Ngữ Văn là môn học có sự tích hợp giữa ba phân môn là đọc hiểu, tiếng việt và làm văn. Mỗi phân môn đều đem đến cho học sinh những kiến thức và kỹ năng khác nhau. Tuy nhiên đối với học sinh lớp 9 thì làm văn chính là tiết học khó nhằn nhất. Đặc biệt các em cực kì lo sợ khi phải đối mặt với hai dạng đề văn nghị luận xã hội ở lớp 9. Vậy đâu là hai dạng văn nghị luận xã hội lớp 9 gây khó khăn nhất? Hãy cùng gia sư Văn chúng tôi tìm hiểu nhé!
Có thể nói rằng văn nghị luận là kiểu văn bản khá quen thuộc so với học viên lớp 9. Tuy nhiên đó chỉ là cái tên quen thuộc nhưng thực ra ở nhiều học viên vẫn chưa nắm rõ được cách làm 2 dạng văn nghị luận xã hội lớp 9 : Văn nghị luận về một yếu tố xã hội trong tác phẩm văn học và văn nghị luận xã hội dưới dạng một câu truyện .
Cách làm 2 dạng đề văn nghị luận xã hội lớp 9
1. Văn nghị luận về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học
a ) Đặc điểm cơ bản của dạng văn nghị luận về một yếu tố xã hội trong tác phẩm văn học .Đây là dạng văn khá khó so với học viên lớp 9 bởi sự tích hợp giữa yếu tố xã hội và yếu tố văn học. Điều đó yên cầu học viên phải có kỹ năng và kiến thức tổng hợp về cả hai mảng kỹ năng và kiến thức là văn học và xã hội. Tuy nhiên việc có kỹ năng và kiến thức vẫn chưa đủ vì học viên cần phải có thêm các kiến thức và kỹ năng nghiên cứu và phân tích văn bản và nghiên cứu và phân tích, nhìn nhận, lí giải các yếu tố xã hội nữa. Đề bài đặt ra trong dạng đề này thường là các yếu tố xã hội thâm thúy mang ý nghĩa nhân văn nào đó dựa trên các tác phẩm văn học ( yếu tố đó hoàn toàn có thể có trong chương trình học hoặc chưa được học ) .Vì là dạng đề phối hợp và vận dụng nhiều thao tác khác nhau : lý giải, nghiên cứu và phân tích, chứng tỏ, phản hồi … kiểu văn bản này yên cầu học viên phải linh động trong từng thao tác làm bài của mình .
Ví dụ: Xét 3 đề bài sau:
Đề 1 : Từ nhân vật Phương Định trong truyện ngắn “ Những ngôi sao 5 cánh xa xôi ” của Lê Minh Khuê em có tâm lý gì về nghĩa vụ và trách nhiệm của người trẻ tuổi lúc bấy giờ trong công cuộc kiến thiết xây dựng và bảo vệ quốc gia ?Đề 2 : Nhân vật anh người trẻ tuổi trong truyện ngắn “ Lặng lẽ Sapa ” của Nguyễn Thành Long là người có ý thức nhã nhặn. Em có tâm lý gì về lòng nhã nhặn của giới trẻ lúc bấy giờ ?Đề 3 : Trong bài “ Mùa xuân nho nhỏ ” của Thanh Hải tác giả đã biểu lộ ước nguyện chân thành muốn góp sức một phần công sức của con người của mình vào mùa xuân của quốc gia. Em có tâm lý gì về lí tưởng sống của giới trẻ lúc bấy giờ ?b ) Cách làm bài văn nghị luận về một yếu tố xã hội trong tác phẩm văn học .Mở bài– Giới thiệu được yếu tố xã hội trong tác phẩm văn học– Nêu yếu tố cần nghị luậnThân bàiVì đây là dạng đề tích hợp nên yếu tố xã hội ở đây hoàn toàn có thể là tư tưởng đạo lí hoặc hiện tượng kỳ lạ đời sống. Nên tùy theo từng dạng đề mà vận dụng các thao tác nghị luận khác nhau. Tuy nhiên đều phải làm rõ hai phần trọng tâm cơ bản : lý giải và rút ra yếu tố đặt ra trong tác phẩm, nghị luận về một yếu tố xã hội .
Phần 1: Giải thích và rút ra vấn đề đặt ra trong tác phẩm văn học
Trước tiên phải nghiên cứu và phân tích làm rõ được yếu tố đặt ra trong tác phẩm văn học ở đây là gì ? Từ đó mới hoàn toàn có thể xác lập được nội dung chính và hướng làm bài thiết yếu ở phần 2 .
Ví dụ: Từ nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sapa” của Nguyễn Thành Long em có suy nghĩ gì về trách nhiệm của thanh niên hiện nay trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Chúng ta cần phải xác lập được nhân vật anh người trẻ tuổi có những phẩm chất gì ? Sau đó mới so sánh với giới trẻ lúc bấy giờ. Cụ thể anh người trẻ tuổi là người có lí tưởng sống cao đẹp, yêu nghề và có ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm cao trong việc làm, nhã nhặn, niềm tin sáng sủa yêu đời, chăm sóc, chu đáo, hiếu khách. Những phẩm chất của anh người trẻ tuổi liệu giới trẻ có không ? Thực trạng của giới trẻ lúc bấy giờ là gì ?Từ phần một chuyển sang phần hai, học viên cần có một câu chuyển ý tương thích, rực rỡ .
Phần 2: Nghị luận xã hội
Khi đã xác lập được yếu tố xã hội trong tác phẩm văn học ở phần 1 học viên chuyển sang phần 2, ở phần này các em làm tương tự như như cách làm văn nghị luận về một tư tưởng đạo lí và nghị luận về một hiện tượng kỳ lạ đời sống .Nếu yếu tố xã hội xác lập là tư tưởng đạo lí thì các em sẽ vận dụng theo các bước .– Giải thích khái niệm– Phân tích, lí giải– Bình luận– Bài học nhận thức và liên hệ bản thân .Nếu yếu tố xã hội xác lập là hiện tượng kỳ lạ đời sống thì các em sẽ vận dụng theo các bước .– Khái niệm– Thực trạng ( tích cực, xấu đi )– Hậu quả- Nguyên nhân– Giải pháp- Liên hệ bản thân .
Ví dụ: Từ đức tính khiêm tốn của nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sapa” của Nguyễn Thành Long em có suy nghĩ gì về tính khiêm tốn của giới trẻ hiện nay?
Vấn đề xã hội ở đây mang tư tưởng đạo lí do đó các em sẽ phải sử dụng các bước làm trong nghị luận về tư tưởng đạo lí để làm ( nhã nhặn là gì, nghiên cứu và phân tích chứng tỏ các yếu tố của nhã nhặn, phản hồi về đức tính nhã nhặn của người trẻ tuổi lúc bấy giờ, bài học kinh nghiệm nhận thức và liên hệ bản thân )
2. Nghị luận xã hội dưới dạng một câu chuyện
Gia sư Văn hướng dẫn học sinh cách làm văn nghị luận xã hội
a) Đặc điểm cơ bản của văn nghị luận xã hội dưới dạng câu chuyện
Đây là dạng nghị luận xã hội khó và hay dùng để kiểm tra kiến thức và kỹ năng năng lượng của học viên giỏi hoặc thi chuyên. Đề bài thường dưới dạng một câu truyện mang một yếu tố, một triết lí xã hội thâm thúy hướng tới người đọc. Ở dạng đề này học viên phải có kỹ năng và kiến thức nghiên cứu và phân tích, nhìn nhận và cảm nhận để hoàn toàn có thể tìm ra được đúng mực nội dung câu truyện hướng tới là gì ? Từ đó mới hoàn toàn có thể xu thế cho mình cách làm bài trong toàn bài .
Ví dụ: Xét 2 đề bài sau.
Đề 1: MẸ NGHÈO
Quê mình mùa lũ, trời mưa nước ngập trắng đường. Hồi đó con chập chững vào lớp một, ngày ngày vượt hai cây số đến trường. Có bữa mưa giăng đầy trời, nước ngập đến gối. Con nhìn ra rơm rớm. Mẹ bảo :– Thôi thời điểm ngày hôm nay để mẹ cõng .Mẹ cắp chiếc nón lá, cõng con trên sống lưng vượt qua dòng nước .Con đậu Đại học, ra trường lấy được cô vợ thành đạt. Cuối tuần con đưa mẹ đến ẩm thực ăn uống .– Thôi đường ngược chiều rồi. Mẹ chịu khó tự vào. Tiền nè. Con có việc phải đi .( Theo nguồn Internet )Hãy trình diễn tâm lý của em về câu truyện trên .
Đề 2: HAI BỨC ẢNH
Titanic là con tàu lớn nhất quốc tế vào thời gian nó sinh ra ( 1912 ). Với kĩ thuật sản xuất văn minh nhất thời ấy, Titanic được coi là con tàu “ không hề chìm ”. Tuy nhiên trong lần ra khơi tiên phong, con tàu này đã va vào băng và bị chìm khiến hơn 1.500 người thiệt mạng .Sau khi chiếc tàu Titanic bị đắm, một tờ báo xuất bản ở Anh đã đăng kề nhau hai bức ảnh minh họa có nội dung như sau :Trong bức ảnh thứ nhất, người ta thấy chiếc tàu bị vỡ khi va vào tảng băng, bên dưới có dòng chữ : Sự yếu ớt của con người và sức mạnh của vạn vật thiên nhiên .Còn bức ảnh thứ hai, người ta lại thấy có một người đàn ông nhường chiếc phao cứu sinh của mình cho người đàn bà đang bế con trên tay. Lần này, bức ảnh được chú thích bằng dòng chữ : Sự yếu ớt của vạn vật thiên nhiên và sức mạnh của con người .( Dực theo sách Phép màu nhiệm của đời, tên chuyện do người ra đề đặt )Em có tâm lý gì về những dòng chữ chú thích cho 2 bức ảnh nói trên ?b ) Cách làm bài nghị luận xã hội dưới dạng một câu truyệnỞ dạng đề này cũng giống như nghị luận xã hội về một yếu tố xã hội trong tác phẩm văn học, yếu tố xã hội ở đây hoàn toàn có thể là tư tưởng đạo lí hoặc hiện tượng kỳ lạ đời sống. Dạng đề làm tuân thủ theo hai bước quan trọng là : Phân tích nêu ngắn gọn nội dung câu truyện, thực thi thao tác nghị luận giống tư tưởng đạo lí, hiện tượng kỳ lạ đời sông .Mở bài
– Dẫn dắt câu chuyện
– Nêu yếu tố cần bàn luậnThân bài
Phần 1: Phân tích văn tắt nội dung câu chuyện
Các em cần phải lý giải các hình ảnh, từ ngữ tương quan đến câu truyện từ đó xác lập được nội dung chính của câu truyện đó là gì ?
Phần 2: Thao tác nghị luận giống như tư tưởng đạo lí, hiện tượng đời sông.
Tùy thuộc vào từng dạng đề các em làm tựa như giống như trên .
Đây là hai dạng đề khó nhất trong chương trình làm văn 9, Đội ngũ gia sư Văn chúng tôi hi vọng những kiến thức về đặc điểm và cách làm hai dạng đề trên có thể giúp các em viết một bài văn trôi chảy, mượt mà để đạt điểm tối đa. Chúc các em thành công.
4.3
/
5
(
46
bầu chọn
)
