Chỉ số octan là gì ? Ảnh hưởng của chỉ số octan đến động cơ xe
Chỉ số octan là một đại lượng quan trọng biểu thị quá trình đốt cháy nhiên liệu và hiệu suất động cơ. Việc sử dụng loại xăng có chỉ số octan không phù hợp có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng đối với khả năng vận hành phương tiện.
Trị số octan đã được các nhà sản xuất nghiên cứu và đưa ra quy chuẩn rõ ràng. Theo đó, người sử dụng phương tiện nên tìm hiểu về chỉ số này để lựa chọn loại nhiên liệu phù hợp, đảm bảo động cơ luôn vận hành trơn tru và bền bỉ.
1. Chỉ số octan là gì?
Chỉ số octan là đại lượng tiêu chuẩn đặc trưng cho tính chống kích nổ của nguyên vật liệu. Giá trị octan càng cao thì năng lực chịu nén của nguyên vật liệu trước khi tiếng nổ ( đốt cháy ) càng lớn. Thực tế, nguyên vật liệu có chỉ số octan cao hơn thường được sử dụng trong động cơ xăng hiệu suất cao vì yên cầu tỉ số nén lớn. Ngược lại, nguyên vật liệu có giá trị octan thấp hơn ( với chỉ số cetane – năng lực tự bốc cháy cao hơn ) tương thích với động cơ diesel. 
2. Quá trình phát triển của chỉ số octan
Trước năm 1974, những nhà máy sản xuất lọc dầu tại Mỹ đã sử dụng nhiều chiêu thức khác nhau nhằm mục đích làm tăng giá trị của chỉ số octan trong xăng, nguồn tăng hầu hết là phụ gia chì tetraethyl ( TEL hoặc chì ). Tuy nhiên, chì sinh ra do khí thải có tác động ảnh hưởng lớn tới thiên nhiên và môi trường và sức khỏe thể chất hội đồng. Do đó, nguyên vật liệu không chì được điều tra và nghiên cứu và chính thức được trình làng vào năm 1975, sau đó được nhu yếu trang bị trên tổng thể những phương tiện đi lại. Sau một thời hạn sử dụng, những nhà nghiên cứu nhận thấy việc vô hiệu chì đã làm giảm chỉ số octan trung bình của bể chứa xăng ở Mỹ. Lúc này, những nhà máy sản xuất lọc dầu khởi đầu thêm metyl ete butyl bậc ba ( MTBE ) vào xăng nhằm mục đích hạn chế cháy nổ. Tuy nhiên hỗn hợp này cũng để lại những ảnh hưởng tác động xấu đi đến thiên nhiên và môi trường buộc những xí nghiệp sản xuất phải chuyển sang hình thức mới là trộn lẫn nguyên vật liệu với etanol để tăng mức octan .
Ngày nay, hầu hết xăng được bán ở Mỹ đều có trộn lẫn 10 % ethanol ( E10 ). Một số đơn vị chức năng kinh doanh nhỏ đang cung ứng E15 ( 15 % ethanol, 85 % xăng ). Đây là loại nguyên vật liệu có trị số octan cao hơn và được Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ đồng ý chấp thuận để sử dụng cho những loại phương tiện đi lại như : những loại xe hơi đời mới, xe chở khách hạng trung ( SUV ), xe tải hạng nhẹ, …
Ngày 13/4/2018, Tiểu ban Năng lượng và Thương mại Hạ viện Hoa Kỳ đã tổ chức triển khai chương trình “ Cơ hội và thử thách của chỉ số octan so với hiệu suất của động cơ ” để xem xét tiềm năng của trị số này trong nguyên vật liệu. Tại đây, một số ít đơn vị sản xuất đã biểu lộ sự ủng hộ so với việc đưa RON 95 trở thành tiêu chuẩn tối thiểu cho xăng ở Mỹ. Mục đích là để tăng năng lực tiết kiệm chi phí nguyên vật liệu và giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. 
3. Phương pháp đánh giá chỉ số octan
Trong việc nhìn nhận và phân loại xăng, năng lực nguyên vật liệu được đốt cháy hoàn hảo nhất mà không gây nổ hoặc làm hỏng động cơ là một yếu tố rất quan trọng. Nhiều thí nghiệm đã chứng tỏ rằng những vụ cháy lớn trong buồng đốt hầu hết là do xăng heptane, rất hiếm khi nguyên do đến từ iso-octan .
Công thức đúng chuẩn của trị số octan được đo bằng tỷ suất % của thể tích iso-octan ( 2,2,4 – trimetylpentan ) có chứa trong hỗn hợp chung với n-heptan .
Những điều tra và nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng với 90 % iso-octan và 10 % heptane, hiệu suất thao tác của động cơ hiệu suất cao hơn. Do đó, tỷ suất tiêu chuẩn của octan là 90 %. Dưới đây là hai chiêu thức đo lường và thống kê chính :
3.1. Research Octane Number (RON)
Phương pháp RON trong giám sát chỉ số octan được xác lập bằng cách chạy thử nghiệm nguyên vật liệu trên động cơ với sự biến hóa tỉ số nén trong điều kiện kèm theo nhiệt độ 49 độ C và động cơ quay 600 vòng / phút. Sau cùng, lấy trị số nhận được đem so sánh với hiệu quả của hỗn hợp iso-octan và n-heptane .
3.2. Motor Octane Number (MON)
Phương pháp MON được thử nghiệm trong nhiệt độ 149 độ C với vận tốc quay của động cơ 900 vòng / phút. Phương pháp này triển khai tựa như như so với RON. Tuy nhiên điểm độc lạ là hỗn hợp nguyên vật liệu được làm nóng trước, thời hạn đánh lửa và vận tốc động cơ cao hơn. Tùy thuộc vào thành phần trong nguyên vật liệu, MON của xăng thường sẽ thấp hơn khoảng chừng 8 – 12 octan của RON. 
4. Chỉ số octan xăng tại Việt Nam
Ở nước ta, chỉ số octan ở mức 88 – 90 được xem là thông thường, 91 – 94 được xem là hạng sang, tương thích sử dụng cho những động cơ có tỉ số nén lớn, hiệu suất cao .
4.1. Xăng E5
Đây là loại xăng sinh học được trộn lẫn bởi A92 và 5 % ethanol. E5 không tương thích với những xe tay ga có tỉ số nén cao. Xăng E5 có chứa ethanol nên dễ đốt cháy và nhiệt lượng tỏa ra thấp hơn những loại thường thì. Xe chạy bằng nguyên vật liệu này thường có năng lực quản lý và vận hành can đảm và mạnh mẽ, tuy nhiên lại sinh ra lượng khí thải lớn gây ô nhiễm thiên nhiên và môi trường, … Ngoài ra, những dòng xe đời cũ sử dụng bộ chế trung khí khi dùng xăng E5 cũng rất hay gặp phải thực trạng rò rỉ nguyên vật liệu, cháy nổ, …
4.2. Xăng RON 95, RON 92
RON 95 là một loại xăng hạng sang, có màu vàng và chỉ số octan là 95. Lần tiên phong loại nguyên vật liệu này Open trên thị trường Nước Ta vào tháng 6/2009, được sản xuất bởi nhà máy sản xuất lọc dầu Dung Quất. RON 95 trộn lẫn giữa ba loại xăng là RON 90, RON 91 và Reformate .
RON 92 có màu xanh lá, mùi đặc trưng và chỉ số octan là 92, tương thích với những phương tiện đi lại có tỉ số nén dưới 9,5 / 1. Dưới đây là bảng gợi ý người mua nên tìm hiểu thêm để lựa chọn nguyên vật liệu tương thích :
5. Ảnh hưởng của chỉ số octan đến động cơ xe
5.1. Nên sử dụng nhiên liệu có chỉ số octan bao nhiêu?
Chủ xe nên sử dụng nguyên vật liệu có định mức octan đúng với khuyến nghị của đơn vị sản xuất. Hầu hết những loại xe chạy bằng động cơ xăng lúc bấy giờ đều được khuyến nghị lựa chọn chỉ số octan từ 87 trở lên .
5.2. Ảnh hưởng của chỉ số octan đến động cơ
Động cơ xăng thường xảy ra hiện tượng kỳ lạ cháy kích nổ ( tự cháy và trọn vẹn không phải do bugi bật tia lửa điện ). Tuy nhiên, xăng có cấu trúc càng vững chắc thì thực trạng này càng khó xảy ra. Do đó, nếu chất lượng xăng kém thì năng lực quản lý và vận hành sẽ bị tác động ảnh hưởng .
Chỉ số octan được xem là tiêu chuẩn quan trọng ảnh hưởng tác động trực tiếp đến việc sử dụng nguyên vật liệu và năng lực quản lý và vận hành của động cơ. Do đó, để phương tiện đi lại hoạt động giải trí bền chắc và êm ái, chủ xe quan tâm nên chọn loại xăng chất lượng và có chỉ số octan tương thích .
Bên cạnh đó, nguyên vật liệu hoàn toàn có thể vẫn chưa đạt chất lượng dù tuân thủ những tiêu chuẩn về kỹ thuật, việc này hoàn toàn có thể gây ra 1 số ít yếu tố cho động cơ như : khó khởi động, hiệu suất kém, … Để bảo vệ bảo đảm an toàn cho người sử dụng và phương tiện đi lại, chủ xe cần chú ý quan tâm :
- Chỉ đổ nhiên liệu không chì và không có chất phụ gia kim loại: Một số loại nhiên liệu có chứa chất phụ gia như: mangan, sắt,… gây hư hỏng cho bộ phận trung hòa khí xả và các bộ phận khác.
- Chất lượng nhiên liệu: Sử dụng các loại xăng kém chất lượng có thể tạo lắng cặn trong động cơ gây hư hỏng, xuất hiện các vấn đề như xe khó khởi động và chết máy,… Do đó, nên chọn các loại xăng chất lượng cao từ các nhà bán lẻ uy tín.
Hiện nay, những dòng xe xe hơi xăng của VinFast như VinFast Fadil, VinFast Lux A2. 0, VinFast Lux SA2. 0 đều được trang bị động cơ can đảm và mạnh mẽ bảo vệ năng lực quản lý và vận hành trơn tru, tính bảo đảm an toàn cao. Theo khuyến nghị của VinFast, những dòng xe này nên được sử dụng mức nguyên vật liệu tối thiểu là RON 95 theo tiêu chuẩn QCVN 1 : năm ngoái / BKHCN.
Nếu có nhu yếu, hành khách hoàn toàn có thể liên hệ ĐK lái thử không tính tiền và đặt cọc xe ngay ngày hôm nay để nhận được những tặng thêm mê hoặc từ VinFast .
Để có thêm thông tin hoặc cần hỗ trợ tư vấn về sản phẩm của VinFast, vui lòng liên hệ với chúng tôi:
- Tổng đài tư vấn – miễn cước toàn quốc: 1900 23 23 89.
- Email chăm sóc khách hàng: [ email protected ].
* tin tức trong bài viết mang đặc thù tìm hiểu thêm .
>> Xem thêm:
