Tại sao tất cả chúng ta lại làm những điều ta đang làm ? Điều gì khiến tất cả chúng ta hành vi ? Các tâm ý gia đã yêu cầu nhiều cách nghĩ khác nhau về động lực, gồm có việc tò mò xem động lực phát sinh từ bên ngoài ( ngoại sinh – extrinsic ) hay bên trong ( nội sinh – intrinsic ) một cá thể .
Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy mỗi loại động lực có tác động ảnh hưởng khác nhau đến hành vi và cách một người đạt được tiềm năng. Biết được động lực nội sinh và ngoại sinh hoạt động giải trí như thế nào sẽ giúp ta hiểu hơn ảnh hưởng tác động của từng loại đến hành vi con người .
1. Động lực ngoại sinh là gì?
Động lực ngoại sinh là khi ta cảm thấy được khuyến khích để triển khai một hành vi hay tham gia vào một hoạt động giải trí vì ta muốn đạt được một phần thưởng hay tránh khỏi sự trừng phạt. Bạn triển khai một hành vi không phải vì bạn thú vị với nó hay cảm thấy nó khiến bạn thỏa mãn nhu cầu, mà bởi bạn kỳ vọng đạt được một điều gì đó hay tránh mặt những điều khiến bạn không dễ chịu .
Động lực ngoại sinh
- Chơi thể thao để đạt được thành tựu
- Lau dọn phòng bạn để không bị phụ huynh trách mắng
- Thi đấu trong một cuộc thi để đạt được học bổng
- Học bởi vì bạn muốn đạt điểm cao
2. Động lực nội sinh là gì?
Động lực nội sinh là khi bạn tham gia vào một hành vi vì bạn cảm thấy nó có ích. Bạn thực thi hoạt động giải trí vì chính hoạt động giải trí đó thay vì mong ước nhận được một phần thưởng bên ngoài. Bản thân hành vi đó đã là một phần thưởng rồi .
Động lực nội sinh
- Chơi thể thao vì bạn thấy việc đó làm bạn vui
- Lau dọn phòng mình vì bạn thích dọn dẹp
- Giải một câu đố chữ vì bạn thấy thử thách đó vui và thú vị
- Học một môn học bạn thấy hấp dẫn
3. Động lực ngoại sinh và động lực nội sinh: Đâu là điều tốt nhất?
Động lực ngoại sinh phát sinh từ bên ngoài một cá thể trong khi động lực nội sinh thì đến từ bên trong. Nghiên cứu đã cho thấy từng loại có tác động ảnh hưởng khác nhau đến hành vi con người .
Nghiên cứu chứng tỏ rằng cung ứng quá nhiều phần thưởng bên ngoài cho một hành vi vốn đã sẵn hữu dụng hoàn toàn có thể làm giảm động lực nội sinh – một hiện tượng kỳ lạ được gọi là hiệu ứng điều khen thưởng quá đà ( overjustification effect ) .
Ví dụ như, trong một điều tra và nghiên cứu vào năm 2008, những đứa trẻ được thưởng cho việc chơi với những món đồ chơi chúng vốn đã có hứng thú từ trước trở nên ít hứng thú với món đồ chơi hơn sau khi nhận được phần thưởng bên ngoài .
Điều này không đồng nghĩa tương quan với việc động lực ngoại sinh là xấu – nó hoàn toàn có thể giúp ích trong 1 số ít trường hợp. Chẳng hạn như, động lực ngoại sinh sẽ hoàn toàn có thể trở nên hữu dụng khi một người cần hoàn thành xong một trách nhiệm mà họ không thích .
Bên cạnh đó, phần thưởng bên ngoài hoàn toàn có thể :
- Là một cách thức phản hồi để ta biết được biểu hiện của ta đã đáp ứng được một tiêu chuẩn xứng đáng được duy trì
- Gây hứng thú và thu hút sự tham gia vào một hoạt động mà một cá nhân ban đầu không có hứng thú
- Khích lệ con người đạt được những kỹ năng hay kiến thức mới (một khi những kỹ năng này đã được học, con người có thể có động lực nội sinh để theo đuổi hoạt động đó)
Các khuyến khích ngoại sinh cần phải tránh trong những trường hợp :
- Cá nhân vốn đã cảm thấy thỏa mãn bởi bản thân hoạt động đó
- Cung cấp một phần thưởng có thể khiến một hoạt động “chơi” giống như “công việc”
Khi nào nên sử dụng phần thưởng bên ngoài
- Động viên một người học một điều mới
- Khiến một người cảm thấy hứng thú với một hoạt động mà họ đang không có hứng thú
- Cung cấp phản hồi để con người biết biểu hiện của họ xứng đáng được ghi nhận
Khi nào không nên sử dụng phần thưởng bên ngoài
- Một người vốn đã có hứng thú với một chủ đề, nhiệm vụ, hay hoạt động
- Cung cấp phần thưởng khiến cho một hoạt động giống như “công việc” hơn là “chơi”
Khi nào thì sử dụng động lực ngoại sinh
Đa số mọi người phỏng đoán rằng động lực nội sinh là tốt nhất, nhưng không phải trong trường hợp nào điều này cũng khả thi. Đôi lúc một người chỉ đơn thuần là không có mong ước bên trong để tham gia vào một hoạt động giải trí. Cung cấp quá nhiều phần thưởng cũng hoàn toàn có thể gây hại .
Tuy thế, khi được sử dụng ở mức độ tương thích, những phần thưởng ngoại sinh hoàn toàn có thể là một công cụ hữu dụng. Ví dụ như, động lực ngoại sinh hoàn toàn có thể khuyến khích con người triển khai xong trách nhiệm trong việc làm hay bài tập ở trường mà họ không có hứng thú thực thi .
Các nhà nghiên cứu đã đi đến ba Kết luận về phần thưởng ngoại sinh và ảnh hưởng tác động của chúng lên động lực nội sinh :
- Động lực nội sinh sẽ giảm đi khi những phần thưởng bên ngoài được cung cấp cho việc hoàn thành một nhiệm vụ nhất định hay chỉ với một nỗ lực tối thiểu. Nếu phụ huynh cho con cái quá nhiều lời khen mỗi khi chúng hoàn thành một nhiệm vụ đơn giản, đứa trẻ sẽ ít có động lực từ bên trong để thực hiện nhiệm vụ đó trong tương lai.
- Lời khen có thể làm gia tăng động lực bên trong. Những nhà nghiên cứu đã phát hiện ra việc cung cấp những phản hồi và lời khen tích cực khi một người làm việc gì đó tốt hơn có thể khiến người đó cải thiện động lực nội sinh.
- Phần thưởng bất ngờ từ bên ngoài không làm giảm động lực nội sinh. Nếu bạn đạt điểm cao trong một bài kiểm tra vì bạn thích thú việc học một môn học và giáo viên quyết định thưởng cho bạn một thẻ quà tặng ở tiệm pizza yêu thích của bạn, động lực có sẵn của bạn để học môn này sẽ không bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, khen thưởng trong trường hợp này cần được cân nhắc cẩn thận bởi thi thoảng con người sẽ kỳ vọng nhận được phần thưởng.
4. Động lực nội sinh và động lực ngoại sinh tác động đến học tập như thế nào?
Cả động lực ngoại sinh và nội sinh đều đóng vai trò quan trọng trong học tập. Các chuyên viên đã đề xuất kiến nghị rằng sự nhấn mạnh vấn đề lên phần thưởng bên ngoài theo truyền thống lịch sử trong giáo dục ( ví dụ điển hình như điểm số, phiếu báo điểm, hay sao vàng ) hủy hoại mọi động lực nội sinh mà những học viên hoàn toàn có thể đã có sẵn .
Một số khác đã yêu cầu rằng phần thưởng ngoại sinh giúp học viên trở nên cố gắng nỗ lực nhiều hơn trong lớp học, và rồi động lực nội sinh của chúng sẽ được nâng cao .
Hứng thú của một cá nhân thường sẽ tiếp tục duy trì khi phần thưởng không được sử dụng để hối lộ hay kiểm soát mà thay vào đó là tín hiệu cho biết đã thực hiện tốt một công việc, giống như phần thưởng cho dành cho “người chơi tiến bộ nhất” vậy. Nếu một phần thưởng thúc đẩy khả năng của bạn sau khi hoàn thành tốt một công việc, hứng thú của bạn cho nhiệm vụ đó có thể tăng lên.
Phần thưởng khi được sử dụng một cách đúng đắn hoàn toàn có thể khuyến khích bộc lộ tốt và năng lực phát minh sáng tạo. Và những phần thưởng ngoại sinh ( ví dụ như học bổng, sự thu nhận, và những việc làm tiếp nối bởi thành tích học tập tốt ) vẫn sẽ liên tục sống sót .
– David G. Meyers, tác giả của Psychology : Eighth Edition in Modules
5. Vài lời từ Verywell
Cả động lực ngoại sinh và động lực nội sinh đều khuyến khích hành vi con người. Có nhiều độc lạ chính giữa động lực phát sinh bởi phần thưởng bên ngoài và động lực sinh ra từ hứng thú chân thực của cá thể, gồm có tác động ảnh hưởng của từng loại đến hành vi một người và những trường hợp mà từng loại có hiệu suất cao nhất .
Hiểu được từng loại động lực hoạt động giải trí như thế nào và khi nào thì chúng có năng lực có ích hoàn toàn có thể giúp con người triển khai những trách nhiệm ( ngay cả khi họ không muốn ) và cải tổ quy trình học tập của họ .
— — — — — — — — — — — –
Nguồn:
Cherry, K. ( 2020 ). Differences of Extrinsic and Intrinsic Motivation. Trích xuất từ Verywell Mind : https://www.verywellmind.com/differences-between-extrinsic-and-intrinsic-motivation-2795384
— — — — — — — — — — — –
Người dịch : Nguyễn Hạnh Trân
Người edit : Nguyễn Phương Trà
Người design : Thùy Nhung
Share this:
Thích bài này:
Thích
Đang tải …
