẩn đoán sơ bộ bệnh suy hô hấp cấp :
- Kiểm tra màu sắc da, môi, đầu chi của người bệnh;
- Kiểm tra nhịp tim;
- Nghe phổi và kiểm tra bất thường khi thở, kiểm tra ngực di động khi thở;
- Đo huyết áp, đo nhiệt độ cơ thể.
Sau những bước thăm khám sơ bộ, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân thực thi thêm những xét nghiệm cận lâm sàng để đưa ra Kết luận đúng chuẩn nhất :
- Xét nghiệm máu: phát hiện nguyên nhân gây suy giảm chức năng phổi và hoạt động của các cơ quan khác trong cơ thể;
- Xét nghiệm nước tiểu, đờm xem có nhiễm vi khuẩn hay không;
- Nội soi phế quản để phát hiện khối u và những nguyên nhân khác có thể gây suy phổi;
- Chụp X – quang ngực;
- Chụp cắt lớp vi tính lồng ngực để phát hiện thương tổn, viêm nhiễm;
- Điện tâm đồ;
- Siêu âm phổi;
- Sinh thiết phổi;
- Xét nghiệm khí máu động mạch: lấy máu từ động mạch để kiểm tra định lượng O2, CO2, pH,… để xác định các vấn đề hô hấp.
Phương pháp điều trị hội chứng suy hô hấp cấp
Phương pháp điều trị suy hô hấp cấp thường phụ thuộc vào vào nguyên do gây bệnh. Ví dụ, so với trường hợp suy hô hấp cấp do vẹo cột sống, những bác sĩ điều trị hoàn toàn có thể chỉ định người bệnh phẫu thuật cột sống để cải tổ công dụng phổi. Thông thường, bệnh nhân suy hô hấp cấp thường được chỉ định chèn ống dẫn khí qua khí quản để tăng cường lượng O2 và áp lực đè nén, tương hỗ phổi hoạt động giải trí tốt hơn. Ngoài ra, một số ít chiêu thức khác tương hỗ điều trị suy hô hấp như :
- Điều trị nhiễm trùng bằng thuốc kháng sinh, giảm sự tích tụ dịch trong phổi và cơ thể bằng thuốc lợi tiểu;
- Hỗ trợ hô hấp đối với những bệnh nhân bị giảm thông khí;
- Hỗ trợ long đờm bằng các phương pháp như vỗ, rung vùng ngực, ho;
- Áp dụng phương pháp ECMO hay còn gọi là oxy hóa màng ngoài cơ thể nhằm hỗ trợ chức năng sống của bệnh nhân suy hô hấp nặng.
Thuốc an thần hoàn toàn có thể tương hỗ cho việc thở bằng máy thở thuận tiện hơn. Bởi vì suy hô hấp cấp tính là một thực trạng nghiêm trọng, thế cho nên tiến triển bệnh hoàn toàn có thể trở nặng và những giải pháp điều trị hoàn toàn có thể mất thời hạn.
Phòng ngừa hội chứng suy hô hấp cấp như thế nào?
Tuy không hề phòng ngừa tổng thể nguyên do dẫn đến suy hô hấp cấp, nhưng để phòng ngừa viêm phổi và 1 số ít căn bệnh tương quan đến đường thở khác, bạn hoàn toàn có thể triển khai một số ít giải pháp sau :
- Bỏ hút thuốc lá không chỉ bảo vệ hệ hô hấp của bản thân mà còn cho gia đình và những người xung quanh;
- Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên để tăng cường chức năng phổi;
- Thiết lập thực đơn ăn uống khoa học, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết, kiểm soát cân nặng, cân bằng cảm xúc;
- Tuân thủ đúng phác đồ điều trị của bác sĩ khi mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính hoặc các bệnh lý khác.
- Tiêm vắc xin phòng viêm phổi do phế cầu khuẩn – nguyên nhân hàng đầu gây viêm phổi.
Hiện nay, tại Nước Ta lưu hành 2 loại vắc xin phòng viêm phổi do phế cầu khuẩn là Synflorix ( Bỉ ) và Prevenar 13 ( Bỉ ). Vắc xin cúm mùa hiện có 4 loại là : Influvac ( Hà Lan ), GC Flu ( Nước Hàn ), Vaxigriip ( Pháp ) và Ivacflu-S ( Nước Ta ) ( * ).
(*) Tình trạng của những loại vắc xin có thể thay đổi theo từng thời điểm. Khách hàng có thể liên hệ Hotline 028 7300 6595 của VNVC để kiểm tra tình trạng vắc xin và đặt lịch tiêm.
Trung tâm Tiêm chủng cho Trẻ em và Người lớn VNVC hiện đang có đầy đủ các loại vắc xin nêu trên với số lượng luôn đáp ứng đủ nhu cầu của khách hàng. Với chất lượng vượt trội, nguồn gốc vắc xin được đảm bảo nhờ vào việc nhập khẩu từ các hãng uy tín trong và ngoài nước, VNVC luôn là địa chỉ vàng tiêm chủng được nhiều người dân tin tưởng và lựa chọn. Bên cạnh việc đảm bảo chất lượng vắc xin, VNVC còn có đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng viên có trình độ chuyên môn cao và tâm huyết với công việc, chắc chắn sẽ khiến khách hàng cảm thấy hài lòng nhất. Để tạo cảm giác thoải mái cho khách hàng, biến việc đi tiêm trở nên thoải mái hơn bao giờ hết, VNVC còn cung cấp nhiều tiện ích miễn phí khác kèm theo như: phòng thay bỉm/ tã, phòng cho bé bú, khám sàng lọc miễn phí trước tiêm, wifi, nước sạch, sạc điện thoại, khu vui chơi màu sắc vui nhộn cho bé yêu.
Để được tư vấn và đặt lịch tiêm vắc xin, bạn có thể đăng ký tại đây hoặc gọi vào hotline 028.7300.6595, nhắn tin cho Fanpage VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn hoặc liên hệ trực tiếp hệ thống các trung tâm tiêm chủng VNVC trên cả nước.
Suy hô hấp cấp là căn bệnh tiến triển nhanh, có tỷ suất tử trận cao. Do đó, người dân cần rất là quan tâm những triệu chứng bắt đầu của bệnh và cần đến ngay những cơ sở y tế để được chẩn đoán đúng chuẩn, điều trị kịp thời. Song song đó, cần giữ thói quen sống lành mạnh, và tiêm phòng vắc xin rất đầy đủ để hạn chế tối đa rủi ro tiềm ẩn mắc hội chứng suy hô hấp cấp. Trần Phúc
