Chúng tôi gặp ông khi chiều vừa xuống trên phố TP HCM. Nụ cười thánh thiện của một người trung niên khiến chúng tôi cảm thấy ấm cúng và chợt nhớ nhà. Nhớ một thời tuổi thơ vui đùa với đủ thứ game show, nào là bắn bi, trốn tìm và những chú cào cào lá dừa đong đưa cùng lũ bạn trong xóm. Bày ra trước mắt chúng tôi là những con cào là cào cào, dế, cua, cá … được xen kẽ một cách tỉ mỉ .
Vừa gấp nếp xếp một con cào cào trên tay, ông Minh cười vui tươi nói : “ Ở Hồ Chí Minh nhiều năm rồi, chú cũng làm đủ thứ nghề để kiếm sống và chợt nhận ra giờ đây những đứa trẻ ở thành phố không còn giống như thời bọn chú thời xưa .
Trước đây, ông là người vẽ tranh .
Ông kể cho chúng tôi nghe những kỷ niệm về thời thơ ấu của mình. Ngày xưa, lúc còn học tiểu học, ông được tận mắt chứng kiến một người thầy của ông làm những con vật như bướm, cá, cào cào độc đáo bằng lá dừa.
Nhìn thấy thích nên ông dần học theo và xếp thuần thục được những con vật bằng lá dừa, rồi trong khoảng chừng 2 năm sau đó, ông đem đi bán cho những đứa trẻ .
“ Hồi xưa, tuổi thơ của chú, à không phải của riêng chú mà đứa trẻ nào cũng thích những món đồ chơi này. Hồi đó làm gì có được nhiều đồ chơi như giờ đây, thành thử được ai cho một con cào cào lá dừa cầm trên tay là chú thấy quý lắm luôn. Kỷ niệm nhất là con cào cào, mình cầm một con bạn mình cầm một con đánh với nhau vui lắm .
Bây giờ đồ chơi nhiều, mà toàn đồ điện tử không thôi, nên chú nhớ đến tuổi thơ của mình và làm lại cho những đứa nhỏ có thứ để chơi ”, ông Minh san sẻ .
Vừa nói, ông vừa chỉ tay về phía dụng cụ để “ phát minh sáng tạo ” những con vật từ lá dừa. Đồ nghề của ông chỉ có kéo, dao rọc giấy. Hồi xưa không có đồ bấm, ông chỉ lấy sống lá chẻ ra để cầm giữ cho chặt, để làm được một con cào cào có khi mất gần nửa tháng trời .
” Nói chung cái này ai làm cũng được đa phần là dựa vào sự kiên trì của bản thân. Khó là chú không có ai chỉ, không có trường dạy, chú tự mày mò nên hơi lâu chứ giờ người ta muốn học mà có chú chỉ dạy thì rất là dễ .
Chỉ tốn lá thôi, mà lá dừa ở miền Tây cũng bạt ngàn, nhiều cô bác còn cho không nữa. Đến nay chú cũng làm được xấp xỉ 40 vật phẩm trong sưu tập của mình rồi ”, ông Minh san sẻ .
11 tuổi, ông Minh từ đất miền Tây lên TP HCM để học vẽ. Gia đình thấy ông có năng khiếu sở trường nên đã cho theo học. Thế là từ đó mỗi ngày hai bận sáng đi học, chiều về ông mở màn vẽ tranh lên khủng hoảng bong bóng để bán kiếm tiền .
Từ ngày “ gác cọ ” vì đôi mắt yếu đi không hề vẽ, ông Minh mở màn những ngày rong ruổi khắp các ngõ ngách TP HCM để “ phát minh sáng tạo ” những mẫu hình từ lá dừa bán cho khách. Có một điều lạ là, nhiều người cứ hay nói đùa rằng gặp ông để mua những con vật làm từ lá dừa để gợi về tuổi thơ, ví như ông đi … bán tuổi thơ, nhưng ông Minh cười xòa, bảo không phải .
“ Chú không bán tuổi thơ, tuổi thơ không ai định được giá. Chú làm vì đam mê, cũng như gợi lại cho chú một thời tuổi thơ, như được sống lại với tuổi trẻ của mình. Ai cũng có một thời trẻ con, cũng thích những hoài niệm đơn thuần nhưng đầy trong sáng ”, ông Minh tâm sự .
Những ngày đầu sau khi không còn vẽ nữa, ông mở màn làm những con vật bằng lá dừa rồi kiếm những ngã tư đường có bóng mát để ngồi bán thử. Rồi khởi đầu có những người mua, nhiều đứa trẻ thú vị đứng xem ông làm .
Ông mở màn thấy thích hơn việc làm, và từ mười mấy hình thù con vật khởi đầu từ lá dừa, ông dần dà kiên trì “ ý tưởng sáng tạo ” ra được hàng chục mẫu đẹp, nhiều người thú vị .
Niềm vui của ông là được đi khắp nơi ở đường phố để bán cào cào lá dừa và dạy cho những đứa trẻ khi chúng thú vị với game show này .
“Coi như là mình cho đi, cái mình nhận lại là niềm vui, niềm hạnh phúc giữ riêng cho phần chú. Cái hạnh phúc của mình là truyền đạt được tác phẩm của mình đến với những người ở xung quanh, đến những đứa trẻ thơ để chúng thêm yêu quý những gì gần gũi, thân thiện”, ông Minh tâm tình.
“ Mình niềm hạnh phúc, mình hãnh diện về quốc gia và con người mình, chứ nhiều lúc niềm vui không phải trên … tờ giấy bạc ”, ông Minh trải lòng .
Ông Minh nói đúng, so với ông việc đi bán những con cào cào lá dừa như để thoải đam mê, thoải niềm nhớ về một thời trẻ, chứ không hẳn vì tiền .
Các con ông đã lớn, có việc làm đàng hoàng. Và các con cũng nhiều lần cản, không cho ông đi rong khắp phố để bán những con vật làm từ lá dừa. Vì tuổi ông cũng đã lớn, không chỉ có vậy đôi mắt ông cũng không còn sáng như thời trước bởi căn bệnh tiểu đường 19 năm qua .
Nhưng rồi, đều đặn mỗi ngày, cứ 5 giờ sáng, ông thức dậy sẵn sàng chuẩn bị mọi thứ để đi bán cào cào, chiều tối lại về .
Đến 19 giờ tối, trong khoảng chừng sân vườn nhà mình, ông Minh lại tay cắt, tay bấm lá dừa, kiên trì, tỉ mỉ từng tí một để tạo nên những loại sản phẩm để mai đem đi bán ngoài phố. Người TP HCM có vẻ như đã quen với ông, quen với một người cần mẫn làm những món đồ tuổi thơ để đem lại niềm vui cho nhiều đứa trẻ ở phố .
Mỗi đêm dạy xếp một con, ông cần mẫn chỉ cho lũ trẻ cùng làm. “ Có nhiều đứa giờ cũng làm thạo như chú, nhìn chúng vui tươi khi làm được một mẫu sản phẩm, tự nhiên chú thấy cảm động như thời mình mới khởi đầu. Hạnh phúc lắm, không ít gì tuổi thơ của chúng sẽ đọng lại những điều tốt đẹp. Chú nghĩ vậy. Nên lấy đó làm niềm vui cho mình ”, ông cười .
“ Còn khỏe, chú còn đi. Chứ ở nhà thấy mệt người lắm. Chú đi khắp nơi vậy đó, chuyện bán đắt hay ế không quan trọng. Đôi khi chỉ cần một lời khen, một lời động viên của người đi đường là chú thấy vui lắm rồi ”, ông Minh – cười .
Một trong những kỷ niệm mà suốt đời “ ông bán cào cào ” không khi nào quên là, một ngày cuối tháng tư, trong lúc ông đang bán ở đường Trần Hưng Đạo thì có gặp một cô gái đến mua. Sau khi lấy một con cào cao thì cô gái đưa cho ông tờ 200 ngàn đồng. Ông trả lại tiền thừa thì cô gái không lấy và nói rằng, chẳng là bao nhiêu cả, vì quý sức lực lao động và nghệ thuật và thẩm mỹ tạo nên những tác phẩm gắn liên với tuổi thơ của chú nên cô muốn Tặng Kèm tiền cho chú .
“ Lúc ấy chú cảm thấy xúc động lắm, thấy vui lắm. Mẩu chuyện ấy chú ghi nhớ hoài đến giờ đây. Nó như một động lực để mình làm tốt việc làm của mình hơn và cố gắng nỗ lực tạo ra những mẫu sản phẩm mê hoặc hơn ”, ông Minh nhớ lại .
“ Làm thì khó khăn vất vả đấy, nhưng chú đã nói rồi, chú cũng không phải khó khăn vất vả lắm. Nếu mình cảm thấy giúp gì được cho ai thì giúp, nhất là những cháu nhỏ gặp khó khăn vất vả. Chúng cũng như mình ngày trước, nhận được món đồ chơi yêu dấu là vui lắm, sướng lắm .
Hơn nữa, chú đi bán nhưng ai trả thấp hơn cũng bán, có lúc thấy có cháu nhỏ thích quá mà không có tiền thì chú Tặng một con ” ông Minh tâm sự .
Bên cạnh những con vật ngộ nghĩnh như con cá, con cua, con cò … ông Minh còn nghiên cứu và điều tra và tạo hình nhiều vật phẩm khác mê hoặc như hoa hồng, nón. Mỗi ngày tuy chỉ bán được vài con vật đồ chơi, có khi không, nhưng ông cảm thấy vui .
Chị Phạm Hồng Nga, hàng xóm nhà ông Minh cho hay, nếu bây giờ có những người vẫn còn người giữ được những ký ức đẹp của ngày xưa thì rất là quý. Nhờ vậy mà tụi nhỏ có được những đồ vật tuổi thơ. “Không chỉ làm cào cào, châu châu, chú Minh còn làm được những con vật rất là đẹp, rất là hay như con công, con khủng long, con hổ… bằng lá dừa rất đẹp”, chị Nga thích thú cho hay.
Còn chị Nguyễn Thị Hường ( 47 tuổi, phường 1, Q. 3 ) cho biết, khi thấy những con vật của ông Minh bán, xúc cảm của chị như trở lại với thời xưa .
Thực hiện : Nội dung : MINH TÂM – NGUYỄN TIẾN Đồ họa : HOÀNG QUYÊN ( báo Pháp Luật TP Hồ Chí Minh )
