Giật gân, hay tiếng Anh là thriller, là thể loại phim đánh mạnh vào yếu tố hồi hộp, kịch tính. Trên thế giới, nhiều đạo diễn mang về các giải thưởng danh giá, doanh thu tỷ đô nhờ dòng phim giật gân như Denis Villeneuve, Alfred Hitchcock, Guillermo del Toro hay Bong Joon Ho.
Nhưng đó là câu truyện của quốc tế. Ở Nước Ta, dòng phim này liên tục gặp thất bại tại phòng vé, thậm chí còn nhiều tác phẩm nhận về phản hồi không mấy sáng sủa từ thị trường .Lý do lớn nhất khiến những nhà làm phim Việt ngần ngại với giật gân chính là : Kịch bản .
Ngoại trừ dòng phim remake, kịch bản vẫn luôn là điểm yếu cố hữu của phim Việt. Nếu như với phim hài, kinh dị hay hành động có thể lấp liếm bằng các mảng miếng gây cười hay hù dọa để tạo ấn tượng và cảm xúc của khán giả, thì phim giật gân lại đòi hỏi trình độ của biên kịch ở mức cao mới có thể khiến khán giả thỏa mãn.
Kịch bản là thứ giúp Giao Lộ Định Mệnh thành công nhưng lại giống Shattered đến 70%. Lên án nạn ấu dâm nhưng [S.O.S] Sói Trắng sở hữu nội dung thiếu muối với những tình tiết ngây ngô không khác gì trò đùa. Thất bại của Lôi Báo đến từ phần kịch bản phim thiếu thuyết phục, nhàm chán. Trong khi đó, Người Bất Tử đẹp nhưng lại quá dài dòng, dàn trải và chưa đủ sự gắn kết. Nhiều nhân vật được dành cho quá nhiều lượng nhưng không mang lại hiệu quả. Số còn lại thì gây tiếc nuối khi không được khai thác sâu.
“Thriller là thể loại có cấu trúc kịch bản rất phức tạp, đòi hỏi tính chặt chẽ rất cao, nên cần biên kịch giỏi. Tìm kiếm một đạo diễn phù hợp cũng không phải là dễ. Cái khó tiếp theo là khâu casting vì đây là thể loại phim đòi hỏi kỹ thuật diễn xuất rất cao, diễn viên cần có khả năng để thể hiện nhiều trạng thái tâm lý phức tạp trong cùng một nhân vật.” Will Vũ, nhà sản xuất của phim Chị Chị Em Em cho biết.
Trên thực tế, một vài phim giật gân Việt sở hữu ý tưởng tốt thì lại vấp ở tay nghề của đạo diễn. Dream Man là một cơn gió lạ của điện ảnh Việt với hàng loạt bất ngờ cài cắm lớp lang. Phim mang đến cái kết khó đoán và liên kết chặt chẽ. Song, ở nửa sau, phim vừa phải giải thích quá nhiều chi tiết xảy ra trước đó, vừa phải cố gắng mang đến thông điệp. Dream Man vô tình trở nên ôm đồm, dài dòng. Nhiều tình tiết chưa được giải thích kỹ lưỡng, thuyết phục, còn phần bài học thì vẫn quá giáo điều, kém hấp dẫn.
Sở hữu phần mở đầu hứa hẹn, Trái Tim Quái Vật rốt cuộc lại sa đà vào tình cảm. Thay vì dùng các thủ pháp tăng sự giật gân, phim bỗng dành quá nhiều thời lượng cho cuộc tình của hai nhân vật chính mà quên mất vụ án mạng. Đạo diễn Tạ Nguyên Hiệp cũng để lộ tình tiết quan trọng từ sớm, khiến cái kết không còn hấp dẫn.
Bằng Chứng Vô Hình và Song Song đều là những phim có kịch bản ngoại khá thành công. So với Blind (2011) hay Mirage (2018), hai phim Việt đã có vài sự thay đổi nhưng vẫn chưa tạo được kịch tính và thành công như bản gốc.
“ Phim thriller không chỉ khó ở thị trường Nước Ta mà cũng là thể loại rất thử thách với điện ảnh quốc tế. Đây là thể loại cần ngữ cảnh cực vững chãi, logic cao, câu truyện lôi cuốn, mà diễn xuất cũng phải tốt, xúc cảm phải thoả mãn, nhất là sự tò mò, stress và sự thoả mãn với cái kết hợp lý. Twist cũng phải được sử dụng khôn khéo mới mang lại được tác dụng, nếu không thậm chí còn sẽ gây chưng hửng. Phim hài nhiều lúc cần thật vui, phim drama cảm hứng thật tốt thì hoàn toàn có thể phần nào thoả mãn người theo dõi và được bỏ lỡ những lỗi nhỏ ; nhưng bất kỳ lỗi lầm nào trong phim giật gân, từ diễn xuất, logic, hình ảnh, đều hoàn toàn có thể khiến người theo dõi bị mất liên kết với câu truyện ; do vậy thể loại này khó được tha thứ hơn rất nhiều. ” – đạo diễn Vũ Ngọc Phượng cho biết .Trong phim giật gân, mọi cụ thể dù là nhỏ nhất đều là những viên gạch lát nền để từ đó một khu công trình nguy nga được thiết kế xây dựng. Hãy nhớ lúc ta lạc vào quốc tế của Shutter Island, có phải nỗi sợ trong bạn cứ lớn dần trong cái bầu không khí sợ hãi đặc quánh của hòn hòn đảo, và những mẩu ký ức nhập nhằng đen tối của trại Dachau ? Hay Gone Girl, mọi xúc cảm vỡ òa bàng hoàng khi nhìn thấy cái khóe miệng cười thắng lợi đầy kiêu ngạo của Amy Open ? Tất cả đều là những bánh răng nhỏ, quản lý và vận hành trơn tru, đẹp tươi và tinh xảo cho riêng cái việc đẩy cảm hứng của người xem lên tột độ. Khiến họ phải há hốc miệng kinh ngạc, hoặc bất giác đưa tay lên ôm ngực sau một cơn giật mình thon thót. Để rồi thuyết phục họ một cách đầy … ấn tượng rằng : ” Trời đất ! Tất cả hóa ra là như vậy ! ! ! “
Amy
Nhìn lại nền điện ảnh thành công nhất châu Á là Hàn Quốc, phim Việt nói chung và phim giật gân Việt nói riêng có lẽ đã cách quá xa. Trong khi Parasite (2019) – tác phẩm hài-giật gân do Bong Joon Ho đạo diễn – đã chạm tay tới giải Oscar, thể loại thriller của Việt Nam vẫn chập chững với tương lai mịt mờ. Điều này phụ thuộc rất lớn vào làn sóng Hàn Quốc, hay còn gọi là Hallyu vào những năm 1990.
Vào cuối những năm 1980, Nước Hàn thoát khỏi thời kỳ kiểm duyệt, những hạn chế trước kia với phim quốc tế đã được dỡ bỏ. Để bảo vệ những ngành thẩm mỹ và nghệ thuật nước nhà và chống lại tác động ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế châu Á vào cuối những năm 1990, cơ quan chính phủ đã đưa ra 1 số ít chủ trương tập trung chuyên sâu can đảm và mạnh mẽ vào việc tiếp thị văn hóa truyền thống Nước Hàn ra quốc tế. Đây là lúc những đạo diễn xứ sở kim chi tung ra những tác phẩm giật gân mang chủ đề mới lạ nhưng cực kỳ thâm sâu .
Park Chan Wook mang đến Oldboy (2003), Sympathy for Lady Vengeance (2005) và The Handmaiden (2016).
Bong Joon Ho có Memories of Murder (2003), The Host (2006) và Okja (2017).
Kim Jee Woon có A Tale of Two Sisters (2003) và I Saw the Devil (2010).
“Nền công nghiệp điện ảnh Hàn đã quá phát triển nên họ có khả năng thực hiện tốt thể loại này trong tất cả mọi khâu, từ biên kịch đến đạo diễn và cả diễn xuất đều ở mức rất cao. Sự phát triển của điện ảnh Hàn Quốc đã đi trước Việt Nam hàng chục năm, không chỉ trong thể loại thriller mà cả ở các thể loại khác như lãng mạn, hài.” – nhà sản xuất Will Vũ của phim Chị Chị Em Em chia sẻ quan điểm.
Phim giật gân Nước Hàn được biết đến với việc liên tục tò mò mặt tối của thưởng thức con người. Các bộ phim khó hoàn toàn có thể đoán trước, thường trộn lẫn sự vui nhộn đen tối với những yếu tố đấm đá bạo lực cực độ, kỹ xảo điện ảnh và giá trị sản xuất cao. Nhiều tác phẩm trong số đó kể về những câu truyện trả thù đầy hung tàn .
Không né tránh những chủ đề gây tranh cãi hay thách thức khán giả, phim Hàn Quốc dám lấn sân sang những nơi mà thậm chí cả phương Tây đôi khi còn sợ hãi. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi họ đã thu hút được sự chú ý của đông đảo công chúng và sự ngưỡng mộ của các nhà làm phim như Quentin Tarantino – người đã so sánh Bong Joon Ho với Steven Spielberg trong thời kỳ đỉnh cao.
“ Có thể người Hàn trong tính cách đã có sự kinh khủng, cực đoan hơn người Việt nên cả đạo diễn lẫn người xem đều chờ đón những tác phẩm điện ảnh đậm chất đấm đá bạo lực, quyết liệt hoàn toàn có thể gây sốc cả Hollywood. ” – đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh cho biết .Chia sẻ về tiềm năng của thể loại này ở Nước Ta, đạo diễn Hữu Tấn cho biết : “ Dòng phim giật gân khó hoàn toàn có thể tạo được những ‘ cú nổ ’ phòng vé vài trăm tỷ, nhưng lệch giá khá không thay đổi, năng lực tịch thu vốn góp vốn đầu tư cao. Lượng người theo dõi của dòng phim này tại Nước Ta khá không dễ chiều, vì họ đã được xem nhiều bộ phim khét tiếng khác của quốc tế, nên nhà phân phối chỉ có hai lựa chọn : một là tiệm cận chất lượng với loại sản phẩm quốc tế, hai là khai thác những đề tài mới mẻ và lạ mắt ”. Ngoài ra, những bộ phim thuộc thể loại này thiên về sự suy luận, yên cầu người theo dõi phải tập trung chuyên sâu theo dõi và suy luận. “ Các nhà làm phim cũng chật vật trong việc giữ cho bộ phim dễ hiểu, không quá thách đố với người theo dõi đại chúng nhưng ngược lại không quá đơn thuần, sa đà lý giải với những người theo dõi đã quen thuộc với thể loại này. ” – một biên kịch yêu thích dòng phim giật gân cho biết .
Các khán giả yêu thích dòng phim giật gân thường có xu hướng chọn các hệ thống trực tuyến để theo dõi các bộ phim giật gân. Sự lựa chọn không chỉ nhiều hơn mà mặt bằng chung chất lượng cũng đảm bảo hơn phim Việt. Đơn cử như thay vì xem Song Song, người ta sẽ chọn Mirage (2018) của Oriol Paulo.
Sau nhiều thất bại, dòng phim giật gân có lẽ vẫn là miếng bánh khó nuốt của điện ảnh Việt. Song, không vì thế mà các đạo diễn chùn chân. Tới đây, Victor Vũ sẽ cho ra mắt tác phẩm mới nhất thuộc chủ đề này là Thiên Thần Hộ Mệnh. Bẫy Ngọt Ngào, Vô Diện Sát Nhân, Rừng Thế Mạng cũng mang nhiều màu sắc giật gân. Tuy nhiên, phim có thành công hay không vẫn còn là ẩn số khó đoán.
Trong số này, Thiên Thần Hộ Mệnh đang là bộ phim được mong đợi bởi Victor Vũ tái xuất với những câu chuyện đen tối về chốn showbiz. Anh vốn là cái tên bảo chứng cho loạt phim giật gân Việt chất lượng như Giao Lộ Định Mệnh, hai phần Scandal hay Quả Tim Máu. Nhưng hai phim ghi dấu ấn gần đây của anh lại là chuyển thể từ truyện của Nguyễn Nhật Ánh.
“Tiềm năng lớn nhất đang ở việc các nhà làm phim trẻ đang ngày càng đam mê thể loại này, và sau một số thành công từ những đàn anh như Victor Vũ, các nhà đầu tư cũng đang sẵn sàng thử nghiệm những cuộc chơi mới. Phượng cũng kỳ vọng sẽ sớm có những sản phẩm thriller chất lượng cao nữa để củng cố niềm tin cho khán giả.” – Vũ Ngọc Phượng cho biết.
Dù thừa nhận thể loại thriller là một thể loại khó tại thị trường Việt Nam, nhưng nhà sản xuất Will Vũ vẫn đang ấp ủ cho một dự án mới sau Chị Chị Em Em.
Hay như đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh san sẻ : ” Thriller chắc như đinh là thể loại khó ở Nước Ta, nhưng nhà phân phối và đạo diễn thích làm, muốn làm thì hãy cứ làm ! ” .
Không một con đường nào thành công nếu thiếu đi những người dẫn đầu. Dù chưa có những cái tên quá đình đám, nhưng chất lượng của những bộ phim giật gân đang ngày một tăng lên, và những câu chuyện được tiếp cận cũng trở nên vô cùng đa dạng. Đây chắc chắn là một lãnh địa khó nhằn với bất cứ nhà sản xuất, đạo diễn hay biên kịch nào. Thế nhưng, đó cũng sẽ là một thử thách ngọt ngào cho những ai muốn tạo ra những giá trị mới cho làng điện ảnh trẻ trung của Việt Nam.
Bài viết: Dạ Nguyệt ; Q. Thiết kế: Tuấn Maxx, Trường Dương
