Đăng ngày: 28/06/2018 – 4:35:29 PM | Lượt xem: 47510 |
Đăng ngày: 28/06/2018 – 4:35:29 PM |Lượt xem: 47510 | VHVN
1. Quản lý Nhà nước về văn hóa
Quản lý nhà nước về văn hóa là sự tác động liên tục, có tổ chức, có chủ đích của Nhà nước bằng hệ thống pháp luật và bộ máy của mình, nhằm phát triển văn hóa, điều chỉnh hoạt động của mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực văn hóa và liên quan, với mục đích giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của Việt Nam, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.
Quản lý nhà nước về văn hóa có những đặc thù sau :
Một là, chủ thể quản lý nhà nước về văn hóa là Nhà nước. Nhà nước Nước Ta được tổ chức triển khai thống nhất từ Trung ương đến những địa phương, quyền quản lý được phân cấp : Cấp TW, cấp tỉnh ( tỉnh và những thành phố thường trực Trung ương ), cấp huyện ( huyện thuộc tỉnh, Q. thuộc thành phố ), cấp xã ( xã thuộc huyện, phường thuộc Q. ). Quản lý nhà nước về văn hóa ở cấp nào thì cơ quan nhà nước cấp ấy là chủ thể quản lý. Quản lý nhà nước về văn hóa ở cấp xã thì ủy ban nhân dân xã là chủ thể quản lý nhà nước. Công chức làm công tác làm việc văn hóa – xã hội ở cấp xã có nghĩa vụ và trách nhiệm giúp ủy ban nhân dân cấp xã quản lý nhà nước về văn hóa trên địa phận cấp xã .
Hai là, khách thể quản lý nhà nước về văn hóa là văn hóa và những cơ quan, tổ chức triển khai, cá thể hoạt động giải trí trong nghành văn hóa hoặc có tương quan đến nghành văn hóa. Văn hóa với tư cách là khách thể quản lý được hiểu theo nghĩa đơn cử là : Các hoạt động giải trí văn hóa ( trong đó có những dịch vụ văn hóa, hoạt động giải trí phát minh sáng tạo … ) và những giá trị văn hóa ( đơn cử là những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể ). Mặt khác, theo sự phân công trong mạng lưới hệ thống những cơ quan nhà nước những cấp, không phải hàng loạt hoạt động giải trí văn hóa hiểu theo nghĩa rộng đều do ngành văn hóa quản lý. Văn hóa giáo dục, khoa học công nghệ tiên tiến … do cơ quan giáo dục, khoa học công nghệ tiên tiến quản lý .
Ba là, mục tiêu quản lý nhà nước về văn hóa là giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống cuội nguồn của Nước Ta, tiếp thu tinh hoa văn hóa truyền thống cuội nguồn của Nước Ta tiên tiến và phát triển, đậm đà truyền thống dân tộc bản địa, góp thêm phần nâng cao đời sống vật chất và ý thức của nhân dân. Tuy nhiên, trong hoạt động giải trí quản lý nhà nước văn hóa ở từng cấp, từng địa phương, từng hoạt động giải trí thì mục tiêu quản lý nhà nước về văn hóa phải được xác lập đơn cử sát với nhu yếu trách nhiệm và thực trạng của địa phương. Ví dụ quản lý nhà nước về Chương trình tiềm năng thiết kế xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở thì cấp TW mục tiêu là gì ; cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã là gì, phải được xác lập một cách đơn cử. Có như vậy hoạt động giải trí quản lý mới hiệu suất cao .
Bốn là, cơ sở pháp lý của quản lý nhà nước về văn hóa là Hiến pháp, luật và những văn bản quy phạm pháp luật. Như vậy, quản lý nhà nước nói chung và quản lý nhà nước về văn hóa nói riêng có công cụ là mạng lưới hệ thống luật và những văn bản có tính pháp quy. Quản lý bằng pháp lý chứ không phải bằng ý chí của nhà quản lý .
Năm là, phương pháp quản lý là “ sự tác động ảnh hưởng liên tục, có tổ chức triển khai, có chủ đích ” chứ không phải là việc làm có tính thời vụ, cũng không phải là sự thụ động của nhà quản lý, càng không phải là hoạt động giải trí đơn lẻ, tùy tiện của nhà quản lý .
Đối với người làm công tác làm việc quản lý nhà nước về văn hóa phải luôn tự đặt câu hỏi và vấn đáp thắc mắc : Ai là người quản lý ? Quản lý ai và quản lý cái gì ? Quản lý vì cái gì ? Trong tay mình đang có công cụ nào để quản lý ? Ngoài 4 câu hỏi cơ bản trên, người quản lý có kinh nghiệm tay nghề còn biết đặt một số ít câu hỏi có tính nhiệm vụ khác : Mình đã nắm chắc những công cụ đó chưa ? ( luật và những văn bản quy phạm pháp luật ). Hoạt động quản lý đang diễn ra trong điều kiện kèm theo, thực trạng nào ? Trách nhiệm và quyền hạn quản lý nhà nước của cấp mình đến đâu ? … Người làm công tác làm việc quản lý nhà nước về văn hóa dù ở cấp nào cũng cần vấn đáp những câu hỏi trên một cách thuần thục mới hoàn toàn có thể thực thi trách nhiệm quản lý có hiệu suất cao .
2.Quản lý văn hóa trong giai đoạn hiện nay
Quản lý nhà nước về văn hóa trong điều kiện kèm theo tăng trưởng kinh tế thị trường là một trong những nghành nghề dịch vụ có rất nhiều yếu tố đặt ra. Việc xác lập yếu tố nào là trọng tâm trong quản lý nhà nước về văn hóa lúc bấy giờ có ý nghĩa quan trọng, làm cơ sở cho việc đưa ra những giải pháp hữu hiệu nâng cao hiệu suất cao quản lý. Cần chăm sóc một số ít yếu tố sau trong quản lý nhà nước về văn hóa lúc bấy giờ :
– Trong thực tiễn hoạt động giải trí nhiều năm qua, đặc biệt quan trọng trong thời kỳ thay đổi, một yếu tố lớn đặt ra là : Phát triển văn hóa chưa đồng nhất với tăng trưởng kinh tế tài chính dẫn đến nhiều hệ lụy về tăng trưởng xã hội, đồng thời làm cho tăng trưởng kinh tế tài chính thiếu vững chắc. Nguyên nhân chính của yếu tố đó là : Nhận thức chưa vừa đủ về văn hóa trong hoat động thực tiễn, đặc biệt quan trọng trong hoạt động giải trí quản lý nhà nước về văn hóa .
– Đổi mới kinh tế tài chính đi trước một bước. Đó là sự phát minh sáng tạo trong thực trạng đơn cử ở nước ta chỉ hoàn toàn có thể đạt hiệu suất cao với điều kiện kèm theo phải nhận thức đúng là : Kinh tế đi trước một bước để liên tục thay đổi văn hóa – xã hội đồng nhất cùng với tăng trưởng kinh tế tài chính. “ Đi trước một bước ” không có nghĩa là thay đổi kinh tế tài chính xong mới thay đổi văn hóa, “ quyết tử văn hóa ” để tăng trưởng kinh tế tài chính. Trên trong thực tiễn, nhiều nơi, nhiều lúc yếu tố văn hóa đã bị coi nhẹ vì tăng trưởng kinh tế tài chính. Nhìn toàn diện và tổng thể, thay đổi văn hóa chưa theo kịp thay đổi kinh tế tài chính .
– Vai trò quản lý nhà nước về văn hóa chưa được nhận thức đúng đắn. Trong xã hội có người cho rằng văn hóa là nhu yếu của con người, nó phát sinh, tăng trưởng theo nhu yếu tự nhiên, hãy để nó tăng trưởng theo quy luật vốn có của nó. Những người có ý niệm như vậy không nhiều, nhưng ý niệm ấy lại là cái cớ để sống sót những rơi lệch trong nhìn nhận quản lý nhà nước về văn hóa : Quản lý hay không quản lý thì văn hóa cũng cứ tăng trưởng theo đường đi của nó .
– Đổi mới nhận thức về quản lý nhà nước chưa ổn so với tăng trưởng văn hóa. Các hoạt động giải trí văn hóa ngày càng phong phú, những dịch vụ văn hóa cũng tăng trưởng khá mạnh, một mặt phân phối nhu yếu của đời sống xã hội, mặt khác cũng gây nhiều hệ lụy với những nhìn nhận khác nhau, thậm chí còn trái ngược nhau, gây tâm trạng không an tâm trong xã hội. Quản lý nhà nước không theo kịp sự tăng trưởng, thêm vào đó sống sót cách hiểu sai “ quản lý đến đâu, tăng trưởng đến đó ” dẫn đến nhận thức rơi lệch, quy quản lý nhà nước vào một việc cho và không cho ( sinh ra tệ xin – cho với bao hệ lụy đi kèm ), dẫn đến cách quản lý hạn chế sự tăng trưởng “ không quản lý được thì cấm ” !
Nói tóm lại, yếu tố nhận thức cho đúng quản lý nhà nước về văn hóa là gì, mục tiêu, ý nghĩa và phương pháp quản lý thế nào, vẫn là những câu hỏi lớn đặt ra cho tất cả chúng ta nhiều yếu tố cần điều tra và nghiên cứu, trao đổi, tranh luận làm sáng tỏ .
3. Đặc điểm về văn hóa khu vực trung du, miền núi, vùng dân tộc thiểu số
Ở khu vực trung du, miền núi, vùng cao, những dân tộc bản địa cư trú tương đối tập trung chuyên sâu. Song nhìn chung những dân tộc bản địa sống xen kẽ nhau, không có chủ quyền lãnh thổ riêng không liên quan gì đến nhau như một số ít nước trên quốc tế. Địa bàn cư trú của người Kinh đa phần ở đồng bằng, ven biển và trung du ; còn những dân tộc thiểu số cư trú đa phần ở những vùng trung du, miền núi và vùng cao, 1 số ít dân tộc bản địa như Khơme, Hoa, 1 số ít ít người Chăm sống ở đồng bằng. Các dân tộc thiểu số có sự tập trung chuyên sâu ở một số ít vùng, nhưng không cư trú thành những khu vực riêng không liên quan gì đến nhau mà sống xen kẽ với những dân tộc bản địa khác. Cách đây khoảng chừng nửa thế kỷ, Tây Nguyên nói chung, Đắk Lắk nói riêng, hầu hết dân cư vẫn là người tại chỗ, mỗi dân tộc bản địa đều có khu vực cư trú riêng, ranh giới giữa những tộc người, giữa những bản làng còn rõ ràng thì nay tình hình đã khác xa và xu thế này còn liên tục ngày càng tăng. Hiện nay, dân tộc bản địa Kinh cư trú ở Đắk Lắk chiếm tỷ suất khá lớn. Cùng với người Kinh, những dân tộc thiểu số ở miền Bắc gần đây cũng chuyển dời vào khu vực này ( kể cả vận động và di chuyển theo kế hoạch và không theo kế hoạch ) với số lượng khá lớn. Hiện nay, ở miền núi hầu hết không có tỉnh, huyện nào chỉ có một dân tộc bản địa cư trú. Nhiểu tỉnh có tới trên 20 dân tộc bản địa cư trú như : Lai Châu, Tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Tuyên Quang, Lâm Đồng … Phần lớn những huyện có từ 5 dân tộc bản địa trở lên cư trú. Nhiều xã, bản, buôn có tới 3-4 dân tộc bản địa cùng sinh sống .
Tình trạng cư trú xen kẽ giữa những dân tộc bản địa ở nước ta, một mặt có điều kiện kèm theo để tăng cường hiểu biết lẫn nhau, hoà hợp và xích lại gần nhau ; mặt khác cần đề phòng trường hợp do chưa thật hiểu nhau, khác nhau về phong tục tập quán nên Open xích míc, tranh chấp về quyền lợi nhất là quyền lợi kinh tế tài chính, dẫn đến va chạm giữa những người thuộc những dân tộc bản địa cùng sống trên một địa phận. Ngày nay, thực trạng cư trú xen kẽ của những dân tộc bản địa đa phần dẫn tới sự giao lưu kinh tế tài chính – văn hóa giữa những dân tộc bản địa cũng như sự tương hỗ, giúp sức lẫn nhau. Do sống gần nhau, việc kết hôn giữa người trẻ tuổi nam, nữ thuộc những dân tộc bản địa khác nhau ngày càng thông dụng, càng có thêm điều kiện kèm theo đoàn kết và hoà hợp giữa những dân tộc bản địa bạn bè .
Phần lớn những dân tộc thiểu số ở nước ta cư trú ở vùng trung du, miền núi và vùng cao, chiếm 3/4 diện tích quy hoạnh cả nước. Đây là khu vực có tiềm năng tăng trưởng kinh tế tài chính to lớn mà trước hết là tiềm lực về tài nguyên rừng và đất rừng. Không những thế, trung du, miền núi còn có vai trò đặc biệt quan trọng quan trọng về môi trường sinh thái so với cả nước như điều hòa khí hậu, điều tiết nguồn nước, bảo vệ lớp đất màu trong mùa mưa lũ .
Vị trí kế hoạch quan trọng của khu vực trung du, miền núi đã được trong thực tiễn lịch sử vẻ vang chứng minh và khẳng định. Từ xưa đến nay, những thế lực thù địch bên ngoài đều sử dụng địa phận miền núi để xâm lược, xâm nhập, phá hoại sự nghiệp dựng nước và giữ nước của nhân dân ta. Rừng núi đã từng là căn cứ địa cách mạng trong kháng chiến chống Pháp, Nhật, Mỹ. Trong quy trình tiến độ lúc bấy giờ, miền núi – biên giới là thành lũy vững chãi của Tổ quốc, là địa phận kế hoạch về quốc phòng, bảo mật an ninh trong việc bảo vệ vững chãi chủ quyền lãnh thổ vương quốc, chống thủ đoạn xâm nhập, gây bạo loạn, lật đổ bảo vệ sự nghiệp tự do, kiến thiết xây dựng chủ nghĩa xã hội
Ở vùng biên giới, một số ít dân tộc bản địa có quan hệ đồng tộc với dân tộc bản địa của những nước láng giềng nên khách quan có nhu yếu thăm thân, lan rộng ra giao lưu kinh tế tài chính, văn hóa giữa những dân tộc bản địa ở hai bên biên giới. Bởi vậy, chủ trương dân tộc bản địa của Đảng và Nhà nước ta không chỉ vì quyền lợi của những dân tộc thiểu số mà còn vì quyền lợi của cả nước, không riêng gì là đối nội mà còn là đối ngoại, không riêng gì về kinh tế tài chính – xã hội, mà cả về chính trị, quốc phòng, bảo mật an ninh vương quốc .
Do những nguyên do lịch sử vẻ vang, xã hội và thực trạng tự nhiên nên những dân tộc bản địa ở Nước Ta có trình độ tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội không đều nhau. Các dân tộc bản địa sống ở vùng thấp có trình độ tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội cao hơn những dân tộc thiểu số sống ở vùng sâu, vùng xa, vùng cao. Có những dân tộc thiểu số có đời sống kinh tế tài chính – xã hội còn thấp kém. Nhiều dân tộc bản địa cư trú trên địa phận có điều kiện kèm theo tự nhiên rất là khó khăn vất vả, khắc nghiệt. Điều kiện canh tác nương rẫy không không thay đổi nên đời sống của đồng bào thường bấp bênh. Cuộc sống du canh, du cư thường dẫn tới đói nghèo, bệnh tật .
Khu vực trung du, miền núi vùng dân tộc thiểu số là khu vực địa – văn hóa, địa – kinh tế tài chính, địa – chính trị … có đặc thù riêng, khác với khu vực đồng bằng, ven biển, hải đảo. Trong quy trình sinh sống tại những khu vực địa lý khác nhau từ Bắc vào Nam, từ những khu vực rẻo cao, rẻo giữa, cao nguyên hay thung lũng, chân núi, đồng bằng, ven biển, châu thổ …, đồng bào những dân tộc bản địa đã phát minh sáng tạo ra nhiều giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể rực rỡ mang đậm dấu ấn gắn với những điều kiện kèm theo tự nhiên, vùng địa lý. Đó là những giá trị văn hóa do những hội đồng dân tộc bản địa phát minh sáng tạo trong quy trình sống sót và tăng trưởng giàu truyền thống riêng, tạo nên tính phong phú trong tính thống nhất của văn hóa Nước Ta .
Cùng với nền văn hóa của hội đồng những dân tộc bản địa Nước Ta, mỗi dân tộc bản địa đều có một nền văn hóa mang truyền thống riêng từ truyền kiếp, phản ánh truyền thống cuội nguồn, lịch sử vẻ vang và niềm tự hào dân tộc bản địa. Bản sắc văn hóa dân tộc bản địa là tổng thể những giá trị vật chất và ý thức, gồm có lời nói, chữ viết, văn học, nghệ thuật và thẩm mỹ, kiến trúc, y phục, tâm ý, tình cảm, phong tục, tập quán, tín ngưỡng … được phát minh sáng tạo trong quy trình tăng trưởng lâu dài hơn của lịch sử dân tộc. Sự tăng trưởng bùng cháy rực rỡ truyền thống văn hóa mỗi dân tộc bản địa càng làm đa dạng chủng loại nền văn hóa của hội đồng những dân tộc bản địa Nước Ta. Thống nhất trong phong phú là nét riêng, độc lạ của nền văn hóa những dân tộc bản địa Nước Ta. Sự nghiệp kiến thiết xây dựng và tăng trưởng văn hóa Nước Ta trong thời kỳ mới phải hướng vào việc củng cố và tăng cường sự thống nhất, nhân lên sức mạnh ý thức chung của toàn dân tộc bản địa. Đồng thời phải khai thác và tăng trưởng mọi sắc thái và giá trị văn hóa của những dân tộc bản địa, phân phối nhu yếu văn hóa niềm tin ngày càng cao và nhu yếu tăng trưởng từng dân tộc bản địa .
Vấn đề đặt ra trong quản lý và tổ chức triển khai những họat động văn hóa, mái ấm gia đình, thể thao và du lịch trên địa phận xã khu vực trung du, miền núi vùng dân tộc bản địa so với công chức làm công tác làm việc văn hóa – xã hội cấp xã là rất lớn, phức tạp và khó khăn vất vả yên cầu người cán bộ không chỉ có trang bị và nâng cao kiến thức và kỹ năng, kỹ năng và kiến thức quản lý mà còn phải có tình yêu quê nhà, hiểu biết thâm thúy về quê nhà bản quán, phong tục tập quán, truyền thống dân tộc bản địa và những xu thế đổi khác của quốc tế, quốc gia, địa phương đặc biệt quan trọng là trên địa phận xã trong khoanh vùng phạm vi quản lý để kịp thời kiểm soát và điều chỉnh những yếu tố đặt ra trong công tác làm việc quản lý văn hóa, mái ấm gia đình, thể thao và du lịch cho tương thích và ngày càng tăng trưởng, cung ứng với nhu yếu ngày càng cao của nhân dân trên địa phận xã .
Nguồn: Kỹ năng nghiệp vụ công tác văn hóa-xã hội ở xã, phường, thị trấn, TS. Vũ Đăng Minh- ThS. Nguyễn Thế Vịnh, NXB CTQG – ST, Hà Nội, 2016
(Phòng VHVN sưu tầm)
