4,006 lượt xem
Không biết tự khi nào tiếng trống ếch đã trở thành “ đặc sản nổi tiếng ” riêng có của những ngày thu tháng 8 âm lịch. Hàng năm, khi mùa trung thu sắp về, những đứa trẻ trong xóm lại háo hức cùng nhau quây quần chơi trống. Những âm thanh “ cắc ”, “ tùng ” của tiếng trống ếch đã in sâu trong tâm lý của bất kỳ người nào từng sinh ra và lớn lên ở những nông thôn. Để rồi, cho đến khi đã trưởng thành, tiếng trống ếch vẫn là một phần tuổi thơ trong mỗi người, chẳng khi nào phai nhạt .
Âm thanh của trung thu
Trống ếch là cách gọi nôm na mà người dân dùng để gọi những chiếc trống dùng cho mần nin thiếu nhi tập nghi thức. Cái tên trống ếch có lẽ rằng xuất phát từ hình dáng đặc trưng của loại trống này với size chiều to lớn hơn chiều cao khiến người ta liên tưởng đến hình ảnh những chú ếch đang cùng hòa nhịp. Trống đơn sơ, đơn giản và giản dị là thế, ít ai biết rằng việc sử dụng trống ếch cũng có những quy tắc riêng mà người dùng nhất định phải tuân thủ. Bộ trống khi nào cũng là số lẻ, gồm từ ba chiếc trở lên, mỗi bộ có một chiếc trống cái và những chiếc trống con. Khi đánh trống, trống cái làm trách nhiệm bắt nhịp, những chiếc trống con chỉ cần nghe theo nhịp trống ấy mà gõ theo, càng gõ những tiếng trống càng dồn dập khiến cả khoảng trống vang lên âm thanh rộn ràng .Buổi tối, khi mặt trời vừa lặn, cũng là lúc những đứa trẻ trong xóm lại hò nhau ra những bãi đất rộng hay nhà văn hóa thôn luôn tay gõ trống, tiếng trống vang lên trong khoảng trống có sức hấp dẫn kỳ lạ, nó như thúc giục mọi người mau mau xích lại gần nhau, cùng về tụ hội dưới ánh trăng, đi dạo, ca hát. Chỉ sau vài hồi trống ếch, sân khu nhà văn hóa, bãi đất đã chật người, lời nói, tiếng cười sinh động, bao khó khăn vất vả, muộn phiền trong đời sống có vẻ như đều tiêu tan .Em Phạm Văn Hòa, học viên lớp 6B, Trường trung học cơ sở Đông Kinh ( Đông Hưng ) tỏ ra thú vị với việc đánh trống : Đánh trống vui lắm ạ, bọn em đứa nào thích đánh trống, em toàn phải đi sớm nhận trống vì nếu không những bạn khác tranh mất. Bà Bùi Thị Bội, thôn Kinh Nậu, xã Đông Kinh bày tỏ : Tôi lớn lên cùng với tiếng trống này vì vậy cảm thấy nó quen thuộc. Hàng năm, cứ đến tháng 8 âm lịch là lại mong ngóng đến ngày nổi trống. Có tiếng trống, làng quê vui tươi, sinh động hẳn lên .
Trẻ em giờ đây quen với những chiếc trống meka, dần xa lạ với trống ếch truyền thống.
Xa dần trống ếch
Nhưng cùng với sự chuyển mình của xã hội, sự tăng trưởng của nhiều phương tiện kỹ thuật âm thanh khác nhau mà lúc bấy giờ mỗi ngày tiếng trống ếch có vẻ như càng thêm xa vắng .Ông Phạm Văn Sỹ, một thợ làm trống tại phường Kỳ Bá, thành phố Tỉnh Thái Bình nhớ về thời kỳ trống ếch còn phổ cập : Thời kỳ trước, hàng năm cứ đến tháng 7, tháng 8 âm lịch là quá trình làng trống “ vào mùa ”. Trong thời hạn ấy, mỗi ngày có cả hàng chục người đến xếp hàng ở xưởng để mua trống. Tôi còn nhớ, cứ đến thời gian ấy đồng đội thợ từ làng trống Hà Nam đổ sang Tỉnh Thái Bình nhiều vô kể, nhà xưởng khi nào cũng chật kín người, tiếng đục, tiếng gõ dồn dập, khó khăn vất vả một chút ít nhưng cảm thấy cái khí thế thao tác hăng say ngày ấy thật là khó quên. Bắt đầu từ những năm 1990, trống meka Open ở Nước Ta, trống ếch không còn chiếm vị trí duy nhất nữa, người người, nhà nhà hò nhau đi mua loại trống mới. Trống meka có đặc thù nhẹ, tương thích với trẻ nhỏ, hình thức trang trí lại đẹp mắt nên đánh trúng tâm ý người tiêu dùng, trống ếch bị “ lạnh nhạt ” xếp ở góc nhà .Ông Sỹ kể : Năm 2010, xưởng trống gần như là ngừng sản xuất loại trống ếch, mùa ấy may ra được hai, ba lượt khách đến bưng lại cái mặt trống hỏng, hầu hết là khách ở những vùng quê chứ người thành phố thì phần đông không mấy người còn chú ý tới. Từ đó, thay bằng việc ngồi nhà nhận đơn hàng tới tấp, ông Sỹ phải tìm hướng khác để mưu sinh với nghề “ ông cha truyền lại ”. Mùa trung thu này, ông phải đến từng tổ dân phố hỏi xem nơi nào có những chiếc trống bị hỏng thì mang về gia cố, cũng có khi chỉ nhu yếu họ bỏ thêm một chút ít tiền nho nhỏ để đổi bộ trống mới trọn vẹn. Ông bảo, nỗ lực lắm thì năm nay xưởng cũng làm được vài chục bộ, như thế là còn hơn năm trước .
Tiếng trống ếch giờ đây lẫn trong tiếng lùm bùm của tiếng trống meka, trong sự lấn át của tiếng loa đài sôi động nhưng cái rộn ràng của tiếng trống ếch đêm thu, của sự háo hức cùng nhóm bạn quây quần bên nhau chơi trống vẫn là một phần rất đẹp của sắc màu trung thu xưa mà những người đã từng đi qua thời thơ ấu sẽ mãi chẳng thể nào quên.
” Chẳng sai khi nói rằng tiếng trống ếch từng là hình tượng của tết Trung thu, đã nuôi lớn tâm hồn bao thế hệ người Việt suốt những năm tháng đẹp nhất của cuộc sống. Hình ảnh những đứa trẻ háo hức chờ thay phiên nhau gõ trống, những đoàn diễu hành với đội trống mần nin thiếu nhi mãi mãi là những kỷ niệm in sâu trong tâm lý của mỗi người … “
Thu Hiền
