Khoa Dinh dưỡng – Tiết chế, Bệnh viện Nhi Đồng TP thường nhận được từ cha mẹ những câu hỏi đơn cử như :
- Inulin, FOS, GOS là gì?
- Trong các thực phẩm đóng gói, trong bột ăn dặm hoặc trong sữa công thức thường thấy có bổ sung Inulin, FOS, GOS, vậy chúng có tác dụng gì ?
- Có nên mua các sản phẩm chứa Inulin, FOS, GOS bán sẵn trên thị trường về cho vào thực phẩm của bé được không ? …
1. Inulin, FOS, GOS là gì?
Để biết được danh tính, nguồn gốc nguồn gốc của Inulin, FOS, GOS, tất cả chúng ta cần hiểu rõ những khái niệm sau :
a) Probiotics:
Được định nghĩa là những vi trùng sống trong đường tiêu hoá. Chúng được ca tụng là “ vi trùng tốt bụng ” chính do giúp khung hình bảo vệ chống lại một số ít những vi trùng có hại, nấm và siêu vi. Khi probiotics được sử dụng ( ăn hoặc uống ) một cách tiếp tục với số lượng không thiếu sẽ tạo ra những ảnh hưởng tác động có lợi lên sức khoẻ con người đặc biệt quan trọng là hệ tiêu hoá. Chúng hiện hữu trong yaourt ( sữa chua ), sữa, phó mát, dưa chua, kim chi, tương bần, cà pháo, những thứ mắm … Hầu hết những probiotics lúc bấy giờ được điều tra và nghiên cứu bổ trợ vào thực phẩm là những vi trùng thuộc dòng Lactobacillus hoặc Bifidobacterium .
b) Prebiotics:
Được định nghĩa là một dạng thực phẩm tự bản thân không tiêu hóa được nhưng có tác động ảnh hưởng tốt cho khung hình con người bằng cách kích thích sự tăng trưởng của những vi trùng có lợi. Prebiotics được xem là thức ăn của những vi trùng sống có lợi cho sức khỏe thể chất .
Nói cách khác, Prebiotics là nguồn thức ăn có tinh lọc của Probiotics giúp cho Probiotics ngày càng vững mạnh trong hệ tiêu hóa và mang đến nhiều quyền lợi cho sức khỏe thể chất của tất cả chúng ta .
c) Inulin, FOS, GOS:
Inulin, FOS ( Fructo-oligosaccaride ), GOS ( Galacto-oligosaccaride ) là những Prebiotics được nghiên cứu và điều tra và đưa vào sử dụng trong những thực phẩm tính năng cũng như được cho phép bổ trợ vào những loại sản phẩm sữa công thức dành cho trẻ nhỏ từ 6 tháng tuổi, vào bột ngũ cốc cho trẻ ăn dặm .
Đây là những loại chất xơ tự nhiên không bị tiêu hoá khi vào khung hình. Khi đến ruột, inulin, FOS và GOS có công dụng kích thích sự tăng trưởng của những vi trùng có lợi ( Lactobacillus và Bifidobacteria ) mang lại một số ít quyền lợi nhất định cho trẻ như tăng cường sức đề kháng, ngăn ngừa táo bón, tăng cường hấp thu những chất dinh dưỡng .
– Inulin và FOS thuộc nhóm Fructan, có cấu trúc hóa học là một chuỗi thẳng Fructose liên kết với một Glucose ở đoạn cuối. Inulin và FOS khác nhau ở chiều dài của chuỗi Fructose. Inulin là fructan chuỗi dài, còn FOS là chuỗi ngắn.
Trong những năm gần đây, có 1 số ít cuộc nghiên cứu và điều tra cho thấy chiều dài chuỗi Fructan là một tiêu chuẩn quan trọng để xác lập vi trùng nào hoàn toàn có thể lên men chúng .
– GOS là sản phẩm của sự kéo dài đường Lactose. Cấu trúc là một chuỗi thẳng Galactose với đầu tận là Glucose.
GOS kích thích sự tăng trưởng của Lactobacillus và Bifidobacterium .
2. Các thực phẩm có chứa Inulin, FOS, GOS
Các Prebiotics này đóng vai trò quan trọng so với sức khỏe thể chất con người. Chúng sống sót tự nhiên trong 1 số ít thực phẩm, hoàn toàn có thể kể đến :
Măng tây
Mật ong
Sữa bò
Củ cải đường
Chuối
Đậu Hà Lan
Tỏi
Lúa mạch đen
Tảo biển và vi tảo
Rau diếp xoăn
Cà chua
Artiso Jerusalem
Hành tây
Đậu tương
Lúa mì
Tuy nhiên, do nồng độ thấp trong thực phẩm nên Inulin, FOS, GOS thường được sản xuất công nghiệp theo quy mô lớn, và sử dụng nguồn nguyên vật liệu là Lactose, Sucrose và tinh bột .
3. Liều lượng và tỉ lệ của Inulin, FOS, GOS
Hiện tại, không có khuyến nghị chính thức nào cho “ Lượng tiêu thụ vừa đủ ” ( “ Adequate Intake ” ) hay “ Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị ” ( “ Recommended Daily Allowance ” ) so với prebiotic ở người khỏe mạnh. Tuy nhiên, một số ít nghiên cứu và điều tra đã được thực thi và chứng tỏ hiệu suất cao lâm sàng trên những cơ quan cũng như 1 số ít bệnh lý đặc biệt quan trọng với liều lượng nhất định của những Prebiotics .
Loại Prebiotics
Liều lượng
Đối tượng
Kết quả chính
FOS + GOS
0.8g/dL hỗn hợp FOS + GOS, tỉ lệ 9:1 trong 15 – 30 ngày
Trẻ sơ sinh khỏe
Cải thiện khả năng làm rỗng dạ dày và nhu động ruột
GOS
0.8g/100ml hoặc 0.8g/ngày trong 6 tháng
Trẻ nhỏ
Giảm nguy cơ mắc một số bệnh miễn dịch, ví dụ: Viêm da dị ứng
Inulin + Oligofructose
8g/ngày trong 2 đợt 3 tuần, được ngăn cách bởi 2 tuần không dùng thuốc
Bé gái tuổi dậy thì
Tăng sự hấp thu calci
Inulin
10g/ngày trong 3 tuần
Người khỏe mạnh
Giảm tổng hợp lipid ở gan, giảm nồng độ triacylglycerol máu
4. Mức độ an toàn khi sử dụng
Prebiotics được cho là không có công dụng phụ nghiêm trọng hoặc rình rập đe dọa đến tính mạng con người. Các men tiêu hóa đường ruột không hề phá vỡ oligosaccharid và polysaccharid. Chúng được luân chuyển đến đại tràng để lên men bởi hệ vi sinh vật đường ruột. Do đó, những công dụng phụ của prebiotics đa phần là hiệu quả từ công dụng thẩm thấu của chúng. Tiêu chảy thẩm thấu, chướng bụng, chuột rút và đầy hơi là những công dụng phụ hoàn toàn có thể gặp ở người lạm dụng prebiotics .
5. Kết luận
Cơ thể con người là “mái ấm tình thương” cho rất nhiều chủng loại vi khuẩn với một số lượng cực lớn. Ước tính có khoảng 1 trăm ngàn tỷ vi khuẩn (từ khoảng 400 chủng loại khác nhau) cộng sinh trên cơ thể người (nhiều gấp 10 lần tổng số tế bào cấu tạo nên cơ thể người), được gọi là vi khuẩn chí. Trong số những vi khuẩn này, có những loại có hại cho sức khỏe vì chúng sản xuất độc tố và những chất có khả năng gây ung thư. Bên cạnh đó những loại vi khuẩn khác lại có lợi cho sức khỏe như Lactobacillus và Bifidobacteria được đánh giá là cư dân tốt bụng của đường tiêu hoá. Hai loại vi khuẩn này có nhiều lợi ích như ức chế sự tăng trưởng của những vi khuẩn gây hại, cải thiện hệ miễn dịch, tăng khả năng hấp thu và góp phần tổng hợp các vitamin nhóm B. Đây là loại vi khuẩn chiếm ưu thế ở trẻ sơ sinh, khi bước qua giai đoạn ăn dặm, số lượng vi khuẩn có lợi này bắt đầu giảm dần và bắt đầu thời kỳ trẻ rất dễ bị các rối loạn tiêu hóa.
Sở dĩ khung hình tất cả chúng ta vẫn an nhiên sống hoà bình, khoẻ mạnh với bao nhiêu là vi trùng do trong điều kiện kèm theo thông thường luôn có sự cân đối giữa hệ vi trùng tốt và xấu. Khi trạng thái cân đối này bị phá vỡ, 1 số ít chủng loại vi trùng xấu trong hệ khuẩn chí kể trên hoàn toàn có thể tiêu biểu vượt trội gây hại cho khung hình. Nhằm duy trì trạng thái cân đối của hệ vi trùng có ích của đường tiêu hoá, những nhà dinh dưỡng đã đưa ra 2 cách can thiệp : bổ trợ trực tiếp vi trùng sống ( probiotics ) hoặc bổ trợ chất kích thích sự tăng trưởng của những vi trùng này ( prebiotics đơn cử như Innulin, FOS, GOS ) để tăng số lượng vi trùng có lợi trong ruột, hạn chế sự tăng trưởng của vi trùng có hại .
BS CK1 Lê Phạm Anh Vy
Khoa Dinh dưỡng – Tiết chế
Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố
