Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu (tiếng Anh: European Free Trade Association, viết tắt là EFTA) được thành lập ngày 3.5.1960 như một khối mậu dịch khác cho các nước châu Âu, do không đủ khả năng hoặc chọn không gia nhập Cộng đồng Kinh tế châu Âu (EEC) thời đó (nay là Liên minh châu Âu (EU)).
Hiệp ước EFTA được ký ngày 4.1.1960 tại Stockholm bởi 7 nước bên ngoài ( Cộng đồng kinh tế tài chính châu Âu thời đó ). Ngày nay chỉ còn Iceland, Na Uy, Thụy Sĩ và Liechtenstein vẫn còn là hội viên của EFTA ( trong đó Na Uy và Thụy Sĩ là những hội viên sáng lập ). Sau đó Hiệp ước Stockholm được sửa chữa thay thế bằng Hiệp ước Vaduz .Hiệp ước này được cho phép tự do hóa việc kinh doanh trong những nước hội viên. Ba nước hội viên EFTA là thành phần của thị trường chung Liên minh châu Âu trải qua Thỏa ước về Khu vực kinh tế tài chính châu Âu ( EEA ), có hiệu lực hiện hành từ năm 1994. Nước hội viên thứ tư của EFTA – Thụy Sĩ – chọn ký kết một thỏa ước song phương với Liên minh châu Âu. Ngoài ra, những nước EFTA cũng ký chung những thỏa hiệp mậu dịch tự do với nhiều nước khác .
Năm 1999 Thụy Sĩ ký một bộ thỏa hiệp song phương với Liên minh châu Âu bao trùm nhiều lãnh vực, trong đó có sự phá bỏ các hàng rào cản trở buôn bán như việc di chuyển nhân công cùng vận tải hàng hóa và kỹ thuật giữa đôi bên. Sự tiến triển này thúc đẩy các nước EFTA hiện đại hóa Hiệp ước của mình để bảo đảm là sẽ tiếp tục tạo ra một khuôn khổ đầy thành công cho việc mở rộng và tự do hóa việc buôn bán trong các nước hội viên và với thế giới.
Lịch sử những hội viên[sửa|sửa mã nguồn]
Các nước hội viên EFTA
Các nước hội viên cũ, nay là hội viên Liên minh châu Âu
Các nước hội viên sáng lập EFTA là Áo, Đan Mạch, Na Uy, Bồ Đào Nha, Thụy Điển, Thụy Sĩ và Vương quốc Anh. Trong thập niên 1960 các nước này thường được ám chỉ là 7 nước bên ngoài, đối lập với 6 nước bên trong của Cộng đồng kinh tế châu Âu thời đó.[1]
Phần Lan trở thành hội viên hợp tác năm 1961 (trở thành hội viên hoàn toàn năm 1986), và Iceland gia nhập năm 1970. Vương quốc Anh và Đan Mạch gia nhập Cộng đồng châu Âu năm 1973 (cùng với Ireland), và vì thế không còn là hội viên của EFTA. Bồ Đào Nha cũng lìa bỏ EFTA để gia nhập Cộng đồng châu Âu năm 1986. Liechtenstein gia nhập EFTA năm 1991 (trước đây quyền lợi của nước này trong EFTA được Thụy Sĩ đại diện). Cuối cùng, Áo, Thụy Điển và Phần Lan cũng gia nhập Liên minh châu Âu năm 1995 và vì thế ngưng chức hội viên của EFTA.
Các hội viên lúc bấy giờ[sửa|sửa mã nguồn]
Flag
Nước
Tên chính thức
Gia nhập
Dân số
Diện tích (km²)
Thủ đô
GDP tính bằng triệu (PPP)
GDP trên đầu người (PPP)
Iceland
Cộng hòa Iceland
1 tháng 1 năm 1970
và 0000000000320000000000320.000
và 0000000000103000000000103.000
Reykjavík
12.144
39.168
Liechtenstein
Công quốc Liechtenstein
1 tháng 1 năm 1991
và 000000000003424700000034.247
và 0000000000000160400000160,4
Vaduz
1.786
25.000
Na Uy
Vương quốc Na Uy
3 tháng 5 năm 1960
và 00000000047216000000004.721.600
và 0000000000385155000000385.155
Oslo
247.416
53.152
Thụy Sĩ
Liên bang Thụy Sĩ (Confoederatio Helvetica )
3 tháng 5 năm 1960
và 00000000075914000000007.591.400
và 000000000004128500000041.285
Bern
300.186
41.265
Các Tổng thư ký[sửa|sửa mã nguồn]
Các cơ quan[sửa|sửa mã nguồn]
EFTA được quản lý và điều hành bởi Hội đồng EFTA và do Nha thư ký EFTA thi hành. Ngoài ra, tương quan với Thỏa ước Khu vực kinh tế tài chính châu Âu năm 1992, có 2 tổ chức triển khai khác của EFTA, đã được xây dựng : Cơ quan giám sát EFTA và Tòa án EFTA .
Các cơ quan tương quan tới Khu vực kinh tế tài chính châu Âu[sửa|sửa mã nguồn]
Cơ quan giám sát EFTA và Tòa án EFTA điều hòa những hoạt động giải trí của những hội viên EFTA về những nghĩa vụ và trách nhiệm của họ trong Khu vực kinh tế tài chính châu Âu ( EEA ). Vì Thụy Sĩ không là hội viên của Khu vực kinh tế tài chính châu Âu, nên nước này không tham gia 2 tổ chức triển khai nói trên .Co quan giám sát EFTA đóng vai trò của Ủy ban châu Âu là ” người bảo vệ những hiệp ước ” cho những nước EFTA, trong khi Tòa án EFTA đóng vai trò Tòa án Cộng đồng châu Âu cho những nước này .
Các khu vực[sửa|sửa mã nguồn]
Nha thư ký EFTA có trụ sở ở Genève, Thụy Sĩ. Cơ quan giám sát EFTA có trụ sở ở Bruxelles, Bỉ ( cùng khu vực với tổng hành dinh của Ủy ban châu Âu ), và Tòa án EFTA có trụ sở ở Luxembourg ( cùng một khu vực với Tòa án Cộng đồng châu Âu )
Quỹ Bồ Đào Nha[sửa|sửa mã nguồn]
Quỹ Bồ Đào Nha được xây dựng năm 1975 khi Bồ Đào Nha vẫn còn là hội viên của EFTA, nhằm mục đích hỗ trợ vốn cho việc tăng trưởng và tái thiết Bồ Đào Nha sau Cuộc cách mạng hồng. Khi Bồ Đào Nha lìa EFTA năm 1985 để gia nhập Cộng đồng kinh tế tài chính châu Âu, thì tuy thế những nước hội viên EFTA còn lại đã quyết định hành động vẫn liên tục Quỹ này, để Bồ Đào Nha được thụ hưởng. Ban đầu Quỹ này mang dạng cho vay với lãi suất vay thấp, với trị giá 100 triệu Đô la Mỹ. Việc hoàn trả tiền vay nguyên thủy khởi đầu từ năm 1988, nhưng EFTA thời đó quyết định hành động hoãn việc trả lại tiền tới năm 1998. Quỹ Bồ Đào Nha ngày này đã giải thể .
Các hiệp định quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]
EFTA cũng khởi đầu Hiệp định Hallmarking và Hiệp định kiểm tra dược phẩm, cả hai hiệp định này đều Open cho những quốc tế EFTA .
Mối quan hệ với Khu vực kinh tế tài chính châu Âu[sửa|sửa mã nguồn]
Các nước hội viên EFTA, ngoại trừ Thụy Sĩ, cũng là hội viên của Khu vực kinh tế tài chính châu Âu ( EEA ) .
Các quan hệ quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]
EFTA có nhiều thỏa hiệp mậu dịch tự do với những quốc tế châu Âu cũng như những công bố hợp tác và những nhóm thao tác chung để cải tổ mậu dịch. Hiện nay, những nước EFTA đã thiết lập những quan hệ mậu dịch tặng thêm với 20 vương quốc và chủ quyền lãnh thổ, không kể 27 nước hội viên Liên minh châu Âu. [ 2 ]
Các hiệp định thương mại tự do[sửa|sửa mã nguồn]
Các FTA ký năm 2008 nhưng chưa phê chuẩn[sửa|sửa mã nguồn]
Các FTA đã hoàn thành xong thương thuyết trong năm 2008[sửa|sửa mã nguồn]
Các FTA đang thương lượng[sửa|sửa mã nguồn]
Các công bố hợp tác[sửa|sửa mã nguồn]
Các nhóm thao tác chung[sửa|sửa mã nguồn]
Các cử tri Na Uy đã bác bỏ những hiệp ước gia nhập Liên minh châu Âu trong 2 cuộc trưng cầu ý dân. Trong cuộc trưng cầu ý dân lần đầu ( 1972 ), thì nước Đan Mạch láng giềng đã gia nhập. Trong cuộc trưng cầu ý dân lần thứ hai ( 1994 ) thì 2 nước láng giềng Bắc Âu khác là Thụy Điển và Phần Lan đã gia nhập Liên minh châu Âu. Hai chính phủ nước nhà Na Uy gần đây không hề và cũng không muốn yêu cầu yếu tố này vì đều là cơ quan chính phủ liên hiệp gồm cả những phe ủng hộ và chống đối ( việc gia nhập Liên minh châu Âu ) .Vì Thụy Sĩ đã bác bỏ Khu vực kinh tế tài chính châu Âu năm 1992, những cuộc trưng cầu ý dân về việc gia nhập Liên minh châu Âu đã khởi đầu, lần chót năm 2001. Các cuộc trưng cầu ý dân này đều bị hầu hết rõ ràng bác bỏ .Mặt khác, Iceland, dù rất không muốn, cũng phải gia nhập Liên minh châu Âu trong một tương lai gần, do hậu quả của cuộc khủng hoảng cục bộ kinh tế tài chính toàn thế giới 2008, đã tác động ảnh hưởng đặc biệt quan trọng tới nền kinh tế tài chính nước này .
Có thể hình dung được là chủ trương hoài nghi châu Âu[3] ở Vương quốc Anh có thể dẫn tới việc Vương quốc Anh rút ra khỏi Liên minh châu Âu. Như vậy, theo một số nhà phân tích, Anh sẽ gia nhập lại EFTA, hoặc Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA).[4] Tuy nhiên, đây vẫn chỉ là giả thuyết.
Có sự suy đoán là Maroc có thể gia nhập EFTA vào năm 2012.[cần dẫn nguồn]
Bản mẫu : European Free Trade Association ( EFTA )
