Chủ nghĩa tư bản sinh ra gắn với sự tăng trưởng ngày càng cao của sản xuất sản phẩm & hàng hóa. Giá trị thặng dư là tiềm năng của những nhà tư bản, là điều kiện kèm theo sống sót và tăng trưởng của tư bản .
Học thuyết giá trị thặng dư là một trong những phát minh quan trọng của C. Mác để làm sáng tỏ bản chất của quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa. Để giúp quý độc giả hiểu rõ hơn về giá trị thặng dư là gì?, chúng tôi xin cung cấp những thông tin vô cùng hữu ích qua bài viết sau đây:
Giá trị thặng dư là gì?
Giá trị thặng dư là mức độ dôi ra ngoài giá trị sức lao động do công nhân tạo ra và bị nhà tư bản chiếm không, giá trị thặng dư là nguồn gốc hình thành lên thu nhập của những nhà tư bản và những giai cấp bóc lột trong chủ nghĩa tư bản .
Nghiên cứu học thuyết giá trị thặng dư của C. Mác cũng có nghĩa là chúng ta nghiên cứu học thuyết giữ vị trí “hòn đá tảng” trong toàn bộ lý luận kinh tế của C. Mác, một trong những phát hiện vĩ đại của C. Mác làm sáng tỏ bản chất của quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa.
Khi sức lao động trở thành sản phẩm & hàng hóa thì tiền tệ mang hình thái là tư bản và gắn liền với nó là một quan hệ sản xuất mới Open : quan hệ giữa nhà tư bản và lao động làm thuê. Thực chất của mối quan hệ này là nhà tư bản chiếm đoạt giá trị thặng dư của công nhân làm thuê. Thực chất của mối quan hệ này là nhà tư bản chiếm đoạt giá trị thặng dư của công nhân làm thuê .
Có thể nói, qua giá trị thặng dư, thực chất của tư bản chủ nghĩa là bóc lột sức người lao động để tạo ra nhiều thặng dư hơn cho mình. Việc họ bóc lột công nhân càng nhiều thì giá trị thặng dư được tạo ra càng cao .
Ví dụ về giá trị thặng dư
Để giúp Quý độc giả hiểu rõ hơn về Giá trị thặng dư là gì?, chúng tôi xin đưa ra ví dụ về giá trị thặng dư.
Giả định sản xuất 10 kg sợi cần 10 kg bông, giá 10 kg bông là 10 đô. Để biến số bông đó thành sợi, một công nhân phải lao động trong 6 giờ và hao mòn máy móc là 2 đô ; giá trị sức lao động trong một ngày của người công nhân là 3 đô ; trong một giờ lao động người công nhân đã tạo ra một giá trị là 0.5 đô ; ở đầu cuối, ta giả định rằng trong quy trình sản xuất sợi đã hao phí theo thời hạn lao động xã hội thiết yếu .
Như vậy, nếu như quy trình lao động lê dài đến cái điểm mà ở đó bù đắp được giá trị sức lao động ( 6 giờ ), tức là bằng thời hạn lao động thiết yếu thì chưa có sản xuất giá trị thặng dư, do đó tiền chưa biến thành tư bản .
STT
Chi phí sản xuất
Chi phí của sản phẩm mới
1
– Tiền mua bông là 20 đô la
– Giá trị của bông được chuyển vào sợi là 20 đô la
2
– Hao mòn máy móc là 4 đô la
– Giá trị của máy móc được chuyển vào sợi 4 đô la
3
– Tiền mua sức lao động trong một ngày là 3 đô la
– Giá trị do lao động của công nhân tao ra 12h lao động là 6 đô la
Tổng cộng:
27 đô la
30 đô la
Như vậy, hàng loạt ngân sách của nhà tư bản để mua tư liệu sản xuất và sức lao động là 27 đô la. Trong 12 h lao động, công nhận tạo ra một loại sản phẩm mới có giá trị bằng 30 đô la, giá tị dôi ra là 3 đô la. Trong đó, phần giá trị mới dôi ra ngoài giá trị sức lao động là giá trị thặng dư .
Nguồn gốc, bản chất của giá trị thặng dư
Theo Mác, hiệu quả của lao động đơn cử tạo ra giá trị sử dụng của sản phẩm & hàng hóa. Lao động đơn cử là lao động hao phí dưới một hình thức đơn cử của một nghề nghiệp trình độ nhất định, có mục tiêu riêng, đối tượng người dùng riêng, thao tác riêng, phương tiện đi lại riêng và hiệu quả riêng .
Trong nền sản xuất sản phẩm & hàng hóa đơn thuần, đặc thù hai mặt của lao động sản xuất sản phẩm & hàng hóa là sự bộc lộ của xích míc giữa lao động tư nhân và lao động xã hội của những người sản xuất sản phẩm & hàng hóa .
Qua điều tra và nghiên cứu, Mác đi đến Kết luận : “ Tư bản không hề Open từ lưu thông mà cũng không xuất hiển ở người lưu thông. Nó phải Open trong lưu thông và đồng thời không phải trong lưu thông ”. Để xử lý xích míc này, Mac đã phát hiện ra nguồn gốc sinh ra giá trị sản phẩm & hàng hóa – sức lao động .
Quá trình sản xuất ra tư bản chủ nghĩa là quy trình sản xuất ra giá trị sử dụng và quy trình sản xuất ra giá trị thặng dư. Phần giá trị mới lớn hơn giá trị sức lao động được tính bằng giá trị sức lao động công thêm giá trị thặng dư .
Như vậy, giá trị thặng dư là phần giá trị mới dôi ra ngoài giá trị sức lao động do công nhân tạo ra và bị những nhà tư bản chiếm đoạt .
Để tìm hiểu và khám phá thực chất quy trình sản xuất giá trị thặng dư, C.Mác chia tư bản thành 2 bộ phận : Tư bản không bao giờ thay đổi và tư bản khả biến .
Trong đó :
– Tư bản bất biến là bộ phận tư bản tồn tại dưới hình thái tư liệu sản xuất mà giá giá trị được bảo tồn và chuyển vào sản phẩm, từ là giá trị không biến đổi về lượng trong quá trình sản xuất, ký hiệu là c.
– Tư bản khả biến là bộ phận tư bản bộc lộ dưới hình thức giá trị sức lao động trong quy trình sản xuất đã tăng thêm về lượng, kí hiệu là v .
Giá trị của một sản phẩm & hàng hóa của một sản phẩm & hàng hóa bằng giá trị tư bản không bao giờ thay đổi mà nó tiềm ẩn, cộng với giá trị của tư bản khả biến .
Qua sự phân loại tư bản không bao giờ thay đổi và tư bản khả biến, ta thấy được thực chất bóc lột tư bản chủ nghĩa, chỉ có lao động của công nhân là thuê mới tạo ra giá tri thặng dư của nhà tư bản. Tư bản đã bóc lột một phần giá trị mới do công nhân tạo ra. Như vậy, giá trị mà tư bản bỏ ra một giá trị c + v. Nhưng giá trị mà tư bản thu vào là c + v + m. Phần m là phần dôi ra mà tư bản bóc lột .
Các yếu tố ảnh hưởng đến giá trị thặng dư
Các yếu tố tác động ảnh hưởng đến giá trị thặng dư gồm có :
– Năng suất lao động : là số lượng mẫu sản phẩm đươc người lao động sản xuất ra trong một đơn vị chức năng thời hạn .
– Thời gian lao động : là khoảng chừng thời giờ lao động cần phải tiêu tốn để sản xuất ra một sản phẩm & hàng hóa nào đó trong những điều kiện kèm theo sản xuất thông thường của xã hội, với một trình độ trang thiết bị thông thường, với một trình độ thành thạo thông thường và cường độ lao động thông thường trong xã hội ở thời gian đó .
– Cường độ lao động : là sự hao phí sức trí óc ( thần kinh ), sức bắp thịt của người lao động trong sản xuất trong một đơn vị chức năng thời hạn hoặc lê dài thời hạn sản xuất, hoặc cả hai cách đó .
– Công nghệ sản xuất
– Thiết bị, máy móc
– Vốn
– Trình độ quản trị
Giá trị thặng dư tuyệt đối và giá trị thặng dư tương đối
Giá trị thặng dư tuyệt đối là chiêu thức sản xuất giá trị thặng dư bằng cách thực thi lê dài thời hạn lao động thặng dư nếu cung ứng hiệu suất lao động, giá trị sức lao động và thời hạn lao động tất yếu không đổi .
Giá trị thặng dư tương đối là giải pháp sản xuất giá trị thặng dư do rút ngắn thời hạn lao động tất yếu bằng cách hạ thấp giá trị sức lao động, từ đó tăng thời hạn lao động thăng dư lên khi điều kiện kèm theo ngày lao động, cường độ lao động không đổi khác .
Các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư trong nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa
Mác chỉ ra hai phuơng pháp mà chủ nghĩa tư bản thường dùng đó là sản xuất giá trị thặng dư tương đối và sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối.
Thứ nhất : Về giải pháp sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối. Đây là giải pháp sản xuất giá trị thặng dư bằng cách lê dài thời hạn lao động thặng dư trong khi đó hiệu suất lao động, giá trị sức lao động và thời hạn lao động tất yếu không biến hóa .
Thứ hai : Về chiêu thức sản xuất giá trị thặng dư tương đối. Đây là chiêu thức sản suất giá trị thặng dư do rút ngắn thời hạn lao động tất yếu bằng cách hạ thấp giá trị sức lao động do đó tăng thời hạn lao động thặng dư lên trong điều kiện kèm theo ngày lao động và cường độ lao động không đổi .
Trên đây là những nội dung giải đáp thắc mắc khái niệm giá trị thặng dư là gì?, Quý vị còn những băn khoăn khác liên quan đến bài viết vui lòng liên hệ chúng tôi theo số 1900 6557 để được hỗ trợ.
