Tại Nước Ta, song song với tỉ lệ suy dinh dưỡng còn cao thì tỉ lệ người bị béo phì cũng tăng một cách nhanh gọn. Đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Đó là một điều rất đáng lo lắng vì trẻ nhỏ béo phì sẽ có rủi ro tiềm ẩn trở thành người lớn béo phì, có nghĩa là một tương lai bệnh tật đang chờ đón những bé. Chính thế cho nên, phòng và điều trị thừa cân-béo phì từ thời trẻ là rất thiết yếu và cấp bách .
Thừa cân là hiện tượng kỳ lạ cân nặng cao hơn mức cân nặng nên có tương ứng với chiều cao .
Béo phì là sự tích tụ không bình thường và quá mức khối mỡ tại mô mỡ và những tổ chức triển khai khác tác động ảnh hưởng tới sức khỏe thể chất .
Cách phát hiện trẻ bị thừa cân-béo phì
Đánh giá béo phì sớm và đơn thuần nhất là theo dõi biểu đồ tăng trưởng và chỉ số cân nặng theo độ cao ( CN / CC ), chỉ số khối khung hình ( BMI ) theo tuổi .
Biểu đồ tăng trưởng : cân và đo chiều cao trẻ hàng tháng khi trẻ dưới 12 tháng tuổi, mỗi 2 tháng khi trẻ 12 tới 24 tháng tuổi. Những trẻ tăng cân nhanh và cân nặng vượt quá đường cao nhất của biểu đồ thì có rủi ro tiềm ẩn béo phì .
Cân nặng theo chiều cao hoặc BMI theo tuổi ( việc này cần những bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng triển khai và xác lập ) :
Với trẻ trên 2 tuổi, tốt nhất là sử dụng chỉ số cân nặng / chiều cao ( CN / CC ) hoặc BMI theo tuổi để nhìn nhận thừa cân-béo phì. Do đó, trẻ nhỏ thừa cân và béo phì khi CN / CC lớn hơn + 2SD ( * ) hoặc BMI theo tuổi lớn hơn 85 % .
( * ) : SD là viết tắt của từ Standard Deviation, tức là sự lệch chuẩn. Ngoài mức chuẩn, WHO lưu lại những mức lệch chuẩn theo Lever từ 1 đến 3 ; dấu ( – ) là thiếu cân và dấu ( + ) là thừa cân. Tuy nhiên, khoảng chừng xê dịch từ – 1SD đến + 1SD được xem là tăng trưởng thông thường, – 2SD và + 2SD là có rủi ro tiềm ẩn thiếu hoặc thừa cân ; – 3SD và + 3SD là suy dinh dưỡng hoặc béo phì, cần có giải pháp can thiệp. Để biết đúng chuẩn hơn về thực trạng tăng trưởng của bé thì phải so sánh cân nặng với chiều cao cũng như tính BMI xem có cân đối hay không .
Nguyên nhân dẫn tới thừa cân-béo phì
Loại trừ nguyên do bệnh tật ( chiếm 10 % ) thì nguyên do chính của thừa cân-béo phì là nguồn năng lượng ăn vào nhiều hơn nguồn năng lượng tiêu tốn .
Nguyên nhân đưa tới thực trạng này hoàn toàn có thể do di truyền – là người béo phì có lượng leptin ít hơn người thông thường nên ăn nhiều hơn và ít Protein đặc biệt quan trọng – Uncoupling protein – nên ít đốt cháy nguồn năng lượng hơn ; hoặc do thiên nhiên và môi trường – thiên nhiên và môi trường có nhiều thức ăn nguồn năng lượng cao như nhiều chất béo, nhiều chất ngọt, ăn nhanh, ăn nhiều và ít hoạt động giải trí thể lực ( ví dụ : do điều kiện kèm theo khoảng trống chật hẹp trẻ không có nơi đi dạo ; hoặc do điều kiện kèm theo sống lúc bấy giờ tăng trưởng theo hướng công nghệ cao làm cho trẻ lười hoạt động, hầu hết xem tivi, chơi vi tính cũng như tiếp cận với nhiều đồ vật công nghệ cao như ipad, điện thoại di động … ) làm trẻ dễ thừa cân, béo phì hơn .
Những hậu quả đang chờ trẻ em béo phì
Trẻ em bị béo phì cũng có rủi ro tiềm ẩn của những bệnh giống như người lớn nhưng có rủi ro tiềm ẩn nặng hơn vì thời hạn bệnh lê dài và tác động ảnh hưởng tới nội tiết và yếu tố ý thức ; trong đó, phải kể đến những hậu quả :
– Ảnh hưởng tâm lí xã hội
Trẻ bị béo phì lúc nhỏ thường lê dài cho đến hết thời hạn thiếu niên, có tính năng tâm lí xã hội kém, giảm thành công xuất sắc trong học tập và thường không khỏe mạnh .
– Các yếu tố rủi ro tiềm ẩn bệnh tim mạch
Rối loạn lipid máu, tăng huyết áp và kháng insulin thường thấy ở trẻ nhỏ béo phì và rối loạn lipid máu Open tương quan tới tăng tích góp mỡ trong ổ bụng. Những rối loạn lipid máu, huyết áp và insulin máu ở trẻ nhỏ sẽ lê dài đến thời kì người trẻ tuổi .
– Biến chứng gan
Các biến chứng gan ở trẻ nhỏ béo phì đã được ghi nhận, đặc biệt quan trọng đặc tính nhiễm mỡ gan và triệu chứng tăng men gan ( transaminase huyết thanh ). Các không bình thường men gan cũng hoàn toàn có thể tương quan với bệnh sỏi mật, nhưng bệnh này thường hiếm gặp ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên .
– Các biến chứng về giải phẫu, xương khớp
Trẻ em bị béo phì hoàn toàn có thể bị những biến chứng về mặt giải phẫu. Nghiêm trọng là bệnh Blount ( một dị dạng xương chày do tăng trưởng quá mạnh ), dễ bị bong gân mắt cá chân .
– Các biến chứng khác
Nghẽn thở khi ngủ và bệnh giả u não. Nghẽn thở khi ngủ hoàn toàn có thể gây chứng thở quá chậm và thậm chí còn ở những trường hợp nặng hoàn toàn có thể gây tử trận. Bệnh giả u não là một bệnh hiếm gặp tương quan đến tăng áp suất trong sọ não, yên cầu cần phải đi khám ngay .
Điều trị béo phì ở trẻ em
Nguyên tắc chung là giảm nguồn năng lượng ăn vào và tăng nguồn năng lượng tiêu tốn, nhưng trẻ nhỏ là một khung hình đang tăng trưởng nên việc điều trị phải rất là chuyên nghiệp để không thiếu chất dinh dưỡng ảnh hưởng tác động tới sự tăng trưởng sức khỏe thể chất và trí tuệ của trẻ .
Mục tiêu điều trị béo phì của trẻ không phải chỉ là giảm cân. Trái lại nếu giảm cân không đúng sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ. Tùy theo tình trạng sức khỏe, bệnh tật của trẻ mà có những mục tiêu điều trị khác nhau. Thứ tự ưu tiên như sau:
– Mục tiêu quan trọng nhất là đổi khác hành vi về ẩm thực ăn uống và tăng cường lối sống năng động .
– Mục tiêu tiếp là điều trị những biến chứng ( nếu có ) .
– Mục tiêu sau cuối mới là giảm cân và chỉ phải giảm cân đối với : những trẻ lớn hơn 2 tuổi bị béo phì có biến chứng ( với chỉ số BMI 95 th percentile hoặc CN / CC > 140 % ). Tốc độ giảm cân thích hợp là khoảng chừng 500 g mỗi tháng. Các trường hợp còn lại tiềm năng cân nặng là duy trì cân nặng hiện tại của trẻ, chờ BMI giảm khi trẻ cao lên .
