Công thái học (hay môn học về yếu tố con người, tiếng Anh: ergonomics, phiên âm Ecgônômi) là một môn học về khả năng, giới hạn của con người. Từ đó có thể tăng khả năng và tối ưu hóa điểm mạnh của con người, hay để bù trừ khiếm khuyết, để bảo vệ điểm yếu.
Tư thế đúng khi thao tác bằng máy tính .Các hiệu quả nghiên cứu và điều tra của môn học này hoàn toàn có thể được ứng dụng làm cơ sở để tổ chức triển khai một cách khoa học quy trình lao động, duy trì năng lực lao động của con người được lâu bền hơn ở mức cao ; hay để xác định tính tương thích với việc làm, mạng lưới hệ thống máy móc thiết bị, loại sản phẩm và thiên nhiên và môi trường với những năng lực về thể lực, trí tuệ và cả với những hạn chế của con người .
Hội Ecgonomi quốc tế (IEA) định nghĩa về Ecgonomi như sau:[1]
Ecgonomi ( hay những yếu tố con người ) là một ngành khoa học tương quan đến việc nghiên cứu và điều tra sự thích hợp giữa con người và những yếu tố khác của mạng lưới hệ thống và việc làm bằng cách vận dụng kim chỉ nan, những nguyên tắc, những số liệu và những chiêu thức để phong cách thiết kế nhằm mục đích đạt được tối ưu hoá quyền lợi của con người và hiệu suất cao hoạt động giải trí chung của toàn mạng lưới hệ thống .
Từ buổi hái lượm và săn bắn, con người đã nhận thức được sự hạn chế của mình để tạo ra những công cụ lao động sao cho tương thích ( dùng que để chọc hái, tiến công và săn bắn ; dùng đá để lấy lửa sưởi ấm và làm chín món ăn … )Từ đầu thế kỷ XX đến trước cuộc chiến tranh quốc tế thứ II : Thời kỳ vận dụng triệt để chủ nghĩa Taylor và những ứng dụng kỹ thuật nhằm mục đích nâng cao tối đa năng suất và cường độ lao động. Tuy nhiên mạng lưới hệ thống này không hiệu suất cao vì đã bóc lột sức sản xuất đến cùng kiệt, làm mất năng lực tái sản xuất. Hơn thế nữa nó đã đi ngược lại với mục tiêu nhân đạo của lao động, bảo vệ sức khoẻ và tăng trưởng nhân cách hài hoà trong lao động của Ecgônômi .Từ thế chiến thứ II đến cuối thế kỷ XX : tiến trình tăng trưởng những nghiên cứu và điều tra liên ngành nhằm mục đích tìm kiếm những phương tiện đi lại tối ưu hơn cho hoạt động giải trí của con người, đồng thời tìm ra những số lượng giới hạn về năng lực của họ. Với mục tiêu tích hợp khôn khéo những khoa học kỹ thuật với khoa học về con người và hoạt động giải trí lao động, nhằm mục đích nâng cao hiệu suất cao kinh tế tài chính của những hoạt động giải trí lao động và sản xuất, rút ngắn khoản cách giữa triết lý với trong thực tiễn. Với yên cầu cấp bách phải ” làm cho việc làm tương thích với con người ” .Những năm đầu thế kỷ XXI : Nghiên cứu hoàn thành xong Ecgônômi / Yếu tố con người nhằm mục đích tạo ra những phương tiện đi lại tối ưu cho con người được thực sự đi dạo vui chơi trong thời hạn nhàn nhã để hồi sinh sức sản xuất …
Nghiên cứu Ecgônômi / Yếu tố con người giúp ta hiểu hơn về những môn khoa học tương quan đến con người .
Tâm sinh lý lao động[sửa|sửa mã nguồn]
Môn này nghiên cứu và điều tra những hoạt động giải trí sản xuất đơn cử, những đặc thù sinh lý và sử dụng một cách hài hòa và hợp lý việc tổ chức triển khai lao động bằng cách cải tổ trạng thái sinh lý của người lao động nhằm mục đích duy trì năng lực lao động của con người được lâu bền hơn ở mức cao :
- Loại hình công việc: mỗi loại công việc khác nhau gây một gánh nặng lao động khác nhau;
- Đối tượng lao động: ảnh hưởng của lứa tuổi, về giới tính, về thể trạng của cơ thể và chế độ dinh dưỡng;
- Phản ứng của cơ thể: khi có tác động của gánh nặng lao động cơ thể có các loại phản ứng của hệ tim mạch; phản ứng về tâm sinh lý của con người trước màu sắc, chiếu sáng và các vật liệu gây phản cảm…
Từ đó có một chế độ lao động – nghỉ ngơi và chế độ dinh dưỡng hợp lý.
Cơ sinh học[sửa|sửa mã nguồn]
Từ những đặc thù cơ học của con người đến ứng dụng trong sản xuất và đời sống ;
Nhân trắc học Ecgônômi[sửa|sửa mã nguồn]
Nhân trắc học có tính đến khoảng trống chiếm chỗ, đặc biệt quan trọng trong phong cách thiết kế vận dụng 3 nguyên tắc vàng sau :
- Khi thiết kế những kích thước liên quan đến vùng với tới: lấy theo ngưỡng người thấp 5%;
- Khi thiết kế không gian choán chỗ: lấy theo ngưỡng người lớn 95%;
- Kết hợp chặt chẽ khả năng điều chỉnh nếu có thể.
Đây là cơ sở khoa học quan trọng mà Ecgônômi / Yếu tố con người mang lại cho tất cả chúng ta trong công tác làm việc phong cách thiết kế và sản xuất .
Ngày nay những loại sản phẩm ship hàng cho con người ngoài những công suất và tính tiện ích của nó, còn có cả những yếu tố về tính nhân bản ( những rô bốt, những linh phụ kiện điện tử, những phương tiện đi lại đi lại … ), những yếu tố thẩm mỹ và nghệ thuật ( sắc tố, mẫu mã … ) và nhân trắc học Ecgônômi …Trong phong cách thiết kế, sản xuất : tăng tính hiệu suất cao và công suất của những khu công trình ( những khu công trình phải được phong cách thiết kế thân thiện với con người hơn ), những mẫu sản phẩm ( phải mang tính nhân bản cao ). Tăng thuận tiện và tiện lợi cho người lao động, tăng hiệu suất lao động, nâng cao kinh nghiệm tay nghề cho công nhân, giảm tổn thất cho thiết bị, giảm thực trạng phải làm lại …Từ những loại sản phẩm như những rôbốt, những linh phụ kiện điện tử, những ứng dụng của công nghệ thông tin … hay hàng tiêu dùng ( bàn, tủ, chén đĩa, … ) đến những phương tiện đi lại luân chuyển ( ghế ngồi trong những chuyến bay đường dài, ghế ngồi trong những phương tiện đi lại đi lại công cộng … đều nhằm mục đích mục tiêu tăng tính thoả mãn và thuận tiện cho con người, giảm mức tổn thương và bệnh tật …
Trong sắp xếp, tổ chức và quản lý lao động: giảm bớt các nguy cơ về an toàn và y học trong lao động, nâng cao hiệu quả lao động, cải thiện quan hệ lao động…
- ^ link hỏng]. Website. Truy cập ngày 17 tháng 3 năm 2014.
International Ergonomics Association. What is Ergonomics. Website. Truy cập ngày 17 tháng 3 năm 2014.
