Đại biểu Quốc hội Việt Nam là thành viên của Quốc hội Việt Nam, được cử tri Việt Nam trực tiếp bầu ra theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín. Các đại biểu được bầu theo khu vực bầu cử, là người đại diện và chịu trách nhiệm trước cử tri và nhân dân bầu ra mình. Đại biểu cũng chịu trách nhiệm trước cử tri cả nước. Thông qua các đại biểu và thông qua Quốc hội, nhân dân Việt Nam sử dụng quyền lực của mình để định đoạt các vấn đề của đất nước.
Số lượng Đại biểu không cố định và thắt chặt cho mỗi kỳ Quốc hội. Trong lần bầu cử gần đây nhất năm năm nay, Quốc hội Nước Ta khóa XIV có tổng số 496 Đại biểu. Tuy nhiên có 2 Đại biểu bị truất quyền nên còn 494 Đại biểu. Đến 2020 thì vài Đại biểu xin từ nhiệm hoặc bị kỷ luật nên còn 483 Đại biểu .
Địa vị pháp lý[sửa|sửa mã nguồn]
Địa vị pháp lý của một đại biểu quốc hội được khởi đầu sau khi Quốc hội đã xác nhận tư cách đại biểu tại phiên họp tiên phong của kỳ thứ nhất mỗi khóa Quốc hội. Nhiệm kỳ của đại biểu quốc hội được tính từ kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa đó đến kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa sau .
Trong số các đại biểu quốc hội, có những đại biểu làm việc theo chế độ chuyên trách và có những đại biểu làm việc theo chế độ không chuyên trách.
Số lượng đại biểu Quốc hội thao tác theo chính sách chuyên trách do Quốc hội quyết định hành động .
Đại biểu chuyên trách và Đại biểu kiêm nhiệm[sửa|sửa mã nguồn]
Theo Luật Tổ chức Quốc hội [ 1 ] có hiệu lực thực thi hiện hành từ ngày 1 tháng 1 năm năm nay, đại biểu chuyên trách dành hàng loạt thời hạn thao tác để triển khai trách nhiệm, quyền hạn đại biểu của mình. [ 2 ]Cũng theo luật này, Đại biểu kiêm nhiệm dành tối thiểu 1/3 thời hạn thao tác trong năm để triển khai vai trò đại biểu Quốc hội. [ 2 ]Theo cơ cấu tổ chức Quốc hội khóa XIV, đại biểu chuyên trách gồm có 114 đại biểu chuyên trách TW ( thuộc những cơ quan của Quốc hội ) và 67 đại biểu chuyên trách địa phương, trong đó Thành Phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Thanh Hóa, Nghệ An mỗi đoàn có 2 đại biểu, những tỉnh hoặc thành phố thường trực Trung ương còn lại mỗi tỉnh có một đại biểu chuyên trách địa phương tỉnh đó. [ 2 ]Thống kê tỉ lệ đại biểu chuyên trách theo những khóa : [ 2 ] [ 3 ]
Quốc hội khóa
Tổng số đại biểu
Số đại biểu chuyên trách
Tỉ lệ
11
498
119
23,9%
12
493
145
29,4%
13
500
154
30,8%
14
496
170
34,3%
Tuổi bầu cử và ứng cử[sửa|sửa mã nguồn]
Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân năm năm ngoái :Điều 2 pháp luật : Tính đến ngày bầu cử được công bố, công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đủ mười tám tuổi trở lên có quyền bầu cử và đủ hai mươi mốt tuổi trở lên có quyền ứng cử vào Quốc hộiĐiều 3 pháp luật : Người ứng cử đại biểu Quốc hội phải phân phối những tiêu chuẩn của đại biểu Quốc hội pháp luật tại Luật tổ chức triển khai Quốc hội .Đại biểu Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam theo luật định phải là công dân Nước Ta, từ đủ 21 tuổi trở lên, có quyền ứng cử, được Mặt trận Tổ quốc Việt Nam qua hiệp thương nhân dân đưa vào list ứng cử đại biểu Quốc hội, có đủ số phiếu thiết yếu để trở thành đại biểu Quốc hội trong cuộc tổng tuyển cử, và được Ủy ban thẩm tra tư cách đại biểu Quốc hội xác lập là đủ tư cách làm đại biểu Quốc hội .Điều 3 Luật bầu cử Đại biểu Quốc hội pháp luật một đại biểu quốc hội phải có những tiêu chuẩn sau đây :
- Trung thành với Tổ quốc và hiến pháp của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, phấn đấu thực hiện công cuộc đổi mới, vì sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, làm cho dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh
- Có phẩm chất đạo đức tốt, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, gương mẫu chấp hành pháp luật; kiên quyết đấu tranh, chống mọi biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền, tham nhũng và các hành vi vi phạm pháp luật
- Có trình độ và năng lực thực hiện nhiệm vụ đại biểu quốc hội, tham gia quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước
- Liên hệ chặt chẽ với nhân dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân, được nhân dân tín nhiệm
- Có điều kiện tham gia các hoạt động của Quốc hội.
Đại biểu quốc hội có trách nhiệm tham gia những kỳ họp của Quốc hội, tham gia đàm đạo và quyết định hành động những yếu tố thuộc trách nhiệm, quyền hạn như : lập hiến, lập pháp ; quyết định hành động chủ trương đối nội, đối ngoại, những trách nhiệm kinh tế tài chính, xã hội, quốc phòng, bảo mật an ninh của quốc gia ; quyết định hành động những nguyên tắc hầu hết về tổ chức triển khai và hoạt động giải trí của cỗ máy Nhà nước, về quan hệ xã hội và hoạt động giải trí của công dân ; giám sát hoạt động giải trí của những cơ quan Nhà nước .Trong kỳ họp, đại biểu quốc hội có trách nhiệm tham gia rất đầy đủ những phiên họp và có quyền : bàn luận và quyết định hành động chương trình kỳ họp ; trình dự án Bất Động Sản luật và biểu quyết trải qua những dự án Bất Động Sản luật, những nghị quyết của Quốc hội ; phỏng vấn quản trị nước, quản trị Quốc hội, Thủ tướng nhà nước, những thành viên của nhà nước, Chánh án Toà án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao ; tham gia bầu cử và hoàn toàn có thể được bầu vào những chức vụ Nhà nước, những cơ quan chỉ huy, những tổ chức triển khai của Quốc hội .Trong thời hạn giữa hai kỳ họp, đại biểu quốc hội có trách nhiệm tiếp xúc cử tri ở đơn vị chức năng bầu cử của mình, phản ánh tâm tư nguyện vọng, nguyện vọng của nhân dân với Quốc hội và những cơ quan Nhà nước, báo cáo giải trình hiệu quả kỳ họp với cử tri, tuyên truyền triển khai tốt pháp lý .Đại biểu còn có trách nhiệm chuyển đơn thư khiếu nại tố cáo của nhân dân đến những cơ quan, tổ chức triển khai có tương quan, theo dõi và đôn đốc việc xử lý ; tham gia những hoạt động giải trí khảo sát, kiểm tra việc thi hành hiến pháp, pháp lý, những nghị quyết của Quốc hội, những văn bản dưới luật, tìm hiểu và khám phá thực tiễn ở địa phương hoặc cơ sở để giúp cho việc tranh luận và tham gia quyết định hành động những yếu tố tại kỳ họp của Quốc hội .
Quyền trình dự án Bất Động Sản luật[sửa|sửa mã nguồn]
Đại biểu quốc hội có trình yêu cầu về luật, pháp lệnh ; trình dự án Bất Động Sản luật, pháp lệnh theo trình tự do pháp lý pháp luật .
Quyền phỏng vấn[sửa|sửa mã nguồn]
Đại biểu Quốc hội có quyền phỏng vấn quản trị nước, quản trị Quốc hội, Thủ tướng nhà nước và những thành viên khác của nhà nước, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Người bị phỏng vấn có nghĩa vụ và trách nhiệm vấn đáp về những yếu tố mà đại biểu Quốc hội phỏng vấn .
Trong thời gian giữa hai kỳ họp, chất vấn được gửi đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội để chuyển đến cơ quan hoặc người bị chất vấn và quyết định thời hạn trả lời chất vấn. Tùy theo nội dung và tính chất của chất vấn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có thể quyết định người bị chất vấn phải trả lời chất vấn trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Trong trường hợp cần điều tra thì Quốc hội có thể quyết định cho trả lời trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc tại kỳ họp sau của Quốc hội hoặc cho trả lời bằng văn bản. Trong thời gian giữa hai kỳ họp Quốc hội, chất vấn được gửi đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội để chuyển đến cơ quan hoặc người bị chất vấn và quyết định thời hạn trả lời chất vấn. Nếu đại biểu Quốc hội không đồng ý với nội dung trả lời thì có quyền đề nghị Chủ tịch Quốc hội đưa ra thảo luận trước Quốc hội hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Quyền bất khả xâm phạm và miễn truy tố[sửa|sửa mã nguồn]
Đại biểu Quốc hội được pháp lý bảo vệ quyền bất khả xâm phạm về thân thể. Những hành vi cản trở đại biểu quốc hội triển khai trách nhiệm sẽ bị giải quyết và xử lý theo pháp lý .Không có sự chấp thuận đồng ý của Quốc hội và trong thời hạn Quốc hội không họp, không có sự đồng ý chấp thuận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì không được bắt giam, truy tố đại biểu Quốc hội và không được khám xét nơi ở và nơi thao tác của đại biểu Quốc hội. Việc đề xuất bắt giam, truy tố, khám xét nơi ở và nơi thao tác của đại biểu Quốc hội thuộc thẩm quyền của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao. Nếu vì phạm tội quả tang mà đại biểu Quốc hội bị tạm giữ, thì cơ quan tạm giữ phải lập tức báo cáo giải trình để Quốc hội hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội xét và quyết định hành động. Trong trường hợp đại biểu Quốc hội bị truy cứu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định hành động tạm đình chỉ việc thực thi trách nhiệm, quyền hạn của đại biểu Quốc hội đó. Đại biểu Quốc hội bị Tòa án phán quyết thì đương nhiên mất quyền đại biểu Quốc hội, kể từ ngày bản án, quyết định hành động của Tòa án có hiệu lực thực thi hiện hành pháp lý. Đại biểu Quốc hội không hề bị cơ quan, đơn vị chức năng nơi đại biểu thao tác không bổ nhiệm, buộc thôi việc, nếu không được Ủy ban Thường vụ Quốc hội chấp thuận đồng ý .
Quyền được phân phối thông tin[sửa|sửa mã nguồn]
Đại biểu quốc hội được cung ứng thông tin tương quan đến hoạt động giải trí của Quốc hội và được quyền nhu yếu những cơ quan chức năng phân phối thông tin ship hàng cho hoạt động giải trí của mình .
Quyền thuê nhà ở công vụ[sửa|sửa mã nguồn]
Đại biểu Quốc hội hoàn toàn có thể thuê nhà công vụ Quốc hội. Nhà công vụ Quốc hội có giá thuê từ 600.000 – 700.000 đồng / tháng / căn hộ chung cư cao cấp, chưa kể điện nước và những ngân sách khác, vào tháng 8 năm năm trước ( theo ông Nguyễn Hạnh Phúc, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội ). [ 4 ] Hiện nay, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Quản lý Bất động sản Tây Đô đang là đơn vị chức năng quản lí quản lý và vận hành nhà ở công vụ. [ 5 ] Nhà công vụ Quốc hội ở địa chỉ số 2 Hoàng Cầu, phường Ô Chợ Dừa, Q. Đống Đa, thành phố Thành Phố Hà Nội .
Bầu cử đại biểu quốc hội[sửa|sửa mã nguồn]
Việc bầu cử đại biểu quốc hội được thực thi theo nguyên tắc đại trà phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín .Mỗi tỉnh thành được phân ra thành nhiều đơn vị chức năng bầu cử. Số lượng đơn vị chức năng bầu cử tuy thuộc vào dân số tỉnh thành đó. Mỗi đơn vị chức năng bầu cử thường bầu chọn ra từ 1 đến 3 Đại biểu [ 6 ] .Đại biểu được bầu sẽ chịu nghĩa vụ và trách nhiệm với cử tri thuộc đơn vị chức năng bầu cử của mình. Thông thường 1 đơn vị chức năng bầu cử gồm có một hoặc nhiều Q., huyện, thị xã hoặc thành phố thuộc tỉnh đó .
Quyền bầu cử[sửa|sửa mã nguồn]
Công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam không phân biệt dân tộc bản địa, nam nữ, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo, trình độ văn hóa truyền thống, nghề nghiệp, thời hạn cư trú, đủ 18 tuổi trở lên có quyền bầu cử, trừ những người mất trí và những người bị tước những quyền đó .
Quyền ứng cử[sửa|sửa mã nguồn]
Công dân Nước Ta có quyền ứng cử, đủ 21 tuổi trở lên có quyền ứng cử theo những tiêu chuẩn được pháp luật trong Luật bầu cử Đại biểu Quốc hội [ 7 ] .Quyền ứng cử là lao lý của pháp lý về năng lực của công dân bộc lộ nguyện vọng của mình được ứng cử làm đại biểu Quốc hội. Công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam không phân biệt dân tộc bản địa, nam nữ, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo, trình độ văn hóa truyền thống, nghề nghiệp, thời hạn cư trú, đủ hai mươi mốt tuổi trở lên đều có quyền ứng cử .Pháp luật về bầu cử đại biểu Quốc hội còn lao lý tiêu chuẩn của đại biểu Quốc hội để cử tri lựa chọn trong số những ứng viên bầu ra những người đại diện thay mặt trong cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất
Các tổ chức triển khai bầu cử[sửa|sửa mã nguồn]
Để đảm nhiệm công tác làm việc bầu cử, những tổ chức triển khai bầu cử sau đây đã được xây dựng :
- Ở cấp trung ương: Hội đồng bầu cử
- Ở cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: Ủy ban bầu cử
- Đơn vị bầu cử: Ban bầu cử
- Ở khu vực bỏ phiếu: Tổ bầu cử
Nhiệm kỳ hoạt động giải trí[sửa|sửa mã nguồn]
Nhiệm kỳ của đại biểu mỗi khóa Quốc hội khởi đầu từ kỳ họp thứ nhất của khóa Quốc hội đó đến kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khoá sau. Đại biểu Quốc hội chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trước cử tri, đồng thời chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trước Quốc hội về việc thực thi trách nhiệm đại biểu của mình. Đại biểu Quốc hội không còn xứng danh với sự tin tưởng của nhân dân thì tuỳ mức độ phạm sai lầm đáng tiếc mà bị Quốc hội hoặc cử tri bãi nhiệm. Uỷ ban thường vụ Quốc hội quyết định hành động việc đưa ra Quốc hội bãi nhiệm hoặc cử tri nơi bầu ra đại biểu bãi nhiệm đại biểu Quốc hội theo ý kiến đề nghị của Uỷ ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh, thành phố thường trực TW hoặc của cử tri nơi bầu ra đại biểu Quốc hội đó. Trong trường hợp Quốc hội bãi nhiệm đại biểu Quốc hội thì việc bãi nhiệm phải được tối thiểu hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội biểu quyết đống ý .
Đoàn đại biểu quốc hội[sửa|sửa mã nguồn]
Các đại biểu Quốc hội được bầu trong một Thành phố trực thuộc Trung ương hoặc tỉnh hợp thành Đoàn Đại biểu Quốc hội.
Đoàn Đại biểu Quốc hội có Trưởng đoàn, hoàn toàn có thể có Phó trưởng đoàn để tổ chức triển khai hoạt động giải trí của đoàn, giữ mối liên hệ với quản trị Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và những cơ quan tổ chức triển khai khác ở địa phương về những yếu tố tương quan đến hoạt động giải trí của đại biểu Quốc hội và Đoàn Đại biểu Quốc hội .Văn phòng Đoàn Đại biểu Quốc hội và thư ký Đoàn Đại biểu Quốc hội là bộ phận giúp việc cho Đoàn Đại biểu Quốc hội .
Trước khi có Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội thì có chức danh Thư ký đoàn làm các công việc phục vụ Đoàn nhưng từ khi có Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội thì không còn chức danh thư ký nữa. Tổ chức Văn phòng Đoàn hiện nay (đến năm 2007) có 2 dạng sau:
– Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội ( độc lập ) – Văn phòng Hội đồng nhân dân và Đoàn đại biểu Quốc hội – ( Văn phòng chung. Văn phòng Hội đồng nhân dân cấp tỉnh )Theo điều 38, Luật Tổ chức Quốc hội năm năm trước [ 8 ], một đại biểu Quốc hội hoàn toàn có thể được chuyển hoạt động và sinh hoạt từ đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, thành phố thường trực TW này sang đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, thành phố thường trực TW khác nếu trong nhiệm kì họ đổi khác vị trí công tác làm việc đến nơi mới. [ 9 ]
Nhận xét và quan điểm[sửa|sửa mã nguồn]
- “Hiện nay, đại biểu Quốc hội chỉ là ông bưu điện, bởi chỉ nhận đơn khiếu kiện của người dân rồi chuyển đến các cơ quan nhà nước yêu cầu trả lời…(…)… Việc giám sát của Quốc hội, đại biểu Quốc hội, HĐND trong thực hiện luật khiếu nại, tố cáo cũng có gì đó không ổn. Giám sát trùng trùng điệp điệp nhưng hiệu quả không cao” – Lê Quang Bình, Chủ nhiệm UB Quốc phòng và An ninh của Quốc hội [10]
- “Đại biểu Quốc hội là của toàn dân nên không phải lo ngại việc tỉnh nào khuyết Đại biểu Quốc hội thì tiếng nói sẽ yếu. Bởi điều chuyển là bình thường nhất là khi hiện nay cho phép Đại biểu Quốc hội ngoài việc tiếp xúc cử tri tại đơn vị bầu cử còn được tiếp xúc cử tri ở nơi khác nên không đáng lo ngại chuyện này”- Tổng thư ký Nguyễn Hạnh Phúc[11]
