Chớm đông, gió heo may rườm rà kéo về, lục bình chưa kịp trôi đã … nở. Phù sa lắng xuống đâu đó bên bãi sông bồi, nước đục ngầu rồi chuyển sang trong như được lóng phèn khi mưa thưa dần rồi dứt hẳn. Nước trong vắt đủ để ta nhìn thấy từng bầy cá lòng tong bơi lượn tìm mồi. Trên bờ, hàng so đũa khởi đầu nhú bông, đám đậu rồng cũng lún phún những nụ non trắng tím gợi thèm một tô canh chua thơm phức mùi ngò gai, mùi ớt hiểm dầm nước mắm trong và con cá lòng tong cong cong, trắng tươi, béo ngậy. Cái thèm được khơi dậy từ tiềm thức gây nhớ rồi đùng một cái muốn một bước nhảy về tuổi thơ để sống lại những khoảnh khắc trong trẻo, hồn nhiên của đời sống thôn dã nhọc nhằn nhưng đầy lãng mạn, trong đó có “ nghề ” câu cá lòng tong .Bạn đang xem : Mồi câu cá lòng tongXưa, ngoại tôi cứ qua lập đông là bà chọn một đọt trúc cong vừa phải trong vườn, chặt, phơi héo và vót cho láng để sẵn sàng chuẩn bị cho một mùa câu cá lòng tong. Cá lòng tong mùa nào cũng có nhưng nhiều và ngon nhứt chỉ có ở quá trình từ đầu đông cho tới cuối tháng 2 âm lịch. Hồi đó, do tiết kiệm ngân sách và chi phí ( hay ít tiền ) ngoại tôi chỉ mua lưỡi câu, còn nhợ thì được thay thế sửa chữa bằng những cọng chỉ trắng. Riêng mồi câu, ngoại không sử dụng thứ nào ngoài cơm nguội trộn cám. Lúc ngồi câu, một tay ngoại cầm cần câu, tay kia ngoại bóc hột cơm se liên tục cho hột cơm quyện với cám săn lại để móc vào lưỡi câu không rã. Câu cá lòng tong, khâu quan trọng là chọn bến và thời gian, trúng hay thất chịu ràng buộc rất lớn vào kinh nghiệm tay nghề này. Thời điểm thì đơn thuần rồi. Dân quê ai cũng biết cá lòng tong thường kéo nhau đi kiếm mồi lúc nước vừa lớn. Thời gian này mà thảy mồi là giựt không kịp ! Nhưng bến câu mới là yếu tố quyết định hành động trúng thất trong một ngày vì chọn đúng bến, người câu sẽ có được nguồn cá dồi dào để mà “ khai thác ” ! trái lại, ngồi chưa nóng chỗ đã phải quảy cần câu đi chỗ khác .
Khi ngoại “ về hưu ”, tôi “ thừa kế sự nghiệp ” câu cá lòng tong của bà trong những ngày nghỉ cuối tuần để cải tổ cho mình những bữa cơm nghèo trước đó. Tôi câu cá không giỏi bằng ngoại nhưng “ lì ” hơn và “ đa dạng hóa ” mồi câu nên ngoài kiếm ăn, có khi còn dư cá để bán lấy tiền đi học. Với tôi, câu cá lòng tong ngoài ý nghĩa đơn thuần là kiếm ăn thì nó còn là một thú tiêu khiển, một cách rèn cho mình sự nhẫn nại, chịu khó. Thuở ấy, có hai khu vực “ ruột ” để tôi ngồi câu, đó là cây gừa già gie ra mé sông gần bến đò ngang và cây điều tán rộng trong con khém sau góc vườn nhà ngoại. Chỗ gốc gừa gie ra mé sông, kỷ niệm tuổi thơ tôi ngồn ngộn ở đó .Xem thêm : Soi Cầu Xsct 30/6/2021 – Soi Cầu Cần Thơ Miễn Phí Ngày 21 Không chỉ câu cá lòng tong, đó là nơi bọn trẻ chúng tôi tập trung bày những trò chơi năm mười, đu bay (nắm rễ gừa lấy trớn đu ra ngoài sông rồi buông tay cho rớt ùm xuống. Đứa nào đu xa hơn sẽ thắng)… Nơi này, tôi đã từng đọc cho mấy thằng bạn nghèo của mình nghe bài thơ “Nhớ con sông quê hương” của Tế Hanh khi học lóm được của người chị bà con học cấp 3:
Không chỉ câu cá lòng tong, đó là nơi bọn trẻ chúng tôi tập trung bày những trò chơi năm mười, đu bay (nắm rễ gừa lấy trớn đu ra ngoài sông rồi buông tay cho rớt ùm xuống. Đứa nào đu xa hơn sẽ thắng)… Nơi này, tôi đã từng đọc cho mấy thằng bạn nghèo của mình nghe bài thơ “Nhớ con sông quê hương” của Tế Hanh khi học lóm được của người chị bà con học cấp 3:
Quê hương tôi có con sông xanh biếcNước gương trong soi tóc những hàng treTâm hồn tôi là một buổi trưa hèTỏa nắng xuống những dòngsông lấp loáng …
Nơi này, tôi từng giả bộ ngồi học bài để dòm lén cô gái chèo đò có mái tóc dài quá lưng được kẹp lại gọn gàng, đung đưa theo mỗi nhịp chèo. Nơi này, tôi từng ngồi hút mắt chờ mẹ tôi đi mót lúa ở tận miệt Long An, Đồng Tháp trở về. Nơi này, tôi có những vui buồn hờn giận của đứa trẻ con nhà nghèo, lăn lóc giữa đời như chiếc lon rỗng, thỉnh thoảng kêu lon ton khi có người đá vào! Và nơi này, tôi thường ngồi ngắm hoàng hôn tắt để hy vọng một bình minh trong sáng…
Khác với chỗ gốc gừa, nơi tán điều ở góc vườn trong khém là một khoảng trống trọn vẹn im ắng, lạng lẽ đến mức hoàn toàn có thể nghe cả tiếng cá đớp mồi, tiếng lá rơi và cả tiếng xế trở chiều ! Cây điều vào mùa đông, từng sợi hoa đổ tím xuống mặt nước. Cứ có một đợt gió là có một đợt “ mưa ” tím rụng đầy. Đàn cá lòng tong chỉ chờ thời cơ này là “ ăn móng ”. Ngồi câu mà chiêm ngưỡng và thưởng thức bức tranh chiều có màu trầm đầy lãng mạn đó rồi mơ hồ một bóng hình thôn nữ thoáng qua trong vườn vắng thì tuyệt vời làm thế nào ! Rồi, trong cái yên ắng đến tịch liêu ấy, những âm thanh thôn dã từng chút, từng chút một nhập vào kí ức : tiếng bìm bịp kêu xa, tiếng gà cục tác, tiếng mẹ gọi con văng vẳng : “ Bớ … Tèo … ”. Sao mà thương vô cùng !Câu cá lòng tong thấy đơn thuần vậy nhưng không có kỹ thuật thì cuộc kiếm ăn cũng khá khó khăn vất vả. Từ khâu chọn lưỡi câu, cách móc mồi câu cho tới việc nhấp câu, giựt câu phải có một quy trình thưởng thức mới thuần thục được, nhất là chọn thời gian giựt câu để cá mắc câu. Cá lòng tong rất háu ăn, thảy mồi vừa tới mặt nước là chúng tranh nhau đớp mồi. Giựt nhanh sẽ duột mồi, giựt chậm cá sẽ nhả mồi do đụng lưỡi câu. Thích hợp nhất là khi cá ngậm mồi lôi đi một khoảng chừng ngắn, nhấp nhẹ cần câu cho vừa đủ để lưỡi câu móc vào miệng cá, lôi lên cá không bị sứt mép mà sẩy mất .Cá lòng tong là thứ dễ chế biến thành … mồi nhậu ! Buổi chiều, muốn lai rai với bạn hữu thì trưa đó trèo giựt một mớ bông so đũa và hái vài chục trái đậu rồng để sẵn. Nước nhửn lớn sẽ đi dọc theo hàng rào dâm bụt để tìm ổ sâu. Nước vừa chảy mạnh là ra cầu bến thảy một nắm cám để nhử cá. Và, nếu câu giỏi, chừng 20 phút sau sẽ có một nồi canh chua cá lòng tong bông so đũa và đậu rồng bốc khói. Trong lúc chờ nồi canh chua, xách cần câu tới một bến khác ngồi câu “ ráng ”. Canh chín cũng là lúc có thêm một món mới từ cá lòng tong : cá lòng tong chiên tươi. Ngồi nhấm nháp chút rượu đế cùng những người bạn nông dân lam lũ giữa thôn quê yên bình dưới tàng cây lạnh buốt bóng chiều rồi khề khà những chuyện mùa màng, giá thành ; chuyện mưa nắng thất thường ; chuyện được mất đời người như gió thoảng, mây bay … Hạnh phúc có khi chỉ đơn thuần, nhẹ nhàng như vậy nhưng không dễ tìm trong sự bộn bề quay quồng của đời sống thời điểm ngày hôm nay .
