Bài viết được viết bởi Bác sĩ Phan Nguyễn Thanh Bình – Khoa Nhi – Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Chất tạo ngọt tổng hợp (hay chất tạo ngọt nhân tạo) rất phổ biến, được xem như lựa chọn thay thế đường cho bệnh nhân đái tháo đường hoặc ăn kiêng giảm cân. Tuy nhiên, nhiều người chưa nhận biết các tác hại của các hoá chất này đối với sức khỏe.
1. Chất tạo ngọt tổng hợp là gì?
Chất tạo ngọt tổng hợp (hay còn gọi là chất tạo ngọt nhân tạo, đường hóa học) là chất không có trong tự nhiên, chủ yếu được tổng hợp từ các chất hữu cơ, vô cơ trong nhà máy: thường có vị ngọt rất cao so với đường kính saccharose (đường tự nhiên khai thác từ mía, củ cải đường) không chuyển hóa được, do đó không có giá trị dinh dưỡng; thường có mục đích sử dụng là tạo vị ngọt trong điều trị cho những người bệnh thừa cân hay đái tháo đường.
Đến nay, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã phê duyệt sáu loại chất ngọt nhân tạo (saccharin, acesulfam K, aspartame, sucraloza, advantame, neotame) và hai loại chất tạo ngọt tự nhiên (steviol glycosides, SGFE) để sử dụng trong thực phẩm. Các loại được phép sử dụng trong chế biến thực phẩm với giới hạn tối đa và có quy định rõ ràng. Aspartame có mặt trong hơn 6.000 loại thực phẩm trên toàn thế giới và khoảng 5.500 tấn được tiêu thụ mỗi năm chỉ riêng tại Mỹ.
Tuy nhiên trên thị trường hiện nay vẫn đang tồn tại rất nhiều những chất tạo ngọt có gốc hóa học là sodium cyclamate – một loại đường hóa học không hề có trong danh mục các loại phụ gia thực phẩm đã được Bộ Y tế cho phép lưu hành tại Việt Nam, vì loại đường hóa học này có thể gây ra ung thư gan, ung thư phổi, dị dạng bào thai, ảnh hưởng đến các yếu tố di truyền… Các chất chuyển hóa của cyclamate như mono và di-cyclohexylamin còn độc hại hơn cả cyclamate, đã được chứng minh gây ung thư cho chuột.
2. Chất tạo ngọt tổng hợp có giá trị dinh dưỡng không?
Các chất tạo ngọt tổng hợp phần nhiều không có giá trị dinh dưỡng, không chứa calo là do không bị phân hủy trong quy trình tiêu hóa thành những loại đường tự nhiên như glucose, fructose và galactose, vốn được sử dụng làm nguồn năng lượng hoặc chuyển thành chất béo .Chất tạo ngọt không dinh dưỡng có những mẫu sản phẩm phụ khác nhau không được quy đổi thành calo. Ví dụ, aspartame trải qua một quy trình trao đổi chất khác nhau mà không tạo thành đường đơn thuần để khung hình hoàn toàn có thể sử dụng. Những loại khác như saccharin và sucralose trọn vẹn không bị phá vỡ mà thay vào đó được hấp thụ trực tiếp vào máu và bài tiết qua nước tiểu .Về kim chỉ nan, những chất tạo ngọt này có vẻ như là lựa chọn “ tốt ” hơn để thay thế sửa chữa cho đường cho bệnh nhân đái tháo đường do thực chất thực sự không cung ứng đường .
3. Làm cách nào nhận biết chất tạo ngọt trong thực phẩm?
Các loại đường hóa học dễ hòa tan trong nước, không có mùi, không màu nên khó phát hiện. Tuy vậy, tất cả chúng ta vẫn hoàn toàn có thể nhận ra chúng khi nếm thử loại đường này. Nếu bạn ăn thấy vị ngọt gắt, hơi đắng hoặc sau khi ăn, uống nước thấy khi nào cũng đọng lại vị ngọt trên miệng thì bạn đã sử dụng thực phẩm chứa đường hóa học. Nếu ăn chất tạo ngọt liên tục hoặc ăn số lượng nhiều hoàn toàn có thể gây cảm xúc nhức đầu, ù tai, cảm thấy chóng mặt hoặc hoàn toàn có thể dị ứng .
4. Chất tạo ngọt nhân tạo có tác hại gì?
Ngày càng có nhiều dẫn chứng cho thấy chất tạo ngọt tự tạo hoàn toàn có thể biến hóa những quy trình trao đổi chất tại ruột. Chẳng hạn, saccharin được phát hiện làm biến hóa loại và công dụng của hệ lợi khuẩn trong ruột, aspartame làm giảm hoạt động giải trí của một loại enzyme đường ruột .
Nếu thường xuyên ăn nhiều đường hóa học, có thể gây suy giảm chức năng tiêu hóa, kích thích niêm mạc đường ruột, gây khó khăn cho sự hấp thụ chất dinh dưỡng, thậm chí có thể ảnh hưởng tới chức năng thận.
Nguy hiểm hơn, nếu sử dụng đường hóa học nhiều sẽ ngưng trệ sự tăng trưởng của trẻ, sinh ra nhiều bệnh tật hay gây suy dinh dưỡng, hoàn toàn có thể khiến trí não tăng trưởng không thông thường … Ngoài ra, tính năng thải độc của gan, thận ở trẻ đều bị kém đi nên những hóa chất này sẽ tích góp lại. Ở trẻ nhỏ đường hóa học hoàn toàn có thể cản trở năng lực hấp thu những chất dinh dưỡng khiến trẻ chậm lớn, biếng ăn .
Một số chất tạo ngọt có thể tác động não bộ làm thay đổi nhận thức vị giác và mất cân bằng trong sản xuất nội tiết tố. Ví dụ: Sucralose làm giảm hoạt động của amygdala, một phần của não liên quan đến nhận thức vị giác. Aspartame làm thay đổi việc sản xuất nội tiết tố tự nhiên trong cơ thể, làm tăng cả cảm giác ngon miệng và thèm chất ngọt.
Chất tạo ngọt hoàn toàn có thể làm giảm năng lực trấn áp mức tiêu thụ nguồn năng lượng, càng làm ngày càng tăng rối loạn chuyển hoá. Nhiều người nghĩ rằng uống thức uống ăn kiêng nhiều lần một tuần vẫn tốt hơn nhiều so với uống một lần loại có đường, nên siêu thị nhà hàng thỏa mái những loại sản phẩm sử dụng chất tạo ngọt sửa chữa thay thế đường như những loại thức uống, salad, bánh quy, sữa chua có chất tạo ngọt .Các chất ngọt tự tạo thường được xem là một chất sửa chữa thay thế bảo đảm an toàn cho đường, nhưng trái lại nhiều dẫn chứng trên thực tiễn cho thấy việc sử dụng quá mức lại tương quan đến rủi ro tiềm ẩn cao mắc hội chứng chuyển hóa trong đó gồm đái tháo đường type 2 .
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
