Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu-Việt Nam (EVFTA) là một thỏa thuận thương mại tự do giữa Việt Nam và 27 nước thành viên EU. EVFTA, cùng với Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TP), là hai FTA có phạm vi cam kết rộng và mức độ cam kết cao nhất của Việt Nam từ trước tới nay.
Ngày 1/12/2015 EVFTA đã chính thức kết thúc đàm phán và đến ngày 1/2/2016 văn bản hiệp định đã được công bố. Ngày 26/6/2018, EVFTA được tách làm hai Hiệp định, một là Hiệp định Thương mại ( EVFTA ), và một là Hiệp định Bảo hộ Đầu tư ( EVIPA ) ; đồng thời chính thức kết thúc quy trình thanh tra rà soát pháp lý so với Hiệp định EVFTA. 8/2018, quy trình thanh tra rà soát pháp lý so với EVIPA cũng được hoàn tất. [ 1 ]Hai Hiệp định đã được ký kết vào 30/6/2019. Ngày 21/1/2020, Ủy ban Thương mại quốc tế của Nghị viện châu Âu ( INTA ) trải qua Hiệp định, [ 2 ] Nghị viện châu Âu ngày 12/2/2020 chính thức trải qua cả hai hiệp định. [ 3 ]
Sau 3 năm đàm phán với 14 phiên họp giữa Bộ Công Thương Việt Nam và Ủy ban Thương mại quốc tế từ 26.6.2012 đến ngày 4.8.2015 thì Việt Nam và Liên Âu chính thức kết thúc toàn bộ các nội dung cơ bản của Hiệp định.[4] Ngày 02/12/2015 tại Bruxelles với sự chứng kiến của Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Jean Claude Juncker và Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng, hai bên đã ký « Tuyên bố kết thúc đàm phán ».[5]
Ký kết và phê chuẩn[sửa|sửa mã nguồn]
Hai Hiệp định đã được ký kết vào 30/6/2019. [ 2 ]Với hiệp định bảo lãnh góp vốn đầu tư, trước khi có hiệu lực thực thi hiện hành, QH của từng vương quốc trong EU phải bỏ phiếu. [ 3 ]
Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn cho là : ” quyết định hành động phê chuẩn Hiệp định EVFTA và EVIPA bộc lộ sự coi trọng, nhìn nhận cao của những nghị sĩ và những vương quốc thành viên EU về vai trò, vị thế của Nước Ta và quan hệ đối tác hợp tác tổng lực Nước Ta – EU “. Cao ủy Thương mại EU Phil Hogan ngày 11-2 chứng minh và khẳng định yếu tố nhân quyền của Nước Ta ” chắc như đinh là nghành nghề dịch vụ cần chăm sóc “, nhưng bổ trợ rằng một khuôn khổ đối thoại về điều này sẽ là phương pháp để xử lý thiếu sót. [ 6 ]
Mốc thời hạn[sửa|sửa mã nguồn]
- Tháng 12 năm 2015: Kết thúc đàm phán và bắt đầu rà soát pháp lý để chuẩn bị cho việc ký kết Hiệp định.[7]
- Tháng 6 năm 2017: Hoàn thành rà soát pháp lý ở cấp kỹ thuật.
- Tháng 9 năm 2017: EU chính thức đề nghị Việt Nam tách riêng nội dung bảo hộ đầu tư và cơ chế giải quyết tranh chấp giữa Nhà nước với nhà đầu tư (ISDS) ra khỏi Hiệp định EVFTA thành một hiệp định riêng do phát sinh một số vấn đề mới liên quan đến thẩm quyền phê chuẩn các hiệp định thương mại tự do của EU hay từng nước thành viên.
- Tháng 6 năm 2018: Việt Nam và EU đã chính thức thống nhất việc tách riêng EVFTA thành hai hiệp định gồm Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư (IPA); chính thức kết thúc toàn bộ quá trình rà soát pháp lý Hiệp định EVFTA; và thống nhất toàn bộ các nội dung của Hiệp định IPA.
- Tháng 8 năm 2018: Hoàn tất rà soát pháp lý Hiệp định IPA.
- Ngày 17 tháng 10 năm 2018: Ủy ban châu Âu đã chính thức thông qua EVFTA và IPA.
- Ngày 25 tháng 6 năm 2019: Hội đồng châu Âu đã phê duyệt cho phép ký Hiệp định.
- Ngày 30 tháng 6 năm 2019: hai Hiệp định đã được ký kết.
- Ngày 12 tháng 2 năm 2020: Nghị viện châu Âu chính thức thông qua cả hai hiệp định.
- Ngày 30 tháng 3 năm 2020: Hội đồng châu Âu thông qua Hiệp định EVFTA
- Ngày 8 tháng 6 năm 2020, Quốc Hội Việt Nam biểu quyết thông qua Hiệp định này.
Lợi ích kinh tế tài chính[sửa|sửa mã nguồn]
Nước Ta đang là đối tác chiến lược thương mại lớn thứ hai của EU trong Thương Hội Các vương quốc Khu vực Đông Nam Á ( ASEAN ) sau Nước Singapore, với thương mại sản phẩm & hàng hóa trị giá 47,6 tỉ euro và thương mại dịch vụ ở mức 3,6 tỉ euro mỗi năm. Xuất khẩu của EU sang Nước Ta ( thiết bị máy móc và thiết bị vận tải đường bộ, mẫu sản phẩm hóa chất và loại sản phẩm nông nghiệp ), tuy nhiên thâm hụt thương mại của EU với Nước Ta là 27 tỉ euro trong năm 2018. EU nhập khẩu đa phần từ Nước Ta những thiết bị viễn thông, hàng may mặc và thực phẩm. [ 2 ]Theo thỏa thuận hợp tác, Nước Ta sẽ giảm 65 % thuế nhập khẩu so với sản phẩm & hàng hóa từ EU ngay khi EVFTA có hiệu lực thực thi hiện hành. Phần còn lại sẽ được xoá trong tiến trình 10 năm. [ 2 ]Hiệp Định EVFTA là một bước thứ hai của EU để tiến vào thị trường của khối ASEAN gồm có 10 vương quốc với tổng dân số trên 6 trăm triệu. EU đã ký Hiệp Định Thương mại Tự Do với Nước Singapore ( có hiệu lực thực thi hiện hành tháng 11 năm 2019 ) ; hiện tại cũng đang khởi đầu đàm phán với những nước Vương Quốc của nụ cười, Mã Lai và Indonesia. [ 8 ]
EU sẽ giảm hơn 70% thuế quan đối với hàng hoá Việt Nam ngay sau khi hiệp định có hiệu lực. Phần còn lại sẽ được xoá thuế trong 7 năm tiếp theo.[2]
Nước Ta kỳ vọng EVFTA sẽ hấp dẫn những nhà đầu tư từ EU hơn, hiện thời EU đứng hàng thứ năm trong những nước góp vốn đầu tư vào Nước Ta. [ 8 ]
Ràng buộc pháp lý[sửa|sửa mã nguồn]
Để EU hoàn toàn có thể trải qua EVFTA, Nước Ta phải đồng ý tổng thể tám Tiêu chuẩn cơ bản ( công ước ) của Tổ chức Lao động quốc tế ( ILO ) tương quan đến quyền của người lao động .Ngày 14.6.2019, Quốc hội Nước Ta trải qua Công ước số 98 của Tổ chức Lao động Quốc tế về Quyền tổ chức triển khai và thương lượng tập thể : bảo vệ người lao động và cán bộ công đoàn không bị phân biệt đối xử tại nơi thao tác, bảo vệ cho những tổ chức triển khai đại diện thay mặt của người lao động và người sử dụng lao động không bị can thiệp hoặc chi phối từ bên còn lại ; và nhu yếu nhà nước cần có những giải pháp về pháp lý và thiết chế nhằm mục đích thôi thúc thương lượng tập thể. [ 9 ]Ngày 20 tháng 11 năm 2019 Quốc hội Nước Ta đã sửa đổi Luật lao động, được cho phép xây dựng công đoàn độc lập trên phương diện cơ sở mà không phải link với Tổng Liên đoàn Lao động Nước Ta, sẽ có hiệu lực hiện hành vào ngày 1.1.2021. Erwin Schweisshelm, cựu giám đốc của Quỹ Friedrich-Ebert ở Nước Ta cho việc này là phá vỡ điều cấm của một mạng lưới hệ thống Leninist và phải đợi xem nó được thi hành như thế nào trên trong thực tiễn. [ 8 ] Trong nội dung hiệp định, có được cho phép xây dựng những tổ chức triển khai công đoàn cơ sở, rồi đến năm 2023, thì Nước Ta sẽ ký công ước ở đầu cuối của ILO ( Tổ chức Lao động Quốc tế ), là Công ước 87, được cho phép xây dựng công đoàn từ cấp cơ sở đến cấp toàn nước. [ 10 ]Ngày 8 tháng 6 năm 2020, Quốc Hội Nước Ta phê chuẩn Công ước 105, công ước thứ 7 về lao động. Như vậy, cho tới nay Nước Ta đã phê chuẩn 7 trong số 8 tiêu chuẩn này, còn thiếu tiêu chuẩn 87 ( tự do hiệp hội và Bảo vệ quyền lập hội ) [ 10 ]
Nhóm Tư vấn độc lập[sửa|sửa mã nguồn]
EVFTA trù tính thành lập 2 nhóm Tư vấn độc lập (Domestic Advisory Group), một ở Việt Nam và 1 ở EU, để giám sát xem các thỏa thuận có được tuân theo không. Nhóm Tư vấn độc lập bao gồm đại diện chủ doanh nghiệp và đại diện công nhân cũng như các tổ chức môi trường.[8]
Hiệp định Bảo hộ Đầu tư[sửa|sửa mã nguồn]
Hiệp định Bảo hộ Đầu tư ( EVIPA ) buộc hai bên bảo vệ bảo đảm an toàn cho gia tài và vốn của nhà đầu tư đối tác chiến lược, trải qua cam kết đối xử công minh, thỏa đáng, tự do chuyển vốn và doanh thu từ góp vốn đầu tư ra quốc tế, không trưng thu, quốc hữu hóa gia tài của nhà đầu tư mà không bồi thường thỏa đáng … Trong tranh chấp góp vốn đầu tư, hai bên cũng sử dụng chính sách xử lý thường trực thay vì giải pháp tòa trọng tài trong từng trường hợp. [ 6 ]
Hiệp định Đối tác tự nguyện về thực thi Luật Lâm nghiệp, quản trị rừng và thương mại lâm sản[sửa|sửa mã nguồn]
Sau 8 năm đàm phán, Hiệp định Đối tác tự nguyện về thực thi Luật Lâm nghiệp, quản trị rừng và thương mại lâm sản ( VPA / FLEGT ) đã được ký kết và chính thức có hiệu lực thực thi hiện hành từ ngày 1/6/2019. Hiệp định VPA / FLEGT gửi một tín hiệu can đảm và mạnh mẽ về cam kết của Nước Ta và EU so với việc thôi thúc thực thi Chương trình ” Thương mại và tăng trưởng bền vững và kiên cố ” của Hiệp định Thương mại tự do Nước Ta – EU. [ 11 ]
- Các Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu
