Hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật được coi là tính bắt buộc thi hành của văn bản trong một tiến trình nhất định, trên một khoảng trống nhất định và với những chủ thể pháp lý nhất định .Trong đời sống nói chung và với dân luật nói riêng, nhiều lúc tất cả chúng ta nghe thấy cụm từ “ hồi tố ” hay người mua hoàn toàn có thể hỏi về hiệu của văn bản sau khi phát hành nhưng lại trước thời hạn phát hành văn bản đó. Dù không có chế định nào đơn cử nhưng khái niệm hồi tố vẫn được sử dụng. Vậy hồi tố là gì ?
Hồi tố là gì?
Hồi tố được hiểu là hiệu lực quay trở lại trước của một hoặc nhiều quy phạm pháp luật hình sự so với hành vi được pháp luật hình sự pháp luật là tội phạm so với quy phạm pháp luật hình sự tại thời gian có hiệu lực thi hành. Điều này thường vận dụng trong những văn bản quy phạm pháp luật, và đặc biệt quan trọng luật hình sự thì thường gặp nhiều hơn .
Ví dụ: Công văn số 80/TANDTC-PC hướng dẫn tội đánh bạc được áp dụng trước thời điểm luật hình sự 2015 có hiệu lực 01/01/2017
Hồi tố là một dạng hiệu lực pháp lý của văn bản quy phạm pháp luật. Trong đó, hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật được coi là tính bắt buộc thi hành của văn bản trong một quá trình nhất định, trên một khoảng trống nhất định và với những chủ thể pháp lý nhất định .
Luật hình sự Việt Nam không có hiệu lực hồi tố và cũng không có một văn bản cụ thể nào xác định khái niệm hay đặc điểm của hồi tố. Đơn giản tội được quy định trong các văn bản pháp luật tức không có tội nếu không có luật. Theo nguyên tắc này đạo luật hình sự chỉ có hiệu lực thi hành đối với tội phạm xảy ra khi đạo luật đó có hiệu lực thi hành và trước khi khi đạo luật đó mất hiệu lực. Nếu hành vi đã được thực hiện trước khi có luật thì không thể áp dụng điều luật đó để buộc họ chịu trách nhiệm hình sự.
Tuy nhiên, vì những nguyên do nhân đạo khi những lao lý của luật mới khoan hồng hơn so với luật cũ và sự thiết yếu bảo vệ quyền lợi Nhà nước của xã hội và quyền lợi của công dân thì việc vận dụng hiệu lực hồi tố là thiết yếu. Song việc vận dụng hiệu lực hồi tố cũng bó hẹp trong một vài trường hợp .
Không áp dụng hồi tố khi nào?
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 152 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015 không quy định hiệu lực trở về trước đối với các trường hợp sau đây:
– Quy định trách nhiệm pháp lý mới đối với hành vi mà vào thời điểm thực hiện hành vi đó pháp luật không quy định trách nhiệm pháp lý;
– Quy định trách nhiệm pháp lý nặng hơn.
– Và đặc biệt văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các cấp, chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt không được quy định hiệu lực trở về trước.
Trong pháp luật hình sự hiện hành, không lao lý hiệu lực hồi tố so với điều luật mới không có lợi cho người phạm tội. Riêng so với điều luật mới có lợi cho người phạm tội thì vận dụng hiệu lực hồi tố. Cụ thể tại Khoản 2 và Khoản 3 Điều 7 Bộ luật hình sự lao lý như sau :
Điều luật quy định một tội phạm mới, một hình phạt nặng hơn, một tình tiết tăng nặng mới hoặc hạn chế phạm vi áp dụng án treo, miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, xoá án tích và các quy định khác không có lợi cho người phạm tội, thì không được áp dụng đối với hành vi phạm tội đã thực hiện trước khi điều luật đó có hiệu lực thi hành.
Điều luật xoá bỏ một tội phạm, một hình phạt, một tình tiết tăng nặng, quy định một hình phạt nhẹ hơn, một tình tiết giảm nhẹ mới hoặc mở rộng phạm vi áp dụng án treo, miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, xoá án tích và các quy định khác có lợi cho người phạm tội, thì được áp dụng đối với hành vi phạm tội đã thực hiện trước khi điều luật đó có hiệu lực thi hành.
Như vậy, việc quy đinh và vận dụng hiệu lực hồi tố là nguyên tắc biểu lộ tính nhân đạo của Nhà nước ta. Nhiều trường hợp nếu luật sư nắm vững về hồi tố hoàn toàn có thể rất có lợi cho thân chủ
