Nghị luận xã hội là một dạng đề có trong phần làm Văn lớp 9. Rất nhiều học sinh cảm thấy khó khăn với dạng đề này. Trong bài viết này, Novateen sẽ mách bạn cách làm một bài văn nghị luận xã hội lớp 9 để đạt điểm cao.
Bài văn nghị luận xã hội là gì?
Ngữ Văn là một môn học thuộc bộ môn khoa học xã hội. Đây không chỉ là một môn học thuộc mà còn đòi hỏi học sinh phải có khả năng tư duy cao và liên hệ vấn đề với thực tế. Dạng bài nghị luận xã hội chính là phương thức để học sinh liên hệ những kiến thức học được trong tác phẩm văn học với những vấn đề thực tế trong cuộc sống. Đối với những học sinh yếu kém kiến thức xã hội. Hoặc khả năng hành văn không tốt đều rất sợ dạng đề bài này.
Đọc thêm>>> Cảm thụ và phân tích một bài thơ
Thế nhưng, dù là làm văn nhưng cũng có những khuôn mẫu chung. Nếu bám sát theo bố cục chung ấy, học sinh sẽ dễ dàng triển khai vấn đề hơn. Khả năng đạt điểm khá giỏi cũng cao hơn.
Đọc thêm >>> Phân tích nhân vật Ngữ văn lớp 9
Đặc điểm của văn nghị luận xã hội
Nghị luận xã hội là dạng bài văn bàn về các vấn đề chính trị, xã hội, đời sống. Phạm vi đề tài của nghị luận xã hội rất rộng, như là bàn về các vấn đề nóng hổi trong cuộc sống, những mặt tiêu cực và tích cực, mặt tốt và mặt xấu, về thiên nhiên, môi trường, quan điểm sống, xu hướng xã hội,… Bên cạnh đó văn nghị luận xã hội cũng được phát triển vấn đề dựa trên một tác phẩm văn học cụ thể. Từ đó liên hệ tới xã hội thực tại.
Dạng đề nghị luận xã hội luôn yên cầu học viên khi làm văn cần tích hợp các kỹ năng và kiến thức lý giải, chứng tỏ, phản hồi, nghiên cứu và phân tích, … Do đó, để nghị luận được về một yếu tố học viên phải học tốt các kỹ năng và kiến thức làm văn trước đó .
Có 3 dạng đề văn nghị luận cơ bản mà học viên cần nắm rõ. Hãy ghi nhớ đặc thù của mỗi loại để làm bài thật tốt các bạn nhé !
Đọc thêm >>> Làm thế nào để đạt điểm cao môn Văn lớp 9?
Dạng văn nghị luận xã hội về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học
Đây là một dạng đề khó với học sinh lớp 9. Vừa phải hiểu được nội dung hàm ý của tác phẩm văn học lại còn phải liên hệ được tới những vấn đề xã hội. Điều này đòi hỏi học sinh phải có cả kiến thức về tác phẩm và xã hội. Tiếp đó, học sinh còn cần có kỹ năng phân tích đánh giá tác phẩm. Phân tích nhân vật nếu có. Từ đó làm nổi bật vấn đề, rồi giải quyết yêu cầu của đề bài đã giao. Vậy nên học sinh sẽ phải thật linh hoạt khi làm dạng đề này.
Ví dụ dạng đề thường gặp về nghị luận xã hội : “ Phân tích đoạn trích “ Kiều ở lầu Ngưng Bích ” trong Truyện Kiều của Nguyễn Du. Từ đó so sánh hình ảnh người phụ nữ trong xã hội phong kiến khác với phụ nữ ở thời kỳ tân tiến như thế nào ”. Với một đề bài như vậy, học viên sẽ phải vận dụng rất nhiều kiến thức và kỹ năng để hoàn thành xong bài làm .
Cách làm văn nghị luận xã hội trong tác phẩm văn học:
Phần mở bài:
Giới thiệu tác phẩm và vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học đó. Nêu vấn đề cần nghị luận.
Phần thân bài:
Đây là một dạng đề tích hợp. Nên thứ nhất học viên hãy nghiên cứu và phân tích cô đọng nhất nội dung của tác phẩm. Sau đó đưa ra những nhận xét, Tóm lại, phản hồi thiết yếu link ngặt nghèo với yếu tố mà đề bài nêu .
Tiếp đó, nêu lên yếu tố xã hội mà đề bài nhu yếu. Vấn đề đó trong tình hình đời sống đang diễn ra như nào. Nguyên nhân, hậu quả, giải pháp ra làm sao, bài học kinh nghiệm gì cần rút ra. Liên hệ từ yếu tố trong tác phẩm tới tình hình xã hội lúc bấy giờ .
Phần kết bài:
Nhắc lại nội dung vừa nghị luận. Bài học rút ra cho bản thân là gì .
Dạng văn nghị luận xã hội dưới dạng một câu chuyện
Đây là dạng bài mà thông qua một câu chuyện được để, học sinh bàn luận về vấn đề ấy và liên hệ thực tiễn xã hội. Đây là một dạng đề khó, thường chỉ áp dụng cho thi học sinh giỏi. Dạng đề này yêu cầu khả năng đánh giá phân tích vấn đề ở mức độ cao. Từ đó học sinh mới biết chính xác được vấn đề mà đề thi hướng tới.
Dạng văn nghị luận xã hội về một yếu tố trong đời sống
Nghị luận về một tư tưởng đạo lý
Phần mở bài:
Giới thiệu về yếu tố cần nghị luận. Trích dẫn nếu đó là câu nói hoặc danh ngôn .
Phần thân bài:
- Giải thích rõ tư tưởng đạo lý và hàm ý của câu nói. Giải thích những từ ngữ khái niệm cần thiết.
- Phân tích tư tưởng đạo lý: về đúng sai, tốt xấu. Dùng dẫn chứng từ lịch sử, văn học, xã hội để chứng minh vấn đề.
- Bác bỏ những luận điểm sai lệch. Tương tự như trên hãy dùng dẫn chứng xác đáng để chứng minh vấn đề.
- Đánh giá khái quát về tư tưởng đạo lý: ca ngợi hay phê phán.
Phần kết bài:
- Khái quát lại vấn đề vừa nghị luận.
- Rút ra bài học cho bản thân và mọi người. Định hướng, dự đoán cho tương lai.
Nghị luận về hiện tượng đời sống
Phần mở bài:
Giới thiệu vấn đề cần nghị luận.
Phần thân bài:
- Giải thích hiện tượng đời sống mà đề bài đề cập.
- Làm nổi bật vấn đề cần nghị luận. Lưu ý tránh chủ quan, ý kiến cá nhân.
- Bàn luận về vấn đề cần nghị luận. Phân tích các khía cạnh của vấn đề. Đưa ra những dẫn chứng về vấn đề. Nêu đánh giá nhận định về vấn đề – tốt xấu, lợi hại ra sao. Bày tỏ thái độ tán thành hay phê phán. Đồng tình hay bác bỏ.
- Chỉ ra nguyên nhân dẫn đến sự việc. Cách xử lý vấn đề nếu có: phát huy mặt tích cực, làm giảm thiểu mặt tiêu cực.
Phần kết bài:
Rút ra bài học kinh nghiệm về nhận thức và hành vi trong đời sống. Liên hệ và rút ra bài học kinh nghiệm cho bản thân. Phát triển và nâng tầm yếu tố .
