2018-05-25 03:31 PM
Khẩu phần canxi trong thức ăn vào thời gian 1 g mỗi ngày và được cung ứng hầu hết bởi sữa, những chế phẩm của sữa và lòng trắng trứng
Chỉ đinh xét nghiệm canxi
Để xác lập nồng độ canxi toàn phần trong huyết thanh. Xét nghiệm này giúp phân phối những thông tin tương quan với tính năng tuyến cận giáp và chuyển hóa canxi trong khung hình
Xét nghiệm cũng được chi định để đánh giá các bệnh lý ác tính, do các tế bào ung thư giải phóng canxi và thường gây tăng nồng độ canxi máu nặng.
Cách lấy bệnh phẩm xét nghiệm canxi
Máu : xét nghiệm được triển khai trên huyết thanh. Thường không cần nhu yếu bệnh nhân phải nhịn ăn trước. khi lấy máu làm xét nghiệm, mặc dầu 1 số ít phòng xét nghiệm vẫn nhu yếu bệnh nhân phải nhịn ăn trước khi lấy máu. Nếu hoàn toàn có thể được tránh đặt ga rô khi lấy máu xét nghiệm .
Nước tiểu : thu bệnh phẩm 24 h. Nước tiểu được thu trong bình chứa có chất dữ gìn và bảo vệ HCI và / hoặc được dữ gìn và bảo vệ trong tủ mát .
Giá trị canxi bình thường
Huyết thanh
8,5 – 10,5 mg / dl hay 4,2 – 5,3 mEq / L hay 2,1 – 2,6 mmol / L
Nước tiểu
Nam : 100 – 300 mg / 24 h hay 2,5 – 7,5 mmol / 24 h .
Nữ 80 – 200 mg / 24 h hay 2,0 – 5,0 mmoỉ / 24 h .
Trẻ nhỏ : Tăng nồng độ canxi máu
Các nguyên nhân chính thường gặp
Các di căn xương .
Đa u tủy xương ( myeloma ) .
Cường cận giáp tiên phát ( u biểu mô tuyến [ adenoma ], tăng sản, ung thư ) .
Ngộ độc vitamin D .
Bệnh Paget .
Nằm bất động lâu ngày .
Bệnh sarcoidose ( sarcoidoisis ) .
Giảm phospho máu .
Dùng thuốc lợi tiểu quá mức gây mất nước nặng .
Các nguyên nhân hiếm gặp
Hội chứng nhiễm kiềm do uống sữa ( milk alkali syndrome ) .
Lạm dụng sử dụng thuốc trung hòa axlt dịch vị ( Antacid abuse ) .
Nhiễm toan hô hấp .
Do những khối u ( phổi, thận ) gây chế tiết lạc chỗ chất gây tăng canxi máu .
Bệnh lơxêmi ( leukemia ) .
Cường cận giáp cấp ba ( tertiary hyperparathyroídism ) hay khối u tuyến cận giáp .
Hội chứng Cushing .
To đầu chi .
Bệnh Addison .
Nhiễm độc giáp .
Bệnh Hodgkin .
Hội chứng Williams .
Giảm nồng độ canxi máu
Các nguyên nhân chính thường gặp
Giảm protein máu nhất là khi nồng độ albumin máu thấp .
Giảm hấp thu ( Vd : ở người nghiện rượu, tiêu chảy mạn … ) .
Suy dinh dưỡng nặng .
Bệnh thận mạn .
Suy thận .
Chứng thiếu vitamin D .
Thiểu năng cận giáp tiên phát .
Viêm tụy cấp ( đa phần trong thể hoại tử-chảy máu ) .
Ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy nơi bài xuất calcitonln .
Truyền máu ồ ạt .
Giảm magiê máu ( do đi kèm với giảm bài xuất hormon cận giáp ) .
Kiềm chuyển hóa .
Còi xương và chứng nhuyễn xương ( osteomalacia ) .
Do thuốc : Calcitonln ; Diphosphonat ; Mithramycin ; EDTA ; Thuốc lợi tiểu ; Truyền dịch muối .
Tăng nồng độ canxi trong nước tiểu (> 7,5 mmol/24h)
Các nguyền nhân chính thường gặp
Ung thư vú .
Hội chứng Cushing .
Hội chứng Panconi .
Có quá thừa glucocorticoid .
Cường công dụng tuyến giáp .
Cường tính năng tuyến cận giáp .
Ung thư phổi .
Ung thư di căn ( nhất là di căn xương ) .
Hội chứng nhiễm kiềm do uống sữa ( Milk-alkali syndrome ) .
Đa u tủy xương .
Loãng xương ( osteoporosỉs ) .
Bệnh Page .
Nhiễm toan do ống thận .
Bệnh sarcoidose ( sarcoidoisis ) .
Ngộ độc vitamln D .
Bệnh Wilson .
Giảm nồng độ canxi trong nước tiểu (
Hiếm gặp ở người lớn .
Các nguyên nhân chỉnh thường gặp
Suy cận giáp trạng .
Tình trạng giảm hấp thu .
Loạn dưỡng xương do thận ( renal osteodystrophy ) ở bệnh nhân bị suy thận .
Thiếu hụt vitamin D .
Nhận định chung và ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm canxi
Nhận định chung
Tổng lượng canxi trong khung hình được ước tính vào tầm 1 đến 2 kg với 98 % lượng này khu trú trong xương và răng .
Canxi là một ion sắt kẽm kim loại có nhiều nhất trong khung hình, tuy nhiên chỉ 0,5 % tổng lượng ion này được trao đổi .
Khẩu phần canxi trong thức ăn vào thời gian 1 g mỗi ngày và được phân phối đa phần bởi sữa, những chế phẩm của sữa và lòng trắng trứng .
Hấp thụ canxi qua đường tiêu hóa được triển khai đa phần ở tá tràng và phụ thuộc vào vào :
Lượng canxi ăn vào .
Nồng độ ( 1 – 25 ) – OH vitamin D .
Lượng hormon cận giáp ( PTH ) .
Hấp thu canxi tăng lên trong thời kỳ tăng trưởng của khung hình, khi có thai và khi cho con bú .
Thải trừ canxi được thực thi :
Chủ yếu qua đường tiêu hoá ( bài xuất qua phân khoảng chừng 800 mg / ngày ) .
Qua nước tiểu ( 100 – 300 mg / 24 h ) .
Trong máu, canxi được bộc lộ dưới 2 dạng chính :
Dạng bất hoạt, gắn với những protein ( đa phần là albumin ) : chiếm 50 % lượng canxi lưu hành trong máu .
Dạng có hoạt tính, không gắn với những protein và lưu hành dưới dạng ion hoá : chiếm khoảng chừng gần một nửa lượng canxi huyết .
Tất cả những đổi khác nồng độ protein huyết thanh sẽ có ảnh hưởng tác động tới nồng độ canxi máu, tuy nhiên chỉ những đổi khác nồng độ canxi ion hoá mới gây những biểu lộ lâm sàng thực sự. Ca + + đóng vai trò quan trọng so với thực trạng co cơ, công dụng tim, dẫn truyền những xung thần kinh và quy trình cầm máu của khung hình .
Trong máu, nổng độ canxi phụ thuộc vào vào nhiều yếu tố :
1. Khẩu phần canxi ăn vào .
2. Chất lượng canxi được hấp thụ qua đường tiêu hoá .
3. Nồng độ protein máu ( giảm protein máu sẽ gây giảm nồng độ canxi máu tuy nhiên không làm giảm canxi ion hoá ) .
4. Nồng độ 1 – 25 – OH Vitamin D : chất này có tính năng gây tăng canxi máu do làm tăng :
Hấp thụ ở ruột .
Hấp thu ở xương .
Hấp thu ở thận ( đồng thời với hấp thu phospho ) .
5. Nồng độ hormon cận giáp ( parathyroid hormone ) : chất này cũng có công dụng làm tăng nồng độ canxi máu do làm tăng :
Hấp thu canxi ở ruột ( qua vitamin D ) .
Hấp thu canxi ở xương do tính năng trực tiếp trên những hủy cốt bào .
Hấp thu canxi ở thận ( đổng thời với giảm hấp thu phospho ) .
6. Nồng độ calcitonin : calcitonin là một hormon do tuyến giáp tiết ra, chất này có tính năng giảm canxi máu bằng cách làm giảm :
Hấp thu ở xương .
Hấp thu canxi ở ống thận .
7. pH máu .
Nhiễm axỉt máu làm tăng nồng độ canxi ion hoá .
Nhiễm kiềm máu làm giảm nồng độ canxi ion hoá với rủi ro tiềm ẩn gây chứng co cứng cơ .
8. Nồng độ phospho : có mối đối sánh tương quan nghịch giữa nồng độ canxi máu và nồng độ phospho máu : giảm phospho máu sẽ làm tăng canxi máu, trái lại tăng phospho máu sẽ làm giảm canxi máu .
9. Thải trừ canxi của thận ( 99 % lượng canxi được lọc qua cầu thận sẽ được tái hấp thu ở những ống thận ). Thải trừ canxi của thận có liến quan với :
Lượng canxi ăn vào :
Khi khẩu phẩn canxi trong chính sách ăn 1000 mg / ngày, thải trừ canxi qua nước tiểu là 300 mg / 24 h .
Chức năng của những ống thận ( Vd : nhiễm toan do ống thận, hội chứng Fanconi ) .
Thuốc sử dụng ( Vd : thuốc lợi tiểu và truyền muối làm tăng canxi niệu ) .
Nồng độ vitamin D, hormon cận giáp và calcitonin ( vitamin D và hormon cận giáp làm tăng hấp thu canxi ở ống thận, trái lại calcitonin làm giảm quy trình hấp thu này ) .
Ghi chú :
1. Ở người thông thường, có một mạng lưới hệ thống điều hòa ngược ( feed-back ) được cho phép duy trì nồng độ canxi máu tương đối hằng định :
Tăng canxi máu ức chế tổng hợp hormon cận giáp và làm tăng bài xuất calcitonin với hậu quả là làm giảm canxi máu .
Giảm canxi máu kích thích tổng hợp hormon cận giáp và ức chế bài xuất calcitonin với hậu quả là làm tăng canxi máu .
2. Do một phẩn lớn canxi lưu hành trong máu được gắn với albumin, khi nghiên cứu và phân tích tác dụng định lượng nồng độ canxi máu phải chú ý quan tâm tới mối tương quan với nồng độ albumin huyết thanh. Giảm 1 g / dL albumin sẽ làm giảm khoảng chừng 0,8 mg / dL canxi máu toàn phần do giảm lượng canxi gắn với albumin mặc dầu lượng canxi tự do khống đổi khác. Trong thực hành thực tế lâm sàng, hoàn toàn có thể thực thi điểu chỉnh nồng độ canxi máu theo hàm lượng albumin máu bằng công thức :
Canxi máu được điều chỉnh (mmol/L) = Canxi máu (mmol/L) x [40 – albumin máu (g/L)] / 40
Bệnh nhân bị tăng canxi máu hoàn toàn có thể có bộc lộ đau xương, sỏi thận và giảm trương lực cơ. Bệnh nhân bị giảm canxi máu ( hay giảm nồng độ canxi ion hóa trong huyết thanh ) hoàn toàn có thể có bộc lộ tê và kiến bò ở bàn tay, chân, quanh miệng, giật cơ, loạn nhịp tim và thậm chí còn co giật. Các bệnh nhân bị giảm canxi máu cũng hoàn toàn có thể có tín hiệu Chvostek và Trousseau khi khám .
Các yếu tố góp phần làm thay đổi kết quả xét nghiệm
Đặt garô tĩnh mạch quá lâu trong khỉ lấy máu xét nghiệm gây thực trạng ứ trệ tĩnh mạch và hoàn toàn có thể làm đổi khác tác dụng xét nghiệm .
Các thuốc hoàn toàn có thể làm tầng nồng độ canxi máu : những steroid làm tăng dị hóa, androgen, thuốc trung hòa axit dịch vị, carbonat canxi, gluconat canxi, những muối canxi, ergocalclíerol, estrogen, hydralazin, indomethacịn, lithium, hormon cận giáp, progesteron, tamoxilen, theophyllin, thuốc lợi tiểu nhóm thiazid, hormon giáp trạng, vitamin A và vỉtamin D .
Các thuốc hoàn toàn có thể làm giảm nồng độ canxi máu : acetazolamid, thuốc trung hòa axlt dịch vị ( antacid ), thuốc chống co giật, asparaginase, aspirin, barbiturat, calcitonin, cisplatin, corticosteroid, cholestyramin, furosemid, gastrin, gentamycin, glucagon, glucose, heparin, hydrocortisorì, insulin, sắt, thuốc nhuận tràng, thuốc lợi tiểu quai, muối magiê, thuốc lợi tiểu thủy ngân, methicillin, phenobarbital, phenytoin, sulíonamid .
Nồng độ canxi niệu thường cao hơn nếu lấy bệnh phẩm ngay sau những bữa ăn .
Các hiệu quả âm tính giả hoàn toàn có thể xảy ra khí nước tiểu kiềm .
Các thuốc hoàn toàn có thể làm tầng nồng độ canxi niệu : ammonium chlorld, những androgen, những sterold làm tăng chuyển hóa, thuốc trung hòa axlt dịch vị ( antacid ), thuốc chống co giật, cholestyramin, furrosemid, lợi tiểu thủy ngân, hormon cận giáp, phosphat, vitamin D .
Các thuốc hoàn toàn có thể lầm giảm nồng độ canxi niệu : corticosteroid, aspirin, Indomethacln, thuốc ngừa thai uổng, lợi tiểu nhóm thiazid .
Ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm canxi
Xét nghiệm định lượng canxi máu xác lập nồng độ canxì toàn phần trong huyết thanh. Xét nghiệm này sẽ phân phối những thông tin có ích tương quan với tính năng tuyến cận giáp và chuyển hóa canxi phospho của khung hình. Vì vậy, đây là :
Xét nghiệm không thể thiếu trong điều chinh
Chứng co cứng cơ ( tetany ), dị cảm, chuột rút .
Hôn mê không rõ nguồn gốc .
Nôn không lý giải được .
Xét nghiệm hữu dụng để theo dõi
Suy thận .
Tinh trạng giảm hấp thu .
Viêm tụy cấp .
Các khối u dl căn xương .
Bệnh nhân được điều trị bằng digitalis, calcltonin hay thuốc lợi tiểu .
Các thực trạng tăng canxi máu bất kể do nguyên do nào cũng hoàn toàn có thể trọn vẹn không có triệu chứng, hay được biểu lộ với những bệnh cảnh lâm sàng mơ hồ và rất dế nhầm lẫn với những bệnh lý khác. Chỉ có xét nghiệm định lượng nồng độ canxi máu mới giúp phát hiện thực trạng này .
Các tình trạng hạ canxi máu (do rất nhiều nguyên nhân gây nên) thường chỉ có biểu hiện lâm sàng khỉ nồng độ canxi máu
Xem thêm: Lớp đối tượng Đảng là gì
Định lượng canxi ion hóa nhiều lúc được chỉ định khi bệnh nhân có bộc lộ co cứng cơ ( tetanie ) và không có quyền lợi lâm sàng đặc biệt quan trọng .
Các bệnh nhân có nồng độ canxi máu thấp cần được hướng dẫn sử dụng những nguồn thực phẩm chứa nhiều canxi như : sữa, phomat, rau cải xanh, hạt đậu trắng và đậu lăng .
Các trẻ nhỏ bị hội chứng Williams ( tăng nồng độ canxi máu vô căn ) hoàn toàn có thể có nồng độ canxi máu rất cao đến hơn cả nguy khốn. Tinh trạng này có xu thế thuyên giảm dần khi trẻ lớn lên. Trẻ bị hội chứng này hoàn toàn có thể cần sử dụng những chính sách nuôi dưỡng không có canxi ở tuổi bú mẹ và tuổi nhỏ .
