- Nguyên nhân
- Sinh lý bệnh
- Triệu chứng và Dấu hiệu
- Chẩn đoán
- Tiên lượng
- Điều trị
- Điều trị hạ tiểu cầu
- Những điểm chính
Tăng tiểu cầu tiên phát (ET) là rối loạn tăng sinh tủy đặc trưng bởi số lượng tiểu cầu tăng lên, tăng sinh mẫu tiểu cầu, và xu hướng xuất huyết hoặc huyết khối. Triệu chứng và dấu hiệu có thể bao gồm yếu, đau đầu, dị cảm đầu chi, chảy máu, lách to, và hồng ban với thiếu máu cục bộ. Chẩn đoán dựa trên số lượng tiểu cầu > 450,000/μL, số lượng hồng cầu hoặc Hct bình thường với sắt dự trữ thích hợp, không có xơ tủy, nhiễm sắc thể Philadelphia (hoặc BCR-ABL), hoặc bất kỳ rối loạn nào khác có thể gây tăng tiểu cầu. Điều trị còn gây tranh cãi nhưng có thể bao gồm aspirin. Bệnh nhân > 60 tuổi và những bệnh nhân có huyết khối và đột quị thiếu máu thoáng qua có nguy cơ cao huyết khối tắc mạch tiếp theo. Dữ liệu cho thấy nguy cơ huyết khối không tỷ lệ thuận với số lượng tiểu cầu.
Nguyên nhân
Tăng tiểu cầu tiên phát (ET) là một rối loạn tế bào gốc tạo máu sinh làm tăng sản xuất. ET thường xảy ta ở tuổi 50-70 và một nhóm khác là các phụ nữ trẻ.
Khoảng 50% bệnh nhân có đột biến enzyme Janus kinase 2 (JAK2), JAK2V617F, JAK2 là thành viên của họ enzyme tyrosine kinase và tham gia vào việc truyền dẫn tín hiệu cho erythropoietin, thrombopoietin, và yếu tố kích thích tạo thành cụm hạt (G-CSF). Các bệnh nhân khác có đột biến trong exon 9 của gen calreticulin (CALR) và một vài người có đột biến gen thụ thể thrombopoietin (MPL) mắc phải. Một số thể của hội chứng rối loạn sinh tủy (thiếu máu dai dẳng tăng nguyên bào sắt vòng và tăng tiểu cầu [RARS-T] và hội chứng 5q-) có thể có sự tăng tiểu cầu.
Sinh lý bệnh
Tăng tiểu cầu hoàn toàn có thể dẫn đến
Tắc vi mạch ( thường hoàn toàn có thể phục hổi )
Huyết khối mạch máu lớn
Chảy máu nghiêm trọngTắc vi mạch tương quan đến những mạch máu nhỏ ở những đầu chi xa ( gây ra triệu chứng ban đỏ đau ), mắt ( gây đau mắt ), hoặc hệ thần kinh TW ( độ quỵ do thiếu máu cục bộ thoáng qua ) .Nguy cơ của huyết khối huyết mạch lớn gây ra huyết khối tĩnh mạch sâu hoặc thuyên tắc phổi tăng lên, nhưng rủi ro tiềm ẩn không tỷ suất thuận với số lượng tiểu cầu .Nhiều năng lực chảy máu do tăng tiểu cầu ( ví dụ 1.5 triệu tiểu cầu / μL ) ; đó là do thiếu von Willebrand mắc phải do những tiểu cầu hấp thụ và ly giải những multimers von Willebrand có khối lượng phân tử cao .
Triệu chứng và Dấu hiệu
Các triệu chứng thường thì là
Yếu
Bầm tím và chảy máu
Bệnh Gout
Đau nửa đầu mắt
Dị cảm bàn tay và bàn chân
Biến cố huyết khốiHuyết khối hoàn toàn có thể gây ra những triệu chứng ở vị trí bị tác động ảnh hưởng ( ví dụ như chứng thiếu máu thần kinh kèm cơn đột qụi hoặc đột quị thiếu máu cục bộ, đau chân, sưng, hoặc huyết khối chi dưới, đau ngực và khó thở do tắc mạch phổi ) .Chảy máu thường nhẹ và bộc lộ dưới dạng chảy máu mũi, dễ bầm tím hoặc xuất huyết tiểu hóa. Tuy nhiên, chảy máu nghiêm trọng hoàn toàn có thể xảy ra trong một tỷ suất nhỏ .Ban đau dưới da ( da bỏng rát ở bàn tay và bàn chân với ban đỏ sờ thấy ấm, và đôi lúc thiếu máu cục bộ ) hoàn toàn có thể xảy ra. Lách to ( thường không > 3 cm dưới bờ sườn trái ) xảy ra trong Chẩn đoán
Công thức máu và tiêu bản máu ngoại vi
Loại trừ những nguyên do gây giảm tiểu cầu thứ phát
Xét nghiệm di truyền
Phát hiện đột biến JAK2, nếu âm tính cần phân tích đột biến CALR hoặc là MPL
Có thể kiểm tra tủy xươngChẩn đoán tăng tiểu cầu tiên phát ( ET ) là một chẩn đoán loại trừ và cần được xem xét ở những bệnh nhân mà những nguyên do phản ứng thường thì ( xem Tăng tiểu cầu do phản ứng ( tăng tiểu cầu thứ phát ) ) và loại trừ những rối loạn tăng sinh tủy .
Nếu nghi ngờ mắc tăng tiểu cầu tiên phát, cần xét nghiệm tế bào máu ngoại vi với tiêu bản máu đàn, sắt và di truyền bao gồm nhiễm sắc thể Philadelphia hoặc BCR-ABL để phân biệt tăng tiểu cầu tiên phát với các rối loạn tăng sinh tủy khác có tăng tiểu cầu. Chẩn đoán ET cần các kết quả Hct, MCV và sắt thông thường; âm tính về nhiễm sắc thể Philadelphia và BCR-ABLL; không có các hồng cầu hình giọt nước.
Số lượng tiểu cầu hoàn toàn có thể là > 1,000,000 / μL nhưng hoàn toàn có thể thấp đến 450.000 / μL. Số lượng tiểu cầu hoàn toàn có thể giảm trong thai kỳ. Trên tiêu bản máu ngoại vi hoàn toàn có thể thấy những tiểu cầu khổng lồ và những mảnh tế bào mẫu tiểu cầu .Theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới : sinh thiết tủy xương với tăng số lượng những mẫu tiểu cầu lớn, trưởng thành là thiết yếu để chẩn đoán tăng tiểu cầu nguyên phát vì vậy nên làm sinh thiết nếu hoàn toàn có thể. Sinh thiết cũng sẽ giúp vô hiệu những hội chứng tăng sinh tủy hoặc rối loạn sinh tủy khác, ví dụ điển hình như xơ tủy nguyên phát, mà khởi đầu bắt đầu bộc lộ như là tăng tiểu cầu khác biệt. Tủy xương ở ET cho thấy tăng sinh mẫu tiểu cầu với sự giải phóng tiểu cầu đồi dào. Thường có sắt trong tủy xương .
Cần xét nghiệm đột biến JAK2V617F giúp phân biệt ET với các nguyên nhân khác khác gây tăng tiểu cầu. Tuy nhiên, JAK2V617F đột biến cũng có mặt ở nhiều bệnh nhân đa hồng cầu nguyên phát (PV). Do đó, những trường hợp PV ban đầu có biểu hiện tăng tiểu cầu có thể bị nhầm lẫn với ET (tăng tiểu cầu có thể chiếm ưu thế trong PV hoặc do sự tăng thể tích huyết tương hoặc do các biểu hiện khác của tăng hồng cầu vẫn chưa xuất hiện.
Nếu không có đột biến JAK2 cần xét nghiệm CALR và MPL.
Tiên lượng
Tuổi thọ gần như bình thường. Mặc bệnh thường có biểu hiện triệu chứng, nhưng bệnh thường lành tính. Các biến chứng huyết khối động mạch tĩnh nghiêm trọng và tĩnh mạch rất hiếm nhưng có thể đe dọa tính mạng. Tỷ lệ chuyển lơ xê mi JAK2V617F hoặc là đột biến CALR type 1.
Điều trị
Aspirin
Thuốc giảm tiểu cầu ( ví dụ, hydroxyurea, anagrelide )
Hiếm phải gạn tách tiểu cầu
Hiếm khi sử dụng những thuốc gây độc tế bào
Hiếm khi sử dụng interferon
Hiếm khi phải ghép tế bào gốcThường điều trị aspirin 81 mg / ngày so với những triệu chứng vận mạch nhẹ ( ví dụ đau đầu, thiếu máu cục bộ, ban đỏ đau ) và để giảm rủi ro tiềm ẩn huyết khối ở những bệnh nhân có rủi ro tiềm ẩn hoặc nếu cần thì dùng liều cao hơn. Nếu đau nửa đầu nặng hoàn toàn có thể sử dụng thuốc hạ tiểu cầu. Sử dụng aspirin trong thời hạn mang thai là chưa được vận dụng .Acid Aminocaproic có hiệu suất cao trong việc trấn áp xuất huyết do giảm von Willebrand mắc phải khi thực thi những thủ pháp nhỏ như nhổ răng. Các phẫu thuật lớn hoàn toàn có thể cần kiểm soát và điều chỉnh số lượng tiểu cầu .Ghép tế bào gốc đồng loài hiếm khi được sử dụng trong ET nhưng hoàn toàn có thể có hiệu suất cao ở những bệnh nhân trẻ nếu những giải pháp điều trị khác không thành công xuất sắc và có người cho tương thích .
Điều trị hạ tiểu cầu
Vì tiên lượng thường là tốt, vì hoàn toàn có thể ô nhiễm nên thuốc giảm tiểu cầu không nên được sử dụng để thông thường hóa số lượng tiểu cầu ở bệnh nhân không triệu chứng. Chỉ định dừng thuốc
Có tiền sử huyết khối hoặc đột quỵ
Tuổi > 60 năm
Chảy máu đáng kể
Khi cần phẫu thuật ở những bệnh nhân có tăng quá mạnh tiểu cầu và giảm ngưng tập với ristocetin
Đôi khi đau nửa đầu nặngTuy nhiên, không có tài liệu chứng tỏ liệu pháp gây độc tế bào hoàn toàn có thể giảm rủi ro tiềm ẩn huyết khôi hoặc cải tổ thời hạn sống .
Thuốc dùng để hạ tiểu cầu bao gồm anagrelide, interferon alfa-2b, và hydroxyurea. Hydroxyurea thường được coi là thuốc được lựa chọn để sử dụng ngắn hạn. Do anagrelide và hydroxyurea đi qua nhau thai nên chúng không được sử dụng trong thai kỳ; interferon alfa-2b có thể được sử dụng ở phụ nữ mang thai khi cần thiết. Interferon là liệu pháp an toàn nhất cho chứng đau nửa đầu.
Hydroxyurea nên được chỉ định bởi những chuyên viên quen thuộc với việc sử dụng và theo dõi. Thuốc khởi đầu với liều từ 500 đến 1000 mg uống một lần / ngày. Bệnh nhân được theo dõi công thức máu hàng tuần. Nếu số lượng bạch cầu xuống Gạn tách tiểu cầu) được sử dụng ở những bệnh nhân xuất huyết trầm trọng hoặc huyết khối tái diễn hoặc trước khi phẫu thuật với mục đích để giảm tiểu cầu ngay lập tức. Tuy nhiên, gạn tách tiểu cầu ít khi cần thiết và hiệu quả của nó là thoáng qua. Hydroxyurea hoặc anagrelide không có hiệu quả tức thời nhưng nên được bắt đầu sử dụng vào cùng thời điểm với gạn tách.
Những điểm chính
ET là một không bình thường dòng của tế bào gốc tạo máu vạn năng dẫn đến tăng tiểu cầu .
Bệnh nhân có nguy cơ huyết khối vi mạch, huyết khối, hiếm khi có huyết khối mạch máu lớn.
ET là chẩn đoán loại trừ ; đặc biệt quan trọng là những rối loạn tăng sinh tủy và tăng tiểu cầu phản ứng ( thứ phát ) cần được loại trừ .
Bệnh nhân không có triệu chứng không cần điều trị. Aspirin thường có hiệu suất cao so với những biến cố vi mạc ( đau nửa đầu, hồng ban đỏ đau và những cơn thiếu máu cục bộ ) .
Một số bệnh nhân bị tăng tiểu cầu quá nhiều cần được điều trị tích cực hơn để trấn áp số lượng tiểu cầu ; và những giải pháp đó gồm có hydroxyurea, anagrelide, interferon alfa-2b, hoặc gạn tách tiểu cầu .
