Cảnh sát hoặc công an (tiếng Anh: police, tiếng Pháp: police) là một trong những lực lượng vũ trang của một nhà nước, là công cụ chuyên chế của chính quyền đang điều hành nhà nước đó.
Hoạt động trong khuôn khổ pháp lý với những quyền hạn thường thì rất lớn, cảnh sát có trách nhiệm bảo vệ không thay đổi cho xã hội, trật tự kỉ cương, bảo vệ quyền lợi của nhà nước trong xã hội, những quyền và quyền lợi hợp pháp của công dân. Cảnh sát được sử dụng những giải pháp theo luật định và những giải pháp riêng có để thực thi công vụ đó .Trên quốc tế thì trách nhiệm đơn cử phổ cập của cảnh sát thường là phòng chống tội phạm và giải quyết và xử lý những vi phạm pháp lý khác như : vi phạm luật giao thông vận tải, luật kinh doanh thương mại, luật hình sự …
Lịch sử sinh ra[sửa|sửa mã nguồn]
Những chiến binh bảo vệ sự trật tự ở ngôi đền Hathheppsut ở Ai Cập cổ đại, đây chính là những lực lượng cảnh sát đầu tiên trên thế giới.
Lịch sử sinh ra của cảnh sát từ rất rất lâu rồi, ngay từ những ngày đầu khi những nhà nước cổ đại tiên phong như Ai Cập cổ đại, Lưỡng Hà, Ấn Độ Trung Hoa, Hy Lạp cổ đại, La Mã sinh ra thì cùng với đó là sự sinh ra của những lực cảnh sát sơ khai tiên phong. Trong thời kỳ Trung Đại thì có những lực lượng chuyên bảo vệ trật tự trị an là những chiến binh, hiệp sĩ, nông dân và thương nhân có vũ trang hoặc những đơn vị chức năng quân đội cũng có vai trò như một lực lượng cảnh sát, những nền văn minh ở phía Tây Bán Cầu thời kỳ Thời kỳ tiền Colombo như Aztec, Maya, Inca cũng có những lực lượng bảo vệ bảo mật an ninh bên trong chủ quyền lãnh thổ giống như cảnh sát. Lực lượng cảnh sát thống nhất và được tổ chức triển khai tập trung chuyên sâu tiên phong được cơ quan chính phủ của vua Louis XIV của Pháp xây dựng vào năm 1667 để giám sát thành phố Paris, khi đó là thành phố lớn nhất ở châu Âu. Đạo luật cảnh sát đô thị được thông quan vào năm 1829 ở Luân Đôn, Vương quốc Anh đã lưu lại sự sinh ra của một lực lượng cảnh sát tân tiến thực sự khi luật đạo này nghiêm cấm những cảnh sát không được tùy tiện trừng trị, tra tấn tội phạm trực tiếp mà phải đưa tội phạm về nơi giam giữ và trải qua xét xử ở tòa án nhân dân để luận tội ( trừ trường hợp tội phạm chống trả kinh khủng ) .- Cảnh sát mang đậm thực chất của nhà nước và giai cấp thống trị, là công cụ đấm đá bạo lực giúp giai cấp thống trị bảo vệ quyền hạn của mình từ bên trong, khác với quân đội là bảo vệ từ bên ngoài .- Ngoài ra xuất phát từ thực chất của nhà nước không chỉ có tính giai cấp mà còn có tính xã hội, vì vậy cảnh sát ngoài đa phần bảo vệ quyền hạn cho giai cấp thống trị và nhà nước cầm quyền ra còn bảo vệ quyền hạn cho những giai cấp xã hội khác .
Cảnh sát của những nước trên Thế giới[sửa|sửa mã nguồn]
Tại Úc có hai cấp cảnh sát khác nhau là cảnh sát bang và cảnh sát liên bang .
Cảnh sát giao thông vận tải đang trao đổi việc làm
Tại Việt Nam lực lượng này có tên là Cảnh sát Nhân dân Việt Nam, là một bộ phận của Công an Nhân dân Việt Nam, đặt dưới sự quản lý của Bộ Công an.
- Phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh chống tội phạm và vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn xã hội, về bảo vệ môi trường; phát hiện nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm, vi phạm pháp luật khác và kiến nghị biện pháp khắc phục; tham gia giáo dục đối tượng vi phạm pháp luật tại cộng đồng theo quy định của pháp luật.
- Quản lý hộ khẩu, cấp giấy chứng minh nhân dân; quản lý con dấu; quản lý về an ninh, trật tự các nghề kinh doanh có điều kiện và dịch vụ bảo vệ; quản lý và bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, trật tự công cộng; quản lý vũ khí, vật liệu nổ; quản lý, thực hiện công tác phòng cháy, chữa cháy; tham gia cứu hộ, cứu nạn theo quy định của pháp luật.
- Thi hành án hình sự, thi hành án không phải phạt tù, tạm giữ, tạm giam; bảo vệ, hỗ trợ tư pháp
- Là cơ quan điều tra các vụ án theo nguyên tắc tố tụng hình sự và bộ luật hình sự. Nếu cơ quan điều tra có vấn đề, thì cơ quan an ninh điều tra sẽ tiến hành điều tra cơ quan điều tra.
- Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
Ngày truyền thống cuội nguồn là ngày 20 tháng 7 năm 1962, lấy theo ngày công bố Pháp lệnh Cảnh sát nhân dân nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa .
Ngành bảo mật an ninh ở Nước Ta[sửa|sửa mã nguồn]
Tại Nước Ta, ngành công an là ngôi nhà chung của rất nhiều ngành nghề nghành trong xã hội. Do đặc trưng, hàng năm ngành công an cũng thi tuyển thêm những chuyên viên khác mà trong mạng lưới hệ thống đào tạo và giảng dạy của ngành chưa có như : kế toán, kỹ thuật viên, công nghệ thông tin, bác sĩ, nhà báo v.v… cho những cơ quan thường trực ngành .Để bảo vệ bảo mật an ninh và sự bình yên về mọi mặt cho Tổ quốc, ngành công an được chia thành hai lực lượng chính :
- Cảnh sát: bảo vệ và giữ gìn trật tư, an toàn xã hội.
- An ninh: bảo vệ an ninh Quốc gia, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ Đảng, chính quyền, các lực lượng vũ trang và nhân dân.
Một số nghề nghiệp trong lực lượng an ninh:
- An ninh văn hóa tư tưởng
Nhiệm vụ : phòng ngừa, phát hiện và đấu tranh làm thất bại mọi thủ đoạn, hoạt động giải trí xâm hại bảo mật an ninh, trật tự trong nghành nghề dịch vụ văn hoá tư tưởng do những thế lực thù địch và bọn tội phạm khác triển khai, bảo tồn và phát huy văn hoá dân tộc bản địa .
- An ninh tình báo
Nhiệm vụ : phát hiện, đấu tranh, ngăn ngừa mọi thủ đoạn và hoạt động giải trí xâm nhập, phá hoại của những cơ quan đặc biệt quan trọng của quốc tế. Họ tiếp tục phải hoạt động giải trí trong điều kiện kèm theo nguy hại và căng thẳng mệt mỏi. Giữ bí hiểm tuyệt đối là một nhu yếu bắt buộc của hoạt động giải trí tình báo. Để được chọn vào đội ngũ này phải vượt qua những điều kiện kèm theo rất là khắc nghiệt, phải là những người có trình độ rất giỏi, đặc biệt quan trọng mưu trí, quả cảm với thần kinh thép và bản lĩnh tuyệt vời .
- An ninh kinh tế
Nhiệm vụ: đấu tranh chống lại các âm mưu hoạt động phá hoại về kinh tế do các thế lực thù địch và các loại tội phạm kinh tế gây ra, bảo vệ bí mật nhà nước trong lĩnh vực kinh tế, bảo đảm sự an toàn của các cơ sở vật chất, kỹ thuật, tài sản quốc gia, các mục tiêu kinh tế trọng điểm, đội ngũ cán bộ khoa học, kỹ thuật, các cán bộ quản lý kinh tế v.v…
- An ninh mạng
Nhiệm vụ : đấu tranh với những loại tội phạm sử dụng công nghệ cao, bảo mật thông tin bảo đảm an toàn tài liệu mạng của bộ công An .
Một số nghề nghiệp trong lực lượng cảnh sát
- Cảnh sát quản lý hành chính và trật tự xã hội
Nhiệm vụ : Quản lý trật tự nơi công cộng, ĐK, quản trị nhân khẩu, hộ khẩu, quản trị chứng tỏ nhân dân, quản trị kho vũ khí, vật tư nổ, quản trị con dấu, quản trị những người thường trực diện quản chế, tái tạo tại chỗ, tái tạo không giam giữ, án treo, hướng dẫn nhiệm vụ cho lực lượng cảnh sát khu vực, công an xã, bảo vệ dân phố, dân phòng v.v…
- Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã hội (cảnh sát hình sự)
Nhiệm vụ : Tiến hành những giải pháp trinh thám và hoạt động giải trí tìm hiểu theo lao lý của pháp lý để tìm hiểu, tò mò tội phạm về trật tự xã hội ( trừ tội phạm về ma túy, tội phạm trật tự quản trị kinh tế tài chính và chức vụ ), góp thêm phần bảo vệ gia tài cũng như tính mạng con người, quyền lợi và nghĩa vụ hợp pháp của công dân, giữ gìn trật tự, bảo đảm an toàn xã hội .
- Cảnh sát điều tra tội phạm ma túy
Nhiệm vụ : Nghiên cứu, chớp lấy tình hình hoạt động giải trí của những loại tội phạm ma tuý, từ đó phát hiện nguyên do, điều kiện kèm theo phát sinh, tăng trưởng của tội phạm về ma tuý để đề xuất kiến nghị, hướng dẫn những giải pháp phòng ngừa đấu tranh. Bên cạnh đó, điều tra và nghiên cứu phương pháp, thủ đoạn và quy luật hoạt động giải trí của tội phạm ma tuý, thực thi hoạt động giải trí tìm hiểu tội phạm về ma tuý theo lao lý của Bộ luật Hình sự. Một trách nhiệm khác không kém phần quan trọng là phối hợp với những đơn vị chức năng trong và ngoài ngành tổ chức triển khai công tác làm việc tuyên truyền, phòng chống tội phạm về ma tuý .
- Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ
Nhiệm vụ : Tiến hành những giải pháp đấu tranh, phòng ngừa và ngăn ngừa những tội phạm xâm phạm chiếm hữu của Nhà nước, cả những tổ chức triển khai chính trị, kinh tế tài chính, xã hội dưới những hình thức như : tham nhũng, hối lộ, biển thủ công quỹ Nhà nước, lừa đảo, những tội phạm về chức vụ và tội phạm kinh tế tài chính khác được lao lý trong Bộ luật Hình sự .
- Cảnh sát phòng cháy chữa cháy
Nhiệm vụ : Bảo vệ người dân khỏi hỏa hoạn, quản trị, tổ chức triển khai, chỉ huy và thực thi trách nhiệm phòng cháy và chữa cháy trên toàn nước, góp thêm phần giữ gìn trật tự bảo đảm an toàn xã hội .
- Cảnh sát quản lý và bảo vệ tư pháp
Nhiệm vụ : Canh gác, bảo vệ những tiềm năng quan trọng như : Lăng quản trị Hồ Chí Minh, Phủ quản trị, những Đại sứ quán, tổ chức triển khai tuần tra, cơ động chiến đấu kịp thời, trấn áp mọi hoạt động giải trí phá rối bảo mật an ninh trật tự ; bảo vệ những phiên toà, bắt giữ, áp tải bị can, dẫn giải người làm chứng, quản trị kho vật tư và tương hỗ công tác làm việc thi hành án v.v…
- Cảnh sát giao thông
Nhiệm vụ : Tổ chức, chỉ huy và thực thi công tác làm việc bảo vệ bảo đảm an toàn trật tự giao thông vận tải, giáo dục và tuyên truyền cho người dân về Luật giao thông vận tải .
- Cảnh sát cơ động
Nhiệm vụ : Trấn áp tội phạm tương hỗ công tác làm việc giải cứu con tin, chống khủng bố góp thêm phần bảo vệ bảo mật an ninh .
Cảnh sát Mỹ với những trang thiết bị
Với chức năng, nhiệm vụ đặc biệt, thường rất nguy hiểm như phải đấu tranh chống lại tội phạm, chống khủng bố nên cảnh sát được trang bị nhiều công cụ đặc biệt. Phổ biến là các vũ khí như súng, dùi cui, áo chống đạn, mũ sắt, lá chắn… Thậm chí trong một số trường hợp đặc biệt như khi chống bạo loạn cảnh sát được sử dụng vòi rồng, lựu đạn hơi cay…
